Ἀπό τὸ Γραφεῖο Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φιλίππων, Νεαπόλεως καὶ Θάσου δίδεται στὴν δημοσιότητα ὁ λόγος, ποὺ εξεφώνησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος κατὰ τὴν Θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς 2 Αὐγούστου 2020, ποὺ τελέσθηκε στὸν ἱερό Καθεδρικό Ναό ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου Καβάλας, μὲ ἀφορμή τὸ τριετές μνημόσυνο τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Φιλίππων, Νεαπόλεως καὶ Θάσου κυροῦ Προκοπίου :

Ο Μεσσηνίας Χρυσόστομος για τον Φιλίππων Προκόπιο, «Ήταν τίμιος με τα ανθρώπινα και δίκαιος με τα θεία»

Τά σημερινά λειτουργικά καί ἁγιογραφικά ἀναγνώσματα μᾶς προβάλλουν δύο βασικές ἔννοιες. Τό ἀποστολικό, τή σπουδαιότητα τῆς ἑνό-τητας στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καί κατ’ ἐπέκταση τῆς Ἐκκλησίας, καί ἡ εὐαγγελική περικοπή τήν ἀναγκαιότητα τῆς κοινωνικῆς προσφορᾶς ὡς ἔμπρακτη ἔκφραση τῆς φιλανθρωπίας τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ.

Γύρω ἀπό αὐτούς τούς δύο ἄξονες κινήθηκε καί περιεστράφει καί ὁ διακονικός ρόλος καί ἡ παρουσία τοῦ ἀείμνηστου μητροπολίτου Φι-λίππων, Νεαπόλεως καί Θάσου κυροῦ Προκοπίου, καί διυφάνθει τό πολυ-διάστατο καί πολυεπίπεδο ἔργο ὡς ποιμένος καί διδασκάλου, τοῦ ὁποίου τό τριετές μνημόσυνον ἐπιτελοῦμεν σήμερον.

Διδάσκαλος καί κήρυκας τῆς εἰς Χριστόν πίστεως, ποιμένας καί διάκονος τοῦ ποιμνίου του. Τά πάντα ἔπραττε ὑπακούοντας στήν προτροπή τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, «πρός τό κοινωφελές ἅπαντα πράττειν χρή».

Παιδαγωγοῦσε μέ τό λόγο καί τά ἔργα του, δίδασκε μέ τήν ἁπλή καί ἀπέριττη ζωή του, χωρίς νά ζητᾶ τίποτε γιά τόν ἑαυτό του, ἦταν τίμιος μέ τά ἀνθρώπινα καί δίκαιος μέ τά θεῖα.

Δέν ζήταγε ποτέ τήν ἀναγνώριση καί τήν καταξίωση ἐπειδή πάντα κατά νοῦν εἶχε τόν λόγο τοῦ μεγάλου φιλοσόφου, «ὅ,τι δήποτε μεγάλο γίνεται μέσα στόν κόσμο γίνεται εἰς τήν φωνήν τοῦ καθήκοντος, ὅ,τι δήποτε μικρό καί ἄθλιο, τοῦτο γίνεται στό ὄνομα τοῦ συμφέροντος».

Καί ὁ μητροπολίτης Προκόπιος ὅ,τι ἔκανε ἦταν σύμφωνο καί ἀπέρρεε ἀπό τή φωνή τοῦ καθήκοντος γι’ αὐτό ἦταν πραγματικός διάκονος καί τά ἔργα του ἦταν πάντα μεγάλα καί οὐσιαστικά.

Θεωρῶ ὅτι σέ ἕνα μεγάλο ἐπίσκοπο καί μία δυναμική ἐκκλη-σιαστική προσωπικότητα δέν ἁρμόζουν ἀπολογισμοί ἔργων. Αὐτά τά ἔχει καταγράψει ἡ ἱστορία.

