Του π. Ηλία Μάκου
Ο άγιος Αντώνιος, Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, νωρίτερα είχε διατελέσει Μητροπολίτης Δυρραχίου, με καταγωγή από την Αίγινα, που η μνήμη του εορτάζεται στις 2 Νοεμβρίου, υπήρξε μια σπουδαία εκκλησιαστική φυσιογνωμία, άγνωστη στους πολλούς.
Το όνομα του αγίου Αντωνίου του ομολογητή, που διακρίθηκε για τον αγώνα του προς διαφύλαξη της Ορθόδοξης Αλήθειας την περίοδο της εικονομαχίας, έχει συμπεριληφθεί σε νεωτέρους καταλόγους των αγίων της Θεσσαλονίκης, ενώ η μοναδική απεικόνισή του υπάρχει στο μητροπολιτικό ναό του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, στη Θεσσαλονίκη, σε τοιχογραφία.
Ήταν συγγενής της οσίας Θεοδώρας της εν Θεσσαλονίκη και τα περισσότερα στοιχεία γι’ αυτόν διασώζονται από το βίο της.
Εγγράμματος, όχι μόνο μύστης της χριστιανικής γραμματείας, αλλά και της φιλοσοφικής παιδείας, υπερασπίστηκε την ορθή πίστη κατά την εικονομαχία.
Σώζονται δύο επιστολές του οσίου Θεοδώρου του Στουδίτη προς τον Αντώνιο, την περίοδο, που ήταν Μητροπολίτης Δυρραχίου.
Ένας αντιρρητικός λόγος, με χριστιλογική βάση, που εκφώνησε ο Αντώνιος μπροστά στον εικονομάχο αυτοκράτορα Λεόντιο Ε΄, είχε σαν αποτέλεσμα σκληρά βασανιστήρια και εξορία.
Όταν πέρασε η μπόρα της εικονομαχίας εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, αλλά η παραμονή του στο θρόνο ήταν τόσο μικρή, που αναφέρεται ότι μόνο έναν κληρικό πρόλαβε να χειροτονήσει.
Πέθανε μόλις λίγους μήνες μετά την αναστήλωση των εικόνων, στις 2 Νοεμβρίου του 844.
Ο Χριστιανισμός του Αγίου Αντωνίου δεν προσφέρει απλά θεωρητικές αλήθειες. Προσφέρει ζωή αλήθειας και γνησιότητας. Προσφέρει χριστιανικό περιβάλλον και κοινωνία σωτηρίας.
Η σθεναρή στάση του Αντωνίου απέναντι στους εικονομάχους, πάνω από κάθε άλλο μας θυμίζει την μεγάλη ευθύνη απέναντι στον κόσμο, που περιμένει την Αλήθεια του Χριστού, για να σωθεί.
Την ανάγκη για μια ριζική αναγέννηση του εαυτού μας και της κοινωνίας μας. Έτσι Τον Χριστό θα τον δει ο κόσμος στα πρόσωπα τα δικά μας και στην κοινωνική ζωή μας. Μόνο μια “κοινωνία” πιστών και συνεπών Χριστιανών μπορεί να διεκδικήσει μια λυτρωτική λύση.
Ο Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Αντώνιος έδειξε με το βίο του ότι ο άνθρωπος καλείται να μπει στην “καινή” πραγματικότητα της Εκκλησίας, για να βρει εκείνο, που μάταια αναζητά στον κόσμο, τη σωτηρία.
Και σωτηρία σημαίνει απελευθέρωση του ανθρώπου από κάθε τι, που τον κρατά αιχμάλωτο στη ματαιότητα, την κακία και φθορά του κόσμου.
