🔺Γράφει ο Αρχιδιάκονος του Αρχιεπισκόπου π.Ιωάννης Μπούτσης

Η Εκκλησία εύχεται για κάθε κεκοιμημένο μέλος του σώματὀς της το «αιωνία η μνήμη». Να είναι αιωνία η μνήμη του κεκοιμημένου προσώπου από τον Θεό —όπως ούτως ή άλλως Εκείνος μας έχει υποσχεθεί ότι θα είναι—, αλλά και αιωνία η μνήμη του στο σώμα της εκκλησίας, στο σώμα των πιστών. Η μνήμη του κεκοιμημένου προσώπου και της σχέσης μαζί του να διατηρείται ζωντανή, εναργής, μέχρι την εκ νέου συνάντηση, με τα σώματα όλων μας, όταν ο Δημιουργός το ορίσει.

Η Εκκλησία εύχεται και προσεύχεται το «αιωνία η μνήμη» απροϋπόθετα, για όλους μας, για τον καθένα — φτωχούς και πλουσίους, «κοντά» στην εκκλησία και «μακριά» από την εκκλησία, οσιακά εναρέτους ή και κάπως λιγότερο εναρέτους, όπως όλοι μας. Η «μνήμη» είναι πάντοτε συγκεκριμένη, είναι το πώς θυμόμαστε ένα πρόσωπο όπως και στον βαθμό που το γνωρίσαμε εγγύθεν ή μακρόθεν: έτσι, η μνήμη κάθε κεκοιμημένου προσώπου συντίθεται από διαφορετικά στοιχεία, ανάλογα με το πώς παρουσιάσθηκε στις ζωές μας. Έτσι, λοιπόν, θυμόμαστε με αυτή την ευκαιρία σήμερα την Μαριάννα Βαρδινογιάννη, τρεις μήνες μετά την εκδημία της.

Δεν αποτελεί κάποιο είδους μυστικό το εύρος, η εμβέλεια και η έκταση της φιλανθρωπικής δράσης της Μαριάννας Βαρδινογιάννη (μεταξύ άλλων, Πρέσβυς Καλής Θελήσεως της UNESCO, Πρόεδρος του Σωματείου «ΕΛΠΙΔΑ – Σύλλογος φίλων παιδιών με καρκίνο»), ιδίως όσον αφορά στα παιδιά αλλά και σε ζητήματα υγείας με έμφαση σε ό,τι ονομάζουμε, ανθρώπινα έμφοβοι, «επάρατη νόσο». Ούτε αποτελεί μυστικό η διαρκής συνέργειά της με την Εκκλησία της Ελλάδος σε αρκετές από αυτές τις πρωτοβουλίες και όχι μόνον. Και φυσικά δεν πρέπει σε καμμία περίπτωση να παραμένει μυστική αλλά να υπενθυμίζεται τακτικά η ευγνωμοσύνη της Εκκλησίας της Ελλάδος για ό,τι το επωφελές κατέστησε και συνεχίζει να καθιστά εφικτό αυτή η προσφορά αλλά και αυτή η συνέργεια.

Συνεχίζοντας με τα όσα δεν είναι μυστικά μα φανερά, οι περιστάσεις της ζωής της Μαριάννας Βαρδινογιάννη της προσέδωσαν μια σημαντική οικονομική επιφάνεια. Συγκρίσιμη οικονομική επιφάνεια είχαν και άλλα πρόσωπα, τόσο στη χώρα μας όσο και ανά την υφήλιο. Ελάχιστα πρόσωπα όμως δόθηκαν τόσο καθολικά στην προσφορά και εξέλαβαν την αυξημένη δυνατότητά τους ως χρέος και ευθύνη στην οποία δεν μπορούν παρά να ανταποκριθούν. Συνετά ιεραρχώντας προτεραιότητες, διότι όπως σημειώθηκε, στην πολυποίκιλη προσφορά της Μαριάννας Βαρδινογιάννη δεσπόζει η νέα γενιά και ο καρκίνος — μια ιεράρχηση προτεραιοτήτων που μαρτυρεί ακριβώς την «διάκριση» στην αίσθηση της ευθύνης για προσφορά.

