​Η Θεωρία του «Πρωτείου τιμής» και του «Πρωτείου Χάριτος»

​​✔️Των​Αθ. Αγγελόπουλου και Εμμ. Καραγεωργούδη

1. Εισαγωγικά

Η πολύ ωραία και εικονική αυτή διατύπωση, που εμπεριέχεται στο «Πατριαρχικόν και Συνοδικό Γράμμα εκδόσεως», του 1686, είναι γραφή του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Δοσιθέου, εκ των βασικών συν-διαπραγματευτών του ιεροκανονικού καθεστώτος της Ι. Μητροπόλεως Κιέβου, του 1686. Εστάθη ο Δοσίθεος στο πλευρό της Μητρός Εκκλησίας Κων/πόλεως, συμβαλών στην τελική σύνταξη του «Γράμματος».

Ο μελετητής της Δωδεκαβίβλου Δοσιθέου, δηλ. της «Ιστορίας περί των εν Ιεροσολύμοις πατριαρχευσάντων», διαπιστώνει εκεί την χρήση της διατυπώσεως αυτής αλλά και άλλων παρομοίων περί του ρόλου των Πατριαρχών της Ανατολής για την πιστή τήρηση της ιεροκανονικής τάξεως στο όλο σύστημα διοικήσεως της κατ’ Ανατολάς Ορθοδοξίας, στις μεταξύ τους σχέσεις, αλλά και εντός των επικρατειών δικαιοδοσίας τους. Και οι 4 Πατριάρχες ήσαν από καιρού εις καιρόν στην Κων/πολη, ως έδρα της Πρωτοθρόνου Εκκλησίας Κων/πόλεως, όπου και η έδρα του Οθωμανικού Κράτους, είτε αυτοπροσώπως, είτε και δια μονίμων αντιπροσωπειών-Μετοχίων, με την επίνευση, πρόνοια, προστασία και εξυπηρέτηση της Μητρός Εκκλησίας Κων/πόλεως.

Ένεκα τούτων, ο πολύ ιστορικός και συμβολικός όρος στην Κων/πολη «Τα Πατριαρχεία». Μέχρι σήμερα, λόγω του ισχύοντος εθιμικού αυτού καθεστώτος, οι βαθείς γνώστες επισκέπτες του Φαναρίου χρησιμοποιούν την φράση «Πάμε στα Πατριαρχεία», ακόμη και κάποιοι αξιόλογοι ξεναγοί. Λένε την ιστορική αλήθεια. Υπενθυμίζουμε, π.χ., το ιστορικό Μετόχι του Παναγίου Τάφου στη νήσο Χάλκη ή το Σιναϊτικό Μετόχι, στην γειτονιά του Φαναρίου, κλπ. Ήσαν, λοιπόν, οι εν Κων/πολει 4 Πατριάρχες ως μια και η αυτή πνευματική οικογένεια ενότητος στο πρόσωπο του εν Τριάδι Θεού, «εικόνες Θεού έμψυχοι και ζώσαι», κατά το «Γράμμα» 1686.

2. Οι Πατριάρχες Ιεροσολύμων Θεοφάνης Γ΄ και Δοσίθεος

Ειδικότερα, τώρα, ως προς το νέο (Ιαν. 2019) ιεροκανονικό καθεστώς της Τοπικής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας Ουκρανίας-Κιέβου, αυτό εδράζεται-είναι ριζωμένο-σε εκείνο του 1686, και αυτό στο άλλο του 1620, του Πατριάρχου, πάλι, Ιεροσολύμων Θεοφάνους Γ’, Εξάρχου Κων/πόλεως στο Κίεβο. Και τα δύο μαζί ανατρέχουν ριζιδόν στο πρώτο, του 1589, αυτόνομο εκκλησιαστικό καθεστώς Κιέβου, ιδίαις χερσίν Ιερεμίου του Β’. Τι έπραξαν, λοιπόν, οι δύο διαπρεπείς Έλληνες Αγιοταφίτες Πατριάρχες, Θεοφάνης και Δοσίθεος, υπέρ των Δικαίων της Κων/πόλεως στο Κίεβο; Τα υπενθυμίζουμε συνοπτικά για την κοινή γνώμη και ειδικότερα και για την σημερινή Αγιοταφιτική Ελληνική Αδελφότητα, της οποίας μέλος και ο νυν Πατριάρχης, διάδοχος των δύο Μεγάλων εκείνων, Θεοφάνους και Δοσιθέου, πλην, ενδεχομένως, όχι και της ιστορίας και παραδόσεώς τους. Μακάρι να απατώμεθα!

