Η Μονή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στα Νένητα Χίου ιδρύθηκε το 1305, προς τιμή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Το 1306 μετονομάσθηκε σε «Μονή Ταξιαρχών» ύστερα από θαυματουργή εύρεση της Εικόνας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.
Ο ιερομόναχος Παρθένιος από το Μωριά, όταν φιλοτέχνησε την εικόνα, την αφιέρωσε στη Μονή και την έριξε στη θάλασσα.
Το κύμα την έφερε στην παραλία των Θυμιανών, εκεί στο σημερινό Μέγα Λιμιώνα! Οι Θυμιανούσοι που τη βρήκαν αποφάσισαν να κτίσουν Εκκλησία για να την τοποθετήσουν. Ο αρχάγγελος όμως, στον ύπνο τους, τους υπέδειξε να τη φέρουν στο Μοναστήρι.
Τα σημερινά μοναστικά κτίσματα είναι μεταγενέστερα γιατί η Μονή στους φοβερούς σεισμούς του 1881 έπαθε μεγάλες καταστροφές. Η Μονή γιορτάζει στις 8 Νοεμβρίου.
Είναι γυναικείο μοναστήρι, που στις μέρες μας πλέον φιλοξενεί μόνο 5 καλόγριες. Ο χρόνος και η εγκατάλειψη, έχουν αφήσει εμφανή τα σημάδια τους πάνω στο ναό. Η Μονή είναι ονομαστή για τη χειροποίητη εικόνα του Ταξιάρχη, στο τέμπλο της. Εικόνα κατά την παράδοση θαυματουργή.
Καθισμένοι δίπλα στο πηγάδι της αυλής, που κι απ’ αυτό ανάβλυσε νερό, μετά την παρέμβαση του Ταξιάρχη, κάτω από την πυκνή σκιά των δέντρων, ακούμε απ’ τα χείλη του ιερέα την ιστορία της μονής, όπως αυτή διασώθηκε μέσα από τους αιώνες.
“Σύμφωνα με μαρτυρίες, η μονή χτίστηκε το 1305, από τη μοναχή Ξένη, η οποία καταγόταν απ’ το Βασιλειώνικο. Στην αρχή η μονή ήταν αφιερωμένη στην Παναγία και είχε 87 καλόγριες.
Την ίδια βραδιά, που ο πρωτομάστορας έβλεπε το τρίτο όνειρο, η ηγουμένη Ξένη, στο μοναστήρι της Παναγιάς στα Νένητα, είδε στον ύπνο της ένα λαμπροντυμένο νέο, να της λέει ότι την επόμενη μέρα θα πάει να μείνει στο σπίτι του, και να βγουν οι καλόγριες να τον προϋπαντήσουν. Πραγματικά την άλλη μέρα το πρωί, η Ξένη με όλες τις καλόγριες της μονής, βγήκαν στο δρόμο, έξω απ το ναό για να προϋπαντήσουν τον “επισκέπτη”.
Πριν ο ήλιος ανέβει ψηλά, είδαν από μακριά πλήθος ανθρώπων να πλησιάζει προς το μέρος τους. Ήταν οι Θυμιανούσοι που έφερναν την εικόνα στα Νένητα, κατά την επιταγή του Αγίου. Οι καλόγριες όμως, βλέποντας το πλήθος των ανθρώπων, φοβήθηκαν ότι ήταν πειρατές (την εποχή εκείνοι οι Σαρακηνοί Πειρατές λυμαίνονταν ακόμα τα νησιά), και έτρεξαν να μπουν μέσα στη Μονή για να προστατευθούν. Η Ξένη όμως, δεν κουνήθηκε από τη θέση της, κι αυτή της η στάση έκανε και τις υπόλοιπες καλόγριες να μείνουν μαζί της. Και πραγματικά μετά από λίγο, διέκριναν μια πομπή με ανθρώπους που στα χέρια τους κρατούσαν μια εικόνα που αστραποβολούσε στο πρωινό φως. Ο Ταξιάρχης είχε φτάσει σπίτι του.
