Με την τέλεση του Πανηγυρικού Αρχιερατικού Εσπερινού και την καθιερωμένη ετήσια Θεολογική Συνεδρία, επί τη ευκαιρία της εορτής του Αγίου Δαμασκηνού του Στουδίτου, Επισκόπου Λητής και Ρεντίνης ξεκίνησαν οι εόρτιες λατρευτικές και επιστημονικές εκδηλώσεις που διοργανώνει η Ιερά Μητρόπολη Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης, κατά το διήμερο 26-27 Νοεμβρίου 2018, προς τιμήν της εξέχουσας αυτής μορφής της Αγίας μας Εκκλησίας, η οποία και εκλέησε τον Θρόνο της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Επισκοπής Λητής και Ρεντίνης και μετέπειτα ανεδείχθη σε Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Άρτης και Έξαρχον πάσης Αιτωλίας.
Ο Μέγας Πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός της εορτής τελέσθηκε με την προσήκουσα λαμπρότητα, εις τον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό των Αγίου Αθανασίου και των Αγίων Ακακίου και Δαμασκηνού του Στουδίτου, της ιστορικής περιοχής της Λητής, η οποία και είχε αποτελέσει έδρα της παλαιάς Επισκοπής Λητής και Ρεντίνης, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς κ.κ. Σεραφείμ και συνχοροστατούντος του επιχώριου Μητροπολίτου Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης κ.κ. Ιωάννου.
Στην ομιλία προς το εκκλησίασμα, μεταξύ των οποίων παρέστησαν οι Βουλευτές κ. Σάββας Αναστασιάδης και Γεώργιος Λαζαρίδης, εκπρόσωποι των Δήμων Ωραιοκάστρου και Λαγκαδά, καθώς και της Τοπικής Κοινότητος της Λητής, ο Μητροπολίτης Πειραιώς κ.κ. Σεραφείμ αναφέρθηκε στην προσωπικότητα του Αγίου και στο έργο που επιτέλεσε, ενώ παράλληλα κήρυξε και την έναρξη των εργασιών της Στ΄ κατά σειρά Θεολογική Εσπερίδα προς τιμήν του Αγίου Πατρός, τον οποίο η επαρχία του Λαγκαδά είχε την ξεχωριστή τιμή και μεγάλη ευλογία να τον έχει Ποιμενάρχη σε περιόδους δύσκολες για το Γένος και την Πατρίδα μας.
Πρώτος εισηγητής της Συνεδρίας ήταν ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου και Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της καθ΄ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως π. Αναστάσιος Παρούτογλου, ο οποίος και ανέπτυξε την εισήγηση του με θέμα: «Ο Θησαυρός Δαμασκηνού και η Ορθόδοξη Παράδοση».
Στην αρχή της εισηγήσεως του ο π. Αναστάσεως, έκανε μία γενική αναφορά στους Αγίους της επαρχίας μας, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «ο Λαγκαδάς είχε την ευλογία από τον Θεό, να κατέχει μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία του γένους μας γενικότερα και της Θεσσαλονίκης ειδικότερα, αλλά και να έχει μια εξίσου σημαντική θέση στην εκκλησιαστική ιστορία της Μακεδονίας. Αυτό, βέβαια, οφείλεται τόσο στις αγιασμένες μορφές των νεομαρτύρων Κυράννης και Ακυλίνης – Αγγελίνης, που για πολλά χρόνια η τοπική γη της Όσσας αγκάλιαζε τα μαρτυρικά λείψανά τους, όσο και οι μορφές των επισκόπων Αγίων Ακακίου και Δαμασκηνού, που πέρασαν από τα χώματά της και διακόνησαν τον ευλογημένο λαό της».
Αναφερόμενος εν συνεχεία στο περισπούδαστο έργο του Οσίου Δαμασκηνού «Θησαυρός Δαμασκηνού», υπογράμμισε μεταξύ των άλλων ότι «ο Θησαυρός είναι μια συλλογή τριάντα έξι λόγων σε Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές, σε εορτές Αγίων, αλλά και σε Κυριακές του Τριωδίου και του Πεντηκοσταρίου. Σύμφωνα με τους μελετητές: «Ο «Θησαυρός» είναι σημαντικός μάρτυρας της ησυχαστικής μας παραδόσεως, όπως συνεχίσθηκε στα χρόνια της Οθωμανοκρατίας και Λατινοκρατίας, ο δε συντάκτης του άριστος εκφραστής της. Και ο συγγραφέας και το έργο του κινούνται μέσα στην πατερικότητα, την αυθεντική ορθόδοξη παράδοση, την παράδοση του ησυχασμού», ενώ συμπλήρωσε υπογραμμίζοντας ότι «Στη διάδοση του Θησαυρού βοήθησαν ο ζωντανός θεολογικός και ποιμαντικός λόγος του οσίου
Δαμασκηνού, αλλά και η γλωσσική μορφή που επέλεξε για την καταγραφή του. Γλώσσα του είναι η δημοτική ελληνική του 16ου αιώνα, πιο ειδικά το γλωσσικό ιδίωμα που μιλούσαν τότε στην Κωνσταντινούπολη και την Θεσσαλονίκη. Στην επιλογή του αυτή ήταν σύμφωνος με μια ιδιαίτερα σημαντική απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, σύμφωνα με την οποία, η λατρεία παρέμενε στην καθιερωμένη γλωσσική μορφή, ενώ το κήρυγμα μπορούσε να γίνεται σε απλούστερη γλωσσική μορφή, οικεία στην καθημερινότητα του λαού».