2α. Θεοφάνης Γ’ (1608-1644). Το 1620 μ.Χ. ο Θεοφάνης βρίσκεται στην διαβρωμένη, λόγω, ρωμαιοκαθολικής εμπνεύσεως, Ουνίας, Μητρόπολη Κιέβου, ως

επαρχίας της Εκκλησίας Κων/πόλεως με αυστηρή εξαρχική αποστολή, προς αποκατάσταση της ιεροκανονικής τάξεως. Αναφερόμαστε σε μια δυσεξήγητη σκοτεινή περίοδο (1589-1620), τόσο στην Μόσχα, πολύ χειρότερα δε στο Κίεβο. Η Ηγεμονία Μόσχας εσωτερικά βιώνει μια περίπλοκη περιδίνηση, λόγω της οικογενειοκρατίας Μπορίς Γκοντούνωφ και Βογιάρων αφ’ ενός, και αφ’ ετέρου, λόγω της παρεμβατικής πολιτικής της ρωμαιοκαθολικής Ηγεμονίας Σιγισμούνδου (1587-1632) στην Ηγεμονία Μόσχας, με επιπτώσεις χειρότερες στην άλλη του Κιέβου, υπαγομένου γεωπολιτικά στον Σιγισμούνδο.

Ψευδοτσάροι και Ψευδοπατριάρχες, όργανα του Σιγισμούνδου, προσπαθούσαν να κρατούν Μόσχα και Κίεβο στην σφαίρα επιρροής του Ρωμαιοκαθολικισμού. Μόλις, περί το 1618-1620 μ.Χ., η Μόσχα, απαλλαγείσα της οικογενειοκρατίας Γκοντούνωφ και των διαδόχων (ακολουθεί η δυναστεία Ρωμανώφ από τότε ως το μοιραίο έτος 1917-1818), ξαναβρίσκει την καθαρή πατριωτική (διώχνονται οι Πολωνοί Σύμβουλοι με τις φρουρές τους από την Μόσχα και αλλού) και την ανόθευτη ορθόδοξη ταυτότητά της. Στην νέα κατάσταση απεμπλοκής από τα δίκτυα των Πολωνών, σπουδαίος υπήρξε ο ρόλος έμπρακτης και ιδεολογικής αντιστάσεως των μεγάλων μοναστηριών-φρουρίων, σχεδόν απορθήτων από τον Σιγισμούνδο, με πνευματικούς ηγέτες τους Ηγουμένους και Μοναχούς σ’ αυτά: Ένεκα τούτων, ο Σιγισμούνδος έδωσε εντολή υποχωρήσεως, για να μην υποστεί μείζονες απώλειες ο στρατός του, ειπών επιλέξει: «Όντως, ο Θεός είναι προστάτης των Ρώσων».

Συνιστούμε στους φιλίστορες να αναγνώσουν το έργο «Μπορίς Γκοντούνωφ» ή καλύτερα να προμηθευτούν την τηλεοπτική εκδοχή του έργου από την tvert3 Θεσσαλονίκης. Σε 8 ωριαίες εκπομπές, τον Ιαν. 2020, μεταξύ 11 και 12 νυχτερινή, αναλύεται πολύ διεισδυτικά η περίοδος αυτή στις Ηγεμονίες Μόσχας και Κιέβου. Μπορούμε έτσι να κατανοήσουμε σε ιστορικό βάθος τα ακολουθήσαντα ως το 1686 μ.Χ. εκκλησιαστικά εκεί γεγονότα και ονόματα των υπό έρευνα κειμένων μας.

