Του π. Ηλία Μάκου
Λιτά, αλλά ουσιαστικά, τιμήθηκε, στις 8 Σεπτεμβρίου, στην ιστορική Μονή του αγίου Δημητρίου Διχουνίου Ιωαννίνων η επέτειος των 411 ετών από την έναρξη του προεπαναστατικού κινήματος του Διονυσίου του Φιλοσόφου.
Μετά τη θεία λειτουργία στο ναό Γενεθλίου της Θεοτόκου στον παλαιό συνοικισμό «Ντιχούνια», εψάλη επομνημόσυνη δέηση και κατατέθηκαν στεφάνια στον ανδριάντα του Διονυσίου του Φιλόσοφου στον προαύλιο χώρο της Μονής του αγίου Δημητρίου.
Μίλησε, με ιστορική τεκμηρίωση, ο επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αδαμάντιος Παπαχρήστου, ο οποίος αναφέρθηκε στον αγώνα, στην αγωνία και το όραμα του Διονυσίου του Φιλόσοφου.
Η εκδήλωση, που διοργάνωσαν ο Δήμος Ζίτσας και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Διχουνίου «Ο Άγιος Δημήτριος» (που κάνει μεγάλη και μεθοδική προσπάθεια τα τελευταία χρόνια να αναδείξει το μέγεθος της αδικημένης μορφής του Διονυσίου), ολοκληρώθηκε με προσφορά παραδοσιακού γεύματος στο χώρο του παλιού Δημοτικού Σχολείου Διχουνίου.
Ο Διονύσιος είναι ο μεγάλος αδικημένος της εποχής του. Από πλούσια οικογένεια, μοναχός ώριμος, σπούδασε φιλολογία, φιλοσοφία, ιατρική, φυσική στην Ιταλία, γι’ αυτό και ήταν και είναι γνωστός ως Διονύσιος Φιλόσοφος. Από το 1951 (ή 1592) η Λάρισα τον δέχτηκε Μητροπολίτη και εγκαταστάθηκε στα Τρίκαλα,.
Φλογερός, όπως είναι οραματίζεται τη λευτεριά. Το να είσαι Έλληνας κληρικός στα μαύρα και καταφρονημένα εκείνα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν αφάνταστα επικίνδυνο και ηρωικό, για τους ασυμβίβαστους, φυσικά, ιερωμένους.
Η σκλάβα Πατρίδα είχε κρεμάσει στα χέρια του κλήρου της τη ζωή της την ίδια. Διωγμένος ο Ελληνισμός, είχε κρύψει την απαντοχή του στην Εκκλησία.
Ο Διονύσιος ρίχτηκε στον αγώνα. Πίστευε, ότι οι “πονόψυχοι”, δεν αποδείχτηκαν τέτοιοι, ξένοι, είναι δυνατόν να υλοποιήσουν το όνειρο της ελληνικής λευτεριάς. Με αλλεπάλληλα διαβήματα προς τη Δύση ζητά τη βοήθεια των Ευρωπαίων. Απάντηση καμία.
Τι διέθετε ο Διονύσιος για να ξεκινήσει μια επανάσταση των Ελλήνων; Αγάπη και πίστη.
Το 1600 έκανε την πρώτη αποτυχημένη επανάσταση, μαζί με το Φαναρίου Σεραφείμ ( ο οποίος την πλήρωσε με το αίμα του), ενώ ο Διονύσιος, κυνηγημένος, κατέφυγε στην Ιταλία. Ξεσηκώθηκε, τότε, με αφορμή τους νέους φόρους των Τούρκων, που γονάτισαν τους Έλληνες. Μάζεψε λίγους άνδρες ενθουσιασμένους από το ζήλο του, τους όπλισε και σήκωσε τη σημαία της επανάστασης, χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Το 1609 γυρίζει από την Ιταλία στο μοναστήρι του αγίου Δημητρίου Διχουνίου, απ’ όπου πρωτοξεκίνησε, έχοντας την υπόσχεση του Πάπα και των Ισπανών, ότι θα τον στηρίξουν.
Πάνω από τα 60 του χρόνια παίρνει τους δρόμους και τα χωριά, απόστολος του Χριστού και της εθνικής ιδέας.
Καταρτίζει ένα σώμα από 1000 γεωργούς και βοσκούς, τους οπλίζει με τα γεωργικά τους εργαλεία και με ρόπαλα, τόξα και ακόντια και τον Σεπτέμβριο του 1611 ξεσπαθώνει.
Σκοπός του να κυριεύσει ένα φρούριο και να ειδιποιήσει τους Ισπανου΄ς να έλθουν προς ενίσχυση από τη Νεάπολη.
Τη νύχτα της 10ης προς 11η Σεπτεμβρίου τα Γιάννινα ξύπνησαν τρομαγμένα από τον πρωτότυπο αυτό στρατό, που αιφνιδίασε τους Τούρκους, φωνάζοντας “Κύριε ελέησον” και πυρπόλησε το τουρκικό διοικητήριο.
Οι Τούρκοι ανακατέλαβαν τα λεηλατημένα και σε λίγο σε μια σπηλιά, όπου είχε προφυλαχτεί, συνέλαβαν τον ηρωικό ιεράρχη.
Προδομένος από φίλους ο Διονύσιος αντιμετώπισε με θάρρος απαράμιλλο το φρικτό μαρτύριο, κατά το οποίο τον έγδαραν ζωντανό.
Μάλιστα για να τον γελοιοποιήσουν και μετά το θάνατό του και να χλευάσουν την πίστη, γέμισαν το δέρμα του με άχυρα, έντυσαν το ομοίωμά του με την αρχιερατική στολή και αφού το γύρισαν από εδώ και από εκεί το έστειλαν στο Σουλτάνο.
Με αυτό τον τραγικό τρόπο τελείωσε ό,τι οραματίστηκε ο Διονύσιος για την ελευθερία. Οι Τούρκοι, αλλά και κάποιοι Έλληνες, που θεώρησαν πως η αποτυχία του στοίχισε στην Πατρίδα, αφού ακολούθησαν φοβερά αντίποινα, τον ονόμασαν “Σκυλόσοφο”.
Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια εξέλιπε ο προσβλητικός αυτός χαρακτηρισμός, γιατί ο Διονύσιος είχε τόλμη, είχε και ιδανικά.
Ο Διονύσιος, Τούρκος υποήκοος! και μάλιστα ραγιάς μέσα στην τυράννια και την περιφρόνηση, κράτησε στα χέρια του με πλήρη και θαυμαστή συναίσθηση ευθύνης την παρακαταθήκη της ελευθερίας.
Ήξερε πως κινδύνευε όλες τις ώρες. Αποδέχθηκε, όμως, την αποστολή του και έφτασε μέχρι το μαρτύριο.
