Με συγκλονιστικούς λόγους ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απευθύνθηκε στο νέο Μητροπολίτη Σμύρνης Βαρθολομαίο, τον πρώτο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή που χειροτονήθηκε ανήμερα της 94ης επετείου του μαρτυρίου του Ιερομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης.

Η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου κατά την χειροτονία του Μητροπολίτη Σμύρνης Βαρθολομαίου (Σαμαρά):

Ἐν χαρᾷ καί εὐφροσύνῃ ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία ὑποδέχεται σήμερον εἰς τούς κόλπους τῆς σεβασμίας Ἱεραρχίας αὐτῆς ἕνα νέον μέλος, ἕνα νέον στέλεχος, ὑποσχόμενον μέ τά προσόντα του νά τήν διακονήσῃ καί ὡς Ἀρχιερεύς πιστῶς καί ἀποδοτικῶς: εἶναι ὁ ἀπό πενταετίας καί πλέον Ἀρχιγραμματεύς τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου Βαρθολομαῖος Σαμαρᾶς, ἐψηφι- σμένος Μητροπολίτης τῆς περιωνύμου Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σμύρνης.

Τέκνον ἐν Κυρίῳ λίαν ἀγαπητόν, μᾶς ἦλθες ἐδῶ εἰς τάς αὐλάς τῆς Μητρός Ἐκκλησίας ἀπό μίαν Ἐπαρχίαν μας τῶν Νέων Χωρῶν ὅπου εὐόρκως ἱεράτευες. Εὐχαριστοῦμεν καί πάλιν τόν Ἱερώτατον ἀδελφόν ἅγιον Σεβαστείας, ὁ ὁποῖος καί σέ ἐχειροτόνησε καί σέ ἔφερεν ἀργότερον εἰς τό Φανάριον, ἐμπλουτίσας τήν Πατριαρχικήν Αὐλήν καί ἤδη τήν Ἱεραρχίαν τοῦ Θρόνου μέ ἕνα ἱκανόν καί ἄξιον στέλεχος.

Κατά τά 14 ἔτη τῆς παρ᾽ ἡμῖν διακονίας σου, Θεοφιλέστα- τε Ἐψηφισμένε, ἐπέδειξες προθυμίαν, πιστότητα, ἱκανότητα, ἐργατικότητα, ἀποδοτικότητα εἰς τήν ἐργασίαν σου ἀπό διαφό- ρων θέσεων, ἰδιαιτέρως δέ ἀπό τῆς ὑπευθύνου θέσεως τοῦ Ἀρχιγραμματέως τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, θέσεως, ἡ ὁποία ἀπαιτεῖ μόρφωσιν, συνέπειαν, μνήμην, ἐχεμύθειαν. Ἀπέδειξες μέ τήν ἐργασίαν σου καί τήν συμπεριφοράν σου ὅτι διαθέτεις ὅλα αὐτά τά χαρίσματα, διό καί ἐκέρδισες τήν ἐμπιστοσύνην τοῦ Πατριάρχου σου καί τήν ἐκτίμησιν τῶν ἑκάστοτε μελῶν τοῦ ἱεροῦ Βουλευτηρίου τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ ἀναγνώρισις καί ἡ εὐαρέσκειά των αὐτή ἐξεδηλώθη πρό δεκαπενθημέρου, ὅτε τῇ ἡμετέρᾳ εἰσηγήσει καί προβλήσει ὁμοφώνως ἐξελέγης ὑπό τῶν ἁγίων Συνοδικῶν Ἀρχιερέων Μητροπολίτης Σμύρνης. Καί τώρα προσέρχεσαι διά νά λάβῃς τό πλήρωμα τῆς Θείας Χάριτος καί νά ἀνέλθῃς εἰς τόν ἀνώτατον βαθμόν τῆς ἱερωσύνης καί εἰς τόν Θρόνον τοῦ πρώτου Ἐπισκόπου Σμύρνης Βουκόλου καί τοῦ διαδόχου του Ἁγίου Πολυκάρπου, τοῦ καί ἀκροατοῦ γενομένου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, καί πλειάδος ὅλης ποιμεναρχῶν τῆς Ἰωνικῆς πρωτευούσης, τινές τῶν ὁποίων τήν ἐποίμαναν εἰς εὔκρατον κλῖμα, τινές ὅμως ὑπό τάς πλέον δυσμενεῖς καί τραγικάς συνθήκας, μέχρις ὅτου «ἦλθεν ἡ ἡμέρα ἡ μεγάλη τῆς ὀργῆς» (Ἀποκ. 6,17), «καί σεισμός μέγας ἐγένετο, καί ὁ ἥλιος μέλας ἐγένετο … καί ἡ σελήνη ὅλη ἐγένετο ὡς αἷμα, καί οἱ ἀστέρες τοῦ οὐρανοῦ ἔπεσαν εἰς τήν γῆν» (Ἀποκ. 6, 12-13).

