Στο πλαίσιο του Προγράμματος λειτουργικής αγωγής των φοιτητών και ως ετοιμασία για τη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα, την Πέμπτη, 21 Απριλίου, 2016 στο Παρεκκλήσιο της Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης, τελέσθηκαν οι Ακολουθίες της Παννυχίδος και του ιερού Ευχελαίου (με επτά ιερείς).
Η πρώτη Ακολουθία ανήκει στο κοσμικό, ασματικό Τυπικό, και ετελείτο στις Ενορίες αρχικά «κατά πάσαν εσπέραν» όλου του έτους και στη χειρόγραφη παράδοση μαρτυρείται από τα τέλη του 8ου αι. (Βαρβερινός Κώδικας 336). Κατά το Τυπικό της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως (10ος αι.), περιορίσθηκε στην πρώτη Εβδομάδα των Νηστειών και στη Μεγάλη Εβδομάδα «υπέρ λύτρου και αφέσεως των ημετέρων πλημμελημάτων». Σύμφωνα δε με το Τυπικό της Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης (αγίου Συμεών) ετελείτο μόνο κατά την πρώτη Εβδομάδα των Νηστειών. Και τούτο διότι οι Παννυχίδες της Μεγάλης Εβδομάδος είχαν υποκατασταθεί από τις εν είδει Αγρυπνίας και κατά την ώρα του Μεγάλου Αποδείπνου τελούμενες Μοναχικές Ακολουθίες.
Η δομή της Ακολουθίας αυτής τηρεί τα ασματικά πρότυπα. Αρχίζει με το «Ευλογημένη η Βασιλεία…» και συνεχίζει με τον 90ο ψαλμό, παλαιό στοιχείο του Αποδείπνου, ψαλλόμενον μάλιστα με το εφύμνιο «Φύλαξόν με, Κύριε» ανά στίχο. Ακολουθούν τρεις ομάδες Αντιφώνων, το καθένα εκ των οποίων περιλαμβάνει συναπτή (ειρηνικά), ευχή -έργο μάλλον του Πατριάρχου Γερμανού του Α΄ (715-730)- και ψαλμό από τις ωδές των Αναβαθμών του Ψαλτηρίου. Η Ακολουθία ολοκληρούται με τον 50ο ψαλμό, ευαγγελική περικοπή αναφερόμενη στην προσευχή, τον αρχαίο ενδεκασύλλαβο ύμνο «Η ασώματος φύσις τα χερουβίμ…» εκ του Αποδείπνου, το Κύριε, ελέησον τεσσαρακοντάκις, την ευχή της Απολύσεως και την Απόλυση με το «Εν ειρήνη προέλθωμεν».
Η δεύτερη Ακολουθία, το Ευχέλαιο, έχει τις ρίζες της στην Αποστολική εποχή (Ιακ. 5, 14-15), και από μία ευχή ευλογίας του ελαίου κατά τους πρώτους αιώνες εξελίχθηκε (από τον 11ο-13ο αι.) σε επταπάπαδο μυστήριο με επτά Αποστολικές και Ευαγγελικές περικοπές με τα προκείμενά των, και επτά ευχές. Και τούτο για συμβολικούς λόγους (βλ. Συμεών Θεσσαλονίκης, Διάλογος…, ΣΠΓ΄, PG 155, 516C-517A) και με σκοπό πάντοτε τη θεραπεία, την απαλλαγή παντός πάθους, νόσου σωματικής, μολυσμού σαρκός και πνεύματος και παντός κακού (ευχή καθαγιαστική του ελαίου). Συνδέθηκε το Ευχέλαιο με τη θεία Λειτουργία και η ανάπτυξή του επεκτάθηκε τόσο στην Ακολουθία του Εσπερινού όσο και στην ακολουθία του Όρθρου. Παρά τη ρευστή της εικόνα κατά τη βυζαντινή περίοδο, επί της εποχής του αγίου Συμεών Θεσσαλονίκης (15ος αι.) η Ακολουθία του Ευχελαίου σταθεροποιείται στη μορφή που μας είναι γνωστή έως σήμερα με την εξής δομή: α) τα προκαταρκτικά (όρθρος), β) τον καθαγιασμό του ελαίου, γ) τα των επτά ιερέων, δ) τη συγχώρηση και ε) τη χρίση.
Σε κάθε περίπτωση το μυστήριο του Ευχελαίου, όπως και όλα τα άλλα μυστήρια, είναι ο πλούτος της Εκκλησίας μας για την με τη χάρη του Χριστού ίαση, ζωοποίηση και την εκ θανάτου λύτρωση του ανθρώπου. Με αυτή την μυστηριακή θεολογία καταρτίζονται και οι φοιτητές μας, οι αυριανοί θεολόγοι και τα στελέχη τόσο της Εκκλησίας όσο και της Εκπαίδευσης.
ΠΗΓΗ: katallagi.web.auth.gr
