ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ Μ. ΤΖΟΥΜΑ
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έχει κάθε λόγο αλλά και κάθε δικαίωμα να στενοχωρείται όταν διαπιστώνει οτι αμφισβητούνται οι πρωτοβουλίες του και οι ενέργειές του και μάλιστα από την ίδια του την Εκκλησιαστική οικογένεια.
Όταν δέχεται εξ οικείων τα βέλη τότε θυμώνει. Και όταν θυμώνει τη μία μέρα ο Βαρθολομαίος, την επομένη γίνεται ταραχή.
Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος που συνήλθε στην Κρήτη,τον περασμένο Ιούνιο έχει δημιουργήσει διάφορες παρενέργειες μέσα στο εκκλησιαστικό μας στερέωμα.
Ας προσπαθήσουμε να δούμε τα γεγονότα αναλυτικά και ας προσεγγίσουμε το θέμα από την βάση του,με ψυχραιμία και από απόσταση, για να πούμε αλήθειες.
1.Μπορεί η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος, να προετοιμαζόταν πανορθοδόξως για μισό αιώνα,με σωστό τρόπο και με τις σωστές προδιαδικασίες, αλλά την ώρα του κρίσιμου timing, όλα έγιναν γρήγορα και βιαστικά, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν παρενέργειες.
2.Στο σημείο αυτό να πούμε οτι τα τελευταία χρόνια απουσίαζε ο σωστός συντονιστής αυτού του μεγαλεπήβολου σχεδιασμού.
Η πρόωρη κοίμηση του αειμνήστου Ελβετίας Δαμασκηνού( με αυτό τον τίτλο τον μάθαμε και έτσι τον θυμόμαστε τον φλογερό αυτό Γέροντα) δημιούργησε πολλά κενά στην προετοιμασία. Κυρίως χάθηκε πολύτιμος χρόνος. Και αυτό προκάλεσε καχυποψία και παραπικρασμό.
3.Αυτό έδωσε το δικαίωμα στους μονίμους αμφισβητίες να προτάξουν την αρνητική τους ενέργεια και να θέσουν το veto που τους δίνει το δικαίωμα να μπλοκάρουν την προετοιμασία και να τινάξουν στον αέρα τη Σύνοδο.
4. Η αρνητική αυτή ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε έδωσε στον Πατριάρχη την ευκαιρία να μετρήσει εχθρούς και φίλους.
Ακόμη και αν υπήρχαν αντικειμενικοί και ουσιαστικοί λόγοι για να αναβληθεί αυτή η Σύνοδος,έπρεπε να γίνει πάση θυσία, για να παταχθεί η διάθεση αυτών που ήθελαν να την μποϊκοτάρουν.
5.Η πλειοψηφία των Ορθοδόξων Εκκλησιών στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και έδειξε την ενότητά της, έναντι της κακότητας, της αλαζονείας και της ανευθυνότητας που επέδειξαν οι τέσσερις Εκκλησίες Αντιοχείας,Μόσχας, Βουλγαρίας και Γεωργίας.
Με τη στάση τους αυτή απέδειξαν οτι στη ζωή αυτή οι “αδίστακτοι”, δεν πειθαρχούν εύκολα σε κανόνες και αποφάσεις Συνόδων αλλά βρίσκουν πάντα τρόπους για να κάνουν την ανατροπή.
6.Βεβαίως και οι πέτρες γνωρίζουν οτι πίσω από όλη αυτή την “ανταρσία”,έστω και στο παρά 5 ´ της Συνόδου ήταν η Εκκλησία της Ρωσίας. Ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος έχει δείξει από χρόνια τις επεκτατικές βλέψεις του. Και ασφαλώς όπως κάθε άνθρωπος δικαιούται να έχει τις απόψεις του και να εκφράζει τις θέσεις του, το ίδιο ισχύει και για έναν Πατριάρχη,που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην Εκκλησία. Ο Κύριλλος θέλει και επιδιώκει να βελτιώσει τη θέση της Εκκλησίας του μέσα στο ορθόδοξο στερέωμα. Αλλά το κάνει με άκομψο και εντελώς…ανορθόδοξο τρόπο. Και επειδή τα …ρούβλια,καθώς φαίνεται, βγαίνουν από τα ρασομάνικά του του είναι πολύ εύκολο να πείθει τους πλέον …ευλαβείς( εκ του ευ+λαμβάνω).
7. Οι τέσσερις Εκκλησίες που δεν συμμετείχαν, δεν το έκαναν αυτό γιατί διαφωνούσαν με την θεματολογία της Συνόδου. Άλλωστε στην τελευταία Προσυνοδική συνάντηση που έγινε στην Ελβετία είχαν αποφασισθεί τα πάντα από όλους και είχαν προσυπογράψει την ημερήσια διάταξη της Συνόδου όλες οι Εκκλησίες.
