ΒΟΣΤΩΝΗ. Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος την Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου θα ηγηθεί αντιπροσωπείας στην επίσημη τελετή παράδοσης και παραλαβής χειρογράφου στη Μονή της Εικοσιφοινίσσης της Μητρόπολης Δράμας.
Πρόκειται για το χειρόγραφο με αριθμό 220 το οποίο υπολογίζεται ότι ανήκει στα τέλη του δέκατου ή αρχές του ενδέκατου αιώνα που μαζί με άλλα χειρόγραφα και άλλα κειμήλια είχε κλαπεί από τους Βούλγαρους τον Μάρτιο του 1917 και το οποίο έπειτα από περιπέτεια δεκαετιών βρέθηκε από το 2014 στην κατοχή του Μουσείου της Βίβλου στην Ουάσιγκτον, το οποίο και το επιστρέφει από εκεί που κλάπηκε. Ηδη ο πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Αλέξανδρος Καρλούτσος, στον οποίον ο Οικουμενικός Πατριάρχης είχε αναθέσει το θέμα προ ετών, το συνόδευσε και το επέστρεψε στην Ελλάδα στις 29 Αυγούστου. Ο Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβας φρόντισε για τη μεταφορά του χειρόγραφου από το αεροδρόμιο της Αθήνας στη Μονή της Εικοσιφοινίσσης της Μητρόπολης Δράμας.
Τονίζεται ότι πρόκειται για το δεύτερο χειρόγραφο που επιστρέφει στη Μονή. Το πρώτο το οποίο όπως είχε γράψει εκτενώς ο «Εθνικός Κήρυκας» το 2016, γνωστό ως Κώδικας 1424 του ένατου αιώνα, το οποίο βρισκόταν στην κατοχή της Λουθηρανικής Θεολογικής Σχολής του Σικάγου επιστράφηκε το 2016 συνοδευόμενο από τον Αρχιεπίσκοπο πρώην Αμερικής Δημήτριο και παραδόθηκε στον αείμνηστο Μητροπολίτη Δράμας Παύλο. Ο Μητροπολίτης Παύλος εξεδήμησε αιφνιδίως στις 2 Μαΐου 2022.
Ο αείμνηστος Μητροπολίτης Δράμας Παύλος ενώ χοροστατούσε σε Εσπερινό σε ιερό ναό της Μητρόπολης.Φωτογραφία Μητρόπολη Δράμας
Αποκαλύπτουμε σήμερα πως όπως προκύπτει από απόρρητη αλληλογραφία, μία απρόκλητη και απρόσκλητη ανάμειξη του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ελπιδοφόρου στο θέμα ενός άλλου χειρογράφου του λεγόμενου ευαγγελισταρίου ή μάλλον 46 σπαραγμάτων (δηλαδή φύλλων) όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε επίσημα έγραφα που περιήλθαν στην κατοχή του «Εθνικού Κήρυκα» είχε δημιουργήσει έντονο ζήτημα με τον αείμνηστο Δράμας Παύλο.
Σε επιστολή του προς τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, o κ. Ελπιδοφόρος εκφράσθηκε απαξιωτικά για τον μακαριστό Μητροπολίτη Δράμας Παύλο. Επιχείρησε να εμφανίσει ως δική του επιτυχία τις συνεννοήσεις για το ευαγγελιστάριο, γι’ αυτό και ο Παύλος στην επιστολή του κάνει λόγο για «νοσφισμό των αγώνων του Παναγιωτάτου».
Διευκρινίζεται ότι το χειρόγραφο το οποίο ήδη επιστράφηκε από τις 29 Αυγούστου 2022 και για το οποίο θα γίνει η επίσημη τελετή στις 29 Σεπτεμβρίου είναι ξεχωριστό από το ευαγγελιστάριο ή αλλιώς τα 46 σπαράγματα (δηλαδή φύλλα) που έγραψε ο Ελπιδοφόρος την επιστολή.
Αυτή την επιστολή του Ελπιδοφόρου διαβίβασε ο Πατριάρχης στον Μητροπολίτη Παύλο, μέσω του Αρχιγραμματέα του Φαναρίου, Αρχιμανδρίτη Γρηγορίου Φραγκάκη.