Εδώ αξίζει η επισήμανση ότι οι ρίζες του ρωσικού μοναχισμού ανάγονται στον αυθεντικό της Κων/πόλεως; επί Πατριάρχου Πολυεύκτου βαπτιστή και κατηχητή, στην ορθόδοξη πίστη, της Ρωσίδος πριγκιπίσσης Όλγας (957 μ.Χ.) και της συνοδείας της. Ο Πολύευκτος (956-970 μ.Χ.), πρότυπο σπάνιο μοναχισμού και ακεραίου εκφραστού της διακριτότητος σχέσεων αρχών Εκκλησίας και Κράτους (περιπτώσεις Νικ. Φωκά, Ιω. Τσιμισκή, μικρού Βασιλείου, εορτάζεται η μνήμη του 5 Φεβρ) είναι εκείνος, που πρωτοενέπνευσε το δικό του μοναχικό ιδεώδες στην βαθέως μυστικοπαθή ρωσική ψυχή των αρχόντων, αρχομένων και μοναχικών ταγμάτων στις Ηγεμονίες Κιέβου και Μόσχας.

Οι επιπτώσεις, λόγω της περιόδου εκείνης (1589-1620), όχι μόνο στο Κράτος, αλλά και στην Εκκλησία οικτρές. Στην Ηγεμονία της Μόσχας αναστηλώνονται, μετά το 1619-1620, μετά κύρους οι δύο αναγκαίοι Ύπατοι θεσμοί για το πολυάριθμο αυτό έθνος, του Τσάρου και του Πατριάρχου, για να λειτουργούν ως ενωτικοί κρίκοι και σημεία-σύμβολα αναφοράς. Έτσι, υπ’ αυτές τις συνθήκες που περιγράψαμε, φθάνει στη Μητρόπολη Κιέβου ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεοφάνης ο Γ’, ως Έξαρχος Κων/πόλεως για αποκατάσταση της ιεροκανονικής τάξεως, όπως την είχε θεμελιώσει ο Ιερεμίας Β’, το θέρος 1589 μ.Χ., αφού προηγουμένως, τον Ιαν. του ίδιου εκείνου έτους, παρεχώρησε την πατριαρχική τιμή στον Μητροπολίτη Μόσχας. Η Ηγεμονία Μόσχας ανασυγκροτείται, αλλά η άλλη του Κιέβου εξακολουθεί να

ανέρχεται ακόμη τον δικό της Γολγοθά. Κυρηναίος, λοιπόν, παρών εκεί ο Έξαρχος του Πατριάρχου Κων/πόλεως ο Ιεροσολύμων Θεοφάνης.

Τι έπραξε, λοιπόν, ο Ιεροσολύμων Θεοφάνης, το 1620 μ.Χ. στο Κίεβο, ως Έξαρχος της Εκκλησίας Κων/πόλεως εκεί, στην επαρχία της; Οι πράξεις Θεοφάνους Γ’ μας ενδιαφέρουν όχι μόνο για την ιστορία αλλά και για το σήμερα, στην διαχρονία την ιεροκανονική από του 1589, δια του 1620 και 1686, ως το 2018 και το 2019 (Ιαν.) Επισημάνθηκε ήδη ότι άλλο ο κοσμικός και άλλο ο ιεροκανονικός χρόνος. «Η επίκληση 300 και πλέον χρόνων, υπό ρωσική της Μόσχας εκκλησιαστική δικαιοδοσία, εξ υφαρπαγής, κατά συρροή, μάλιστα, δεν ισχύει για τα κανονικά κείμενα. Γι’ αυτά “χίλια έτη ως μια ημέρα”…», (βλ. Αθ. Αγγελοπούλου – Εμμ. Καραγεωργούδη, ο Κόσμος της Ορθοδοξίας στις σημερινές γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη, Θεσσαλονίκη 2019, σελ. 39). Αν και, ακόμη και στο κοσμικό ρωμαϊκό Δίκαιο, ωσαύτως, «Το εξ αρχής ανυπόστατον ου βεβαιούται τη χρονία παραδρομή», που συμπορεύεται με την κανονική τάξη, αλλά δεν ταυτίζεται με αυτή.

