ΑΓΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛ ΚΑΤΟΥΝΑΚΙΩΤΗΣ 1844 – 1929

Αρχιµ. Ιωάννου Αρσενιάδη,

Αρχιερατικού Επιτρόπου Όσσης της Ι.Μ.ΛΑΓΚΑΔΑ, ΛΗΤΗΣ & ΡΕΝΤΙΝΗΣ

Μεγάλη χαρά προξένησε εντός του Αγίου Όρους και εκτός η επίσηµη ανακοίνωση της Ι.Σ. του Οικουµενικού Πατριαρχείου σήµερα 9 Μαρτίου 2020 υπό την σεπτή και πεφωτισµένη καθοδήγηση του Παναγιωτάτου Οικουµενικού µας Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολοµαίου η αναγνώριση και ένταξη αγιορειτών πατέρων στις επισήµους δέλτους του Αγιολογίου της Εκκλησίας µας. Εις εξ αυτών των οσιακών µορφών και ο ‘Άγιος Δανιήλ ο Κατουνακιώτης.

Ο νεοκαταταγείς άγιος και ιερός βλαστός της µαρτυρικής γης της Ιωνίας γεννήθηκε στη Σµύρνη το 1844, µεγάλωσε σε πολύτεκνη οικογένεια ευλαβών γονέων και ήτο ο µικρότερος υιός φέρων το όνοµα Δηµήτριος. Ήταν αριστούχος απόφοιτος της Ευαγγελικής Σχολής τής Σµύρνης. Από τα 19 του έτη είχε τον ευλαβή πόθο να αφιερωθεί στον µοναχισµό. Στην αρχή µετά από τη συµβουλή του αγιοταφίτου πνευµατικού του επεσκέφθη διάφορα µοναστήρια στην Πελοπόννησο και στα νησιά, όπως την Ύδρα, την Τήνο την Πάρο και την Ικαρία, όπου και γνώρισε φηµισµένους αγίου γέροντες.

Στην Πάρο γνώρισε και συνδέθηκε πνευµατικά µε τον όσιο Αρσένιο της Πάρου, ο οποίος του συνέστησε να µεταβεί στο Περιβόλι της Παναγίας και συγκεκριµένα στην Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήµονος, όπου εκείνη την εποχή ήκµαζε ως κοινόβιο. Ο Άγιος Δανιήλ υπακούοντας στον όσιο Αρσένιο κατευθύνθηκε προς την εν λόγω Ιερά Μονή και εκάρη µοναχός το 1866 µε το όνοµα Δανιήλ, όπου και ανέλαβε τη διακονία του γραµµατέως της Μονής. Την περίοδο που εγκαταβιούσε στην Ιερά Μονή άρχισαν οι διενέξεις των Ρώσων µοναχών, οι οποίοι εκείνη την εποχή ήταν µειοψηφία έχοντας σκοπό να

εφαρµόσουν τα ρωσικά σχέδια του πανσλαβισµού και την επέκταση των Ρώσων στο Άγιον Όρος αλλά και να αναλάβουν τη διοίκηση της Ιεράς Μονής. Μετά από φιλονικίες αναγκάστηκαν οι Έλληνες µοναχοί να εγκαταλείψουν το µοναστήρι ανάµεσα στους οποίους ήταν και ο µοναχός Δανιήλ. Κατά την αναχώρησή του εκλήθη από το Οικουµενικό Πατριαρχείο λόγω κάποιων συκοφαντιών, όπου και τιµωρήθηκε αδίκως µε οριστική αποµάκρυνση από την Ιερά Μονή.

Τα βήµατά του τον οδήγησαν στον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ιωακείµ (τον µετέπειτα Οικουµενικό Πατριάρχη) ο οποίος αναγνώρισε την αδικία και του πρότεινε να εγκαταβιώσει σε Μονή της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης.

Έτσι, ο Άγιος Δανιήλ αποφάσισε να εγκαταβιώσει στην Ιερά Μονή Αγίας Αναστασίας της Φαρµακολυτρίας στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης. Εκεί, η συνεισφορά του ήταν µεγάλη στην πνευµατική ανόρθωση της Μονής µε την εισαγωγή του αγιορείτικου τυπικού στις ακολουθίες, τις αγρυπνίες και τη νηστεία. Όταν ανεκλήθη η εξορία του οσίου γέροντος Δανιήλ, εκείνος επέστρεψε στο Άγιον Όρος όπου για πέντε έτη διέµενε στην Ιερά µονή Βατοπαιδίου. Εστάλη δέ από την εν λόγῳ Ιερά Μονή στη Σµύρνη για υποθέσεις του Μετοχίου της Μονής. Ο Άγιος Δανιήλ παρέµεινε στη Σµύρνη εννέα µήνες, όπου ο τότε Μητροπολίτης Σµύρνης Μελέτιος διέγνωσε τα πνευµατικά του χαρίσµατα και του πρότεινε να τον χειροτονήσει Βοηθό Επίσκοπό του. Ο Άγιος αρνήθηκε και επέστρεψε στο Άγιον Όρος, όπου το 1881 θέλησε να αφιερωθεί στη ησυχία και ως τόπο ησυχίας διάλεξε την έρηµο του Αγίου Όρους και συγκεκριµένα τα Κατουνάκια, όπου έκτισε µία καλύβη και η οποία απετέλεσε το θεµέλιο για το µετέπειτα Ιερό Ησυχαστήριο της Αδελφότητος των Δανιηλαίων.

