ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ Μ. ΤΖΟΥΜΑ

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος δεν είναι ένας συνηθισμένος Πατριάρχης! Είναι
ξεχωριστός και αυτό τον κάνει σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που ζούμε αναντικατάστατο!

Συνδυάζει με έναν μοναδικό τρόπο προτερήματα και ελαττώματα σε μία φοβερή αρμονία και αλληλουχία, που πολλές φορές μπερδεύουν τους συνομιλητές του για τις πραγματικές του προθέσεις. Ωστόσο ο Πατριάρχης δεν ανήκει στο είδος ανθρώπου που χάνει! Με σωστές κινήσεις και με αποφασιστικό τρόπο οδηγεί τα πράγματα πάντα εκεί που στοχεύει και στο τέλος είναι όλες οι πλευρές ευχαριστημένες.
Από τη φύση του δυναμικός και παρεμβατικός. Δεν συμβιβάζεται στο μέτριο και στο εύκολο. Η δυσκολία τον κάνει ηγέτη.
Διαδέχθηκε στο πηδάλιο της Πρωτόθρονης Εκκλησίας τον ήσυχο, πράο και μειλίχιο Δημήτριο,τον οποίο επιστράτευσε κυριολεκτικά το Φανάρι το 1972, μπροστά στο αδιέξοδο που δημιουργήθηκε μετά την Κοίμηση του Αθηναγόρα και τον αποκλεισμό από την Τουρκία των κορυφαίων Ιεραρχών του Θρόνου . Ο Δημήτριος ήταν η μόνη δυνατή λύση! Και αποδείχθηκε η πλέον ιδανική!
Ο Δημήτριος δεν ήταν του κόσμου τούτου! Ήταν ο Πατριάρχης που άλλαξε τη ρότα του Φαναρίου, χωρίς να κάνει τίποτα προσχεδιασμένα! Όλα τα άφησε στο χέρι του Θεού.Αλλά και τον στήριξαν οι εκλεκτοί συνεργάτες του, όπως ο Γέρων Χαλκηδόνος Μελίτων και τα άξια παιδιά του, ο νύν Πατριάρχης Βαρθολομαίος,ο Νικομηδείας Ιωακείμ ο από Χαλκηδόνος, ο Πέργης Ευάγγελος κ.ά. Και κατάφερε να κάνει θαύματα! Ήλθε στην Αθήνα και μαζεύτηκαν χιλιάδες στο Σύνταγμα για να τον δουν και να τον ακούσουν. Ανακαίνισε το Φανάρι με δωρεά του Παναγιώτη Αγγελόπουλου. Επισκέφθηκε την Αμερική και απέδειξε στην εκεί ομογένεια ότι το μέλλον της Εκκλησίας μας εκεί στηρίζεται στις γερές ρίζες της στο Φανάρι.Χωρίς να πεί πολλά έκανε τόσο σημαντικό έργο!Πάνω σε αυτό πάτησε ο Βαρθολομαίος και το συνέχισε.

Αντισυμβατική προσωπικότητα ο Βαρθολομαίος με πράο λόγο, χωρίς υπερβολές και έπαρση αλλά όπου χρειάζεται αυστηρός,ελεγκτικός και συνάμα διδακτικός.
Άνοιξε της Πύλες του Φαναρίου από το 1991 που ανέλαβε τα ηνία του Πατριαρχείου και κατάφερε από τον πρώτο χρόνο να κάνει τη διαφορά:το έκανε σημείο αναφοράς για όλο τον κόσμο.
Το Φανάρι μπορεί πάντα να παραμένει
ταπεινό και εμπερίστατο σε ένα εχθρικό περιβάλλον αλλά ο Βαρθολομαίος κατάφερε να το βάλει στον χάρτη του παγκοσμίου ενδιαφέροντος και μάλιστα με αστερίσκο και υποσημείωση.
Η «μικρά ζύμη» που αποκαλούσε τους Ορθοδόξους του Φαναρίου ο Γέρων Χαλκηδόνος Μελίτων ,απέδειξε ότι είναι πολύ μεγάλη ώστε να μπορεί να δίνει δύναμη και πνοή σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο.

