Με το όραμα της Παναγίας αντιστάθηκε νικηφόρα ο ελληνικός στρατός και λαός. Πενταπλάσιοι οι Ιταλοί, οπλισμένοι με τα τελευταία μέσα του πολέμου ξεχύθηκαν εναντίον μας. 

Πελώριοι Γολιάθ εκείνοι. Μικρόσωμοι Δαβίδ εμείς. Βούιξαν οι χαράδρες της Πίνδου από τις κανονιές. Ανασκάφτηκαν οι κορυφές από τη βροχή των οβίδων. Κύματα το ένα κατόπιν του άλλου ορμούν ορμούν εναντίον των Ελλήνων οι Ιταλοί. Γιατί δεν πέτυχαν το σκοπό τους; 

Γιατί, όπως πολλοί από αυτούς το είπαν τότε, τους Έλληνες στρατιώτες τους προστάτευε η Παναγία, η στοργική μας Παναγία. Οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι δεν έχει καμία σχέση με τον παλμό της ελληνικής ψυχής. Αντήχησε γενναία, ατρόμητα το ΟΧΙ των Ελλήνων. Δυνατό, αλύγιστο, φοβερό για τον εχθρό. Το πήρε ο αέρας και το πήγε παντού. 

Αυτό το «ΟΧΙ», που είναι αθάνατο, κύλησε εύκολα από τα στόματα των Ελλήνων, γιατί πήγαζε από την πίστη στη βοήθεια και την προστασία του Θεού. Με τη θεϊκή παρέμβαση και δύναμη οχτώ εκατομμύρια λόγχες του εχθρού έγιναν άχρηστα παλιοσίδερα, μπροστά στις ατσάλινες καρδιές των Ελλήνων.  Το έπος του 1940 είναι το μεγαλύτερο σάλπισμα της νεότερης ελληνικής ιστορίας για την πίστη και την ανδρεία του Έλληνα. Ένα σάλπισμα, που δεν σταμάτησε ποτέ.

Άφθονο αίμα κληρικών χύθηκε τόσο στο Αλβανικό μέτωπο, όσο και στα χρόνια της Κατοχής.

Εκατοντάδες κληρικοί βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή και όχι μόνο πολέμησαν, αλλά έχυσαν το αίμα τους για την Πατρίδα, θυσιάζοντας τον εαυτό τους, υπερασπιζόμενοι την ελευθερία του Έθνους. Δύο και μόνο φράσεις από εγκύκλιο της Ελληνικής Εκκλησίας στα χρόνια εκείνα, αρκούν για να καταδείξουν το φρόνημα και το πνεύμα της: ««Ως γνωστόν, το έθνος εκηρύχθη εν επιστρατεύσει… Εις την πρόσκλησιν ταύτην δεν πρέπει να υστερήση ο ιερός κλήρος, ο οποίος εις πάσαν εθνικήν περιπέτειαν πρωταγωνίστησεν». Η Ορθοδοξία και σ’ αυτή τη δύσκολη στιγμή στάθηκε στο πλευρό του λαού, προκειμένου οι βάρβαροι κατακτητές να μην υποδουλώσουν την ψυχή των Ελλήνων. Δεν ήταν μόνο η ενθάρρυνση και η εμψύχωση των στρατιωτών και οι μάχες στα Αλβανικά βουνά, δεν ήταν μόνο τα συσσίτια, δεν ήταν μόνο το σμίλευμα της ενότητας, δεν ήταν μόνο η συγκράτηση της ταυτότητας, ήταν και η θυσία. 

Πολλά τα παραδείγματα απ’ όλες τις μητροπόλεις της Ελλάδας. Αναφέρονται λίγα, τα πιο χαρακτηριστικά από αυτά. Πολεμώντας γενναία, χωρίς φόβο, αλλά με καρδιά γεμάτη θάρρος και αυταπάρνηση, ο αρχιμανδρίτης Ιερόθεος Μπαζιώτης, δημοδιδάσκαλος και εφημέριος στο ναό του αγίου Νικολάου Ναυπλίου, που επιστρατεύθηκε και τοποθετήθηκε ως υπολοχαγός στο 670 Σύνταγμα Πεζικού, έπεσε μαχόμενος.  