Στόν ἀείμνηστο μητροπολίτη Προκόπιο ἐκπληροῦται «ἡ ἁπλό-της τοῦ ἤθους, τό γενναῖον, τό ἀκατασκεύαστον, τό τέλειον καί φρόνιμον πρός τό ἀγαθόν, τό ἀκέραιον πρός τό κακόν».

Τό ἀκατασκεύαστο καί ἀνεπιτήδευτο θεωρούμενο ὑπό τό φῶς τοῦ διακονικοῦ του χαρακτῆρος ἦταν τό κριτήριο ἐκεῖνο πού τοῦ ἔδινε πάντα τή δυνατότητα νά ἐκφράζεται ποιμαντικά καί πάντοτε συνοδικά. Ἡ διαφορετικότητα τοῦ λόγου καί τῶν προτάσεών του σέ ἐκκλησιαστικά προβλήματα ἀποτελοῦσε πολλές φορές τήν αἰτία νά ἀμφισβητεῖται ἐπιπόλαια ἀπό κάποιους ἰδιοτελεῖς καί ἀμαθεῖς συνομιλητές του ἤ καί παρεξηγείτω.

Ἡ ἀληθινή διακονική του διάθεση ἐξεφράζετο καί μέ τό λόγο του ὅτι « ἡ ἀλήθεια ἐνοχλεῖ… ἡ ἀλήθεια πειράζει, μά ἡ ἀλήθεια πάντα λάμπει»!!!

Μέ αὐτή τή διάθεση τῆς διακονίας καί τῆς ὑπηρεσίας τῆς ἀλή-θειας ἔγινε κυρηναῖος σέ τρεῖς ἀρχιεπισκόπους πάντα μέσα ἀπό τήν κατ’ ἐξοχήν ὁδό τῆς Ἐκκλησίας, τή σύνοδο, καί οἱ τρεῖς ὅμως τόν ἀπογοήτευσαν καί τόν ἀπομάκρυναν, γιατί δέν ἄντεχαν νά ἀκοῦνε τήν ἀλήθεια. Αὐτό γίνεται πάντοτε μέσα στήν ἱστορία, ὃταν δέν ἀποδέχεσαι τήν ἀλήθεια ἤ δέν ἀντέχεις τήν ἀλήθεια ἤ δέν ἀντέχεις τόν ἄνθρωπο πού λέει τήν ἀλήθεια, γιατί «προτιμᾶς τό συμφέρον», ὅπως λέει καί ὁ ὑμνωδός τῆς Μ. Ἑβδομάδας.

Ὁ μακαριστός Προκόπιος ὅσο λιτός καί ἁπλοῦς ἦταν στήν προσωπική του ζωή καί τίς ἐπιλογές του, τόσο πληθωρικός ἦταν στή σκέψη του, στήν εὐρυμάθειά του, στήν ἐργατικότητά του, στή μεθοδικότητά του, στίς γνώσεις του καί στίς ἀπόψεις του.

Ἦταν «ἔρεισμα Πατρίδος, Ἐκκλησιῶν κόσμημα, στῦλος καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας, στερέωμα τῆς εἰς Χριστόν πίστεως, οἰκείοις ἀσφά-λεια, δυσμαχώτατος τοῖς ὑπεναντίοις, φύλαξ πατρῴων θεσμῶν, νεωτερο-ποιίας ἐχθρός˙ ἐν ἑαυτῷ δεικνύς τό παλαιόν τῆς Ἐκκλησίας σχῆμα, οἷον ἀπό τινος ἱεροπρεποῦς εἰκόνος, τῆς ἀρχαίας καταστάσεως τό εἶδος τῆς ὑπ’ αὐτόν Ἐκκλησίας διαμορφῶν».

