Για τα προβλήματα, τις παραλείψεις και τα εμπόδια που αντιμετωπίζει η Αρχιεπισκοπή Αμερικής το τελευταίο διάστημα, αλλά και για τις κινήσεις που έχουν γίνει ώστε να διορθωθεί η εικόνα, αναφέρθηκε στην κεντρική του ομιλία ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος κατά την 44η Διετή Κληρικολαϊκή Συνέλευση, κάνοντας αναφορά και στον Ναό του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν, οι εργασίες του οποίου έχουν σταματήσει.

Αναλυτικά όσα είπε:

Όλα είναι δυνατά γι’αυτόν που πιστεύει στον Χριστό
(πρβλ. Μαρκ., 9:23)

Δόξα τη αγία και ομοουσίω και ζωοποιώ και αδιαιρέτω Τριάδι, πάντοτε, νυν και αεί, και εις τους αιώνας των αιώνων.

1. Με αυτή την έκφραση δοξολογίας και ευγνωμοσύνης προς τον Θεό, συγκεντρωθήκαμε και πάλι για τη 44η Διετή Κληρικολαική Συνέλευσή μας. Εστιάζουμε την προσευχή μας στο θέμα αυτής της συνελεύσεως, το οποίο είναι, Όλα είναι δυνατά γι’αυτόν που πιστεύει στον Χριστό, καθώς προετοιμαζόμεθα να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που βιώνουμε ως Ελληνική Ορθόδοξος Εκκλησία στην Αμερική, ως Επαρχία του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Δύση. Το θέμα μας βασίζεται στους λόγους του Κυρίου ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι (Μαρκ. 9:23), ο Οποίος μάλιστα πρόσθεσε, αμήν, αμήν λέγω υμίν, εάν έχητε πίστιν ως κόκκον σινάπεως, ερείτε τω όρει τούτω· μετάβηθι εντεύθεν εκεί και μεταβήσεται και ουδέν αδυνατήσει υμίν (Ματθ. 17:20-21).

Στις προηγούμενες Κληρικολαικές Συνελεύσεις μας από το 2000 και εντεύθεν συγκεντρωθήκαμε στην Φιλαδέλφεια και κατόπιν διαδοχικά στο Λος Άντζελες, Νέα Υόρκη, Νάσβιλ, Ουάσινγκτον, Ατλάντα, Φοίνικα, Φιλαδέλφεια, Νάσβιλ και τώρα στην Βοστώνη, μια πόλη Παιδείας και Δημοκρατίας.

Εκφράζουμε επίσης τις ολοκάρδιες ευχαριστίες μας στον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη μας κ.κ. Βαρθολομαίο για τη θερμή αγάπη του και τις άφθονες ευλογίες του, για το εμπνευσμένο μήνυμά του το οποίο μόλις ακούσαμε και για την αποστολή των διακεκριμένων Ιεραρχών: Μητροπολίτου Γέροντος Δέρκων κ. Αποστόλου και Μητροπολίτου Σηλυβρίας κ. Μαξίμου ως εκπροσώπων του σε αυτή την συνέλευση. Αξίζουν επίσης θερμότατες ευχαριστίες στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Βοστώνης κ. Μεθόδιο, τον γενναιόδωρο οικοδεσπότη της παρούσης 44ης Συνελεύσεως και στους ανθρώπους της Ιεράς Μητροπόλεώς του που προσφέρουν την υπέροχη αυτή φιλοξενία.

2. Στην περίοδο που μεσολάβησε μεταξύ της τελευταίας Συνελεύσεώς μας στο Νάσβιλ το 2016 έως και σήμερα έλαβαν χώρα πολλά γεγονότα άξια μνημονεύσεως, αλλά επιτρέψατε εις εμέ, λόγω συντομίας χρόνου, να περιορισθώ πρώτον στην αναφορά σε αδελφούς και αδελφές εν Κυρίω που εξεδήμησαν εις Κύριον αυτή την περίοδο.

Βιώσαμε την απώλεια τριών εξεχόντων Ιεραρχών της Αρχιεπισκοπής μας, ήτοι του Μητροπολίτου Σικάγου Ιακώβου και του Μητροπολίτου Μελόης Φιλοθέου ενώ πριν από λίγες ημέρες απεβίωσε και ο Επίσκοπος Κατάνης Ιάκωβος. Επιπροσθέτως απεβίωσαν 29 ιερείς και 24 πρεσβυτέρες της Αρχιεπισκοπής μας. Επίσης αντιμετωπίσαμε την απώλεια μεγάλου αριθμού μελών Αρχιεπισκοπικών οργανώσεων τα οποία μετέστησαν από την στρατευμένη στην Θριαμβεύουσα Εκκλησία. Έτσι, έχουμε 4 μέλη από το Εθνικό Συμβούλιο Κυριών Φιλοπτώχου, 53 μέλη της Ηγεσίας των 100 και 61 Άρχοντας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, του Τάγματος του Αγίου Ανδρέου. Αιωνία η μνήμη αυτών. Είθε να αναπαύονται εν ειρήνη και ουρανία χαρά, μετά αγίων και δικαίων.