Ο Μητροπολίτης Παύλος τρεις εβδομάδες πριν εκδημήσει απάντησε και συγκεκριμένα στις 13 Απριλίου 2022 προς τον Αρχιγραμματέα Γρηγόριο, προοριζόμενο ουσιαστικά για τον Πατριάρχη, ανάμεσα στα άλλα και τα εξής:
Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος στο παρεκκλήσιο της Αρχιεπισκοπής.ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΕΙΟΥ “E.K.” /ΖΑΦΕΊΡΗΣ ΧΑΪΤΙΔΗΣ
«Παμφίλτατέ μοι άγιε Αρχιγραμματεύ, χαίρε εν Κυρίω πάντοτε,
Μετ’ απορίας και εκπλήξεως ανέγνωσα το υπό της Υμετέρας φίλης Πανοσιολογιότητος αποσταλέν μοι, κατ’ εντολήν του Πατριάρχου μας, γράμμα του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου, σχετικώς με την διαδικασίαν επιστροφής σπαραγμάτων (φύλλων τινών) και ουχί αρτίου χειρογράφου, των ευρισκομένων εις την Morgan Library.
Εκ της αναγνώσεώς του εξάγεται ότι:
α) Ο Σεβασμιώτατος, προφανώς ελλιπέστατα πληροφορηθείς τα από ετών διεξαχθέντα, δεν γνωρίζει τι επακριβώς συμβαίνει με την ως άνω υπόθεσιν.
β) Τα περί ζητουμένων εγγυήσεων εκ της βιβλιοθήκης και το τι επράξαμεν άχρι τούδε, θα τα πληροφορηθεί εκ της συναποστελλομένης εκθέσεως, της συνταχθείσης υπό του Εντιμολογιωτάτου καθηγητού κ. Γεωργίου Παπάζογλου όστις, τη παρακλήσει μου ως ειδικός επιστημονικός συνεργάτης εις την ιεράν ταύτην υπόθεσιν, διακρατεί πλήρες αρχείον της ανταλλαγείσης αλληλογραφίας μεταξύ ημών και των εν Αμερική ιδρυμάτων. Διά τούτο παρακαλώ, από τούδε και εις το εξής να απευθύνονται οι ενδιαφερόμενοι εις αυτόν διά του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ώστε να επιλύονται αι απορίαι των. Η διεύθυνσις του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του κ. Γεωργίου Παπάζογλου είναι…».
Σε άλλο σημείο έγραψε πως «γ) Μέχρι τούδε εγνωρίζαμεν ότι εις την υπόθεσιν της διεκδικήσεως των χειρογράφων της Ιεράς Μονής Εικοσιφοινίσσης εμπλέκονται το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, η Ιερά Μητρόπολις Δράμας και η Ιερά Μονή. Εν Αμερική συντονιστής, κατ’ εντολήν του ΙΙαναγιωτάτου, υπάρχει ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος λίαν αγαπητός και αποτελεσματικός π. Αλεξ Καρλούτσος, μετά του οποίου συνεργαζόμεθα αρμονικότατα και βεβαίως είμεθα ευγνώμονες διά την καθοριστικήν, ουσιαστικήν και αποτελεσματικήν προσφοράν αυτού εις την υπόθεσίν μας.
Ο καθηγητής Γεώργιος Παπάζογλου ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις συνεννοήσεις και επικοινωνίες για την επιστροφή του ευαγγελισταρίου που είχε κλαπεί από τους Βούλγαρους και βρέθηκε στην Αμερική.ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΔΡΑΜΑΣ
Το νομικόν πλαίσιον, τη υποδείξει του ως άνω σεβασμίου πατρός, ανέλαβεν ο εντιμολογιώτατος κ. Γεώργιος Τσουγκαράκης, τον οποίον θερμότατα ευχαριστούμεν διά τας προσφερομένας υπηρεσίας. Πιθανότατα η πρόσληψίς του ως νομικού συμβούλου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής, ενέπλεξε και τον Σεβασμιώτατον Αρχιεπίσκοπον όστις απέστειλεν την επιστολήν αυτήν, η οποία όμως δεν ανταποκρίνεται εις τα πραγματικά γεγονότα διότι άπαντα τα αιτηθέντα απεστάλησαν, προτού να εκλεγεί και ενθρονισθεί εις την Ιεράν Αρχιεπισκοπήν Αμερικής».
