Ο Αμβρόσιος διαδέχθηκε στον Θρόνο της Ιστορικής Μητροπόλεως του Παγγαίου, μίαν άλλην μεγάλη Αρχιερατική παρουσία. Τον Μητροπολίτη Σωφρόνιο (Σταμούλη) έναν λόγιο Ιεράρχη, η ζωή και το έργον του οποίου απαιτεί μίαν ξεχωριστή παρουσίαση. Ο κατά κόσμον Ηλίας Νικολάου γεννήθηκε στη Ναύπακτο το 1917. Σπούδασε τη Θεολογία στη Θεολογική Σχολή Αθηνών. Διάκονος χειροτονήθηκε το 1940 από τον Μητροπολίτη Φθιώτιδος κυρό Αμβρόσιο και Πρεσβύτερος το 1946 επίσης από τον ίδιο. Υπηρέτησε ως Εφημέριος, στρατιωτικός ιερέας και γραμματέας της Ιεράς Συνόδου. Στις 4 Μαρτίου 1956 χειροτονήθηκε τιτουλάριος Επίσκοπος Χριστουπόλεως, ως βοηθός του τότε Μητροπολίτου Μυτιλήνης κυρού Ιακώβου του Ά του από Δυρραχίου. Στις 22 Σεπτεμβρίου 1958 εξελέγη Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως. Εκοιμήθη στην Αθήνα στις 27 Ιουλίου 1984.
Διαδεχόμενος τον επίσης μακαριστό Σωφρόνιο στην Μητρόπολη Ελευθερουπόλεως, ανέλαβε δράση με υποδειγματικό ζήλο, χειροτονώντας Ιερείς ώστε να καλυφθούν οι Ενορίες που δεν είχαν εφημέριο για πολλά χρόνια, πρωτοστατώντας στην ανέγερση νέων Ναών σε ολόκληρη την Μητροπολιτική περιφέρεια, εμπνέοντας τους Ιερείς του σε έναν αγώνα που μόνον στόχο είχε, την διακονία του Θεού και του ανθρώπου. Με ένα πείσμα ξεχωριστό, ο Αμβρόσιος αγωνίσθηκε για την Μητρόπολη Ελευθερουπόλεως, χωρίς να διστάσει όταν χρειάσθηκε να καταφερθεί εναντίων όλων όσων δημιουργούσαν εμπόδια στους στόχους του.
Σε εποχές δύσκολες, δεν δίστασε να καταφερθεί εναντίων της τότε εξουσίας γνωρίζοντας πως αυτό ίσως θα του στοίχιζε τον Θρόνο του. Άνθρωπος με γενναιότητα δεν δίσταζε να εκφράζει τις απόψεις του και να τις υποστηρίζει με πάθος! Με την ίδια αποφασιστικότητα που τον οδήγησε για μικρό χρονικό διάστημα στην διακοπή της μνημονεύσεως του τότε Οικουμενικού Πατριάρχου Αθηναγόρα το 1970, με την ίδια αποφασιστικότητα στάθηκε μέσα στην Σύνοδο απέναντι από τον τότε Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο τον Ά λίγο πριν οδηγηθεί σε παραίτηση μιας και ο Ιερώνυμος είχε αποκρύψει απαντητική επιστολή του Οικουμενικού Πατριάρχου κυρού Δημητρίου προς την Εκκλησία της Ελλάδος σε θέμα για το οποίον είχε ζητηθεί η γνώμη της Μητρός Εκκλησίας.
Ο Αμβρόσιος, δεν δίσταζε προασπιζόμενος την Εκκλησία προ ουδενός προσώπου. Άριστος λειτουργός, καλλικέλαδος, με πύρινο λόγο αλλά και ιεροπρεπή παρουσία, έγινε θρύλος για τους νεότερους, ως ο ανυποχώρητος δεσπότης! Αγάπησε την Μητρόπολη Ελευθερουπόλεως κάτι που μαρτυρούν τα έργα που κληροδότησε στις επόμενες γενιές. Όμως, την τελευταία του μάχη, ο Μητροπολίτης Αβρόσιος κλήθηκε να την δώσει με τον ίδιο του τον εαυτό, όταν στάθηκε άφοβος μπροστά στον επικείμενο θάνατο, που τελικά τον επισκέφθηκε σαν σήμερα, ανήμερα του Αγίου Παντελεήμονος! Ο Αμβρόσιος, κοιμήθηκε ειρηνικά έχοντας δώσει μεγάλες μάχες με την ανθρώπινη ασθένεια την οποίαν θεωρούσε επίσκεψη του Θεού στην ζωή του. Όταν έφεραν το σκήνωμα του από την Αθήνα όπου νοσηλευόταν, σχηματίσθηκε μια ανθρώπινη αλυσίδα αποτελουμένη από ανθρώπους κάθε ηλικίας που είχαν κατακλύσει τον Μητροπολιτικό Ναό για να ασπαστούν το χέρι που για τόσα χρόνια τους ευλογούσε.