Κατά την ίδια χρονική περίοδο, είχαμε την ευλογία της εκλογής του Νέου Μητροπολίτου Σικάγου στο πρόσωπο του Αρχιμανδρίτου Ναθαναήλ Συμεωνίδη. Επιπλέον έγιναν χειροτονίες διακόνων και πρεσβυτέρων. Είχαμε 30 χειροτονίες διακόνων και 35 χειροτονίες πρεσβυτέρων. Κατά την ίδια χρονική περίοδο συνταξιοδοτήθηκαν 16 ιερείς μας, 12 κληρικοί εντάχθηκαν στην Αρχιεπισκοπή μας από διάφορες δικαιοδοσίες και 8 κληρικοί έλαβαν απολυτήρια.

3. Όπως όλοι γνωρίζουμε, το κύριο γεγονός το οποίο συνέβη την περίοδο αυτή υπήρξαν οι δυσκολίες και τα προβλήματα στην Αρχιεπισκοπή και στην οικοδόμηση της Ελληνικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και Εθνικού Προσκυνήματος του Αγίου Νικολάου στο Παγκόσμιο Εμπορικό Κέντρο.

Εργαζόμεθα από κοινού και αρμονικά στην Ελληνική Ορθόδοξο Αρχιεπισκοπή μας επί σχεδόν 20 έτη. Στη διάρκεια αυτών των ετών, και στην εκτέλεση του ιερού έργου μας έχουμε βιώσει χαρά, αγάπη, αρμονία, επιτεύγματα και ομόνοια, αλλά επίσης λύπη, δυσκολία, απομάκρυνση και απάθεια. Ως μέλη της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία είναι το σώμα του Χριστού (Α΄Κορ. 12:27), εργασθήκαμε με ειλικρινή αφοσίωση με σκοπό την προαγωγή της Ορθοδόξου Χριστιανικής Πίστεως στην Αμερική, καθώς και των παγκοσμίων αξιών της Ελληνικής Παραδόσεως. Έχουμε επίσης την μοναδική τιμή να αποτελούμε την ζωντανή και δυναμική παρουσία του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου στο Δυτικό Ημισφαίριο. Στο ίδιο αυτό χρονικό διάστημα, με ευγνωμοσύνη διαπιστώσαμε το γεγονός ότι έχει σημειωθή με τη χάρη του Θεού σημαντική και αποδεδειγμένη πρόοδος σε πολλούς τομείς της Αρχιεπισκοπής μας.

Παρουσιάσθηκαν όμως, από την 43η Κληροκολαική Συνέλευση το 2016 στο Νάσβιλ και μετά, απροσδόκητες σοβαρές οικονομικές δυσκολίες και προβλήματα, και οργανωτικές ανεπάρκειες για τις οποίες ειλικρινώς και βαθύτατα λυπούμεθα. Δι’ εμέ προσωπικώς, ως Αρχιεπίσκοπο, μετά από 19 χρόνια υπηρεσίας μου εδώ, και για ολόκληρο το πλήρωμα των πιστών της Αρχιεπισκοπής, αυτή η θλιβερή κατάσταση προκάλεσε αληθινά αφόρητο πόνο. Αυτός ο πόνος προήλθε από το γεγονός ότι παρά τις ειλικρινείς και ανιδιοτελείς υπηρεσίες πολλών ανθρώπων αιφνιδίως βρεθήκαμε να αντιμετωπίζουμε μια απειλητική και ιδιαζόντως δύσκολη και αληθινά απαράδεκτη κατάσταση. Λυπούμαι ειλικρινά και βαθειά για την απογοήτευση, την λύπη, την απόγνωση και τον πόνο που αυτή η δύσκολη κατάσταση προκάλεσε στον καθένα και σε όλα τα μέλη της πολύτιμης και αγαπημένης μας Αρχιεπισκοπής. Και εξακολουθώ να αρνούμαι να αποδεχθώ και να δικαιολογήσω την παύση των εργασιών στον Άγιο Νικόλαο. Το να σταματήση η ανέγερση μιάς εκκλησίας, αληθώς μνημειώδους και ιδιαιτέρου παγκοσμίου συμβολισμού για την Ορθοδοξία, όπως είναι ο Αγιος Νικόλαος στο Σημείο Μηδέν, είναι πραγματικά αδιανόητο. Τραγικώς, αυτό το αδιανόητο συνέβη.

