Sylvie Toscer-Angot 1
Εκπαιδεύτρια-ερευνήτρια

Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στα τέλη Ιανουαρίου 2024 στη Γερμανία αποκαλύπτει πράξεις
κακοποίησης παιδιών που διαπράχθηκαν εντός μιας Προτεσταντικής Εκκλησίας «η οποία πίστευε ότι
δεν την αφορούσε αυτό το σκάνδαλο», αλλά της οποίας οι δομές επέτρεψαν την άσκηση αυτής της
βίας. Αναλύει σε μία στήλη της εφημερίδας Le Monde (Tribune au “Monde”) η ερευνήτρια Sylvie
Toscer-Angot.
Δημοσιεύθηκε, στις 13/2/2024
Πίστευε ότι ήταν ασφαλής από το σκάνδαλο, νομίζοντας ότι αυτό δεν την αφορούσε όπως την
Καθολική Εκκλησία: η Γερμανική Προτεσταντική Εκκλησία (το EKD, δηλαδή η ομοσπονδία των
περιφερειακών Λουθηρανικών, Μεταρρυθμιστικών και Ενωμένων Προτεσταντικών Εκκλησιών)
συγκλονίστηκε συθέμελα από τη δημοσίευση, στις 25 Ιανουαρίου 2024, μιας μελέτης για τις
σεξουαλικές κακοποιήσεις που διαπράχθηκαν στους κόλπους της.
Αυτή η ανεξάρτητη μελέτη 864 σελίδων, που διεξήχθη μέσα σε τρία χρόνια από ερευνητές οκτώ
ινστιτούτων (με ανάθεση και χρηματοδότηση από το EKD ύψους 3,6 εκατομμυρίων ευρώ),
αποκαλύπτει το μέγεθος του σκανδάλου αναφορικά με την αντιμετώπιση των σεξουαλικών
επιθέσεων βίας εναντίον ανηλίκων – τον πραγματικό χρόνο που έγιναν – εντός της Προτεσταντικής
Εκκλησίας και των υπηρεσιών κοινωνικής αρωγής της Diakonie 2 , μεταξύ των ετών 1946 και 2020.
Σύμφωνα με την ομάδα που διενήργησε αυτή τη μελέτη, ο αριθμός των θυμάτων σεξουαλικής
κακοποίησης θα ανερχόταν σε 2.225 [έναντι 942 που καταγράφηκαν στο 2021 από τις
προτεσταντικές αρχές] και αυτός των δραστών σε 1.259, αν μείνουμε μόνο στα έγγραφα που έθεσαν
στη διάθεση των ερευνητών οι είκοσι περιφερειακές Εκκλησίες του EKD.
Ο ερευνητής κοινωνικών επιστημών Martin Wazlawik, ειδικός σε θέματα σεξουαλικής βίας κατά
παιδιών και εφήβων, ο οποίος συντόνισε αυτήν την μελέτη, τονίζει ωστόσο, ότι τα στοιχεία αυτά
είναι σε μεγάλο βαθμό υποτιμημένα και ότι ο πραγματικός αριθμός των ανήλικων θυμάτων θα είναι
μεγαλύτερος από 9.000 ενώ οι φερόμενοι δράστες υπολογίζονται περίπου σε 3.500. Δήλωσε ότι δεν
ήταν δυνατό να δοθεί μια πλήρης εικόνα της σεξουαλικής κακοποίησης, δεδομένης της πολύ άνισης
πρόσβασης στις πηγές: από τις είκοσι περιφερειακές Εκκλησίες που αφορούσε η έρευνα, μόνο μία
από αυτές επέτρεψε στους ερευνητές απεριόριστη πρόσβαση σε όλα τα αρχεία της. Σύμφωνα με τον
ίδιο, δεν μπορούμε, εξάλλου, να αποκλείσουμε ότι ορισμένα έγγραφα καταστράφηκαν, δίνοντας μια
θλιβερή εικόνα για τις συνθήκες υπό τις οποίες διεξήχθη αυτή η μελέτη.
Ισχυρό σοκ
Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε τόσο καθυστερημένες αποκαλύψεις από τις προτεσταντικές αρχές,
όταν μια μελέτη για τη σεξουαλική κακοποίηση εντός της Καθολικής Εκκλησίας στη Γερμανία, που
πραγματοποιήθηκε από ακαδημαϊκούς, δημοσιεύθηκε το 2018, αναφέροντας τουλάχιστον 3.677
άτομα θύματα σεξουαλικής επίθεσης από μέλη του κλήρου μεταξύ 1946 και 2014; Επιδίωξαν
σκόπιμα οι γερμανικές προτεσταντικές αρχές να προστατεύσουν τους δράστες, να καλύψουν τις
επιθέσεις και τη βία που υπέστησαν και να αγνοήσουν τα θύματα; Η Annette Kurschus 3 ,
προτεστάντρια πάστορας και θεολόγος, που εξελέγη στις 9 Νοεμβρίου 2021 ως επικεφαλής του
1 Η Sylvie Toscer-Angot είναι καθηγήτρια γερμανικού πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο της Tours. Συγκεκριμένα Έχει
δημοσιεύσει το « Les Enfants de Luther, Marx et Mahomet. Religion et politique en Allemagne» (Desclée de
Brouwer, 2012)
2 https://www.diakonie.de/
3 Σημ. Μετ, https://www.ekd.de/kurschus-annette-68786.htm

Συμβουλίου της Γερμανικής Προτεσταντικής Εκκλησίας για έξι χρόνια, δεν δήλωσε, όταν ανέλαβε τα
καθήκοντά της, ότι το ζήτημα της σεξουαλικής βίας ήταν μια από τις προτεραιότητες του EKD;
Η διοίκηση του EKD είχε, ήδη από τότε, επικριθεί από θύματα σεξουαλικής κακοποίησης για τον
τρόπο με τον οποίο είχε διαχειριστεί αυτά τα θέματα (ποσό αποζημίωσης, επιλογή ειδικών,
ανεπαρκής συμμετοχή των θυμάτων κ.λπ.). Μετά από κατηγορίες ότι η ίδια η Annette Kurschus είχε
συγκαλύψει μια υπόθεση ενός από τους συνεργάτες της, όταν αυτός ήταν εφημέριος σε μια ενορία
στο Siegen στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η Kurschus παραιτήθηκε, στις 20 Νοεμβρίου 2023, από
τα καθήκοντα της ως Προέδρου του Συμβουλίου του EKD και Προέδρου της Προτεσταντικής
Εκκλησίας της Βεστφαλίας. Αυτό ήταν μόνο το προοίμιο του ισχυρού σοκ που προκλήθηκε από τη
δημοσίευση αυτής της τελευταίας μελέτης.