Εκεί στα Κατουνάκια επεδόθη στη µελέτη της φιλοκαλίας, της προσευχής, της αυστηράς ασκήσεως και συγχρόνως ασκούσε και την τέχνη της αγιογραφίας. Σύντοµα, η αρετή του συνδυασµένη µε την άσκηση, την προσευχή και τη νηστεία, τη µελέτη και την πείρα του, συνέδραµε ώστε να εντοπίζει πλάνες, να διορθώνει τους πλανεµένους, να θεραπεύει δαιµονόπληκτους και να επαναφέρει πολλούς χριστιανούς στην αγιοπατερική οδό αυτών που πίστευαν περί του τρισυνθέτου ανθρώπου µακρακιστών. Ο Άγιος Δανιήλ, ήδη ενώ ζούσε στη λιτή καλύβη του ψηλά στα βράχια της ερήµου των Κατουνακίων, είχε επιβληθεί στη συνείδηση των

αγιορειτών πατέρων ως κανών και γνώµων ορθοδοξίας, ως το ασφαλέστερο κριτήριο για τη διάγνωση των πλανών ακόµη και σε πολλούς προχωρηµένους στην πνευµατική τους ζωή µοναχούς. Κατέληξε ο όσιος γέροντας να είναι ο εκφραστής της αυτοσυνειδησίας του Αγίου Όρους, υπέρµαχος της ορθοδόξου πίστεως και ζωής, όπου η γνώµη του αποτελούσε εγγύηση ορθοδοξίας. Συνέγραψε πραγµατείες και εκατοντάδες επιστολές βοηθώντας αρχιερείς, ιερείς, µοναχούς, µοναχές και ευσεβείς χριστιανούς, ώστε να αντιµετωπίζουν σωστά τα πνευµατικά και θεολογικά ζητήµατα.

Ο Άγιος Δανιήλ Κατουνακιώτης ήταν ο κατεξοχήν διακριτικός γέρων, διδάσκαλος της πνευµατικής ζωής και της διακρίσεως των πνευµάτων αλλά και της διακρίσεως ανάµεσα στην αλήθεια και την πλάνη. Καταξιωµένοι γέροντες και πνευµατικοί ζητούσαν συµβολές και κατευθύνσεις για την άσκηση του πνευµατικού έργου, όπως ο γέρων Φιλόθεος Ζερβάκος, ο γέρων Αµφιλόχιος Μακρής. Ιδιαιτέρα ήταν η σχέση του µε τον Άγιον Νεκτάριον, Επίσκοπον Πενταπόλεως, τον οποίο ο γέρων βοήθησε µε επιστολές του σε πνευµατικά θέµατα αλλά και µε τον Σκιαθίτη λογοτέχνη Αλέξανδρο Μωραϊτίδη, µετέπειτα µοναχόν Ανδρόνικον. Επίσης, ο Άγιος Δανιήλ συνέβαλε κοµβικά, θα λέγαµε, στη συνάντησή του µε τον νεαρό Φραγκίσκο Κόττη, τον µετέπειτα µεγάλο ησυχαστή της ερήµου µοναχό γέροντα Ιωσήφ Ησυχαστή, στον οποίο έδωσε κατευθύνσεις για τα πρώτα βήµατα στη µοναχική του ζωή και πνευµατική πορεία µαζί µε τον συνασκητή του µοναχό Αρσένιο Σπηλαιώτη. Ο Άγιος τους έβαλε φραγµό στον χωρίς επίγνωση ασκητικό νεανικό ζήλο, τον οποίο ποθούσαν και γι΄αυτό τους συνέστησε να υποταχθούν και να κάνουν υπακοή πρώτα σε κάποιο γέροντα. Έτσι ο Άγιος Δανιήλ τους προστάτεψε από επικίνδυνες ατραπούς για την µετέπειτα πνευµατική τους πορεία και προκοπή.

Ο Άγιος Δανιήλ, πραγµατικά µε την οσιακή του βιοτή κατέστη καθοδηγητής, ιατρός και απελευθερωτής πασχόντων, δαιµονισµένων, πλανεµένων, προβληµατισµένων και ταλαιπωρηµένων ανθρώπων, ο οποίος ακούραστος νύχτες ολόκληρες αγρυπνούσε και έγραφε µελέτες και επιστολές προς φωτισµόν και στηριγµόν των ευσεβών ορθοδόξων αδελφών του.