4. Αντιμετωπίζοντας αυτή την κατάσταση της Αρχιεπισκοπής μας, αρχίσαμε αμέσως να λαμβάνουμε κατάλληλα διορθωτικά μέτρα. Το πιο σημαντικό μεταξύ αυτών ήτο ένας πλήρης και εις βάθος έλεγχος από ειδικές εξωτερικές εταιρείες των οικονομικών και των πρακτικών διοικήσεως της Αρχιεπισκοπής, ιδιαιτέρως δε των οικονομικών των σχετικών με τις δραστηριότητες ανοικοδομήσεως του Αγίου Νικολάου. Ως αποτέλεσμα αυτών των μέτρων, έχουμε ήδη παρατηρήσει -και συνεχίζουμε να βλέπουμε- θετικά αποτελέσματα, που δημιουργούν έτσι καλύτερες προοπτικές για μελλοντικές εξελίξεις. Ένα πολύ σημαντικό μέρος για τη διόρθωση των προηγουμένων ανεπαρκειών και ελλειμάτων, είναι η πολύ καλύτερη ρύθμιση και συστημική ενδυνάμωση της διοικητικής και οικονομικής διαχειρίσεως της Αρχιεπισκοπής. Θα αφιερώσουμε ειδικό χρόνο για να συζητήσουμε όλα τα σχετικά ζητήματα στην γενική συνάντηση (Forum) που θα ακολουθήση αυτό το απόγευμα.

Πριν όμως από αυτό, θα ήθελα να εκφράσω δημοσίως την ευγνωμοσύνη μου στα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου μας, στους Μητροπολίτες και λαικούς μας, και ιδιαιτέρως, στους αξιωματούχους του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου. Προσέφεραν εξαίρετο έργο διαθέτοντας τεράστιο αριθμό ημερησίων και νυκτερινών ωρών για να διασφαλίσουν την εγκαθίδρυση καταλλήλων διαδικασιών και μέτρων. Θεωρώ καθήκον μου στο σημείο αυτό να αναφέρω τους τρεις αξιωματούχους του Συμβουλίου, δηλ. τον Αντιπρόεδρο Άρχοντα Γεώργιο Τσαντίκο, τον Ταμία Άρχοντα Μιχαήλ Ψαρρό και την Γραμματέα Δρ. Cathy Μπουφίδου Walsh. Εκτός των τριών αυτών, ειλικρινά ευχαριστήρια οφείλονται στην Οικονομική Επιτροπή του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου, της οποίας πρόεδρος είναι ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βοστώνης κ. Μεθόδιος και συμπρόεδρος ο Άρχων Lou Kircos, οι οποίοι έχουν την διαρκή συνδρομή της ειδικής σε θέματα διοικήσεως και οικονομικού ελέγχου κας. Elaine Allen, του Πρωτοσυγκέλλου της Αρχιεπισκοπής μας Επισκόπου Φασιανής Αντωνίου, και του εκτελεστικού οικονομικού διευθυντού της Αρχιεπισκοπής μας πατρός Σωτηρίου Baroody. Βαθύτατη ευγνωμοσύνη οφείλεται και σε σας κληρικούς και λαικούς, που επροσωπείτε όλες τις ενορίες μας. Παρά την κακοήθη προπαγάνδα εχθρών της Εκκλησίας με σκοπό να προκαλέσουν την διακοπή της κανονικής εισφοράς σας προς την Αρχιεπισκοπή, εσείς όχι μόνο συνεχίζετε να προσφέρετε την κανονική εισφορά σας αλλά ένας ικανός αριθμός από σας εκάλυψε μερικώς ή πλήρως προκαταβολικώς την εισφορά για ολόκληρο το έτος 2018.

Θα αφιερώσουμε ειδικό χρόνο για να συζητήσουμε όλα τα σχετικά ζητήματα στην γενική συνάντηση (Forum) που θα ακολουθήση αυτό το απόγευμα.

Πριν όμως από αυτό, θα ήθελα να εκφράσω δημοσίως την ευγνωμοσύνη μου στα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου μας, στους Μητροπολίτες και λαικούς μας, και ιδιαιτέρως, στους αξιωματούχους του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου. Προσέφεραν εξαίρετο έργο διαθέτοντας τεράστιο αριθμό ημερησίων και νυκτερινών ωρών για να διασφαλίσουν την εγκαθίδρυση καταλλήλων διαδικασιών και μέτρων. Θεωρώ καθήκον μου στο σημείο αυτό να αναφέρω τους τρεις αξιωματούχους του Συμβουλίου, δηλ. τον Αντιπρόεδρο Άρχοντα Γεώργιο Τσαντίκο, τον Ταμία Άρχοντα Μιχαήλ Ψαρρό και την Γραμματέα Δρ. Cathy Μπουφίδου Walsh. Εκτός των τριών αυτών, ειλικρινά ευχαριστήρια οφείλονται στην Οικονομική Επιτροπή του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου, της οποίας πρόεδρος είναι ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βοστώνης κ. Μεθόδιος και συμπρόεδρος ο Άρχων Lou Kircos, οι οποίοι έχουν την διαρκή συνδρομή της ειδικής σε θέματα διοικήσεως και οικονομικού ελέγχου κας. Elaine Allen, του Πρωτοσυγκέλλου της Αρχιεπισκοπής μας Επισκόπου Φασιανής Αντωνίου, και του εκτελεστικού οικονομικού διευθυντού της Αρχιεπισκοπής μας πατρός Σωτηρίου Baroody. Βαθύτατη ευγνωμοσύνη οφείλεται και σε σας κληρικούς και λαικούς, που επροσωπείτε όλες τις ενορίες μας. Παρά την κακοήθη προπαγάνδα εχθρών της Εκκλησίας με σκοπό να προκαλέσουν την διακοπή της κανονικής εισφοράς σας προς την Αρχιεπισκοπή, εσείς όχι μόνο συνεχίζετε να προσφέρετε την κανονική εισφορά σας αλλά ένας ικανός αριθμός από σας εκάλυψε μερικώς ή πλήρως προκαταβολικώς την εισφορά για ολόκληρο το έτος 2018.

