Το Ζωγράφειο Λύκειο στην Κωνσταντινούπολη συμπλήρωσε στις 21 Σεπτεμβρίου 128 χρόνια συνεχούς λειτουργίας και προσφοράς στην εκπαίδευση των Ρωμιών της Πόλης.
Βρίσκεται στο Πέρα, όπως περιγράφεται και χαρακτηρίζεται από τον 15ο αιώνα η περιοχή μετά τον Γαλατά και απέναντι από την παλιά πόλη, η οποία μέχρι και τον 18ο αιώνα ήταν αραιοκατοικημένη.
Οι Οθωμανοί την αποκαλούσαν Μπέγιογλου (Beyoğlu), ενώ οι ορθόδοξοι χριστιανοί Σταυροδρόμι, όπως ακριβώς ονομάζεται και η ορθόδοξη κοινότητα που δημιουργήθηκε εκεί τον 19ο αιώνα.
Η κοινότητα Σταυροδρομίου-Πέρα
Σύμφωνα με τον Μανουήλ Γεδεών, ο 19ος αιώνας αποτελεί τον κατεξοχήν αιώνα του Πέρα και σημαδεύτηκε κυρίως από την παρουσία των αστών εκπροσώπων των διαφόρων μιλλέτ, όπως αποκαλούνται οι μη μουσουλμάνοι της Αυτοκρατορίας. Από τα μέσα δε του ίδιου αιώνα μετατράπηκε σε εμπορικό κέντρο διεθνούς βεληνεκούς.
Στην καρδιά της κοινότητας υπήρχε ένας μακρύς δρόμος που ονομαζόταν Μεγάλη Οδός, στα γαλλικά Grande Rue de Pera και στα τουρκικά Cadde-i Kebir – σήμερα ονομάζεται Istiklal. Εκεί χτυπούσε πλέον η εμπορική και πολιτιστική φλέβα της Πόλης.
Κατά μήκος της Μεγάλης Οδού δημιουργήθηκαν passages παρισινού τύπου και ανεγέρθηκαν πολυτελέστατα καταστήματα, διαμερίσματα, ξενοδοχεία, θέατρα και αργότερα κινηματογράφοι, καθώς και κτήρια πρεσβειών ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος μιας και παντρεύουν διάφορους ρυθμούς και βρίσκονταν σε πολλά σημεία του δρόμου.
Το 1876 συντάχθηκε το πρώτο καταστατικό οργανωμένης ορθόδοξης κοινότητας στην Πόλη, αυτό της κοινότητας Σταυροδρομίου. Το 1804, επί πατριαρχίας Καλλίνικου Ε΄, χτίστηκε ο ναός Εισοδίων της Θεοτόκου, και έναν χρόνο μετά με πατριαρχικό σιγίλιο επικυρώθηκε η δημιουργία της νέας αυτής ενορίας.
Η Ενοριακή Σχολή της Παναγίας στεγαζόταν από το 1846 σε δύο ξύλινα κτήρια στην οδό Σούτεραζι. Το 1892 στη θέση των ξύλινων κτισμάτων ξεκίνησε η ανοικοδόμηση ενός επιβλητικού πέτρινου κτηρίου σε σχέδια του αρχιτέκτονα Περικλή Φωτιάδη.
Το νέο κοινοτικό γυμνάσιο αποπερατώθηκε με τις συνδρομές πολλών ομογενών και ιδιαιτέρως με τη μεγάλη δωρεά του Ηπειρώτη τραπεζίτη Χρηστάκη Ζωγράφου. Έτσι μετονομάστηκε σε Ζωγράφειο, σε ένδειξη τιμής προς τον ευεργέτη.
Το Ζωγράφειο Λύκειο στο χρόνο
Το Ζωγράφειο άνοιξε τις πύλες του το 1893 με διευθυντή τον Μιχαήλ Κεφάλα. Στο νέο αρρεναγωγείο λειτουργούσαν δημοτικό, σχολαρχείο και γυμνάσιο, τεσσάρων τάξεων το καθένα. Το 1895 αποφασίστηκε η αναθεώρηση του προγράμματος σπουδών προς μια πρακτικότερη κατεύθυνση. Έτσι, αυξήθηκαν τα γλωσσικά και επιστημονικά μαθήματα.
Η φοίτηση στη Σχολή ήταν με δίδακτρα, παράλληλα όμως γίνονταν δεκτοί μαθητές με μειωμένα δίδακτρα ή και δωρεάν, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας.
Από το 1898 το Ζωγράφειο είναι αναγνωρισμένο από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ίσο με το Πρακτικό Λύκειο Αθηνών. Η αναγνώριση αυτή έδινε το προνόμιο στους αποφοίτους του να συνεχίσουν ανώτερες σπουδές στην Ιατρική, στο Φυσικό και Μαθηματικό, στη Φιλοσοφική και σε άλλες Σχολές.