Εν ολίγοις, οι αποσκιρτήσαντες στη ρωμαιοκαθολική Ουνία Μητροπολίτης Κιέβου Μιχαήλ και Έξαρχος Κων/πόλεως στη Μικρά Ρωσία, δηλ. στη σημερινή Ουκρανία του Κιέβου, Κύριλλος κηρύχθηκαν, το 1620, από τον Ιεροσολύμων Θεοφάνη Γ’ επι-κατάρ-ατοι και επίορκοι. Υπενθυμίζουμε ότι οι 2 αυτοί, το θέρος 1589, εγκαταστάθηκαν στις πολύ-υπεύθυνες αυτές θέσεις-θώκους, ιδίαις χερσί του Οικ. Πατριάρχου Κων/πόλεως Ιερεμία Β’. Ο Θεοφάνης χειροτονεί Μητροπολίτη Κιέβου τον Ιώβ Μπορέτσκι και τον εγκαθιστά και Έξαρχο Κων/πόλεως, με την υπόδειξη-όρκο για τον Ιώβ-, επιλέξει: «υπακοήν εις την Αυτού Θειοτάτην Παναγιότητα τον Αρχιεπίσκοπον Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικόν Πατριάρχην ως αληθινόν και φυσικόν του Ποιμένα».

2β. Το καθεστώς αυτό διευκρινίζεται εκσυγχρονισμένο με το «Γράμμα εκδόσεως» 1686. Γι’ αυτό το κείμενο τον λόγο έχει ένας άλλος Μεγάλος και Διαπρεπής Πατριάρχης Ιεροσολύμων ο Δοσίθεος, κεντρικό πρόσωπο στο όλο εκκλησιαστικό σκηνικό των χρόνων 1685-1686. Εκείνο που μας αφορά άμεσα, έκτοτε ως σήμερα, είναι η διαπραγματευτική ιεροκανονική πειθώ του προς τον Πρέσβυ της τσαρικής εξουσίας στην Αδριανούπολη Νικήτα Αλεξιοβίτσην, «να δοθή…το Κίεβον επιτροπικώς τω Μοσχοβίας» και «να είναι επαρχία μεν του Κωνσταντινουπόλεως, επιτροπευομένη δε παρά του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μοσχοβίας», «έως ημέρας επισκέψεως θείας», «ένεκα των καιρικών περιστάσεων».

Τι ωραίες εικόνες θείας οντολογίας και περιπετειώδους ανθρωπολογίας, συνήθεις στην γραφίδα Δοσιθέου, στην βάση των ιερών κανόνων:Aγκύρας 13, Αντιοχείας 10, και Ζ’ Οικ. 14. Επί των θέσεων αυτών Δοσιθέου εδράζεται το περιεχόμενο ουσίας του «Γράμματος» 1686. Λεπτομέρειες σχολιασμού του κειμένου του «Γράμματος», βλ. «Ο Κόσμος της Ορθοδοξίας…», ο.π., στις σελ. 45-92.

3. Η πρακτική του Πατριαρχείου Μόσχας από το 1686 ώς σήμερα

Η πρόσφατη, των ημερών μας (2018-2020), ειδική έρευνα (με αφορμή το «Γράμμα εκδόσεως» 1686 του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο, ως εκδούσα Αρχή, αποφάσισε «να άρη, στις μέρες μας, την ισχύ του Συνοδικού Γράμματος εκδόσεως, του έτους 1686 και να αποδώσει αυτοκεφαλία στην Εκκλησία της

Ουκρανίας» (διατύπωση Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου Β’), προσάγει σειρά περιπτώσεων, κατά χρονικές περιόδους, ιεροκανονικών παραβιάσεων από μέρους του Πατριαρχείου Μόσχας εις βάρος των Δικαίων της Μητρός, της Μόσχας και εν προκειμένω, και κυρίως, του Κιέβου, Εκκλησίας Κων/πόλεως.