Όπως γνωρίζουμε, αυτό που ακολούθησε μετά από τους πρώτους τρεις αιώνες, και με την δυνατότητα που δόθηκε στους Χριστιανούς να λατρεύουν ελεύθερα την πίστη των, ήτο η εκπληκτική επέκταση της Χριστιανικής Εκκλησίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Αλλά και εδώ, παρά την θαυμαστή πρόοδο, η Εκκλησία αντιμετώπισε σοβαρές προκλήσεις με τις αιρέσεις και τα σχίσματα. Οι Οικουμενικές και οι τοπικές Σύνοδοι, καθώς και ο μοναδικός πλούτος των κειμένων των μεγάλων Πατέρων και θεολόγων της Εκκλησίας αποτελούν εύγλωττη μαρτυρία του μεγέθους και της σοβαρότητος των προκλήσεων. Περιττό να αναφέρουμε ότι οι διωγμοί εναντίων των Χριστιανών απετέλεσαν συχνό φαινόμενο μέσα στην ιστορία και οι μάρτυρες έφθασαν στον απίστευτο αριθμό των 30 εκατομμυρίων μόνο στη διάρκεια του 20ου αιώνος.

Επειδή είμαστε αναπόσταστο κομμάτι της Ορθοδόξου Εκκλησίας, αντιμετωπίζουμε τώρα το δικό μας μερίδιο προκλήσεων.

6. Πρόκληση 1: Η αδιάκοπη αλλαγή των πάντων. Είναι πασίγνωστο ότι αλλαγές συνέβησαν σε ολόκληρη την ιστορία. Στη σημερινή όμως εποχή, δεν συμβαίνουν αλλαγές κάθε αιώνα ή κάθε έτος, ή κάθε μήνα. Συμβαίνουν κάθε ώρα. Η επικοινωνία, βασική λειτουργία της ανθρώπινης ζωής, έχει γίνη υπόθεση συνεχούς εξελίξεως ηλεκτρονικών μέσων: η αποστολή τηλεφωνικών μηνυμάτων (texting) έχει αντικαταστήση τον πλήρως εκπεφρασμένο διάλογο, η γνώση και οι πληροφορίες αποτελούν αντικείμενα των ηλεκτρονικών αναζητήσεων μέσω Google, Twitter και Facebook. Ο βαθμός της ανεύθυνης, στρεβλωμένης και παραποιημένης χρήσεως της γλώσσης και της επικοινωνίας έφθασε σε τέτοιο σημείο ριζικής αλλαγής και αποσυνδέσεως από την αλήθεια, ώστε κοινωνιολόγοι και ιστορικοί να λέγουν ότι έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή, την εποχή μετά την αλήθεια (post-truth). Βασικοί θεσμοί όπως η οικογένεια έχουν ριζικώς αλλάξει.

Μια πρόσφατη στατιστική, επί παραδείγματι, λέγει ότι σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουμε 21 εκατομμύρια παιδιών σε ενός μόνον γονέα οικογένειες. Ακόμη και ο τρόπος που κάνουμε τις αγορές μας διέρχεται θεμελιώδη αλλαγή κυριαρχημένη από την Amazon και από διαδικτυακές δραστηριότητες. Ο τρόπος ζωής διαμορφώνεται όλο και περισσότερο από τον τρόπο ζωής διασήμων προσωπικοτήτων ασχέτως βασικών ηθικών κανόνων. Όλη αυτή η κατάσταση δημιουργεί μία αίσθηση ασταθείας και αδυναμίας διοργανώσεως και προγραμματισμού, διότι συχνά πριν κάποιο πρόγραμμα αρχίσει να υλοποιείται οι συνθήκες που το προκάλεσαν έχουν ήδη αλλάξει.

