Ἀγαπητοί μου Πατέρες και Ἀδελφοί,

  Ἡ ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου ἐνθουσιάζει πάντοτε τούς Ὀρθοδόξους Ἕλληνες, διότι χαίρονται διπλά.

  Ἀπό τή μιά μεριά γιά τήν ἀπελευθέρωση τοῦ ἀνθρωπίνου Γένους ἀπό τόν σκλαβιά τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου, καθώς ἡ Παναγία μας δέχθηκε ταπεινά νά γίνει ἡ Μητέρα τοῦ Ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ. Ἔρχεται ὁ Θεάνθρωπος Χριστός για νά ἐλευθερώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν διάβολο, ἔργο πού συνεχίζει ἡ Ἐκκλησία Του στούς αἰῶνες! Γι’ αὐτό: «Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ κεφάλαιον»! 

Ἀπό τήν ἄλλη, ἡ ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ σ’ ἐκεῖνα τὰ 400 χρόνια τῆς μαύρης σκλαβιᾶς ἐνσάρκωνε διαρκῶς τήν ἄσβεστη ἐλπίδα τῆς ἀπελευθέρωσης τοῦ Ἔθνους. Προς τοῦτο οἱ μακαριστοί Πρόγονοί μας, ἄνδρες, γυναῖκες και παιδιά, μὲ ρωμαλέα πίστη στόν Χριστό καί βαθεία ἀγάπη πρός τήν Πατρίδα, ὅρισαν πρίν 203 χρόνια τόν μεγάλο ξεσηκωμό στις 25 Μαρτίου 1821, ἐντάσσοντας ἔτσι τήν ἀπελευθέρωση τοῦ Ἔθνους μας στό πνευματικό περιεχόμενο τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου. 

Ἡ Ἐκκλησία ἐμψύχωνε καί τροφοδοτοῦσε παντοιοτρόπως τόν ἀπελευθερωτικό Ἀγῶνα. Οἱ Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες, ξεκίνησαν ἔχοντας δυνατή την πίστη, ὅτι ἀφοῦ ὁ Θεός ἔγινε και ἄνθρωπος για να μᾶς ἀπελευθερώσει ἀπό την σκλαβιά τοῦ διαβόλου και ἀφοῦ ἡ ἐλευθερία εἶναι το δῶρο τοῦ Θεοῦ στον ἄνθρωπο, τότε ὁ Θεός θα εὐλογήσει τον ἀγῶνα τους και με τη θεία Χάρη Του θά τούς ἐνισχύσει για να ἀπελευθερωθοῦν ἀπό τον τουρκικό ζυγό τῆς δουλείας. Και αὐτή ἡ γενναία πίστη τούς δικαίωσε καί ὄντως ὅπως ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης διακήρυξε: «ὁ Θεός ὑπέγραψε για την ἐλευθερία τῆς Ἑλλάδος και δεν θα πάρει πίσω την ὑπογραφή Του».

Ὅλα αὐτά ἀποδεικνύονται ἀβίαστα ἀπό τίς ἱστορικές πηγές τόσο τῆς Ἐθνικῆς, ὅσο και τῆς Ἐκκλησιαστικῆς μας Ἱστορίας. Ἀρκεῖ και μόνον να ἐξεταστεῖ ἡ ἱεραποστολική δραστηριότητα τῶν Ἁγίων ἐνδόξων Κολλυβάδων Πατέρων τῆς Φιλοκαλικῆς Ἀναγέννησης τοῦ 18ου αἰῶνος, οἱ ὁποῖοι διῆλθαν κι ἀπό τά ἀκριτικά μας Νησιά, ἐργαζόμενοι με ἀνύστακτο ἐνδιαφέρον για να ἀφυπνίσουν το ὑπόδουλο Γένος μας κι ἔτσι ἀναγεννημένοι πνευματικά μέσα ἀπό την ἐν Χριστῷ ζωή να κατορθώσουν τήν ἐθνική μας παλλιγενεσία. 

Αὐτά βεβαίως εἶναι ἐν πολλοῖς γνωστά κι αὐταπόδεικτα, ἄν και τελευταῖα ἀμφισβητοῦνται ἔντονα, στα πλαίσια τῆς πολεμικῆς κατά τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας. Παρά την ὅποια πολεμική ὅμως, ἡ ὁποία καταδεικνύει ἀκόμη πιο ζωηρή τήν ἀλήθεια εἶναι, ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας μέ τή ζωή καί τή διδασκαλία της προετοίμασε μυστικά καί ἐκ Θεοῦ τήν πορεία τῆς ἐθνικῆς μας παλιγγενεσίας και γι’ αὐτό και στήριξε ὑλικῶς και πνευματικῶς τήν ἐξέγερση. 