Επί Τσαρίνας Αικατερίνης Β’ (1762-1796) συνετελέσθηκε πλήρης ισοπέδωση των Δικαίων αυτών στην Μητρόπολη Κιέβου. Εν τούτοις, οι αντιδράσεις, κυρίως του Κιέβου, incitu, ήσαν εμφανείς πρακτικές ή συνειδησιακές μόνιμες απέναντι στην κοσμική, βέβαια έννομη, πλην εξ υφαρπαγής ιεροκανονικής, ισοπέδωση των Τσάρων και Πατριαρχών Μόσχας.

Επί δε Σοβιετοκρατίας στην Μόσχα (1917-1991, 25 Δεκ. των Χριστουγέννων 1991, η μεγάλη πτώση), και, μάλιστα, επί των ημερών της Δυάδος Στάλιν-Αλεξίου Α’ (1945-1953, έτος θανάτου του Στάλιν), το αντικανονικό κακό των εισπηδήσεων εξήλθε απροκάλυπτα των ορίων του Κιέβου. Π.χ. στην Πολωνία, Εσθονία, Τσεχοσλοβακία κ.ο.κ. Η κοσμική νοοτροπία του Πατριαρχείου Μόσχας εταύτιζε τα ιεροκανονικά γεωεκκλησιαστικά όρια του Πατριαρχείου αυτού προς τα γεωπολιτικά της Σοβιετικής Ενώσεως.

Και είδαμε τα αποτελέσματα της ταυτίσεως αυτής. Φθάσαμε στα 1991-1992, του ανεξαρτήτου, διεθνούς αναγνωρίσεως, Κράτους της Ουκρανίας-Κιέβου, στο σημείο το ιεροκανονικό-αντικανονικό κακό να περισσέψει. Να αποδώσει 3 νέα Σχίσματα μεταξύ των 40 και πλέον εκατ. χριστιανών ορθοδόξων της χώρας, δημιουργήματα προσωπικά του Πατριάρχου Μόσχας Αλεξίου Β’ (1991-2009), Διαδόχου Αλεξίου Α’. Το βραβείο Αλεξίου Β’ πρόσφερε, τέλη Νοεμβρίου 2019, ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλο, κατά την εκεί, στη Μόσχα, επίσκεψη του δευτέρου.

Εν τούτοις, τα Σχίσματα αυτά συρρικνώθηκαν ήδη, με την υπερπερίσσεια της χάριτος του Θεού, κατά την ημέρα «επισκέψεως θείας» (για να θυμηθούμε την προφητική ρήση του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Δοσιθέου, στις διαπραγματεύσεις του 1686 για το «Γράμμα»). Δηλαδή, την ημέρα των Θεοφανείων, 6 Ιαν. 2019, δια της αποδόσεως Αυτοκεφαλίας στο Κίεβο από την Κων/πολη, της οποίας επαρχία ιεροκανονικά ήταν το Κίεβο μέχρι τότε. Και συντελέσθηκε τούτο δια της πρωτοβουλίας ως πρωτοθρόνου της Εκκλησίας Κων/πόλεως, adreferendum προς τα μέχρι τούδε ισχύοντα.

Για τις, «εξ υφαρπαγής και κατά συρροήν», δεκάδες, διαχρονικά, αντικανονικές δράσεις της Εκκλησίας της Μόσχας, μπορεί ο ενδιαφερόμενος μελετητής να συλλέξει τεκμήρια-πειστήρια από την μόλις εκδοθείσα μονογραφία του Καθηγητού ΕΚΠΑ Βλασίου Φειδά, Το Ζήτημα της αυτοκεφαλίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας. Εκ Πηγών Αψευδών, Αθήναι 2019. Π.χ. σελ. 93-99, 131-132, 133-139, 141-142. Και με επίκεντρο ειδικώς το «Γράμμα Εκδόσεως» 1686 από την μονογραφία Αγ. Αγγελοπούλου-Εμμ. Καραγεωργούδη, «Ο Κόσμος της Ορθοδοξίας στις σημερινές γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη», Θεσσαλονίκη, 2019 (και υπό β’ έκδοση, συμπληρωμένη 2020).

Τα παραπάνω υπόψει του Σεβ. Μητροπολίτου Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνος, ο οποίος «αφελώς;» ισχυρίζεται ότι το Φανάρι έκαμε «εισπήδηση στην Ουκρανία» (βλ. Romfea.gr 4 Φενρ. 2020) ή «διείσδυση στην Ουκρανία». Η προσέγγισή του αυτή θυμίζει τη λαϊκή ρήση «φωνάζει ο κλέφτης, για να φύγει ο νοικοκύρης».