Ο Βαρθολομαίος από την πρώτη στιγμή έδωσε σε όλους να καταλάβουν ότι η περίοδος ανοχής τελείωσε και ότι θα διεκδικήσει τα κεκτημένα του Φαναρίου.Θέλησε να δέσει το σκάφος της Εκκλησίας με την υπερδισχιλιετή ιστορία σε γερό κάβο!
Και το έχει καταφέρει αυτό σε μεγάλο βαθμό.

Μπορεί να καταθέτει τις θέσεις του ως Πρώτος μεταξύ ίσων, όχι πάντα με τον πιο κομψό τρόπο . Αλλά κύριο μέλημά του είναι να αποδείξει προς όλους ότι το Φανάρι δεν εμπαίζεται!
Μπορεί να μην γίνονται όλα όπως τα έχει σχεδιάσει εξ αρχής, αλλά η αίγλη του Οικουμενικού Θρόνου είναι ζηλευτή! Δεν πρόκειται για αραχνιασμένο θεσμό όπως διαδίδουν οι πολέμιοι! Αλλά για φώς που φωτίζει όλη την οικουμένη.
Όλες οι χώρες- της Ρωσίας μη εξαιρουμένης- δίνουν μεγάλη σημασία στο λόγο και στη θέση που έχει για κάθε θέμα ο Οικουμενικός Πατριάρχης και θέλουν να έχουν την εύνοιά του γιαυτό και θέλουν να διατηρούν καλές σχέσεις μαζί του.

Σήμερα το Οικουμενικό Πατριαρχείο ευρίσκεται στη δίνη μίας μεγάλης δοκιμασίας εξαιτίας της επιθυμίας της Ουκρανίας να αποκτήσει τη δική της Αυτοκέφαλη Εκκλησία, μακριά από τις εξαρτήσεις και τις επιρροές του παρελθόντος από τη Ρωσία.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο το μόνο αρμόδιο να απονέμει αυτό το προνόμιο κρίνει ότι πρέπει να δώσει το Αυτοκέφαλο στην δοκιμαζόμενη Εκκλησία της Ουκρανίας.Η Ρωσία αντιδρά! Όχι μόνο γιατί θα χάσει την Εκκλησιαστική επιρροή αλλά και για την πολιτική επιρροή που θέλει να έχει επί της Ουκρανίας.Η Εκκλησία είναι το όχημα. Στο βάθος του μυαλού της Ρωσίας εξακολουθεί να υπάρχει η μεγάλη Ρωσία στην οποία η Ουκρανία κατείχε δεσπόζουσα θέση.
Η κρίση αυτή πρόκυψε τεχνιέντως από την πίεση που ασκεί η Ρωσία στο θέμα αυτό γιατί θέλει να ελέγχει τα πάντα που λαμβάνουν χώρα σε όλα εκείνα εδάφη που αποτελούσαν την πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση και απεκόπησαν και έγιναν αυτόνομες και ανεξάρτητες χώρες.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αντιμετωπίζει με ψυχραιμία το θέμα αλλά και με αποφασιστικές κινήσεις.
Θέλει να αποδείξει στους Ρώσους ότι η υπεροχή της Πρωτόθρονης Εκκλησίας στα θέματα αυτά δεν βασίζεται στον ήχο του χρήματος( όπως διαδίδουν και κυρίως ο φιλοδοξος Βολοκολάμσκ Ιλαρίων) και της αριθμητικής- πληθυσμιακής υπεροχής, αλλά στους Ιερούς Κανόνες και σε αποφάσεις Οικουμενικών Συνόδων.

Και μπορεί η υπόθεση της Αυτοκεφαλίας να εξελίσσεται σε βραδυφλεγή βόμβα μεγατόνων, όμως η πλευρά του Κωνσταντινουπόλεως δεν είναι διατεθειμένη να το χάσει!