Το μεγαλύτερο τεκμήριο δε, τοῦ ἡγετικοῦ ρόλου πού διεδραμάτισε ἡ Ἐκκλησία στον Ἀγῶνα τοῦ 1821 ἀποτελεῖ ἡ κλειστή πύλη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, πού σφραγίσθηκε στίς 10 Ἀπριλίου 1821, τήν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα, μέ τόν  ἀπαγχονισμό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε΄. Ὁ μεγάλος αὐτός Ἐθνο-ἱερομάρτυρας, θεωρήθηκε ἀπό τούς Τούρκους ὁ κύριος ἠθικός αὐτουργός τοῦ ξεσηκωμοῦ τῶν Ἑλλήνων μαζί μέ τήν στρατιά τῶν περίπου 10.000 καταγεγραμμένων Κληρικῶν καί Μοναχῶν, πού θυσιάσθηκαν γιά τήν πατρίδα μας.

Και στα ἀκριτικά μας Νησιά ὅμως κι ἰδιαίτερα στη Σάμο ἡ Τοπική μας Ἐκκλησία πρωτοστάτησε στα γεγονότα τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821. Ὁ τότε Μητροπολίτης Κύριλλος δίπλα στον Λυκοῦργο Λογοθέτη κήρυξε στο Καρλόβασι την Ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης στις 8 Μαΐου 1821. Ἀλλά και ἡ νικηφόρος ναυμαχία τῆς Μυκάλης, ὅταν «Χριστός Σάμον ἔσωσεν τῇ 6ῃ Αὐγούστου 1824» εἶχε ἐκκλησιαστική ἀφετηρία και ἀναφορά, ὅπως ἀποδεικνύει ἡ ἀνέγερση τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Μεταμορφώσως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ στο Πυθαγόρειο, σέ ἔνδειξη εὐχαριστίας και εὐγνωσμοσύνης πρός τον Χριστό, ἀλλά και ἡ κυκλοτερής σφραγίδα τῆς Ἐθνοσυνελεύσεως τῶν Σαμίων, ἡ ὁποία ἔχει στο κέντρο τον Μεταμορφωθέντα Χριστό και περιμετρικῶς την ἐπιγραφή «Χριστός Σάμον ἔσωσεν 6η Αὐγούστου 1824».

Ἐπειδή λοιπόν ἐφέτος ἡ Τοπική μας Ἐκκλησία θα διοργανώσει ἐπετειακούς ἑορτασμούς καθ’ ὅλη την διάρκεια τοῦ ἔτους με ἀνάλογες λατρευτικές και πολιτιστικές ἐκδηλώσεις, για να ζωογονήσει την ἱστορική μας μνήμη και μαζί με αὐτήν να ἀναδείξει την ἰδανική για τη σωτηρία τῆς Πατρίδος και τοῦ Ἔθνους, θυσιαστική συμπόρευση τῆς Ἐκκλησίας, ἀπό σήμερα και μέχρι πέρατος τῶν ἑορτασμῶν, θα ψάλωνται στις θεῖες Λειτουργίες δύο ἱστορικά τροπάρια τά ὁποῖα και ἐπισυνάπτουμε: ἕνα Απολυτίκιο, ποίημα τοῦ Καθηγητοῦ κ. Γεωργίου Ἀγγελινάρα κι ἕνα Κοντάκιο ποίημα τῆς κατά τούς χρόνους τῆς Ἐπαναστάσεως Ἀδελφότητος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Σάμου.

Ἀγαπητοί μου Πατέρες και Ἀδελφοί,

Ἡ 25η Μαρτίου εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἡμέρα τῆς Νεοελληνικῆς μας Ἱστορίας. Μέσα της κλείνει μια ἱστορική περίοδο, στήν ὁποία κυριαρχεῖ ἕνα μοναδικό πνεῦμα: το πνεῦμα τῆς πίστεως στον Χριστό και τῆς ἀγάπης προς την Πατρίδα. Αὐτήν την Ἑλληνορθόδοξη πίστη και την ἀγάπη ἔχουμε χρέος να τίς κρατήσουμε ψηλά, ὄχι ὡς θεωρίες, ἀλλά ὡς ζωντανές πραγματικότητες.

Ἔχουμε χρέος ἱερό να τιμήσουμε την διπλῆ αὐτή Ἐθνική καί Θρησκευτική ἐπέτειο με χριστιανική εὐλάβεια και πατριωτική ἔξαρση, δοξολογώντας με εὐγνωμοσύνη τον Σωτῆρα Χριστό, ὁ Ὁποῖος μᾶς χάρισε το μεγάλο ἀγαθό τῆς ἐλευθερίας και παραλλήλως τιμώντας και τούς ἀειμνήστους ἡρωϊκούς Πατέρες μας για τίς θυσίες τους για χάρη μας.

Χρόνια πολλά κι εὐλογημένα. 

Μέ πολλές εὐχές καί ἀγάπη Χριστο

Ὁ Ἐπίσκοπός σας

† Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος

❖ Να ἀναγνωσθεῖ πρό τοῦ «Δι’ εὐχῶν…» τῆς Θείας Λειτουργίας τῆς Θείας Λειτουργίας