«Πρώτα αναμένεται να εκδοθεί το ΦΕΚ για την πλήρωση των κενών θέσεων για την πλήρωση, μετά τις παραιτήσεις του Αυγούστου, των Ιερών Μητροπόλεων Θεσσαλονίκης, Παραμυθίας και Φλωρίνης και μετά είναι στην διακριτική ευχέρεια του Αρχιεπισκόπου ο ορισμός Τοποτηρητών».
Την απάντηση αυτή έδωσε ο νέος εκπρόσωπος Τύπου της Συνόδου, Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.Παντελεήμων σε ερώτημα που ετέθη στη σημερινή πρώτη συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της πρώτης ημέρας των εργασιών της ΔΙΣ.
Ωστόσο αυτό δεν είναι απολύτως σωστό. Οι τοποτηρητές ορίζονται σαφώς εκ του Καταστατικού Χάρτου όπως οριοθετείται στο άρθρο 23 του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Συμφώνως προς αυτό:
Καταρχήν κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 23, σε εύλογο χρόνο από την χηρεία της Ιεράς Μητροπόλεως, ο Πρόεδρος της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, δηλαδή ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών αναθέτει την τοποτηρητεία του χηρεύσαντος θρόνου σε έναν εκ των ομόρων Μητροπολιτών και ειδικότερα σ’ αυτόν που έχει τα πρεσβεία της αρχιερωσύνης. Από την διάταξη αυτή προκύπτουν τα εξής σημαντικά δεδομένα:
1. ο ορισμός του Τοποτηρητή γίνεται από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών προσωπικώς, κατόπιν δικής του αποφάσεως. Δεν απαιτείται συνεπώς συζήτηση στην Διαρκή Ιερά Σύνοδο, ούτε – πολύ περισσότερο – απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου. Πρόκειται για προσωποπαγούς χαρακτήρα αρμοδιότητα του Προέδρου της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και μόνον αυτού.
2. οι επιλογές του Προέδρου της Δ.Ι.Σ. ως προς το πρόσωπο του Τοποτηρητή είναι περιορισμένες, για να μην πω καθορισμένες. Ως Τοποτηρητής επιλέγεται ο αρχαιότερος κατά τα πρεσβεία της αρχιεροσύνης από τις όμορες με την χηρεύουσα Ιερά Μητρόπολη Μητροπόλεις, ήτοι από τις Μητροπόλεις, που εφάπτονται γεωγραφικώς έστω και κατά ένα μέτρο με τα όρια της χηρευσάσης Ιεράς Μητροπόλεως.
Ως εκ τούτου δεν είναι στην διακριτική ευχέρεια του Αρχιεπισκόπου να ορίσει τον τοποτηρητή αλλά ο τοποτηρητής είναι a priori προκαθορισμένος και είναι ο αρχαιότερος των όμορων Μητροπολιτών!
Ωστόσο πλανάται το ερώτημα: μπορεί ο Αρχιεπίσκοπος να κρατήσει για τον εαυτό του την τοποτηρητεία μιας Μητροπόλεως; Μολονότι αυτό δεν προβλέπεται εκ του νόμου έχει παγιωθεί ως τακτική από το παρελθόν οσάκις ο Αρχιεπίσκοπος ήθελε να αναλάβει την Τοποτηρητεία μιας Μητροπόλεως για ειδικούς λόγους το έκανε. Επομένως και στην παρούσα συγκυρία ο Αρχιεπίσκοπος μπορεί να αναλάβει Τοποτηρητής στην Θεσσαλονίκη. Στην Μητρόπολη Παραμυθίας ο αρχαιότερος εκ των ομόρων είναι ο Μητροπολίτης Δρυινουπόλεως Ανδρέας και στην περίπτωση που αρνηθεί ο Μητροπολίτης Κερκύρας Νεκτάριος. Στην Μητρόπολη Φλωρίνης ο αρχαιότερος είναι ο Μητροπολίτης Βεροίας Παντελεήμων και πρώτος επιλαχών ο Μητροπολίτης Εδέσσης. Οπότε αφού εκδοθούν τα ΦΕΚ που θα κηρύσσουν τις τρεις Μητροπόλεις εν χηρεία θα μπορεί ο Αρχιεπίσκοπος να ορίσει τους τρεις τοποτηρητές μετά την διαβούλευση που θα έχει ο Αρχιγραμματέας, Επίσκοπος Ωρεών Φιλόθεος μαζί τους.
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο μήνα υπήρξαν τρεις διαδοχικές παραιτήσεις Μητροπολιτών. Πρώτος άνοιξε τον δρόμο ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος, ακολούθησε ο Μητροπολίτης Παραμυθίας Τίτος και τελευταίος ο Μητροπολίτης Φλωρίνης Θεόκλητος. Οι παραιτήσεις έγιναν δεκτές κατά την τελευταία συνεδρίαση της ΔΙΣ της 166ης Συνοδικής Περιόδου τον Αύγουστο.
Οι εκλογές των νέων Μητροπολιτών θα γίνουν στις 9 Οκτωβρίου,πρώτη ημέρα των τακτικών εργασιών της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας.