Οι καλόγριες έβαλαν την εικόνα στα δεξιά του τέμπλου, δίπλα από την εικόνα του Χριστού, εκεί όπου η εκκλησία μας ορίζει ότι πρέπει να μπαίνει η εικόνα του Αγίου στον οποίο είναι αφιερωμένος ο ναός. Την άλλη μέρα όμως βρήκαν την εικόνα ακουμπισμένη στην αριστερή πλευρά μπροστά από την εικόνα της Παναγίας. Την ξαναέβαλαν στη θέση της, αλλά αυτό επαναλήφθηκε άλλες δυο φορές. Την τρίτη μάλιστα φορά, οι καλογριές βρήκαν την εικόνα σφηνωμένη μέσα στο μαρμάρινο σκαλοπάτι του τέμπλου.
Ο θρύλος θέλει τον τότε Μητροπολίτη Χίου να παίρνει μετάθεση και να φεύγει από την πατρίδα του για άλλον τόπο, επειδή ζήλεψε την ευλάβεια του κόσμου και ήθελε να βγάλει τον Ταξιάρχη από τη θέση του.Λέγεται μάλιστα ότι γονατιστός έπεσε και του ζήτησε συγνώμη και είπε χαρακτηριστικά: “εγώ ήθελα να σε βγάλω από τη θέση, που ήθελες Ταξιάρχη μου, αλλά εσύ τελικά με έβγαλες..”. Ακόμα ο θρύλος μιλά για θαύματα.Και λέγεται ότι, όταν πρόκειται κάτι να συμβεί, καλό ή κακό κοκκινίζει η πλάκα που στέκεται ο Ταξιάρχης, όπως την πυρόξανθη Θυμιανούσικη πέτρα της Χίου.
Η περιοχή που είναι χτισμένη η Μονή, είναι μια περιοχή άνυδρη. Οι καλόγριες κουβαλούσαν νερό από μακριά με στάμνες. Έτσι η Ξένη έφερε “πηγαδάρηδες” για να βρουν που έχει νερό, και να σκάψουν πηγάδι. Πραγματικά εκείνοι υπέδειξαν το μέρος που είναι μέχρι και σήμερα το πηγάδι της Μονής. Ήρθαν εργάτες κι άρχισαν να σκάβουν μέρες ολόκληρες, αλλά νερό δεν έβρισκαν. Την τελευταία μέρα, που θα δούλευαν οι εργάτες, η Ξένη ζήτησε να κατεβεί κι εκείνη στο πηγάδι. Πραγματικά την έδεσαν με ένα σκοινί, πήρε μαζί της ένα μικρό σκαλιστήρι και μια εικόνα του Ταξιάρχη και κατέβηκε στον πάτο του πηγαδιού. Χτύπησε τρεις φορές με το σκαλιστήρι της το χώμα λέγοντας “εις το όνομα του Πατρός, και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος”, και με την τρίτη φορά χτύπησε φλέβα νερού το οποίο πλημμύρισε το πηγάδι με τόση ορμή που κινδύνευσε να πνιγεί. Από τότε μέχρι σήμερα το πηγάδι έχει πάντα νερό, ακόμα κι όταν όλα τα άλλα πηγάδια της περιοχής στερεύουν.
Καθημερινά, ακόμα και σήμερα, για 700 χρόνια, κάθε μέρα, στις 2 το μεσημέρι ψάλλεται παράκληση, εις ανάμνηση του θαύματος που έδωσε νερό στην μονή.
Κατά τον σεισμό του 1881, η μονή έπαθε μεγάλες καταστροφές και 46 από τις καλόγριες σκοτώθηκαν. Την Κυριακή των Μυροφόρων, γίνεται μεγάλη λιτανεία με περιφορά της εικόνας μέσα στο χωριό. Η εικόνα του Ταξιάρχη είναι θαυματουργή, κι αποδεικνύει τη δύναμή της έως τις μέρες μας.
Αν πιείτε νερό από το πηγάδι της Μονής θα δείτε ότι είναι γλυφό, αλλά έχει κάτι από τη γεύση της ιστορίας και της πίστης.Και είναι θαυματουργό αφού από το ίδιο νερό δροσίζεται και ο Ταξιάρχης στα ταξίδια και στις εξόδους που κάνει για το καλό των πιστών, οι οποίοι επικαλούνται τη χάρη Του και αναζητούν το έλεος Του!