4. Η σημερινή (2020) στάση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων επί του εκκλησιαστικού καθεστώτος της Μητροπόλεως Κιέβου, του 1686, ρυθμισθέντος οριστικά στις 6 Ιαν. 2019, των Αγίων Θεοφανείων, στην Κων/πολη.

ή

«ες αύθις ζιζάνια…ο εχθρός της αληθείας διάβολος» (διατύπωση στο «Γράμμα» 1686).

4α. Από την επίσκεψη του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ιεροσολύμων στην Μόσχα (τέλη Νοεμβρίου 2019) μέχρι τον Φεβρουάριο 2020 στήνεται, ανεπιτυχώς, βέβαια, σκηνικό υποκαταστάσεως της Μητρός Εκκλησίας, Πρωτοθρόνου στο όλο σύστημα διοικήσεως της κατ’ Ανατολάς Ορθοδοξίας, Κων/πόλεως, δια της «Μητρός των Εκκλησιών», δηλ. του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Σκοπός του σκηνικού η σύγκληση Πανορθοδόξου Συνόδου, ή τάχα αδελφικής συσκέψεως, προς εξέταση του Ουκρανικού-Κιεβινού Ζητήματος για λύση του, κατά τους εμπνευστές του.

Ο γνωστός μας Πατριάρχης Δοσίθεος, του 1686, ερωτώμενος, θα επαναλάμβανε την διατύπωση του «Γράμματος» 1686 το: «ες αύθις ζιζάνια…ο εχθρός της αληθείας διάβολος» πάλιν ενώπιόν μας.

4β. «Χαίρε Σιών Αγία, Μήτηρ των Εκκλησιών». Προς ενημέρωση της ενδιαφερομένης Κοινής Γνώμης, το «Χαίρε Σιών Αγία, Μήτηρ των Εκκλησιών» είναι η αρχή Στιχηρού του εσπερινού, σε ήχο πλάγιο του τετάρτου. Αποδίδεται στον Άγιο Ιω. Δαμασκηνό. Όλο το Στιχηρό έχει επιλέξει, ως εξής:

«Χαίρε Σιών Αγία,

Μήτηρ των Εκκλησιών,

Θεού κατοικητήριον,

Συ γαρ εδέξω άφεσιν αμαρτιών,

Δια της Αναστάσεως».

Είναι το Στιχηρό τούτο ποίημα Ιω. Δαμασκηνού, υμνογραφική και υμνολογική αδεία συντεθέν. Ουδ’ επ’ ελάχιστον υποδηλώνει δικαιοδοσιακή ιεροκανονική τάξη. Εγνώριζε άριστα ο Δαμασκηνός ότι το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ήτο επί των ημερών του το 5ο, τελευταίο, στην Πενταρχία των Πατριαρχών. Μετά το 1054, ως γνωστό, λόγω του Δογματικού Σχίσματος μεταξύ Ανατολής και Δύσεως, διήκει στην Ανατολή η Τετραρχία των Πατριαρχών, με 4ο τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων. Πάντως, και των τεσσάρων Πατριαρχών «όντων εικόνων Θεού εμψύχων τε και ζωσών».

Οι εμπνευστές, λοιπόν, των νέων «ες αύθις ζιζανίων» ερμηνεύουν το Στιχηρό ως βάση κανονική συγκλήσεως Πανορθοδόξου Συσκέψεως-Συνόδου από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, αφού ο Πρωτόθρονος, ως έχων την ιεροκανονική πρωτοβουλία συγκλήσεως Πανορθοδόξου, Οικουμενικός Πατριάρχης δεν την συγκαλεί προς εξέταση του μη λυθέντος εισέτι, κατ’ αυτούς, Ζητήματος.