Στις 12 Ιουνίου 1940, στο Πόγδαρετς, χτυπήθηκε, ενώ προχωρούσε μπροστά από τους άλλους στρατιώτες, από ιταλικό βόλι.

Μεγάλο δράμα έζησε  ο ιερέας του χωριού Σπαθαραίοι Θεσπρωτίας Σπυρίδων Νούτσης.  Και τι δεν του έκαναν με πολύ μίσος οι «Τσάμηδες», έχοντας τη βοήθεια των Ιταλών. Του έκοψαν τα αυτιά, του έβγαλαν τα μάτια, του κατακρεούργησαν το σώμα. Και όμως, έστω και σ’ αυτή την κατάσταση, την ώρα, που ξεψυχούσε, φώναξε με όση δύναμη του είχε απομείνει στα πνευμόνια του: «Εδώ είναι Ελλάδα και Ελλάδα θα παραμείνει».. Η φωνή του έγινε κραυγή διαμαρτυρίας. Και η κραυγή διαμαρτυρίας έγινε ιαχή ελπίδας, που την αντιλάλησε με το θάνατό του. 

Μια ακόμη περίπτωση  ο μαρτυρικός παπαδάσκαλος Δημήτριος Βαστάκης, στο Μεγάλο Χωριό Ευρυτανίας, δεν φτάνει, που είδε να σκοτώνουν οι Ιταλοί τη γυναίκα του και τα τέσσερα παιδιά του. Η τραγωδία ολοκληρώθηκε με τη σύλληψη του ίδιου το 1942, τα απάνθρωπα βασανιστήριά του και την ατιμωτική εκτέλεσή του. 

Ένα, από τα πολλά, αποτρόπαιο φονικό έγινε σε βάρος του ιερέα στην Άρτα Λάμπρου Σταμάτη, που τον πυροβόλησαν, ενώ κρατούσε στα χέρια του το Ευαγγέλιο στον περίβολο του ναού. Δεν αρκέστηκαν μόνο σ’ αυτόν, αλλά σκότωσαν την πρεσβυτέρα του και τα δύο ανήλικα παιδιά του, ενός έτους και έξι ετών. 

Η 28η Οκτωβρίου και η περίοδος της διπλής Κατοχής, Γερμανοϊταλικής, δείχνουν, κοντά σε μια σειρά από άλλα ιστορικά γεγονότα, ότι η Ελλάδα έχει ως κληρονομιά θρησκευτική την Ορθοδοξία. Μάλιστα την Ελληνική Ορθοδοξία. Κληρικοί προσέφεραν τη ζωή του στο βωμό της ελεύθερης πατρίδας. Τι σημαίνει ελεύθερη πατρίδα; Για να το καταλάβουμε, ας υπολογίσουμε, αν μπορούμε, τους στεναγμούς, τα δάκρυα, τον πόνο του αιματωμένου τόπου μας. Ας ρίξουμε μια ματιά στους πεσόντες, στις μάνες, που με τα παιδιά στην αγκαλιά ανέβηκαν στα βουνά, και στα χίλια άλλα βάσανα των Ελλήνων, που δεν χωρούν εδώ, για να πάρουμε μια ιδέα.  Από σήμερα και για πάντα καλούμαστε να έχουμε μπροστά στα μάτια μας τους αγώνες για την πατρίδα και την Ορθοδοξία. Να μη λησμονούμε ποτέ το μεγαλείο της ψυχής και της βαθιάς ευσέβειας των Ορθόδοξων γενεών. Να μην ξεχνούμε ποτέ τα λεοντόκαρδα κατορθώματα και τις ευγενικές θυσίες μικρών και μεγάλων στον ιερό βωμό της πατρίδας.