7. Πρόκληση 2: Οικονομική πίεση και φτώχεια. Η οικονομική πίεση και η φτώχεια είναι παγκόσμια φαινόμενα με σοβαρά επακόλουθα τα οποία δεν μας ξενίζουν. Για παράδειγμα, η ανάγκη για επαρκές εισόδημα έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να εργάζονται σε δύο εργασίες, ουσιαστικά δηλαδή, σπρώχνει την οικογενειακή ζωή στο περιθώριο. Έχουμε τη θλιβερή εμπειρία πολλών οικογενειακών προβλημάτων που πηγάζουν από οικονομικές πιέσεις. Από την άλλη πλευρά, έχουμε φαινόμενα όπως η διακίνηση ή δουλεία 35 εκατομμυρίων γυναικών και παιδιών που γίνονται αντικείμενα καταναγκαστικής εργασίας και εκμεταλλεύσεως απολαύσεων λόγω πρωτοφανών συνθηκών φτώχειας. Βεβαίως, την φτώχεια, μαζί με τα συνοδευτικά επακόλουθά της, ένα από τα οποία είναι η βία, δεν μπορούμε να την αγνοήσουμε. Και βεβαίως, ο οικονομικός παράγων αποτελεί την κεντρική πρόκληση της Αρχιεπισκοπής μας, καθώς αντιμετωπίζουμε τις πολύπλοκες οικονομικές δυσκολίες που βιώσαμε το τελευταίο έτος.

8. Πρόκληση 3: Απομάκρυνση από την Εκκλησία. Έχει παρατηρηθή ότι στην Αμερική, αλλά περισσότερο στην Ευρώπη, οι κύριες Χριστιανικές ομολογίες χάνουν μέλη. Ρωμαιοκαθολικές και Προτεσταντικές κοινότητες, πλην ολίγων εξαιρέσεων, βλέπουν τον αριθμό των μελών τους να φθίνη. Οι άνθρωποι δεν γίνονται άθεοι ή αγνωστικιστές, αλλά μάλλον απλώς αποφασίζουν να μη συνδέονται πλέον με κανένα οργανωμένο θρησκευτικό σώμα.

Και εμείς επίσης, ως Ορθόδοξος Εκκλησία, επηρεαζόμεθα σε κάποιο βαθμό απ’ αυτό το φαινόμενο. Υπάρχουν ενορίες στην Ορθόδοξο Εκκλησία μας στις οποίες εμφανίζεται αυτή η τάση απομακρύνσεως. Στη δική μας περίπτωση, αυτό συμβαίνει ιδιαιτέρως σ’έναν αριθμό μεικτών γάμων και μεταξύ νέων ανθρώπων. Η απομάκρυνση των ανθρώπων από την Εκκλησία αποτελεί ανησυχητική πρόκληση την οποία δεν πρέπει να παραβλέψουμε. Αυτή η τάση απομακρύνσεως μαζί με διάφορες άλλες συνεχώς μεταλλασσόμενες δημογραφικές συνθήκες ενδέχεται να οδηγήσουν μικρές ενορίες σε αφανισμό.

9. Πρόκληση 4: Επιθέσεις εναντίον της Χριστιανικής Πίστεως. Οι επιθέσεις, συχνά βίαιες, εναντίον της Χριστιανικής Πίστεως και η εξάπλωση πολλών θρησκειών όπως το Ισλάμ, ο Βουδισμός, ο Ινδουισμός και άλλες κοινωνικο-θρησκευτικές παραλλαγές, αποτελούν μείζονα πρόκληση. Ο αθεισμός σήμερα δεν είναι αυτό που ήταν 30 ή 40 χρόνια πριν. Από την άλλη πλευρά, μη Χριστιανικές θρησκείες γίνονται περισσότερο μαχητικές και επιθετικές, και όχι παθητικές και ουδέτερες όπως στο παρελθόν. Νέοι άνθρωποι της Πίστεώς μας συχνά μας λέγουν ότι στα κολλέγια και πανεπιστήμιά των διδάσκονται μαθήματα στα οποία η παρουσίαση και προώθηση αντι-Χριστιανικών ιδεών αποτελεί συνήθη πρακτική, παραλλήλως προς την προαγωγή ιδεολογιών εχθρικών προς τον Χριστιανισμό και θρησκειών οι οποίες αντικαθιστούν τον Χριστιανισμό. Περιττό να μιλήσουμε γι’ αυτό που συμβαίνει στον Τύπο, τα μέσα κοινωνικής δικτυώσεως, την τηλεόραση, τις ταινίες και εκπομπές που παρουσιάζουν ανακριβείς απόψεις και στρεβλωμένες πληροφορίες σχετικά με θέματα πίστεως, και που χρησιμοποιούν για τον Χριστιανισμό σαρκαστικούς, ταπεινωτικούς και εξευτελιστικούς όρους και γλώσσα.