Οι τέσσερις Εκκλησίες που δεν συμμετείχαν στη Σύνοδο της Κρήτης ελάκισαν την τελευταία στιγμή και μάλιστα για διαφορετικούς λόγους η κάθε μία.
Με εξαίρεση το Πατριαρχείο Αντιοχείας και τη διένεξη που έχει δημιουργηθεί με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων( θέμα εντελώς άσχετο με την Σύνοδο και το διακύβευμά της) οι άλλες τρείς Εκκλησίες έμειναν εκτός …”της κείνου ρήμασι πειθόμενοι”.( και ο νοών νοείτο).
8. Ο απόηχος της Μεγάλης Συνόδου ήταν δυστυχώς ανάλογος της όλης διαδικασίας και της κακής προετοιμασίας και προβολής.
Οι άνθρωποι που ανέλαβαν να Επικοινωνήσουν την Σύνοδο μπορεί να ήταν επαγγελματίες, αλλά ήταν άσχετοι με τον εκκλησιαστικό του χώρο. Έγιναν πολλά λάθη που αποτέλεσαν το βούτυρο και το μέλι στο ψωμί του Μόσχας και των άλλων Προκαθημένων που διαφωνούσαν με το αυτό το εξ Αμερικής εισαγόμενο στήσιμο επικοινωνίας της Συνόδου.
9. Η Εκκλησία της Ελλάδος παρά το ψυχρό κλίμα που ισχύει μεταξύ Φαναρίου και Αθηνών ,τα τελευταία δύο χρόνια στήριξε το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε όλη την διαδικασία μέχρι το τέλος. Παρά τις αρνητικές διαθέσεις ορισμένων Ιεραρχών που εξέφρασαν θαρραλέα τις απόψεις τους και τις οποίες αντιρρήσεις τους επί συγκεκριμένων θεμάτων, η Εκκλησία της Ελλάδος υπό τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο και όλη την αντιπροσωπεία στήριξε το Οικουμενικό Πατριαρχείο και υπέγραψε τα κείμενά του. Μοναδική εξαίρεση εκ των παρισταμένων Ιεραρχών της Ελλαδικής Εκκλησίας ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασσίου Ιερόθεος. Ο οποίος όχι μόνο δεν υπέγραψε τα κείμενα αυτά αλλά εξέφρασε γραπτώς και με δικά του θεολογικά επιχειρήματα τις αντιρρήσεις του για τα κείμενα- ανακοινωθέντα της Μεγάλης Συνόδου.
10. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος για να εκτονώσει την κατάσταση και να μειώσει την ένταση που προκαλούσαν οι αντιρρησίες της Μεγάλης Συνόδου, συγκάλεσε εντός του Νοεμβρίου έκτακτη Ιεραρχία με εισηγητή τον Μητροπολίτη Σερρών Θεολόγο.
Ο Σεβ. Σερρών παρουσίασε το θέμα του χωρίς υστερίες και υπερβολές.
Μετά την εισήγηση δόθηκε η ευκαιρία στους Σεβ. Μητροπολίτες να εκφράσουν τις απόψεις τους και να εκτονωθούν όλες οι τάσεις.
Οι έμπειροι Σεβ. Μητροπολίτες Θεσσαλονίκης Ανθιμος και Περιστερίου Χρυσόστομος εξέφρασαν την άποψη και μάλιστα εντόνως και ηχηρά οτι δεν μπορεί η Σύνοδος της Ιεραρχίας, μίας τοπικής Εκκλησίας, να κρίνει τα τεκταινόμενα μιάς εν Αγίω Πνεύματι συγκληθείσης Μεγάλης Συνόδου. Η νέα γενιά όμως Ιεραρχών της Ελλαδικής Εκκλησίας θέλησε και κατάφερε να αρθρώσει με κόσμιο τρόπο τον δικό της λόγο.
11. Υπάρχουν ,ωστόσο, Αρχιερείς της Εκκλησίας μας που εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους για αυτή τη Μεγάλη Σύνοδο και μάλιστα φωναχτά.
Εκτός από τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιερόθεο, που κράτησε μία περίεργη γραμμή( συμμετείχε στη Μεγάλη Σύνοδο με την οποία διαφωνούσε και τα Ιερά κείμενά της τα αποδόμησε με Θεολογικό τρόπο) και οι Μητροπολίτες Καλαβρύτων Αμβρόσιος, Πειραιώς Σεραφείμ και Κυθήρων Σεραφείμ εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους για τη Σύνοδο.