Μάλιστα, ο πολύ σεβαστός και αγαπητός μας Επίσκοπος Μπάτσκας Ειρηναίος, πολύ λόγιος και άριστος γνώστης της ελληνικής, παλαιάς και νέας, εμβαθύνει στο γεγονός, προβάλλων τη δική του άποψη-μάλλον θεωρία-, αν την κατανοούμε ορθά. Επιχειρηματολογεί ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο διαθέτει όντως «Πρωτείο τιμής», αλλά το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων έχει «Πρωτείο χάριτος», επειδή είναι η «Μήτηρ των Εκκλησιών». Άρα, όπως δηλώνει, «ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων έχει και το ηθικό δικαίωμα και την ευθύνη να συγκαλέσει όλες τις

Ορθόδοξες Εκκλησίες σε Σύσκεψη». Παρακάμπτει όμως το «Πρωτο-Δεύτερο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας».

Δηλαδή, ο Επίσκοπος Ειρηναίος εισηγείται σύγκληση του Πανορθοδόξου Σώματος των Προκαθημένων, «δίχα της κανονικής κεφαλής του». Εισηγείται σύγκληση ακεφάλου σώματος, καθ’ ιεροκανονική ουσία, εις εφαρμογή της θεωρίας του δυϊσμού, διχασμού ή διαιρέσεως μεταξύ «Πρωτείου τιμής» και «Πρωτείου χάριτος». Αν ερωτάτο ο κοινός Γέροντας, του Αγίου Μπάτσκας και του πρώτου των αρθρογράφων του παρόντος, Όσιος Ιουστίνος Πόποβιτς περί αυτού, θα ανακαλούσε τον Άγιο Μπάτσκας στην λογική και μόνο, και όχι ιεροκανονική, τάξη. Θα του έλεγε ότι εισάγει «ζιζάνια» «του εχθρού της αληθείας διαβόλου» και ότι «την αμαρτία της υπερηφάνιας», που ο ίδιος ο Άγιος Μπάτσκας αποδίδει, επιλέξει, στους δεχομένους το «Πρωτείον τιμής» μόνον και όχι το «Πρωτείον χάριτος», θα πρεπε να την εντοπίσει στο νου του.

4γ. Πάντως, η «Μήτηρ των Εκκλησιών», ως έχουσα «το Πρωτείον χάριτος», κατά την «Θεωρία» αυτή, βαρύνεται με δύο βαρύδια στα πόδια της: της αλλαξοπατριαρχείας, του 2005, και της «Ακοινωνησίας»-Σχίσματος στις σχέσεις της με το Παλαίφατο-Ιστορικό Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Αντιοχείας, υπαιτιότητί της.

Αλλαξοπατριαρχεία. Άπασα η Αγιοταφιτική Αδελφότητα μετεκόμισε σχεδόν όλη στην Κων/πολη, τον Μάϊο 2005, ικετεύουσα την Πρωτόθρονη Μητέρα Εκκλησία Κων/πόλεως να κάμει χρήση του αποκλειστικού σ’ αυτήν ιεροκανονικού δικαιώματος της πρωτοβουλίας συγκλήσεως Πανορθοδόξου Συνόδου για την αλλαξοπατριαρχεία στα Ιεροσόλυμα. Όπερ και επράχθη, τον Μάϊο 2005, όπως προελέχθη.

Ασχέτως της ουσίας του Ζητήματος (ήταν η, πάση θυσία, κεφαλή της «Εικόνος Θεού» Ιεροσολύμων τότε, στο πρόσωπο του Πατριάρχου Ειρηναίου, «επί πίνακι»), τότε η Αγιοταφιτική Αδελφότητα ανεγνώριζε στην Μητέρα Εκκλησία Κων/πόλεως την πρωτοβουλία Πανορθοδόξου Συνόδου. Τώρα όμως κλείνει το μάτι στην προεκτεθείσα «θεωρία» των δύο Πρωτείων: «τιμής» αλλά και «χάριτος». Ώστε, η «Εικόνα Θεού» Κων/πόλεως ως «Πρωτείον τιμής» να προσφερθεί «επί πίνακι» στην «Εικόνα Θεού» Ιεροσολύμων ως «Πρωτείον χάριτος».

