Εκεί κατέφυγαν τα Χριστούγεννα του 1803, μετά την πτώση του Σουλίου και τον ιστορικό χορό του Ζαλόγγου Πρέβεζας, περίπου 1150 Σουλιώτες, αγωνιστές και γυναικόπαιδα, με επικεφαλής τον Κίτσο και τον Νότη Μπότσαρη.

Ύστερα από μακρά πολιορκία και ηρωική αντίσταση η μονή κυριεύτηκε από τους Τουρκαλβανούς του Αλή πασά τον Απρίλιο του 1804. Κατά την ηρωική έξοδο των Σουλιωτών ελάχιστοι κατόρθωσαν να διασωθούν, μόνο 40 μαχητές, ανάμεσά τους και ο 13χρονος Μάρκος Μπότσαρης με τον πατέρα του Κίτσο Μπότσαρη.

Στα νερά του μανιασμένου Αχελώου προτίμησαν να πέσουν πάνω από 500 γυναικόπαιδα για να μην υποδουλωθούν στα χέρια των εχθρών, ενώ διακόσια και πλέον γυναικόπαιδα γκρεμίστηκαν στο βάραθρο του Πέτακα, πίσω από τη μονή, για να αποφύγουν τον ατιμασμό και την αιχμαλωσία.

Στο γεγονός αυτό, που, δυστυχώς, στις ημέρες μας περνάει σχεδόν απαρατήρητο, αν και δείχνει το ψυχωμένο φρόνημα των αδούλωτων Σουλιωτών, αποδόθηκε, για μια ακόμη χρονιά, τιμή με μια λιτή εκδήλωση, όπως ακριβώς θα το ήθελαν οι ήρωες (που δεν έχουν ανάγκη την ευγνωμοσύνη μας, αλλά εμείς οφείλουμε να τους ευγνωμονούμε) ο δήμος Γ. Καραϊσκάκη σε συνεργασία με την Αδελφότητα Πηγιωτών Άρτας στον αύλειο χώρο της Μονής Σέλτσου.

Η μάχη του Σέλτσου και το ολοκαύτωμα των Σουλιωτών είναι φωτεινό παράδειγμα και δίδαγμα αυτοθυσίας για τις επόμενες γενιές, επισημάνθηκε στους χαιρετισμούς και στην ομιλία.

Η τελετή μια απόδειξη ότι δεν λησμονήθηκε τελείως ο μεγαλειώδης αιματοβαμμένος θρύλος τους.

Σ’ αυτούς που είχαν τη σιδερένια θέληση να βουτήξουν στο κενό και να μην ατιμωθούν, ήταν και Λένα Μπότσαρη, για την οποία γράφτηκαν πολλά δημοτικά τραγούδια. Το σημείο, στο οποίο ρίχτηκε η Λένω Μπότσαρη στον ποταμό, έμεινε στην ιστορία ως «το πήδημα της καπετάνισσας».

Ο Νότης Μπότσαρης αιχμαλωτίστηκε τραυματισμένος, ενώ ο Κίτσος μαζί με τον 13χρονο Μάρκο γλίτωσαν από τη σφαγή, καταφεύγοντας μέσα σε μια σπηλιά. Μετά από πολλές περιπέτειες έφθασαν στην Πάργα, όπου βρίσκονταν και οι άλλοι Σουλιώτες με τον Φώτη Τζαβέλλα.

Ο τελικός απολογισμός από τη μάχη του Σέλτσου, ήταν η διάσωση μόνο 80 Σουλιωτών, από τους 1048 συνολικά, που μετά την παράδοση του Σουλίου στον Αλή πασά κατέφυγαν εκεί και πολιορκήθηκαν από τις 12 Γενάρη του 1803 έως τις 20 Απριλίου του 1803.

Πολέμησαν παλληκαρήσια, αντιστάθηκαν, δε λύγισαν απέναντι σε 8.000 χιλιάδες στρατιώτες, για να μη σκλαβωθούν στους Τούρκους, αλλά, τελικά εξοντώθηκαν.

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΩΝ ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ

Οι Σουλιώτες απέδειξαν ότι η ωμή και κυνική και ανενδοίαστη βία σε βάρος της ελευθερίας, συντρίβεται, έστω και αν χάνεται ο πόλεμος, στης ψυχής το γρανίτινο βράχο. Και τότε γίνεται το θαύμα.

Μια χούφτα πολιορκημένοι, σέρνονται στο θάνατο για τη γλυκιά πατρίδα, που τη σκέπασε νυχτιά δουλείας. Οι Σουλιώτες έδωσαν αδιάκοπα το παράδειγμα του ηρωισμού και της φιλοπατρίας και αποδείχθηκαν πιστοί φύλακες των αρετών της φυλής.

Γι’ αυτό ακούγεται ιδιαίτερα ορθή και δίκαιη η προτροπή-πρόταση να ενθαρρυνθεί η εκπαιδευτική κοινότητα της Ηπείρου, ώστε εν μέσω διδακτικού έτους και πριν τη λήξη του, μετά βέβαια την έξοδο από την πανδημία του κορωνοϊού, να διοργανώνονται επισκέψεις –εκδρομές στη Μονή Σέλτσου.

ΤΟ ΚΑΝΤΗΛΙ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ

Οι Σουλιώτες λάμπουν στο φως της αιώνιας άνοιξη και κρατούν στα χέρια τους τα λάβαρα της νίκης… Η ζωή τους ολάκερη ήταν αγώνας και φιλοπατρία και αυταπάρνηση και θυσία. Και μας θυμίζει τις ηρωικές στιγμές του έθνους μας.

Είναι το άσβηστο φως, που κρατάει ζωντανό το αιώνιο χρέος, αλλά δεν αφήνει να σβήσει και ο ηρωισμός της ψυχής τους. Κάθε εκδήλωση τιμής γι’ αυτούς είναι το στεφάνι το δάφνινο για την ελευθερία, που υπερασπίστηκαν.