10. Για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις ανωτέρω προκλήσεις, πρέπει να πραγματοποιήσουμε έναν αριθμό σημαντικών έργων. Πρώτον, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε που είμαστε και ποιοί είμαστε. Οι ενορίες μας σήμερα δεν είναι ίδιες με αυτές που αρχικά ιδρύθηκαν από μετανάστες πρώτης γενεάς, οι περισσότεροι των οποίων προέρχονταν από χωριά και πόλεις με ομοιογενείς πληθυσμούς, τους οποίους χαρακτήριζε η Ορθόδοξη και Ελληνική ταυτότητα. Οι εκκλησίες τις οποίες δημιούργησαν εδώ οι πρωτοπόροι πρόγονοί μας ήταν αρχικά όμοιες με αυτές που υπήρχαν στον τόπο καταγωγής των, δηλαδή, ορθόδοξα εκκλησιαστικά ιδρύματα που εξυπηρετούσαν τις πρακτικές ανάγκες των, δηλαδή, λειτουργίες, βαπτίσεις, γάμους, κηδείες, μνημόσυνα, κ.α. Επιπροσθέτως, οι ενορίες των ήταν τόποι τεραστίας κοινωνικής και ψυχολογικής υποστηρίξεως και δυνάμεως στην προσπάθεια επιβιώσεως σε μια νέα χώρα της οποίας την γλώσσα οι περισσότεροι δεν γνώριζαν.

Τώρα είμαστε στην 3η, 4η, 5η και ακόμη 6η γενεά. Οι παρούσες συνθήκες απαιτούν οι ενορίες να μην είναι περιορισμένες και κλεισμένες στον εαυτό τους κοινότητες που εξυπηρετούν στοιχειώδεις θρησκευτικές ανάγκες και απλώς υποστηρίζουν την επιβίωση. Χάρις στην σκληρή δουλειά των πρωτοπόρων προγόνων μας και την χάρη του Θεού, έχουμε ήδη υπερβή τη γλώσσα της επιβιώσεως. Οι συνθήκες τώρα απαιτούν μια μορφή ενορίας της οποίας τα μέλη, α)έχουν δυνατή συνείδηση μιάς ορθοδόξου ταυτότητος και ήθους, η οποία τους διαφοροποιεί από τους άλλους συμπατριώτες τους Αμερικανούς με τους οποίους όμως, μοιράζονται πλήρως τα μεγάλα οφέλη και προνόμια ως πολίτες της ευλογημένης αυτής χώρας, και β) είναι ενήμεροι του γεγονότος ότι καλούνται σε αποστολική προσπάθεια διαδόσεως της αληθείας, του φωτός, της χαράς, και της ειρήνης του Ευαγγελίου σε μη ορθοδόξους ανθρώπους με τους οποίους ζούν στον ίδιο τόπο ή αλλού. Αυτή η δυνατή συνείδηση της Ορθοδόξου Χριστιανικής ταυτότητος και πλήρους συνειδητοποιήσεως της αποστολικής κλήσεως προϋποθέτει κατάλληλη καλλιέργεια, μόρφωση και μεθοδική εξάσκηση.

11. Αντιμετωπίζοντας αυτές τις σοβαρές καταστάσεις και ευθύνες, χρειαζόμεθα επειγόντως την ανάπτυξη βασικών προγραμμάτων:
α) Πρώτον, υπάρχει ανάγκη αναπτύξεως προγραμμάτων για επαρκή μόρφωση ενηλίκων σχετικά με την ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Πόσες από τις ενορίες μας έχουν δημιουργήσει τέτοια προγράμματα; Ο μέγας Απόστολος Παύλος γράφοντας στους Φιλιππησίους στο τέλος της ζωής του δήλωνε ότι ο άμεσος σκοπός του ήτο να γνωρίση τον Χριστό και τη δύναμη της Αναστάσεως Αυτού και την κοινωνία των παθημάτων Αυτού (Φιλιπ. 3:10), δηλώνοντας ξεκάθαρα ότι δεν υπάρχει τέλος στην γνώση του ανεξάντλητου πλούτου της πίστεως στον Χριστό. Η γνώση της Ορθοδοξίας είναι ζήτημα συνεχούς και χωρίς όρια μορφώσεως. Αυτό ακριβώς έκαναν για τους πιστούς της εποχής των οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας σε συνεχή, αδιάλειπτη καθημερινή βάση.
β) Εκτός από το να αναπτύξουμε προγράμματα για μια ορθόδοξη επιμόρφωση ενηλίκων, υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη να εξετάσουμε σοβαρά τον τρόπο με τον οποίον εισάγουμε τα παιδιά μας και τους νέους μας στην Ορθοδοξία ως Πίστη, ως τρόπο ζωής και ως υπέρτατο πολιτισμικό δώρο.

