Οι εικόνες από το Νεκροταφείο Ζωγράφου σηματοδοτούν μια πόλη βαρβάρων και όχι πολιτισμένων ανθρώπων. Είναι ένα ζήτημα και καθήκον αιδούς για όλους μας η διόρθωση του.
Σ’ ένα σημείο συμπίπτουν όλοι οι πολιτισμοί εφόσον θέλουν να αποκαλούνται πολιτισμοί και όχι τοπικές κουλτούρες.
Στον σεβασμό στους νεκρούς. Ανεξάρτητα από τη βαρβαρότητα ή όχι μιας εποχής ή ενός λαού, ανεξάρτητα από το θρήσκευμα ή την κυρίαρχη ιδεολογία, ο σεβασμός στο νεκρό ήταν πάντα το κοινό και ξεχωριστό χαρακτηριστικό.
Εμείς στην χώρα μας είχαμε πάντα αυτόν τον σεβασμό. Ακόμα και στον νεκρό του εχθρού.
Η προσβολή ενός νεκρού και της μνήμης του, θεωρείται πράξη που ξεφεύγει από τα όρια και τις αρχές του πολιτισμού και αγγίζει την έννοια της βαρβαρότητας.
Κανείς, για παράδειγμα, από όσους διάβασαν ποτέ την Ιλιάδα δεν μπορεί να ξεχάσει το συναίσθημα οίκτου, αποτροπιασμού και οργής που δημιουργεί η περιγραφή της ασέβειας του Αχιλλέα στο νεκρό σώμα του σφαγιασμένου Έκτορα:
Κι έξαφνα εσηκώνονταν [ο Αχιλλέας] και στο ακρογιάλι μόνος
παράδερνε και της αυγής άμ’ έβλεπε τα πρώτα
ροδίσματα στην θάλασσαν και στ’ ακρογιάλια πέρα,
τους ταχείς ίππους έζευε και οπίσω από τ’ αμάξι
σφικτόδενε τον Έκτορα συρτόν και αφού τρεις γύρες
ολόγυρα τον έσερνε στου φίλου του τον τάφον,
εις την σκηνήν του ησύχαζε, κι επίστομα στο χώμα
τον άφηνεν. Αλλ΄ασχημιές δεν πάθαινε το σώμα,
ότι τον άνδρα και νεκρόν τον ελυπείτ’ ο Φοίβος
και τον εσκέπαζε με την χρυσήν αιγίδα
να μη γδαρθεί το σώμα του στα χώματα συρμένο.
[…]
Και όταν στον κόσμον έφεξεν η δωδεκάτ’ ημέρα
ο Φοίβος τότε ομίλησεν εκεί των αθανάτων:
«Είσθε κακόπραχτοι, ω θεοί. Ποτέ του ενόσω εζούσε
ο Έκτωρ δεν σας έκαψε βοδιών μεριά κι ερίφων;
Και δεν σας είπεν η καρδιά μηδέ τον πεθαμένον
να σώσετε να τον ιδούν η χώρα του, οι γονείς του,
το ανήλικό του κα ο λαός, που ευθύς θα τον εκαίαν
και θα τον ενταφίαζαν μ’ όσες τιμές του πρέπουν.
Αλλά χαρίζεσθε, ω θεοί, στον πάγκακον Πηλείδην,
που μήτε σπλάχνα δίκαια και μήτε πνεύμα πράον
έχει στα στήθη, αλλ’ άγρια φρονεί σαν το λεοντάρι
που δυνατό ακράτητο την πείναν να χορτάσει
ορμά στα ποίμνια των θνητών. Ομοίως του Αχιλλέως
απ’ την ψυχήν το έλεος εχάθη και το σέβας,
που τους θνητούς πότε ωφελεί και πότε ζημιώνει.
Ομήρου Ιλιάδα, Ραψωδία Ω’, μετάφραση Ιάκωβου Πολυλά
Η γλώσσα αυτή είναι η ξεχασμένη –και εσχάτως ακόμα και λοιδωρημένη– γλώσσα της αιδούς απέναντι στους νεκρούς.
Η γλώσσα αυτή αποτελεί βέλη προς το επέκεινα ειλικρινώς όχι με αντιπολιτευτική διάθεση. Αλλά με σκοπό στου Ζωγράφου του 2017 ένας ασήμαντος Ζωγραφιώτης όπως η αφεντιά μου να υπερασπιστεί τον συλλογικό μας πολιτισμό. Έστω και για την τιμή των όπλων. Για την τιμή των συνδημοτών μου.
Για το ΖΩΓΡΑΦΟΥ
Athanassios Davalas