Ὅλα τά παραπάνω ἀπηχοῦνται καί συγκεφαλαιώνονται σέ ἕνα χαρακτηριστικό γνώρισμα τῆς ἐπισκοπικῆς του διακονίας. Τό ἐκκλησια-στικό του φρόνημα. Εἶναι αὐτό πού ἀποτελεῖ τήν κινητήρια δύναμη ὥστε νά ὑπερβεῖς τίς ἀτομικές σου ἰδιοτέλειες, ἐπιδιώξεις καί ἱκανοποιήσεις καί νά ἀφιερωθεῖς στό λόγο τῆς ὕπαρξής σου ὡς διακόνου τῆς Ἐκκλησίας.

Ἐξαιτίας αὐτοῦ τοῦ φρονήματός του πόνεσε, ἀπορρίφθηκε, δο-κιμάστηκε, διώχθηκε, οἱ ρίζες ὅμως τῆς ἐκκλησιαστικότητάς του ἦταν βα-θειές καί πολλές φορές δυσδιάκριτες στούς ἐπιπολαίως κρίνοντες καί κατακρίνοντες.

Τό ἀφήγημά του ἦταν : ὅ,τι κατέχουμε καί ὅ,τι ἔχουμε ἀποκτήσει προέρχεται ἀπό τήν Ἐκκλησία…ὅ,τι εἴμαστε μᾶς τό προσέφερε ἡ Ἐκκλησία …γιαυτό καί δέν μᾶς χρωστᾶ ἀλλά τῆς χρωστᾶμε!!!

Αὐτές τίς ἐκκλησιαστικές του ἀρχές ἄντλησε ἀπερίσπαστα ἀπό τίς ἐκκλησιαστικές, νομικές καί θεολογικές σπουδές του καί ἐμπέδωσε ἀπό τή συναναστροφή του μέ δύο σπουδαῖες ἐκκλησιαστικές προσωπικό-τητες καί ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κορίνθου. Τούς ἀείμνηστους μητροπολῖτες Προκόπιο Τζαβάρα καί Παντελεήμονα Καρανικόλα.

Ὁ πρῶτος τοῦ δίδαξε τή ποιμαντική καί φιλάνθρωπη διάσταση τῆς Ἐκκλησίας, γιατί εἶχε τό χάρισμα τῆς φιλανθρωπίας πρός τούς δοκιμα-ζόμενους καί ἀπετέλει τόν στηριγμό πρός τούς σπουδάζοντες τότε πάμ-φτωχους ἱεροσπουδαστές τῆς ἐκκλησιαστικῆς σχολῆς Κορίνθου. Πολλοί ἀπό αὐτούς τούς μαθητές κατάλαβαν ποιός τούς στήριζε οἰκονομικά μόνο ὅταν κοιμήθηκε ὁ μακαριστός μητροπολίτης Προκόπιος Τζαβάρας ἀλλά καί κάθε ἄλλος πονεμένος ἄνθρωπος τῆς ἐπαρχίας του. Ὁ δεύτερος, ὁ μεγάλος καί σοφός μητροπολίτης Κορίνθου Παντελεήμων Καρανικόλας. Καί αὐτός λοιδωρήθηκε καί ἀπορρίφθηκε ἀπό τούς ἰσχυρούς τοῦ ἑκάστοτε ἐκκλησια-στικοῦ περιβάλλοντος ὅταν δέν τόν εἶχαν πλέον ἀνάγκη.

Αὐτός ὁ Παντελεήμων τοῦ ἐνστάλλαξε τήν ἀγάπη γιά τή σπουδή, τή μελέτη καί τήν ἔρευνα. Τόν προσανατόλισε νά ἀναδυφήσει στίς κανονικές πηγές τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας, τήν πρακτική δηλαδή ἐφαρμογή τῆς πίστης. Μέσα ἀπό αὐτή τήν μελέτη ὁ μακαριστός μητροπολίτης Προκόπιος προσδιόρισε τό «πῶς δεῖ καί ὑπέρ ὧν δεῖ» ἀγωνίζεσθαι μέσα στήν Ἐκκλησία.