Επίσης, τονίζει πως «υπενθυμίζω ότι μικρά διαμετακομιστική ανάμειξις του προκατόχου του πολυσεβάστου μοι Αρχιεπισκόπου κ. Δημητρίου, επαρεξηγήθη υπό διαφόρων κύκλων και εθεωρήθη νοσφισμός των αγώνων του Παναγιωτάτου, όστις ως πρωτοστράτωρ καθοδηγεί και εμπνέει ημάς διά να αγωνισθώμεν διά την δικαίωσιν της πολυπάθου Μονής, παρά τας δυσκολίας και τας αντιξοότητας.
Επί δε τούτοις, παρακαλών όπως υποβάλητε τω προσκυνητώ μοι Αυθέντη και Δεσπότη ημών την καθολικήν μου αφοσίωσιν και την μετάνοιάν μου, διατελώ μετά της εν Κυρίω αγάπης και πάσης τιμής,
Ο Δράμας Παύλος».
Εν τω μεταξύ, ο στενός συνεργάτης του Μητροπολίτη Δράμας και ειδήμων Γεώργιος Παπάζογλου ο οποίος είχε ασχοληθεί επισταμένως με το θέμα της επιστροφής του χειρόγραφου σε μακροσκελή και εμπεριστατωμένη αναφορά του με ημερομηνία 7 Απριλίου 2022 προς τον Μητροπολίτη Δράμας Παύλο, ανάμεσα στα άλλα, έγραψε και τα εξής:
«Σεβασμιώτατε,
Σας ευχαριστώ θερμά για την κοινοποίηση, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, της ανωτέρω προς τον Αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Θρόνου απευθυνθείσης επιστολής του Αγίου Αμερικής κυρίου Ελπιδοφόρου σχετικής με το εκ 46 φύλλων σπάραγμα κλεμμένου χειρογράφου της Εικοσιφοινίσσης που απόκειται σήμερα στην Pierpont Morgan Library. Με λύπη ανέγνωσα τα διαλαμβανόμενα στο υπό στοιχείον γ’ της επιστολής (του Ελπιδοφόρου) που για λόγους κατανόησης της κατωτέρω απαντήσεως επιτρέψτε μου να μεταφέρω αυτολεξεί:
‘γ’) ο άγιος Δράμας θεωρεί ότι αρκεί η προς τούτο διαβεβαίωσις του εγνωσμένου επιστήμονος καθηγητού κ. Γεωργίου Παπάζογλου και η αποστολή φωτογραφιών τινών, ενώ η Βιβλιοθήκη ζητεί επίσημα έγγραφα αρμοδίων φορέων, αντίγραφα ασφαλιστηρίων συμβολαίων, τεχνικάς εκθέσεις και αποστολήν ευκρινεστέρων και πλειόνων φωτογραφιών διά τον χώρον φυλάξεως.
Νομίζω, άγιε Αρχιγραμματεύ, ότι πρόκειται περί διαφορετικής νοοτροπίας και κουλτούρας εις την κατανόησιν της εννοίας της ‘διαβεβαιώσεως’ και των ‘εγγυήσεων’. Εάν πεισθή η Μονή ότι εντεύθεν υπάρχει η αγαθή διάθεσις, αλλά και η αδιαπραγμάτευτος προσδοκία υποβολής τεχνικών διαβεβαιώσεων και αποδείξεων τηρήσεως συγκεκριμένων προδιαγραφών διά την φύλαξιν και ασφάλειαν του χειρογράφου, τότε θα έχωμεν λίαν συντόμως το επιθυμητόν αποτέλεσμα».
Η Ιερή ιστορική Μονή Εικοσιφοινίσης καμένη από τους Βούλγαρους κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΔΡΑΜΑΣ
Ο καθηγητής κ. Παπαζόγλου σε άλλο σημείο έγραψε τα εξής: «Εξ αρχής σπεύδω να σημειώσω, ότι τα διαλαμβανόμενα στην επιστολή του σεβαστού Ιεράρχη Αγίου Αμερικής, με τις συνοδεύουσες αυτή υποτιμητικές κρίσεις, που προφανώς αφορούν, και κυρίως όπως θα δειχθεί, και στον γράφοντα την παρούσα, δεν έχουν σχέση με καμιά πραγματικότητα, το αντίθετο, υποδηλώνουν άγνοια των πραγματικών περιστατικών και του τι έχει συμβεί με το συγκεκριμένο σπάραγμα των 46 φύλλων της Pierpont Morgan Library, που η διεκδίκησή του ανατρέχει στο μακρινό 2013, πολλά χρόνια πριν βρεθεί στη Νέα Υόρκη ο Αγιος Αμερικής – λυπάμαι ειλικρινώς, διότι οι εντεταλμένοι προς τούτο συνεργάτες του δεν φαίνεται να τον ενημέρωσαν ή ίσως δεν γνωρίζουν και οι ίδιοι τι έχουν στα χέρια τους και τι τους στείλαμε.