Επειδή εδώ ο λόγος περί αλλαξοπατριαρχείας στα Ιεροσόλυμα, να υπενθυμίσουμε στην Κοινή Γνώμη, ότι ο τότε Πατριάρχης Ιεροσολύμων Ειρηναίος, καλή του ώρα, εφησυχάζει τώρα στην Αθήνα, τυγχάνων της φιλοξένου φιλαδελφείας και φιλοστοργίας, ως πηγής ζώντος ύδατος, της «Εικόνος Θεού» Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Ιερωνύμου Β’.

Η «Ακοινωνησία»-Σχίσμα μεταξύ της «Μητρός των Εκκλησιών» Ιεροσολύμων και του Παλαιφάτου Ελληνορθδόξου Πατριαρχείου Αντιοχείας. Είναι το δεύτερο, χειρότερο, βαρίδιο στους πόδες της Αγιοταφιτικής Αδελφότητος. Εξ υφαρπαγής αντικανονικής, ως Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, υπήγαγε το Κατάρ της Αραβίας εις Αυτό, γνωστού όντως δια της Ιστορίας ότι η περιοχή αυτή της Αραβίας υπάγεται στην δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αντιοχείας. Συγχαρητήρια στον Μακαριώτατο Πατριάρχη Αντιοχείας Ιωάννη για την στάση του, να απορρίψει την πρόσκληση για την Πανορθόδοξο Σύσκεψη, στο Αμμάν. Η αποδοχή της προσκλήσεως θα σήμαινε απεμπόληση Δικαίων του και επιβεβαίωση των εξ υφαρπαγής αντικανονικών καθεστώτων, όπως, π.χ., αυτών, των πολλών διαχρονικά, του Πατριαρχείου Μόσχας.

Συμπερασματικά, ως προς το συντελεσθέν γεγονός της Αυτοκεφαλίας Κιέβου, διαπιστώνεται ότι βρισκόμαστε εν εξελίξει στην β’ φάση των διαβουλεύσεων-συναινέσεων, για τις οποίες απαιτείται εύλογος ιεροκανονικός και όχι κοσμικός χρόνος. Όλες οι Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες (η Δεκαπενταρχία ήδη) δικαιούνται χρόνου για έκφραση γνώμης.

Π.χ. η διαδικασία Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ελλάδος ολοκληρώθηκε σε μια 20ετία (1830-1850). Του Πατριαρχείου Μόσχας η οριστικοποίηση της Πατριαρχικής Τιμής απήτησε 5ετία (1589-1593). Του Σερβικού Πατριαρχείου απήτησε 5ετία (1918-1922, επί Μελετίου Μεταξάκη, τον οποίο ο Επίσκοπος Ειρηναίος, φεύ!, μέμφεται για απολυταρχικές τάσεις) κ.ο.κ. Γιατί αυτή η βιασύνη; Στα βιαστικά πράγματα, λέγει ο θυμόσοφος λαός, κρύβεται ο Σατανάς ή «ο εχθρός της αληθείας διάβολος», κατά το «Γράμμα» 1686.

Τέλος, συνιστούμε στους φιλαλήθεις φιλίστορες, να προσέξουν, μεταξύ πολλών δημοσιευμάτων επικαίρων για το σημερινό Ιεροσολυμιτικό Ζήτημα, ένα και μόνο, το αξιολογότερο. Είναι το απαντητικό Γράμμα της «Εικόνος Θεού» Κων/πόλεως προς την «Εικόνα Θεού» Ιεροσολύμων, από 26 Δεκ. 2019. Είναι ένα μονοσέλιδο Γράμμα, ωσάν ένα πολυσέλιδο βιβλίο. Προς άμεση εξυπηρέτηση επισυνάπτεται εδώ με τις «Εικόνες Θεού» Κων/πόλεως Διονυσίου Δ’ και Δοσιθέου Ιεροσολύμων, του 1686. Στις διδαχές τους ερείδεται η παρούσα έρευνα. Βλ., επίσης, την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Προκαθημένου της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας Ουκρανίας Επιφανίου, ΟRTHODOXIAINFO, 19 Φεβρ. 2020, με θέμα την ενεστώσα κατάσταση στην Εκκλησία του.