Πέρα από τα αριθμητικά στοιχεία της έρευνας, αυτή η μελέτη που πραγματοποιήθηκε υπογραμμίζει
το γεγονός ότι οι περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης μεγάλης κλίμακας προφανώς δεν αφορούν
μόνο την Καθολική Εκκλησία και σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν εξαιρέσεις εντός του EKD, αλλά
ότι συνδέονται με τις δομές και την κουλτούρα του εκκλησιαστικού αυτού Οργανισμού. Εάν οι
προτεσταντικές αρχές σκέφτηκαν εδώ και καιρό ή άφησαν άλλους να πιστέψουν ότι το EKD ήταν
πάνω από κάθε υποψία, με το πρόσχημα ότι το ζήτημα της αγαμίας δεν τίθεται για τους πάστορες, οι
συντάκτες της μελέτης διερευνούν τις ιδιαιτερότητες της Προτεσταντικής Εκκλησίας, που
ενδεχομένως ευθύνονται για την κακοποίηση.
Δομικές δυσλειτουργίες
Μεταξύ των παραγόντων κινδύνου που εντοπίστηκαν, τονίζεται το ζήτημα της «κατάχρησης
εξουσίας από πάστορες» ή η έλλειψη σαφήνειας σχετικά με την οριοθέτηση μεταξύ ιδιωτικής και
επαγγελματικής ζωής, που ευνοεί μια κουλτούρα σιωπής που διατηρείται από τις επαγγελματικές
αλλά και συχνά προσωπικές σχέσεις που διατηρούν οι υπάλληλοι των δομών του EKD μεταξύ τους.
Βλέπουν επίσης μέσα στην ομοσπονδιακή δομή του EKD ένα εμπόδιο αναφορικά με τη διαφάνεια
των διαδικασιών και των αποφάσεων.
Η Kirsten Fehrs 4 , Επίσκοπος Αμβούργου, που εκτελεί αυτή τη χρονική στιγμή χρέη Προέδρου του
Συμβουλίου του EKD, ζήτησε ειλικρινή συγγνώμη από τα θύματα και προέτρεψε σε μία «αλλαγή
στάσης και κουλτούρας» εντός της Προτεσταντικής Εκκλησίας. Το EKD, το οποίο συστηματικά
απέκρυψε τις καταχρήσεις για την προστασία του θεσμού και των δραστών σε βάρος των θυμάτων,
δεν θα μπορέσει να αποφύγει μια διαδικασία αυτοκριτικής και προβληματισμού σχετικά με τις
δομικές συνθήκες και τους συστημικούς παράγοντες που κατέστησαν δυνατές τέτοιες πράξεις βίας
και κατάχρησης καθώς και την κάλυψή τους.
Θα μπορέσει το EKD να δώσει στα θύματα χώρο να μιλήσουν και να λάβει υπόψη τις συγκλονιστικές
μαρτυρίες τους για τη βία που υπέστησαν και το τείχος σιωπής πάνω στο οποίο έπεσαν,
προκειμένου να τεθεί ένα τέλος σε αυτές τις δομικές δυσλειτουργίες; Θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί
αυτή τη διαδικασία αποδόμησης ως ευκαιρία για αναγέννηση, σε μια περίοδο που πολλές
εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι εγκαταλείπουν την Προτεσταντική Εκκλησία κάθε χρόνο;
Εάν η Καθολική Εκκλησία έχει το προβάδισμα στην αποκάλυψη πράξεων σεξουαλικής κακοποίησης
που έχουν συμβεί στους κόλπους της, θα ήταν αφελές να πιστεύουμε ότι άλλες Χριστιανικές
ομολογίες και θρησκευτικά δόγματα (προτεσταντικά, ορθόδοξα, ισλαμικά, εβραϊκά, βουδιστικά ή
άλλα) και εκπαιδευτικοί οργανισμοί μπορούν να γλιτώσουν. Μπορούμε επομένως να αναμένουμε
την αποκάλυψη νέων σεξουαλικών σκανδάλων στη Γαλλία ή στο εξωτερικό τους επόμενους μήνες
και τα προσεχή χρόνια, ανάλογα με την επιθυμία των αρμόδιων αρχών να ρίξουν φως σε αυτά τα
ζητήματα.
Μετάφραση από τα γαλλικά, επιμέλεια κειμένου
Ευθαλία Παππά
4 Σημ. Μετ. https://en.wikipedia.org/wiki/Kirsten_Fehrs