Η γνωριμία των παιδιών με τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό αποτελεί για μας μεγάλη προτεραιότητα. Καταλλήλως ανεπτυγμένα και εφαρμοσμένα σχετικά προγράμματα δεν καλύπτουν μόνο μια βασική ανάγκη, αλλά αποτελούν επίσης ισχυρό αντίδοτο για ορισμένες προκλήσεις τις οποίες αναφέραμε προηγουμένως. Είναι περιττό να πούμε ότι αυτό που συμβαίνει συχνά στις ενορίες μας, δηλαδή η προσφορά μαθημάτων εισαγωγής στην Πίστη σε ώρα που συμπίπτει με τη Θεία Λειτουργία, χρειάζεται ριζική αναθεώρηση. Αυτή η πρακτική αποστερεί τα παιδιά από την παρακολούθηση της Θείας Λειτουργίας και δημιουργεί ένα εκκλησίασμα άνευ παιδιών, πράγμα δηλαδή όχι καλό.

Είναι φανερό ότι στην Εκκλησία μας στην Αμερική οι δραστηριότητες και τα προγράμματα που σχετίζονται με την Ορθόδοξη θρησκευτική μόρφωση χρειάζονται συνεχή αναθεώρηση, ενδυνάμωση και εμπλουτισμό. Όταν, σύμφωνα με αντικειμενικές στατιστικές, 45% των μελών του Ελληνορθοδόξου πληθυσμού μας έχουν τουλάχιστον ένα πτυχίο από πανεπιστήμιο ή κολλέγιο, δηλαδή διαθέτουν προχωρημένη μόρφωση, δεν νοείται να έχουμε περιορισμένη γνώση της πίστεώς μας, ή ακόμα να επιδεικνύουμε Ορθόδοξη αμάθεια. Όταν οι γονείς είναι ελλειματικοί σε θέματα Ορθοδόξου πίστεως, τότε τι μπορεί να συμβαίνη στα παιδιά τους; Η αναγκαιότητα της συστηματικής και εντατικής αντιμετωπίσεως θεμάτων καταλλήλου Ορθοδόξου μορφώσεως και εξασκήσεως για ενήλικες και παιδιά αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα. Σ’ αυτή την περίπτωση σήμερα είμαστε σε πλεονεκτική θέση διότι έχουμε διαθέσιμα άφθονα μέσα και Ορθόδοξο μορφωτικό υλικό. Το ερώτημα είναι εάν και πόσο το χρησιμοποιούμε.

12. Μια εξίσου επείγουσα προτεραιότητα είναι η αντιμετώπιση της προκλήσεως της αποσυνδέσεως των ανθρώπων από την Εκκλησία και της σταδιακής απομακρύνσεως ή ακόμα και αποκοπής αυτών. Ο αριθμός των ανθρώπων αυτών στην περίπτωσή μας μπορεί να είναι σχετικά μικρός σε σύγκριση με μεγάλες χριστιανικές ομολογίες εδώ και στην Ευρώπη. Το φαινόμενο, όμως, δεν μπορεί να αγνοηθή και τα θεμελιώδη ερωτήματα δεν μπορούν να αποφευχθούν, δηλαδή ποια είναι η αιτία της απομακρύνσεως και αποσυνδέσεως; Μια κεντρική απάντηση θα μπορούσε να είναι το ανικανοποίητο σχετικά με την ζωή και τις δραστηριότητες μιάς ενορίας, ή το ότι η ενορία δεν έχει τίποτε άλλο να προσφέρη σε επίπεδο ενεργού συμμετοχής εκτός από την Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία. Επομένως, εδώ εγείρεται το ερώτημα: τι θα μπορούσε να γίνη για την βελτίωση της ζωής και των δραστηριοτήτων μιάς ενορίας;

Υπάρχουν ενορίες στις οποίες παρατηρούμε μια συνεχή προσπάθεια στο να απασχολούν όσο περισσότερους ενορίτες μπορούν σε διάφορες δραστηριότητες ή ειδικά προγράμματα. Στις πολυάριθμες επισκέψεις μου σε ολόκληρη τη χώρα, συνήντησα ενορίες που έχουν αναπτύξει διάφορες δραστηριότητες για ενορίτες, ιδιαίτερα για νέους ανθρώπους. Πρέπει να ευρεθή τρόπος για τη διάδοση όλων των σχετικών πληροφοριών. Στην περίπτωση αυτή φιλανθρωπικά έργα μεγάλου φάσματος, ειδικές πολιτιστικές εκδηλώσεις και ευκαιρίες για νέους, εκτός από το ετήσιο φεστιβάλ, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ισχυρά εργαλεία στη σύνδεση των ανθρώπων με την Εκκλησία. Η φροντίδα για την προσέλκυση και δραστηριοποίηση μελών μεικτών γάμων είναι ακόμα μια ευκαιρία με μεγάλες δυνατότητες, ιδιαιτέρως εφόσον η αποσύνδεση συνήθως συμβαίνει σε οικογένειες μεικτών γάμων.