Κατ’ επιθυμίαν του , ετάφη πίσω από το Ιερό Βήμα του Ναού των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, στο θερινό Επισκοπείο της Νέας Περάμου του οποίου ο ίδιος ήταν κτίτωρας. Ο Αμβρόσιος υπήρξε μια εμβληματική φυσιογνωμία της νεότερης Εκκλησιαστικής ιστορίας, το έργο του οποίου θα κληθεί να αποτιμήσει ο ιστορικός του μέλλοντος. Εμείς, θεωρήσαμε καθήκον επιβεβλημένον στην επέτειο της κοιμήσεως του να αποτίσουμε φόρο, σεβασμού και τιμής, σε έναν άνθρωπο -που όπως εύστοχα σημειώνει ο ιστοριοδίφης Λάμπρος Τουφεξής, στο βιβλίο του ” Ψήγματα ιστορίας από ένα φιλήστορα”- ”υπήρξε ευφυέστατος , με σπάνιο ήθος και θάρρος αλλά και με καρδιά μικρού παιδιού…”
Το πέρασμα του από την μικρή, πλην όμως ιστορική αυτή επαρχία του Οικουμενικού Θρόνου, απετέλεσε την αρχή πνεύσεως ενός ζείδωρου ανέμου που αναμόρφωσε ολόκληρη την ιστορική αυτή Μητρόπολη. Η προτομή του, κοσμεί την είσοδο του Μητροπολιτικού Μεγάρου Ελευθερουπόλεως κάτι που οφείλετε στην έμπνευση και την υλοποίηση του διαδόχου του στον Θρόνο Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ελευθερουπόλεως κ. Χρυσοστόμου, ο οποίος συνεχίζει στα βήματα του Αμβροσίου να ποιμαίνει την Μητρόπολη Ελευθερουπόλεως με τον ίδιο στόχο, την διακονία του Θεού και του ανθρώπου!
Για τους νεότερους, ο Αμβρόσιος να αποτελεί έναν ζωντανό θρύλο το όνομα του οποίου συχνά μνημονεύετε στην Ελευθερούπολη. Και τούτον, διότι όπως σημειώνει ο κ. Τουφεξής” η Ελευθερούπολη στην οποία έζησε τα μισά περίπου χρόνια της επίγειας ζωής του και δη τα πλέον γόνιμα και δημιουργικά και την οποίαν κατάφερε με την άοκνη εργατικότητα και την σπάνια οργανωτική μεθοδικότητα του, να προάγει πνευματικά και ηθικά , αλλά και να την εξωραΐσει , για να ομοιάσει επιτέλους με σύγχρονη μικρή πόλη, αλλ’ ακόμη και να ακουστεί το όνομα της στα πέρατα του κόσμου εξαιτίας των θαρραλέων υπέρ της Ορθοδοξίας αγώνων του, δεν πρέπει να τον λησμονήσει…”
Ο Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως κυρός Αμβρόσιος, κατάφερε τελικά να ενθρονισθεί για πάντα, στην σκέψη και στις καρδιές όλων όσων τον γνώρισαν αλλά και όλων όσων το όνομα του, συνεχίζει να τους εμπνέει , θαυμάζοντας εκείνον που στάθηκε πραγματικά ανυποχώρητος μπροστά στους ανθρώπους αλλά πλήρως υποταγμένος στην θέληση του Θεού…
Κείμενο :Αρχιμ. Θωμά Ανδρέου, Πρωτοσυγκέλλου Ι. Μητροπόλεως Ιωαννίνων