Σύ καθίστασαι, μετά παρέλευσιν 94 ἐτῶν ἀπό τῆς ἡμέρας ἐκείνης «τῆς θλίψεως τῆς μεγάλης» (Ἀποκ. 7,14), ὁ ἄμεσος διάδοχος τοῦ μάρτυρος προκατόχου σου Χρυσοστόμου τοῦ Καλαφάτη τοῦ ἀπό Δράμας, ὁ ὁποῖος ἐπί δωδεκαετίαν ἐποίμανε τούς Σμυρναίους καί ἐγένετο «πιστός ἄχρι θανάτου», ὅπως λέγει πρός τόν ἄγγελον τῆς ἐν Σμύρνῃ Ἐκκλησίας «ὁ πρῶτος καί ὁ ἔσχατος, ὅς ἐγένετο νεκρός καί ἔζησεν» (Ἀποκ. 2,8).

Ἀποστέλλεσαι τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ, τῇ «ἠλεημένῃ ἐν παντί χαρίσματι, πεπληροφορημένῃ ἐν πίστει καί ἀγάπῃ, ἀνυστερήτῳ οὔσῃ παντός χαρίσματος, θεοπρεπεστάτῃ καί ἁγιοφόρῳ τῇ οὔσῃ ἐν Σμύρνῃ τῆς Ἀσίας», ὅπως τήν χαρακτηρίζει Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος, γράφων ἐκ Τρωάδος πρός Σμυρναίους.

Καλεῖσαι νά ἀναλάβῃς τό πηδάλιον τῆς Ἐκκλησίας αὐτῆς εἰς ἡμέρας ἀναγεννήσεως καί ἀνασυγκροτήσεώς της χάρις εἰς τό στοργικόν ἐνδιαφέρον τῆς Μητρός Ἐκκλησίας διά τούς ἐκεῖ Ὀρθοδόξους, ὄχι μόνον τούς Ἕλληνας, ἀλλά καί τῶν ἄλλων ἐθνικῶν προελεύσεων καί πολιτισμικῶν καταβολῶν. Πρός τοῦτο, διωρίσαμεν ἐκεῖ ἕνα ἄξιον ἱερέα, τόν Ἀρχιμανδρίτην τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου κ. Κύριλλον Συκῆν, τόν ἀναδειχθέντα ἀνώτερον πάσης προσδοκίας, κερδίσαντα τήν ἀγάπην τῶν ἐκεῖ χριστιανῶν μας, τήν ἐμπιστοσύνην τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν, τήν ἐκτίμησιν τῶν ἄλλων χριστιανῶν τῶν παροικούντων ἐν Σμύρνῃ∙ διό καί ὁμοῦ μετά τῆς ὑμετέρας Θεοφιλίας προηγάγομεν καί αὐτόν εἰς Ἐπίσκοπον Ἐρυθρῶν, Βοηθόν τῆς ἡμετέρας Μετριότητος, τιθέμενον εἰς τήν διάθεσίν σου, Ἐψηφισμένε ἅγιε Σμύρνης, ἰδιαιτέρως εἰς τά πρῶτα βήματα τῆς ποιμαντορίας σου, καθώς γνωρίζει πρόσωπα καί πράγματα καί καταστάσεις καί ἰσορροπίας ἐκ τῆς τριετοῦς ἐκεῖ θητείας του, ἀλλά καί ἐκ τῶν πολλῶν προηγουμένων ἐπισκέψεών του ἐπί ἀποστολῇ καί εἰς τήν Σμύρνην καί εἰς τήν εὐρυτέραν περιοχήν τῆς Ἰωνίας. Ὁ ἀδελφός Κύριλλος ὤργωσε τόν ἀγρόν τῆς χηρευούσης μέχρι τώρα Ἐπαρχίας σου καί τώρα ἀκολουθεῖ ἡ σπορά, ἡ βλάστησις, ἡ καρποφορία, ἡ συγκομιδή. Ἐκεῖνος ἀπεστάλη οἱονεί ὡς πρόδρομος καί ἡτοίμασε τήν ὁδόν διά σέ πού μεταβαίνεις «ὡς Ἀρχιερεύς, Θεοῦ εἰκόνα φορῶν», ὡς «ἐξεμπλάριον Θεοῦ διακονίας», ὡς «ἀξιόθεος Ἐπίσκοπος» (Ἰγνάτιος πρός Σμυρναίους).