13. Υπάρχει ένα ανοικτό πεδίο που μας προσκαλεί όλους να εργασθούμε μαζί για να αντιμετωπίσουμε όλες τις προκλήσεις και να απαντήσουμε στην κλήση του Κυρίου, ο Οποίος μας λέγει: καθώς απέσταλκέν με ο Πατήρ, καγώ πέμπω υμάς (Ιωάν. 20:21). Αυτό το ιερό έργο είναι βεβαίως συναρπαστικό αλλά όχι εύκολο. Ήδη οι τωρινές μας οικονομικές και διοικητικές δυσκολίες αποτελούν μεγάλη πρόκληση. Εξ ίσου μεγάλη πρόκληση αποτελεί και η ανάγκη να συνεχισθή αμέσως η ανοικοδόμηση του Αγίου Νικολάου. Αλλά δεν είμαστε μια οργάνωση, ένα κλάμπ, μία εταιρεία ή ακόμη μία αδελφότητα. Είμαστε οι άνθρωποι του Θεού, είμαστε η Εκκλησία Του, είμαστε οι πιστοί του Χριστού. Η Βιβλική βάση του θέματός μας σ’ αυτή την Κληρικολαική Συνέλευση είναι Πάντα Δυνατά Τω Πιστεύοντι (Μαρκ. 9:23). Όλα είναι δυνατά σε μας που πιστεύουμε στο Χριστό συμπεριλαμβανομένης οποιασδήποτε προκλήσεως, οποιωνδήποτε κοινωνικών, πολιτιστικών, ψυχολογικών ή οικονομικών προβλημάτων ή ακόμη και επιθέσεων του συγχρόνου κόσμου. Με την προϋπόθεση πάντοτε ότι ακολουθούμε την πορεία της δράσεως του Θεού και Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο Οποίος άρχισε και συνέχισε ως το τέλος την λυτρωτική διακονία Του κηρύσσων το Ευαγγέλιο, Υπάρχουν ενορίες στις οποίες παρατηρούμε μια συνεχή προσπάθεια στο να απασχολούν όσο περισσότερους ενορίτες μπορούν σε διάφορες δραστηριότητες ή ειδικά προγράμματα. Στις πολυάριθμες επισκέψεις μου σε ολόκληρη τη χώρα, συνήντησα ενορίες που έχουν αναπτύξει διάφορες δραστηριότητες για ενορίτες, ιδιαίτερα για νέους ανθρώπους. Πρέπει να ευρεθή τρόπος για τη διάδοση όλων των σχετικών πληροφοριών. Στην περίπτωση αυτή φιλανθρωπικά έργα μεγάλου φάσματος, ειδικές πολιτιστικές εκδηλώσεις και ευκαιρίες για νέους, εκτός από το ετήσιο φεστιβάλ, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ισχυρά εργαλεία στη σύνδεση των ανθρώπων με την Εκκλησία. Η φροντίδα για την προσέλκυση και δραστηριοποίηση μελών μεικτών γάμων είναι ακόμα μια ευκαιρία με μεγάλες δυνατότητες, ιδιαιτέρως εφόσον η αποσύνδεση συνήθως συμβαίνει σε οικογένειες μεικτών γάμων.

13. Υπάρχει ένα ανοικτό πεδίο που μας προσκαλεί όλους να εργασθούμε μαζί για να αντιμετωπίσουμε όλες τις προκλήσεις και να απαντήσουμε στην κλήση του Κυρίου, ο Οποίος μας λέγει: καθώς απέσταλκέν με ο Πατήρ, καγώ πέμπω υμάς (Ιωάν. 20:21). Αυτό το ιερό έργο είναι βεβαίως συναρπαστικό αλλά όχι εύκολο. Ήδη οι τωρινές μας οικονομικές και διοικητικές δυσκολίες αποτελούν μεγάλη πρόκληση. Εξ ίσου μεγάλη πρόκληση αποτελεί και η ανάγκη να συνεχισθή αμέσως η ανοικοδόμηση του Αγίου Νικολάου. Αλλά δεν είμαστε μια οργάνωση, ένα κλάμπ, μία εταιρεία ή ακόμη μία αδελφότητα. Είμαστε οι άνθρωποι του Θεού, είμαστε η Εκκλησία Του, είμαστε οι πιστοί του Χριστού. Η Βιβλική βάση του θέματός μας σ’ αυτή την Κληρικολαική Συνέλευση είναι Πάντα Δυνατά Τω Πιστεύοντι (Μαρκ. 9:23). Όλα είναι δυνατά σε μας που πιστεύουμε στο Χριστό συμπεριλαμβανομένης οποιασδήποτε προκλήσεως, οποιωνδήποτε κοινωνικών, πολιτιστικών, ψυχολογικών ή οικονομικών προβλημάτων ή ακόμη και επιθέσεων του συγχρόνου κόσμου. Με την προϋπόθεση πάντοτε ότι ακολουθούμε την πορεία της δράσεως του Θεού και Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο Οποίος άρχισε και συνέχισε ως το τέλος την λυτρωτική διακονία Του κηρύσσων το Ευαγγέλιο,