Ὁμολογοῦσε πάντοτε ὅτι αὐτοί οἱ δύο ἱεράρχες, μεγάλες μορ-φές τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ ἔμαθαν νά ἐργάζεται, νά ἀγαπᾶ καί νά θυσιάζεται

γιά τήν Ἐκκλησία. Δύσκολη ὁμολογία στή σύγχρονη ἐποχή τῆς αὐτάρκειας καί τῆς ψεύτικης αὐτοπεποίθησης.

Διακονοῦσε τήν Ἐκκλησία σύμπασα, μέ πρώτη ἐπιλογή του τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί δεύτερο τήν ἱεραποστολή στήν Ἀφρική. Ὁ σεβασμός καί ἡ τιμή πρός τό Φανάρι ἦταν δεδομένη ἀλλά καί ἡ προσφορά του στήν Ἀφρική μέρος τῆς διακονίας του. Μέ τόν ἴδιο τρόπο ὑπηρετοῦσε καί τήν τοπική Ἐκκλησία τῶν Φιλίππων, μέ ἔργα φιλανθρωπίας, κοινωνικά καί πάντοτε διακονικά.

Γιά τό ποίμνιό του θυσίαζε τά πάντα ἀπό τή ζωή του, ὡς καλός ποιμένας. Τό ἴδιο ἔκανε καί γιά τούς ἱερεῖς του καί κληρικούς του ὄχι ὅμως καί γιά τούς οἰκείους του. Ἦταν ὁ πατέρας, ὁ φίλος μέ τή βιβλική ἔννοια, ὁ διδάσκαλος, ὁ καλός σύμβουλος καί καθοδηγητής, ὁ ποδηγέτης καί ὁ προστάτης. Ἤξερε ὡς πολύπειρος διοικητής νά διακρίνει τόν ὀξυδερκῆ καί τίμιο διάκονο τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ. Γνώριζε νά ἀποδίδει τόν «δίκαιον ἔπαινον ἔστω καί ἄν πολλές φορές πονοῦσε καί ἔκλεγε. Ἔτσι ὅμως εἶναι, ἡ δικαιοσύνη ὅπως καί ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώνει ἀλλά καί πληγώνει, γιατί εἶναι πρώτιστα θυσία.

Ἐνῶ δέν ἔθετε ὅρια στή σχέση του μέ τόν πόνο καί τή δοκιμασία τοῦ ποιμνίου του γνώριζε νά ὁριοθετεῖ τίς σχέσεις του μέ κάθε τι τό κοσμικό, ἀκόμα καί μέ τούς τοπικούς ἄρχοντες. Κανένας ἐνδοτισμός καμμία ὑποχωρητικότητα σέ θέματα «ἐν οὐ παικτοῖς», ἡ συνεργασία ὅμως ἦταν δεδομένη ὅταν πίστευε ὅτι ὁ ἀγῶνας ἦταν πρός ὄφελος τῆς πατρίδας, τῶν πιστῶν καί τῆς Ἐκκλησίας, τότε πρωτοστατοῦσε.

Ἡ σημερινή λειτουργική μας σύναξη, εἶναι σύναξη ἐπιμνημόσυνη γιά τόν μακαριστό μητροπολίτη Προκόπιο, καί τούς κατά πνεῦμα Γεροντάδες του ἀείμνηστους μητροπολῖτες Κορίνθου Προκόπιο καί