Μέχρι τώρα κινείται στρατηγικά και με επιχειρηματολογία που αποδεικνύει τα ιστορικά θεμέλια του προνομίου της,σε αντίθεση με τη Μόσχα η οποία αντεπιτίθεται, κινούμενη πολεμικά και σπασμωδικά χωρίς να παρουσιάζει κανένα επιχείρημα για να στηρίξει τις θέσεις της.
Με κορώνες,κραυγές και δηλώσεις δεν στηρίζεις τη θέση σου. Αντιθέτως την απογυμνώνεις και κατά το κοινώς λεγόμενο χάνεις το δίκαιο που μπορεί να είχες.
Έτι χειρότερο όταν επιτίθεσαι χωρίς να αιτιολογείς την επίθεσή σου.
Είναι αδιαμφισβήτητο ιστορικά
με πραγματικά στοιχεία, ότι και την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ρωσίας η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως της παραχώρησε,όπως επίσης, ότι ουδέποτε παραχωρήθηκαν δικαιώματα επί της Ουκρανικής Εκκλησίας στον Μόσχας, παρά μόνο η χειροτονία του Μητροπολίτου Κιέβου,ο οποίος όμως μνημονεύει τον Κωνσταντινουπόλεως,αυτό τα λέει όλα. Και αυτά είναι λίγα από τα επιχειρήματα που καταθέτει η πλευρά του Οικουμενικού αλλά τα πλέον βασικά!
Τα επιχειρήματα του Μόσχας ποιά είναι;;
Η Ρωσία έδειξε τις προθέσεις της κατά την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο όταν πήγε να την τινάξει στον αέρα και τώρα εξακολουθεί να σπερμολογεί εις βάρος των αποφάσεών της.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο την περίμενε στη γωνία! Ήξερε τί θα ακολουθήσει! Και τώρα πράττει το καθήκον του χωρίς συναισθηματισμούς. Δεν έχει λόγους άλλωστε να φερθεί συναισθηματικά σε μία Εκκλησία που έχει διπλή agenda.

Απορίας άξια είναι η στάση που κρατούν τα δύο Πρωτόθρονα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων.
Και οι δύο Προκαθήμενοί τους , Θεόδωρος και Θεόφιλος, οφείλουν πολλά στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Ιδιαιτέρως μάλιστα ο Πατριάρχης Θεόφιλος!

Πού θα ήταν ο Θεόφιλος σήμερα, αν δεν του άνοιγε τον δρόμο ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος για να ανέλθει στην Πατριαρχία ; Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Ειρηναίος παραμένει φυλακισμένος μέσα στο Πατριαρχείο για να θυμίζει σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο πως αυτά τα λάθη πληρώνονται νομοτελειακά! Και το Φανάρι πληρώνει σήμερα το ανάλογο τίμημα.
Η στάση των πρεσβυγενών Πατριαρχείων είναι κατώτερη των περιστάσεων ! Προφανώς μετρούν την κατάσταση με άλλα κριτήρια !
Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος παρά την πρωτοβουλία γεφύρωσης που φάνηκε ότι ανέλαβε κατά την ειρηνική του επίσκεψη στην Πολωνία, στη συνέχεια άλλαξε την τακτική του. Το παίζει και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ! Οι τελευταίες μάλιστα δηλώσεις του για ρην Εκκλησία της Ουκρανίας είναι σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Και προκαλούν απογοήτευση! Αν ζούσε σήμερα ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Παρθένιος σίγουρα θα είχε άλλη στάση και θέση.