Ὅμως, ὁ Θεοφόρος Ἰγνάτιος δέν ἀπηυθύνθη μόνον πρός τούς Σμυρναίους ἀλλά καί πρός τόν Ἐπίσκοπόν των Πολύ- καρπον τόν ὁποῖον συνεβούλευσε λέγων: «Τῆς ἑνώσεως φρόντιζε, ἧς οὐδέν ἄμεινον. Πάντας βάσταζε, ὡς καί σε ὁ Κύριος∙ πάντων ἀνέχου ἐν ἀγάπῃ, ὥσπερ καί ποιεῖς∙ προσευχαῖς σχόλαζε ἀδιαλείπτοις∙ αἰτοῦ σύνεσιν πλείονα ἧς ἔχεις∙ γρηγόρει, ἀκοίμητον πνεῦμα κεκτημένος… Πάντων τάς νόσους βάσταζε, ὡς τέλειος ἀθλητής, ὡς καί ὁ Κύριος πάντων… Ὅπου πλείων κόπος, πολύ κέρδος… Ὡς ἐνταῦθα εἶ, νίκησον, ὧδε γάρ ἐστι τό στάδιον, ἐκεῖ δέ οἱ στέφανοι».

Αἱ συμβουλαί αὐταί ἑνός Ἁγίου πρός ἕνα ἄλλον Ἅγιον ἰσχύουν καί διά σέ, Θεοφιλέστατε, καθώς ἀναλαμβάνεις τήν ὑψηλήν εὐθύνην τοῦ Ἐπισκόπου καί Ποιμενάρχου, ὅπως ἰσχύουν καί δι᾿ ὅλους ἡμᾶς τούς πρεσβυτέρους ἐν τῇ ἀρχιερωσύνῃ – ἐάν θέλωμεν νά εἴμεθα ἄξιοι τῆς κλήσεως καί τῆς ἀποστολῆς μας.

Θά τάς ἐγκολπωθῇς, θά τάς τηρήσῃς καί θά ἐπιτύχῃς. Ναί! θά ἐπιτύχῃς καί ὡς Ἱεράρχης τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, ὡς ἐπέτυχες καί μέχρι τοῦδε παντοῦ ὅπου ἐκλήθης νά διακονήσῃς, μάλιστα δέ εἰς τά Σέκρετα τῶν Πατριαρχείων, ὅπου ἐμυήθης εἰς τό μυστήριον τῆς Ἐκκλησίας καί εἰς τά τῆς διοικήσεως αὐτῆς, καθώς εἰς τήν Ἁγίαν καί Ἱεράν Σύνοδον καταφθάνουν ὅλα τά θέματα τῶν σχέσεων τῆς Ἐκκλησίας μέ πρόσωπα καί θεσμούς ἔκ τε τοῦ ἱεροῦ χώρου αὐτῆς καί ἐκ τοῦ θύραθεν∙ τῶν σχέσεών της μέ τούς ἐκασταχοῦ ποιμενάρχας αὐτῆς καί τάς ἐπαρχίας των∙ μέ ὁμοδόξους καί ἑτεροδόξους∙ μέ τάς Μονάς καί τά εὐαγῆ ἱδρύματα∙ μέ τάς ἀρχάς καί τάς ἐξουσίας τοῦ κόσμου τούτου – γνωρίζεις ὅτι εἰς κάθε συνεδρίασιν τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου αὐτή ἐπιλαμβάνεται ἑνός εὐρυτάτου φάσματος θεμάτων, πάντοτε ἐν πιστότητι πρός τήν παράδοσίν μας ἀλλά καί πάντοτε ἐν ἐπαφῇ πρός τά περί ἡμᾶς συμβαίνοντα, πρός τήν σύγχρονον πραγματικότητα. Πόσον ὡραῖα τό λέγει αὐτό καί πάλιν ὁ Ἰγνάτιος πρός τόν προκάτοχόν σου Πολύκαρπον: «τούς καιρούς καταμάνθανε». Ἡ Ἐκκλησία δέν ἠμπορεῖ, δέν δικαιοῦται, νά εἶναι ἀποκεκομμένη ἀπό τά προβλήματα τοῦ κόσμου, μέσα εἰς τόν ὁποῖον ζοῦν καί κινοῦνται καί εὑρίσκονται τά τέκνα της.

