Του π. Ηλία Μάκου

Το Σούλι έχει πολλές δυνατότητες ανάδειξης και ανάπτυξης, που μέχρι τώρα δεν έχουν αξιοποιηθεί, αλλά  χρειάζεται να ξεπεραστούν εμπόδια για να γίνει πραγματικότητα το όραμα για την αναγέννησή του.

Αυτή ήταν η κεντρική διαπίστωση κατά την παρουσίαση της έρευνας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου,   σε ημερίδα στο ιστορικό Σούλι, που είναι εγκαταλελειμμένο, η οποία πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 4 Νοεμβρίου 2022.

Το παρών έδωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, που ξεναγήθηκε στον ηρωικό τόπο, και η οποία στον χαιρετισμό της  τόνισε ότι η μέχρι τώρα αναξιοποίητη περιοχή του Σουλίου οφείλει να πάρει τη διάσταση, που της αξίζει.

Ωστόσο αναγνώρισε σοβαρά, αλλά όχι αξεπέραστα, προβλήματα για την προσπάθεια αυτή, όπως το ιδιοκτησιακό και οι    χρήσεις γης.

Είπε χαρακτηριστικά: «Έχουμε δυσκολίες, που πρέπει να μας οδηγήσουν σε εξορθολογισμένη νομοθέτηση για να ξεπεράσουμε τα προβλήματα. Να επιλύσουμε πράγματα, που σήμερα συγκρούονται (όπως για παράδειγμα ότι οι οικίες ανήκουν στο δημόσιο και πρέπει να υπάρξει παραχώρηση σε όσους τις δικαιούνται και στη συνέχεια  συνέργεια για την ορθή αναστήλωσή τους, ώστε να κατοικηθούν).  Δεν θέλουμε το Σούλι να είναι μία επισκέψιμη περιοχή με πολιτιστικές διαδρομές. Θέλουμε πολιτιστικές διαδρομές μέσα σε έναν χώρο, που θα είναι ζωντανός και θα κατοικείται».

Η κ. Μενδώνη σημείωσε ότι “‘ή θα κάνουμε κάτι τώρα ή δεν θα κάνουμε κάτι ποτέ. Υπάρχει η ωριμότητα της τοπικής κοινωνίας, η θέληση του Δήμου και της Περιφέρειας καθώς και η πολιτική βούληση της Κυβέρνησης”.

Παραδέχθηκε πως το κράτος θα πρέπει να μεριμνήσει άμεσα για τις βασικές υποδομές στο Σούλι.

Ο περιφερειάρχης Αλέκος Καχριμάνης, που προσέφερε ένα βιβλίο δώρο στην υπουργό Πολιτισμού, τόνισε ότι η έρευνα του ΕΜΠ θα αποτελέσει το βασικό εργαλείο για να προχωρήσουν  περιφέρεια και υπουργεία σε μελέτες και σε έργα.

Να σημειωθεί, όμως, ότι θα πάρει χρόνο η ολοκλήρωση του στόχου, αφού χρειάζονται πολλά πράγματα να γίνουν.

Η επιστημονικά υπεύθυνη της έρευνας Έλενα Κωνσταντινίδου ανέλυσε τη διαμόρφωση του σχεδίου δράσης για την ανάδειξη και βιώσιμη ανάπτυξη του ευρύτερου πολιτισμικού τοπίου, του φυσικού και ιστορικού χώρου του Σουλίου, καθώς και για την μακροπρόθεσμη ενεργοποίηση της περιοχής. 

Αρχικό πεδίο έρευνας αποτελεί η περιοχή του Τετραχωρίου. Στο Σούλι, με την πιο στενή έννοια του χώρου, υπάρχουν τέσσερις οικισμοί: το καθαυτό Σούλι, η Σαμονίβα, η Κιάφα και ο Αβαρικός –το λεγόμενο Τετραχώρι.

Εξετάστηκε η αντιμετώπιση του τόπου με τα σημερινά δεδομένα, πως θα διαμορφωθεί ο χώρος μετά την υλοποίηση του έργου, πώς θα ενισχυθεί η αναπτυξιακή προοπτική του και πως θα επιτευχθεί η ψηφιακή του προβολή.

Παρουσιάσεις έγιναν από: Τον  καθηγητή της Σχολής Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών-Μηχανικών Γεωπληροφορικής του ΕΜΠ Γ. Πανταζή («Σύγχρονες μέθοδοι απεικόνισης γεωμετρικών χαρακτηριστικών του Τετραχωρίου»). Την αναπληρώτρια καθηγήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ Ελ. Τσακανίκα και τον αναπληρωτή καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γ. Σμύρη («Το κτιριακό απόθεμα του Τετραχωρίου, μελλοντική διαχείριση»). Την αναπληρώτρια καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ Ε. Κλαμπατσέα, το μέλος ΕΔΙΠ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Στ. Γιαννακοπούλου και τον ερευνητή του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας του ΕΜΠ Β. Κώτσιο («Κρίσιμα θεματικά πεδία διερεύνησης για τη βιώσιμη ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του Σουλίου»). Τον ομότιμο καθηγητή Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ Κ. Μωραΐτη («Κατευθύνσεις για την ψηφιακή περιήγηση και ξενάγηση στην περιοχή»). Τον καθηγητή στο Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών ΑΠΘ Απ. Αρβανίτη («Ιδιοκτησιακό καθεστώς και προοπτικές»).

Στην εκδήλωση παρέστησαν, εκτός από την κ. Μενδώνη, ο βουλευτής Θεσπρωτίας της Ν.Δ. Βασίλης Γιόγιακας, ο δήμαρχος Σουλίου Γιάννης Καραγιάννης, ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης, ο αντιπεριφερειάρχης Θεσπρωτίας Θωμάς Πιτούλης, η πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Ηπείρου Σταυρούλα Μπραΐμη Μπότση κ. ά.

Να σημειωθεί ότι το Σούλι δεν είναι απλά ένας τόπος, αλλά ένας χώρος θυσίας, όπου οι Σουλιώτες με ηρωισμό έδειξαν σ’ όλο τον κόσμο ότι η υπεράσπιση του ιδανικού της ελευθερίας έχει κόστος, το οποίο αυτοί “πλήρωσαν” με το αίμα τους.

Είναι καιρός να σκεφτούμε την αυτοθυσία του Σαμουήλ και όλων των ηρώων  σαν σύγχρονη πνευματική δύναμη. Είναι και στα  αιτήματα του καιρού μας αδρή  η συμβολή τους. Και τέτοιες θυσίες πάντα μας προσμένουν…