Μόνο η Εκκλησία της Ελλάδος και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, παρά την ψυχρότητα που υπάρχει μεταξύ των δύο Εκκλησιών για κάποια δευτερεύοντα θέματα, έχει ξεκαθαρίσει ότι είναι στο πλευρό του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο θέμα αυτό.Και ευτυχώς αυτό είναι πολύ σημαντικό αλλά και παρήγορο.
Η Εκκλησία της Ελλάδος είναι πάντα στο πλευρό της Μητέρας Εκκλησίας και σε κάθε δυσκολία δείχνει την αγάπη της και την ολόθερμη υποστήριξή της.Το αυτό πράττει και τώρα.
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα είναι για μία εβδομάδα στην Ελλάδα! Έφτασε σήμερα στη Θεσσαλονίκη προσκεκλημένος του Σεβ. Νεαπόλεως Βαρνάβα! Θα συναντηθεί και θα συλλειτουργήσει με τον Σερβίας Ειρηναίο τον οποίο συναντά για πρώτη φορά μετά την ψυχρότητα που πέρασε η σχέση τους. Δεν ξέρουμε τί θα πούν! Το βέβαιο είναι ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα προσπαθήσει να κερδίσει με επιχειρήματα τον Πατριάρχη Σερβίας και να του εξηγήσει προσωπικά, όσα προσπαθεί να διαστρεβλώσει ο εριστικός και αντί Φαναριώτης Μπάρσκας Ειρηναίος , ο οποίος προσπαθεί να παρασύρει την Εκκλησία της Σερβίας και να την εντάξει στο πλευρό των Ρώσων.
Άλλωστε δεν περιμένει πολλά το Οικουμενικό Πατριαρχείο από τις Σλαβόφωνες Εκκλησίες. Η Ρωσία έχει διαβρώσει τα μέτωπα αυτά και έχει ανοίξει διάυλο επικοινωνίας με τους εκεί Προκαθημένους φροντίζοντας να τους έχει πάντα συμμάχους του. Το είδαμε αυτό και κατά την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο. Θα επαναληφθεί και πάλι. Ο Αντιοχείας Ιωάννης νοιώθει εξάρτηση από τη Ρωσία λόγω της έκρυθμης και εμπόλεμης κατάστασης που επικρατεί στην Συρία. Το αυτό και ο Βουλγαρίας Νεόφυτος. Ο Γέρων Γεωργίας Ηλίας στο θέμα αυτό κρατά εμφανώς ουδέτερη στάση αν και κατά βάθος θα προτιμούσε η Ουκρανία να αποκτήσει την Αυτοκεφαλία της ώστε να απεξαρτηθεί από τη Ρωσία.Ο Ρουμανίας Δανιήλ είναι από όλες τις Σλαβόφωνες Εκκλησίες ο πιο διαλλακτικός και υποστηρίζει μία θέση η οποία δικαιώνει την στάση και την συμπεριφορά του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Παρ´όλα αυτά ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξακολουθεί να εφαρμόζει απερίσπαστος το σχέδιό του και να δείχνει πιο βέβαιος και πιο ισχυρός από ποτέ.

Από χθες ευρίσκεται Θεσσαλονίκη . Μετά την Θεσσαλονίκη θα μεταβεί στην Κρήτη και για μία ημέρα -την τελευταία ημέρα του ταξιδιού του στην Ελλάδα την επόμενη Παρασκευή- θα βρεθεί στην Αθήνα.

Μάλιστα η Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος θα συνεδριάζει στην τακτική της κατ´έτος συνεδρίαση.
Δεν ξέρουμε τί θα αποκομίσει από το ταξίδι αυτό στην Ελλάδα ο Πατριάρχης του Γένους μας.
Το βέβαιο είναι πως όταν επιστρέψει πάλι πίσω στο κονάκι του, εκεί στο ταπεινό Φανάρι, μετά τα φώτα, τους προβολείς,τα φλας και την αίγλη που περιλαμβάνουν αυτά τα ταξίδια θα μείνει πάλι μόνος και έρημος και θα σκέφτεται και θα μετρά το μπόι των φίλων του- αληθινών ή κατά συνθήκη συμφεροντολόγων! Και οι δεύτεροι είναι- φευ-πάντα πιο πολλοί! Και γιαυτό πιο επικίνδυνοι.