Υἱέ καί ἀδελφέ ὁμώνυμε τῆς ἡμετέρας Μετριότητος,

Γνωρίζεις ἀσφαλῶς τό λεγόμενον ὅτι οἱ ἄνθρωποι δίνουν περιεχόμενον εἰς τά ἀξιώματα καί ὄχι ἀντιστρόφως. Σύ ἐξελέγης εἰς μίαν Μητρόπολιν περιώνυμον, ἱστορικήν καί θεοπρεπεστάτην καί αὐτό ἀποτελεῖ τιμήν διά σέ∙ ἀλλά καί διά τήν ἐπαρχίαν αὐτήν τοῦ Θρόνου εἶναι εὐλογία Θεοῦ νά ἔχῃ τοὐντεῦθεν ποιμενάρχην τῆς πείρας, τῶν γνώσεων, καί τῆς ἀξίας τῆς Θεοφιλίας σου. Εἰς τήν περίπτωσίν σου τό ἀξίωμα τιμᾶται ἀπό τόν ἄνθρωπον καί ὁ ἄνθρωπος ἀπό τό ἀξίωμα.

Θεοφιλέστατε, εἰς τήν νέαν διακονίαν σου τήν ἀρχιερατικήν, τήν ἐδῶ εἰς τό Ἱερόν μας Κέντρον καί τήν ἐκεῖ εἰς τήν θεοσκέπαστον Μητρόπολίν σου, θά εἶμαι «κατά πάντα σοῦ ἀντίψυχος ἐγώ, καί τά δεσμά μου ἅ ἠγάπησας» (Ἰγνάτιος πρός Πολύκαρπον). Ἐργασθήκαμε μαζί εἰς τά εὔκολα καί τά δύσκολα, εἰς τά καθημερινά καί εἰς τά ἔκτακτα, εἰς τά ἐδῶ καί εἰς τά ἀλλαχοῦ, ὅπως προσφάτως εἰς τήν Ἁγίαν καί Μεγάλην Σύνοδον εἰς τήν Κρήτην. Διηκόνησες τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν καί τόν Πατριάρχην σου καί τήν Ἁγίαν καί Ἱεράν Σύνοδόν μας εὐόρκως καί φιλοτίμως. Χαίρομεν χαράν μεγάλην διά τήν ἐπαξίαν προαγωγήν σου. Καί εὐχόμεθα καί προσευχόμεθα νά γίνῃς πιστός ἄχρι θανάτου καί νά λάβῃς τόν στέφανον τῆς ζωῆς παρά τοῦ ἀγωνοθέτου Κυρίου ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ὅτε καί πάλιν θά ἔλθῃ μετά δόξης κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς.