Χαρακτηριστικό του οσίου γέροντος Δανιήλ ήταν η ένθερµη Θεοτοκοφιλία του, η αγάπη του προς την Κυρά του Όρους, προς την Υπεραγία Θεοτόκο. Γι΄ αυτό και η µεγαλύτερη ευτυχία της ζωής του ήταν όταν αναχωρούσε από τα επίγεια στα ουράνια την ηµέρα των γενεθλίων της Θεοτόκου, µετά την προσέλευσή του στη Θεία Κοινωνία, την 8ην Σεπτεµβρίου 1829. Η είδηση της οσιακής κοίµησεως του γέροντος έφερε αµέσως και το µεγάλο κενό που άφηνε πίσω του. Η Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, στο συλλυπητήριο γράµµα της προς την Αδελφότητα των Δανιηλαίων έγραφε: «Η απώλεια του αειµνήστου Γέροντος Δανιήλ δεν είναι απώλεια µερική, αλλά γενική του ιερού ηµών τόπου και ιδία της καθ΄ ηµάς Ιεράς Μονής, ης απετέλει σέµνωµα και κόσµηµα της περιοχής της. Εν τω προσώπω του µάκαρος Δανιήλ το Άγιον Όρος απώλεσε την τελευταίαν φυσιογνωµίαν οσιακήν της συγχρόνου Αγιορείτικης γενεάς».

Ο Γέρων Ευλόγιος Κουρίλας ο Λαυριώτης (1880-1961), µετέπειτα Μητροπολίτης Κορυτσάς (1937-1939) και Καθηγητής του Πανεπιστηµίου Αθηνών (1942-1949), στη συλλυπητήρια επιστολή του (22 Σεπτεµβρίου 1929) προς τους Δανιηλαίους για την εκδηµία του Γέροντος Δανιήλ, έγραφε µεταξύ άλλων: «Ὁ θάνατος αὐτοῦ ἀφίησιν ἀνεκπλήρωτον κενόν εἰς τήν σύστασιν τοῦ συγχρόνου ἀσκητισµοῦ. Δέν βλέπω ἐκεῖ πέριξ ἄλλον Δανιήλ καί τοῦτο µέ τροµάζει! Πάντες διασχίζοντες τά ἀπρόσιτα ἐκεῖνα µέρη εὕρισκον ὄασιν ἐν τοῖς Κατουνακίοις καί ᾐσθάνοντο ἀνακούφισιν τῶν κόπων ἐκ τῆς µετ’ αὐτοῦ συναναστροφῆς, τώρα ἀπωλέσαµεν καί τήν παρηγορίαν ταύτην!».

Πραγµατικά, ο όσιος πατήρ ηµών Δανιήλ Κατουνακιώτης µε την οσιακή βιοτή του απετέλεσε αναµφισβήτητα για τους λόγους και τα έργα του σοφόν καθοδηγόν, φωτισµένον και διακριτικόν, πλήρη πνευµατικών χαρισµάτων.

Η σηµερινή ανακοίνωση της αγιοκατατάξεως του Οσίου Πατήρ ηµων

Δανιήλ του Κατουνακιώτου απο την Ιερά Σύνόδο του Οικουµενικού µας Πατριαρχείου υπό την πεφωτισµένη πηδαλιουχία του σεπτού και πεφωτισµένου Οικουµενικού ηµών Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολοµαίου αποτελεί χαρµόσυνον γεγονός και ευλογία Θεού σε όλους τους ευσεβείς ορθοδόξους, κληρικούς τε και λαϊκούς. Ήδη έχουν συµπληρωθεί 90 χρόνια από την οσιακή κοίµησή του (1929 –

2019). Το ευωδιαστό αυτό άνθος της ερήµου του Αγίου Όρους ας αποτελεί προς όλους µας παράδειγµα µιµήσεως για την αγία του βιοτή και πολιτεία αλλά και σεβασµού, τιµής και αναγνωρίσεως της εν γένει προσφοράς του στο µοναχισµό του Αγίου Όρους, την Εκκλησία και τον κόσµο.

ΠΗΓΕΣ – ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Δανιήλ Κατουνακιώτου µοναχού, «Μοναχικά εντρυφήµατα», Άγιον Όρος

1982.

Του αυτού, «Πατρικαί διδαχαί», Άγιον Όρος 1983.

Του αυτού, «Κατά αιρετικών δοξασιών Απ. Μακράκη», Άγιον Όρος 1984.

Του αυτού, «Εξ ερήµου Διατύπωσις», Άγιον Όρος 1985.

Του αυτού, «Αγγελικός Βίος», Άγιον Όρος 1987.

Χερουβείµ αρχιµ. «Δανιήλ Κατουνακιώτης», Ωρωπός Αττικής 1994.

Θεοδώρου Ζήση πρωτοπρ., «Δύο µεγάλες µορφές του αιώνος µας», Άγιον Όρος 1997.

Από το βιβλίο του Μοναχού Μωυσή Αγιορείτη, “Μέγα Γεροντικό εναρέτων Αγιορειτών του εικοστού αιώνος”, εκδόσεις Μυγδονία.

ΝΙΚ. Λ. ΦΟΡΟΠΟΥΛΟΣ, «Εὐλόγιος. Ὁ Κουρίλας», Θρησκευτική καί Ἠθική Ἐγκυκλοπαιδεία 5 (1964), στ. 1058ἑ.

https://www.pemptousia.gr/2019/09/90-chronia-apo-tin-kimisi-tou-geronta-p-

daniil-katounakioti/