Σημειώνει κατ’ αρχάς ο Αγιος Αμερικής για να δικαιολογήσει την υποτιμητική κρίση του για τη ‘διαφορετική νοοτροπία μας και την [μειωμένη προφανώς] κουλτούρα’ μας ότι δήθεν η Morgan Library ζητεί να στείλουμε, ‘επίσημα έγγραφα αρμοδίων φορέων, ασφαλιστήρια συμβόλαια του χειρογράφου’ κ.λπ. και εμείς δεν ανταποκρινόμαστε οι δυστυχείς, και εσείς ως διοικητικά υπεύθυνος επιμένετε στις δικές μου διαβεβαιώσεις και σε ‘πέντε σκοτεινές φωτογραφίες’. Θα συμφωνεί ο Αγιος Αμερικής ότι καμιά ασφαλιστική εταιρεία δεν ασφαλίζει αέρα, και μάλιστα ‘αέρα κοπανιστό’, διότι για να ασφαλίσουμε το χειρόγραφο, και για να προσδιορισθεί κυρίως το ασφάλιστρο, θα πρέπει προηγουμένως να προσδιορισθεί η αξία του σπαράγματος της Morgan και για να γίνει αυτό θα πρέπει να το έχουμε στα χέρια μας, άλλως τι να ασφαλίσουμε; Σύμφωνα δε με την Συμφωνία στην οποία καταλήξαμε (άρθρο 9), είμαστε υποχρεωμένοι να ασφαλίσουμε το σπάραγμα ‘από τη στιγμή που θα εγκαταλείψει τις εγκαταστάσεις του δανειστή’, μήπως το πήραμε και δεν το αντιληφθήκαμε οι αφελείς;».
Σε άλλο σημείο, ο κ. Παπάζογλου αναφέρει για τον κ. Ελπιδοφόρο: «Σημειώνει ο Αγιος Αμερικής ότι αντί για την απλή διαβεβαίωση του Παπάζογλου η Pierpont Morgan ‘ζητά τεχνικάς εκθέσεις’, που εμείς οι Ανατολίτες με την υποβαθμισμένη κουλτούρα δεν κατανοούμε. Κατ’ αρχάς δεν τις ζητά η Morgan, αλλά η Συμφωνία στην οποία προχωρήσαμε, και την οποία, ας μας επιτρέψει ο Αγιος Αμερικής, να γνωρίζουμε πολύ καλύτερα από τον ίδιο, διότι εμείς την διαπραγματευθήκαμε και εμείς προχωρήσαμε σε επανειλημμένες διορθώσεις και προσθήκες, ώστε να διασφαλίζονται κατά τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα της Μονής, διότι στην Pierpon Morgan θεωρούσαν στην αρχή ότι κατείχαν ‘τον θησαυρό του Πριάμου’, και κινδύνευε η Μονή σε πέντε μόνο χρόνια να έχει πληρώσει πολλαπλάσια και αυτής της αγοραίας αξίας, σε όποιο δημοπρατήριο, των 46 φύλλων του σπαράγματος που διαθέτουν. Ζητεί λοιπόν δήθεν η Morgan ‘τεχνικάς εκθέσεις’· σύμφωνα, λοιπόν, με την Σύμβαση Δανεισμού, στην οποία καταλήξαμε (άρθρο 6, Εκθεση Καταστάσεως), οι τεχνικές εκθέσεις είναι δύο, την μία, την πρώτη, θα την κάνει η Morgan με έξοδά της στις εγκαταστάσεις της, πριν την συσκευασία για την παράδοση του σπαράγματος, άρα τι μπορεί να ζητά από εμάς; Τη δεύτερη θα την κάνουμε εμείς, αφού όμως έλθει το σπάραγμα στην Μονή κατά την αποσυσκευασία, και θα την κάνω ο γράφων σύμφωνα με την Σύμβαση, ενώ η Morgan ‘μπορεί να στείλει, εάν το επιθυμεί, εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο’ κατά την αποσυσκευασία των 46 φύλλων του σπαράγματος στη Μονή».