Ἀδελφέ ἐν Κυρίῳ καί συλλειτουργέ,

Ἀπό σήμερα πού τελεῖται ἡ χειροτονία σου θά εἶσαι ὁ Μητροπολίτης καί κανονικός ποιμενάρχης τῆς ἱστορικῆς καί νευραλγικῆς Μητροπόλεως Σμύρνης, τῆς δευτέρας πόλεως τῆς Αὐτοκρατορίας καί μιᾶς ἐκ τῶν μεγαλυτέρων πόλεων τῆς σημερινῆς Τουρκίας∙ μιᾶς πόλεως ὅπου συνυπῆρχαν λαοί (μιλλέτια), θρησκεῖαι καί πολιτισμοί, ὅπου ἤνθησεν ὁ Χριστιανισμός καί διέπρεψε τό Γένος. Ἰδιαιτέρως τόν 18ον αἰῶνα παρετηρήθη ἐκεῖ σπουδαία πνευματική ἄνθησις καί ἐκκλησιαστική ἀνάπτυξις καί ἀκμή. Ἡ περίφημος Εὐαγγελική Σχολή ἦτο ὁ φωτοδότης «φάρος καί ὀφθαλμός» τῆς Μικρασιατικῆς Ρωμηοσύνης. Ὁ Σουλτάνος Μαχμούτ ὁ Β´ μέ διάταγμά του τήν εἶχεν ἀναγνωρίσει καί τήν εἶχε θέσει ὑπό τήν προστασίαν του. Ἡ Σμύρνη ἔσφυζεν ἀπό ζωήν καί μεγάλην ἐμπορικήν δραστηριότητα, ἦτο τό σπουδαιότερον κέντρον διαμετακομιστικοῦ ἐμπορίου διά τάς σχέσεις Ἀσίας καί Εὐρώπης. Ὁ Ἑρμαῖος κόλπος ἀγκάλιαζε ὑπερήφανα μίαν πόλιν ζηλευτήν.

Θά διαβάζῃς εἰς τήν «Ἀμάλθειαν» καί εἰς τήν «Νέαν Σμύρνην» καί θά μαθαίνῃς διαρκῶς δι᾿ ὅλα αὐτά, διά τά περασμένα μεγαλεῖα ἀλλά καί διά τάς συμφοράς καί τάς πικράς, τάς πικροτάτας διά τό Γένος μας ἡμέρας∙ καί θά τά ἀναπολῇς καθώς θά ἀνεβαίνῃς εἰς τόν Πάγον καί τό Kadifekale διά νά προσκυνήσῃς τόν τόπον τοῦ μαρτυρίου τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου∙ καθώς θά περιπατῇς εἰς τῆς Πούντας τό φανάρι, εἰς τό Κορντόν, τό ξακουστό «Καί» τῆς Σμύρνης μέ τάς τραγικάς ἀναμνήσεις καί τά αἱματοβαμμένα νερά τῆς προκυμαίας, τῆς παραλίας τῆς σφαγῆς καί τοῦ πόνου καί ὄχι ἀσφαλῶς τοῦ συνωστισμοῦ – ἄπαγε τῆς βλασφημίας – καί θά ἀκοῦς τούς θρήνους τῆς ἀπελπισίας καί τήν ἀπόγνωσιν ἐκείνων τῶν πατέρων καί ἀδελφῶν μας μέ τόν μπόγο εἰς τό χέρι, μεταξύ ζωῆς καί θανάτου, οἱ ὁποῖοι τώρα, περιβεβλημένοι στολάς λευκάς, εὑρίσκονται ὅλοι εἰς τόν Παράδεισον – ἀπό τόν ἐπίγειον παράδεισον τῆς Σμύρνης εἰς τόν ἐπουράνιον. Παραφράζοντες τόν Καβάφην, θά ἐλέγομεν ὅτι εἰς αὐτούς, καί ὄχι εἰς τούς θεούς, ἀναφέρεται τό ποίημά του «Ἰωνικόν», ὅπου λέγει: «Ὦ γῆ τῆς Ἰωνίας… Σάν ξημερώνῃ ἐπάνω σου πρωί αὐγουστιάτικο τήν ἀτμοσφαῖρα σου περνᾶ σφρίγος ἀπ᾿ τήν ζωή των». Ναί! σφρίγος διά τά πρό τῆς φοβερᾶς τραγωδίας καί ρίγος τρόμου καί φόβου διά τά μετ᾿ αὐτήν.

Αὐτά θά ἐνθυμῆσαι καί θά ἀναπολῇς ὡς πρός τό παρελθόν, ἀλλά ἐμπρός θά κοιτάζῃς τώρα τά ἀναμμένα σου κεριά, κατά τόν Ἀλεξανδρινόν.

Βαρθολομαῖε, ἐνώπιόν σου «ἰδού θύρα ἠνεῳγμένη» (Ἀποκ. 4,1). Εἴσελθε! «Ἔρχου» (Ἀποκ. 6,1). Καλήν δύναμιν! Ἄξιος!