12. Όμως κατά ένα περίεργο τρόπο τον Πατριάρχη ενόχλησαν εξόχως, οι θέσεις που διατύπωσαν, γραπτώς και προφορικώς, οι Μητροπολίτες Καλαβρύτων και Πειραιώς. Μάλιστα σε κείμενο που απέστειλε προς την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και προς τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο ,κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και απειλεί με κυρώσεις τους δύο ως άνω Αρχιερείς.
Η πράξη αυτή του Πατριάρχη κρίνεται ως βεβιασμένη και ατυχής.
Αν πράγματι τον στενοχώρεσαν οι απόψεις που εξέφρασαν στις ομιλίες και στις δηλώσεις τους οι δύο Ιεράρχες ,θα έπρεπε ως στοργικός και ενωτικός πατέρας που είναι να τους καλέσει κοντά του και να διαλύσει με τον διάλογο και την
κατ´ιδίαν συζήτηση τα σύννεφα αμφισβήτησης που δημιουργήθηκαν . Ακόμη και αν δεν υπήρχαν τέτοιοι Μητροπολίτες με την νομική και Θεολογική κατάρτιση του Πειραιώς Σεραφείμ αλλά και με τον ατρόμητο χαρακτήρα και τον δυναμισμό του Καλαβρύτων Αμβροσίου- έστω και όταν ο τρόπος του είναι κάποιες φορές σκληρός και άκομψος-θα έπρεπε να τους ανακαλύψουμε ή έστω να τους εφεύρουμε.
13.Ο Πατριάρχης, δυστυχώς, συνεχίζει να φέρεται με τον παλιό δεσποτικό τρόπο, ο οποίος άφησε πίσω του απώλειες και χάλασε σχέσεις ζωής. Και γιατί, αλήθεια, στην επιστολή αυτή που απέστειλε στη Εκκλησία της Ελλάδος, αναφέρεται μόνον στους δύο Ιεράρχες Καλαβρύτων Αμβρόσιο και Πειραιώς Σεραφείμ; Ο Ναυπάκτου γιατί εξαιρέθηκε; Τί τον σταμάτησε αλήθεια; Μήπως το εύρος των Θεολογικών γνώσεών του;
14.Τα δύο μέτρα και τα δύο σταθμά είναι αποδεδειγμένα πολύ κακός σύμβουλος μέτρησης και αξιολόγησης προσώπων και καταστάσεων .
Επίσης κάτι ακόμη που συζητήθηκε εξαιτίας της επιστολής- παρέμβασης του Πατριάρχη στα της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι το εξής εύλογο ερώτημα: αφού ενοχλήθηκε ο Πατριάρχης από τους αντιρρησίες της Μεγάλους Συνόδου, γιατί απέστειλε επιστολή μόνον στην Εκκλησία της Ελλάδος και όχι και στις άλλες Εκκλησίες οι οποίες περιέγραψαν με μελανά χρώματα την εμπειρία τους από την Μεγάλη Σύνοδο. Γιατί ειδικά στην Εκκλησία της Ελλάδος;
15.Μήπως διότι οι Ηρακλείς του θρόνου, αυτοί που επιβιώνουν με την πρόκληση ταραχών και διαταραγμένωμ σχέσεων μεταξύ των δύο Εκκλησιών,φρόντισαν να φουρκίσουν και να θυμώσουν κατά το δη λεγόμενο, τον Πατριάρχη;
Και ένας θυμωμένος Πατριάρχης είναι πάντα ένα θέμα που χρειάζεται ειδικό χειρισμό.
Τέτοια θέματα που διαταράσσουν τις σχέσεις των Εκκλησιών, θα πρέπει να λύνονται εντός των Συνοδικών οργάνων και να μην αποτελούν σημείο τριβής μεταξύ των Εκκλησιών.
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είχε την ευκαιρία να θέσει τα θεμέλια μιας υγιούς σχέσης και συνεργασίας με την Εκκλησία της Ελλάδος, η οποία είναι η μόνη Εκκλησία πανορθοδόξως, η οποία δεν θα προδώσει ποτέ το Πατριαρχείο , την Μητέρα Εκκλησία, παρά τις όποιες διαφορές που μπορεί να υπάρχουν σε επιμέρους θέματα. Είχε την ευκαιρία και την άφησε ανεκμετάλλευτη. Το προηγούμενο που δημιούργησε η διένεξη Αθηνών- Φαναρίου, προ δώδεκα ετών, με θύμα τον Μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, έπρεπε να γίνει ένα καλό μάθημα και για τις δύο πλευρές. Όλα δείχνουν οτι δεν έγινε.