Παντελεήμονα, μέ τούς ὁποίους συνδετικός κρῖκος συνεχίζει νά εἶναι τό θυσιαστήριο τοῦ Κυρίου καί τό μυστήριο τῆς Θ. Εὐχαριστίας. Ἐπιμνημόσυνη ἡμέρα εἶναι καί γιά τήν ἀείμνηστη μητέρα τοῦ μητροπολίτη Προκοπίου, τήν πολυαγαπημένη του Μαριάνθη, τά λείψανα τῆς ὁποίας ἔφερε ἀπό τήν κορινθιακή γῆ ὁ ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός, φίλος καί συλλειτουργός, ἄξιος διάδοχος Προκοπίου καί Παντελεήμονος κύριος Διονύσιος. Ἀπό σήμερα πλέον σεβαστέ μητροπολῖτα Προκόπιε δέν θά σέ ἑνώνει μέ τήν μητέρα σου μόνο ὁ ὀμφάλιος λόρος τῆς ζωῆς ἀλλά καί ἡ γή τῶν Φιλίππων. Μαζί θά ἀναμένετε τήν κοινήν ἀνάσταση.

Ὅ, τι προσέφερε κατά τήν διάρκειαν τῆς ἀρχιερατείας του ὅσο καί κατά τήν ἐκτέλεση τῶν συνοδικῶν του καθηκόντων, ὁ μακαριστός Προ-κόπιος ἀπετελεῑ ὕλη γιά ἐφαρμογή τῆς ἀρετῆς, τῆς λογικῆς, τῆς ὑπευθυνό-τητος, τῆς ἐκκλησιαστικῆς, φιλανθρωπικῆς καί κοινωνικῆς δράσεως.

Ἀναπαύου μακαριστέ Γέροντα, «ὁ γάρ λαός σου καί ἡ Ἐκκλη-σία σου ἱκετεύουσί σοι» καί προσεύχεται πρός Κύριον ὑπέρ τῆς αἰωνίας μνήμης σου, ὥστε νά καταστεῖς πολίτης καί συμπολίτης τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ διακονῶν ἐν τῇ αἰωνιότητι Αὐτοῦ τό ὑπερουράνιον θυσιαστήριον.

Διερμηνεύων καί τά ἀδελφικά αἰσθήματα τοῦ συλλειτουργοῦ μητροπολίτου Κορίνθου κ. Διονυσίου εὐχαριστοῦμε γιά την συμμετοχή στή σημερινή εὐχαριστιακή μας σύναξη, τόν ἄμεσο διάδοχο τοῦ μακαριστοῦ Προκοπίου, τόν ἄξιο κατά πάντα ἀδελφό καί συλλειτουργό ἐπίσκοπο καί μητροπολίτη σας κ. Στέφανο καί τοῦ εὐχόμεθα ἔτη πολλά, ὑγιεινά, πολύκαρπα καί εὐτυχισμένα.

Πρέπει νά ξέρετε ἀγαπητοί μου ἀδελφοί ὃτι ὁ μητροπολίτης σας εἶναι ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος καθ’ ὅλα τά χρόνια τῆς ἱερατικῆς του καί ἀρχιερατικῆς του διακονίας ἐπιβεβαίωσε, λόγοις καί ἔργοις, ὅτι

εἶναι «χρηστός πρός τόν φίλον, ἤπιος πρός τόν οἰκέτην, ἀνεξίκακος πρός τούς θρασεῖς, φιλάνθρωπος πρός τούς ταπεινούς, παρηγορῶν κακουμένους, ἐπισκεπτόμενος τούς ἐν ὀδύναις, μηδένα καθάπαξ ὑπερορῶν, γλυκύς ἐν προσηγορίᾳ, φαιδρός ἐν ἀποκρίσει, εὐπρόσιτος ἅπασι, μήτε σεαυτοῦ διεξιῶν ἐγκώμια, μηδέ ἑτέρους λέγειν παρασκευάζων, μηδέ λόγον ἄσεμνον ἀποδεχόμενος, ἐπικαλύπτων ὅσα δυνατόν τῶν σεαυτοῦ πλεονεκτημάτων», γιαυτό καί ἀποτελεῖ ἐκλεκτό μέλος του σώματος τῆς Ἱεραρχίας καί ἀπολαμβάνει τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀποδοχῆς. Ἀμήν.