Από το σχολικό έτος 1904-05 λειτουργεί εμπορικό τμήμα και διδάσκεται το μάθημα της λογιστικής στα γαλλικά.
Το 1915-16, στη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, το κτήριο επιτάχθηκε ώστε να λειτουργήσει νοσοκομείο για τις ανάγκες του τουρκικού στρατού, γεγονός που δημιούργησε φθορές. Η Σχολή επαναλειτούργησε τον Φεβρουάριο του 1920.
Το 1962 με απόφαση της κεντρικής εφορείας Σταυροδρομίου προστέθηκαν δύο όροφοι στους υπάρχοντες τέσσερις.
Το 1964, με τις απελάσεις των Ελλήνων υπηκόων και τους διωγμούς, και στο χώρο της παιδείας ξεκίνησε η βαθμιαία συρρίκνωση. Από τους 900 μαθητές που φοιτούσαν το 1962, ο αριθμός τους στη δεκαετία του 1990 μειώθηκε στους 60. Πρέπει να σημειώσουμε ότι και ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης Βαρθολομαίος υπήρξε μαθητής του Ζωγραφείου.
Το Ζωγράφειο Λύκειο σήμερα
Σήμερα η διαρρύθμιση του κτηρίου της Σχολής έχει ως εξής: Στο υπόγειο είναι η τραπεζαρία και το γυμναστήριο, στο ισόγειο τα γραφεία του διευθυντή, των καθηγητών, των γονέων και κηδεμόνων, και τα εργαστήρια Φυσικής και Χημείας.
Στον δεύτερο όροφο βρίσκονται τα εργαστήρια Βιολογίας και Υπολογιστών, η παλιά βιβλιοθήκη, καθώς και η Αίθουσα Τελετών που είναι αφιερωμένη στον τέως λυκειάρχη κατά τα έτη 1958-2003, τον αείμνηστο Δημήτριο Φραγκόπουλο.
Επίσης υπάρχουν το παλιό γυμνασιακό τμήμα, αίθουσες ξένων γλωσσών και πολλαπλών χρήσεων. Στον πέμπτο όροφο βρίσκεται το εργαστήριο Ζωγραφικής, ενώ ο τελευταίος όροφος χρησιμοποιείται πλέον ως χώρος προετοιμασίας των υποψήφιων τελειόφοιτων.
Διευθυντής σήμερα είναι ο Γιάννης Δεμιρτζόγλου, ένας άνθρωπος ιδιαιτέρως αφοσιωμένος στο λειτούργημά του. Απόφοιτος και ο ίδιος του Ζωγραφείου το 1978, προσπαθεί με κάθε τρόπο να διατηρήσει την ανάσα της Σχολής που αγαπά, μιας και την παρούσα χρονική στιγμή πολλά από τα έξοδα του σχολείου καλύπτονται από προσφορές αποφοίτων, αλλά και φίλων.
Αγωνιστής και οραματιστής, παροτρύνει τους μαθητές γυμνασίου και λυκείου να συμμετέχουν ενεργά σε δραστηριότητες, όπως στη θεατρική ομάδα, στη χορωδία που ερμηνεύει τραγούδια σε επτά γλώσσες, καθώς και σε σχολικά τουρνουά μπάσκετ και πινγκ-πονγκ.
Επίσης κάθε παραμονή Χριστουγέννων οι μαθητές του Ζωγραφείου επισκέπτονται το Ελληνικό Γηροκομείο στο νοσοκομείο Βαλουκλή.
Σήμερα φοιτούν 54 μαθητές που τη διάρκεια της φοίτησής τους φορούν στολή με το μονόγραμμα Ζ.
Τα τελευταία χρόνια, χάρη στις τιτάνιες προσπάθειες γνωστοποίησης του ιδιαιτέρου αυτού εκπαιδευτικού ιδρύματος της Πόλης από τον Γιάννη Δεμιρτζόγλου, το Ζωγράφειο έχει γίνει γνωστό στα πέρατα της οικουμένης.
Κάθε εποχή του χρόνου οι όπου γης Έλληνες επισκέπτες της Πόλης δεν λησμονούν να επισκέπτονται το ονομαστό σχολείο στο Πέρα. Ανταποδοτικά, ο διευθυντής τούς τιμά με αναμνηστικό αποφοιτήριο, κάνοντάς τους επίτιμους Ζωγραφιώτες και εντάσσοντάς τους έτσι στη μεγάλη και φιλόξενη οικογένεια της ιστορικής αυτής Σχολής.
Με την ευκαιρία της επετείου των 128 χρόνων, το Ζωγράφειο έστειλε ένα μήνυμα ζωής και ύπαρξης. Άλλωστε, ως έμβλημά του έχει τη Σφίγγα που συμβολίζει τη νίκη του φωτός της Παιδείας κατά του σκότους της αμάθειας.
Θωμαΐς Κιζιρίδου
ΠΗΓΗ: pontosnews.gr