Καταλήγοντας την ομιλία του ο π. Αναστάσιος ανέφερε ότι «Ο όσιος Δαμασκηνός είναι σαφώς ενταγμένος μέσα στην ορθόδοξη ησυχαστική θεολογία και ασκητική, όπως την εξέφρασε ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Η επιθυμία του μάλιστα για αυθεντική καλογερική, ακήβδηλη και ησυχαστική, με χαρακτηριστικό γνώρισμα την εγκατάλειψη όλων των «κοσμικών θελημάτων», εκφράζεται στο έργο του, που συνεκδίδεται με τον Θησαυρό, και επιγράφεται: Παραίνεσις προς τους θέλοντας σωθήναι μοναχούς. Για τούτο η Τοπική μας Εκκλησία, χαίρει εν Κυρίω και η καθ᾽ ημάς Ιερά Μητρόπολις Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης αναπέμπει δοξολογία στο Θεό των Πατέρων ημών, που επέλεξε να ευδοκήσει και να εκδηλωθεί, τόσο ζωηρά, η χάρις Του, στην περιοχή αυτή. Μόνο ευγνωμοσύνη, μόνο εσωτερική χαρά, μόνο δοξολογία στο Θεό των Πατέρων ημών, έχει η καρδιά μας σήμερα. Και αυτό οφείλεται σε Σας, Σεβασμιώτατε, τον νουνεχή και επιδέξιο οιακοστρόφο της εν Λαγκαδά, Λητή και Ρεντίνη του Χριστού Εκκλησίας που με κόπο, αγώνα και αγωνία εκινήσατε τη διαδικασία για την αγιοκατάταξη του μεγάλου αυτού ανδρός και προκατόχου σας εις τας δέλτους της Ορθοδόξου ημών Εκκλησίας το έτος 2013 και έκτοτε ετησίως ο Άγιος Δαμασκηνός ο Στουδίτης, επίσκοπος Λητής και Ρεντίνης, ως αρμόζει, γεραίρεται εν ύμνοις και ωδαίς».
Δεύτερος εισηγητής ήταν ο Επίκουρος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Τρύφωνας Τσομπάνης, ο οποίος και ανέπτυξε το θέμα: «Η δεοντολογία του κηρύγματος και ο άγιος Δαμασκηνός ο Στουδίτης».
Ο κ. Τσομπάνης κάνοντας εκτενή αναφορά στο κηρυκτικό έργο του αγίου Δαμασκηνού και στην επιρροή που είχε στις δύσκολες εκείνες εποχές σημείωσε μεταξύ των άλλων ότι «βοήθησε το υπόδουλο γένος μας και μέσα από αυτό τον τρόπο κατάφερε και καθιερώθηκε στην εκκλησιαστική συνείδηση ως ο μεγάλος δάσκαλος και διάκονος του λόγου. Ο Θησαυρός του, ο οποίος αποτελεί ένα πραγματικό μνημείο σοφίας και πατερικής γνώσης, συσσωρευμένος μέσα στην εμπειρία του αγίου πατρός, έγινε το διδακτικό βοήθημα χιλιάδων ανθρώπων που διακόνησαν τον λόγο, αφού τα γνωστά «Δαμασκηνάρια» έκαναν πάνω από 50 εκδόσεις σε πολλές γλώσσες, φωτίζοντας όλους τους λαούς της Βαλκανικής και τη Ρωσία. Μέσα από τα κείμενά του και τις ερμηνευτικές του προσεγγίσεις, αφήνει παρακαταθήκες και υποδείγματα για τους νεώτερους και οικοδομεί τον προβληματισμό όσων θέλουν να διακονήσουν το μυστήριο του λόγου στην εποχή μας».
Ακολούθησε ευρεία συζήτηση και διάλογος πάνω στα ερώτημα που απεύθυναν οι παρευρισκόμενοι προς τους ομιλητές. Οι εργασίες της συνεδρίας έκλεισαν με την καταληκτήρια ομιλία του Σεβσμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς κ.κ. Σεραφείμ, ενώ στην αποφώνηση του, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνη κ.κ. Ιωάννης, ευχαρίστησε όλους τους ομιλητές για τις επιστημονικές και κατά πάντα άρτιες και τεκμηριωμένες εισηγήσεις τους, με τις οποίες φωτίστηκαν ακόμη περισσότερο άγνωστες πλευρές από το πολυσχιδές έργο του σήμερα τιμωμένου Αγίου Δαμασκηνού του Στουδίτου, που είχε ως κύριο στόχο την διατήρηση της ελληνικότητας της συνειδήσεως μέσα από το
πολυσχιδές έργο που επιτέλεσε, το οποίο και τον χαρακτήρισε ως «σοφία των Ελλήνων», όπως χαρακτηρίστηκα ανεγράφη σε επίγραμμα που βρέθηκε προς τιμήν του.
Αύριο κυριώνυμο ημέρα της εορτής, οι εκδηλώσεις θα κορυφωθούν με το Αρχιερατικό Συλλείτουργο, το οποίο και θα τελεσθεί εις τον πανηγυρίζοντα παλαιό Ιερό Ναό των Αγίου Αθανασίου και των Αγίων Ακακίου και Δαμασκηνού του Στουδίτου της ιστορικής κωμοπόλεως της Λητής.