Ελπίζοντας ότι δε θα συνιστούσαν αδιακρισία κάποιες επισημάνσεις για τις συνέργειες με την Εκκλησία, ίσως αξίζει να σημειωθούν τα ακόλουθα. Ας αρχίσουμε από το δεύτερο σκέλος της φράσης, συνέργειες με την Εκκλησία.Υπεραπλουστεύοντας, οι εναλλακτικές σε τέτοιες περιπτώσεις είναι τρεις: (1) η σύμπηξη δομών ιδιωτικής πρωτοβουλίας, (2) η προσφορά στο κράτος και στις κρατικές δομές, (3) η συνέργεια με την εκκλησία — ή οποιοδήποτε μείγμα αυτών (άλλωστε η εκδημήσασα διέπρεψε και στις τρεις κατηγορίες). Δεν είναι αρμοδιότητά μου να μιλήσω για τις δύο πρώτες εναλλακτικές, ως προς την τρίτη όμως, τη συνέργεια με την Εκκλησία, αξίζει να επισημανθεί το τι είδους εμπιστοσύνη συνιστά: εμπιστοσύνη σε έναν θεσμό κατά πολύ υπερχιλιετή, σε έναν θεσμό γνήσια λαϊκό —δεν τον οργανώνει κάποιο υπουργείο—, σε έναν θεσμό εξ ορισμού ποτισμένο με «φόβο Θεού». Και η εμπειρία το διδάσκει. Οι καρποί συνεργειών με την Εκκλησία ανθίζουν και επιβιώνουν, γενεές μετά. Κυβερνήσεις ανεβοκατεβαίνουν, πολιτεύματα αλλάζουν, ενίοτε επαναχαράσσονται κρατικά σύνορα, αλλά η Εκκλησία ήταν εκεί πριν, είναι εδώ τώρα, και θα βρίσκεται στην ίδια θέση για πολύ ακόμα, με τις ίδιες έγνοιες και προτεραιότητες.

Ας επιστρέψουμε όμως στην πρώτη, και κρίσιμη λέξη της φράσης: «συνέργειες». Η «συνέργεια» απαιτεί από κοινού έργο, όχι το να προσφέρει μόνο η μία πλευρά, όποια κι αν είναι αυτή. Και ακριβώς αυτό έχουμε στην περίπτωση της Εκκλησίας: συνέργεια. Θυμίζουμε ότι το όχι και τόσο μακρινό 2017, η Εκκλησία της Ελλάδος δώρισε μέσω τουμακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου στον σύλλογο «ΦΛΟΓΑ» ένα ολόκληρο κτηριακό συγκρότημα για τη φιλοξενία καρκινοπαθών παιδιών και εφήβων. Το οποίο είχε δωρηθεί από κεκοιμημένο λαϊκό, τον αείμνηστο Ιωάννη Καβαλλιέρο, σε εκκλησιαστικό ΝΠΔΔ της Αρχιεπισκοπής,ενώ το ζεύγος Καμαράτου χρηματοδότησε την οικοδόμηση του ξενώνα που τώρα «διακονεί» τον Σύλλογο Γονιών Παιδιών με Νεοπλασματική Ασθένεια «ΦΛΟΓΑ». Ο εξοπλισμός του νέου Κέντρου ήταν δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ενώ ο μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος(παρουσία του οποίου εγκαινιάσθηκε το Κέντρο) παρείχε την πλήρη υποστήριξη του σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Τι θα μπορούσε να λειτουργήσει καλύτερα ως λεξικογραφικός ορισμός της «συνέργειας» επ’ αγαθώ: ξεκινάμε με ένα οικόπεδο που ένας πιστός «αφήνει» στην Εκκλησία, προχωράμε με την απόφαση της Εκκλησίας να το αξιοποιήσει παρέχοντάς το στην «ΦΛΟΓΑ» και με ζεύγος λαϊκών που αποφασίζει να χρηματοδοτήσει την ανέγερση ενός ξενώνα σε αυτό το οικόπεδο, συνεισφέρει εξοπλισμό κι ένα μεγάλο Ίδρυμα, και από εκείνον τον αρχικό μικρό σπόρο καταλήγουμε σε έναν ξενώνα για τη φιλοξενία καρκινοπαθών παιδιών και εφήβων, για όσο διάστημα πρέπει να βρίσκονταιστην Αθήνα για να υποβληθούν σε θεραπεία στα νοσοκομεία της πρωτεύουσας. «Συνέργεια» — επ’ αγαθώ!

Πέραν του τριμήνου από την εκδημία της αείμνηστης Μαριάννας Βαρδινογιάννη, θυμήθηκα τα παραπάνω και επ’ αφορμή του προσφάτου 9ου Πανελληνίου Συνεδρίου Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας της Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας (ΕΕΠΑΟ), στην έναρξη του οποίου παρέστη ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος. Εκεί, τόσο στον χαιρετισμό της εκπροσώπου του Συλλόγου «ΕΛΠΙΔΑ» κας ΝτόραςΨαλτοπούλου Δημοπούλου όσο και της προέδρου του Συλλόγου «ΦΛΟΓΑ» κας Μαρίας Τρυφωνίδου σημειώθηκαν η συμπαράσταση, οι συνέργειες και η προσφορά της Εκκλησίας και του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου, ενώ η κα Τρυφωνίδου τον διαβεβαίωσε ότι ο ξενώνας που παραχωρήθηκε με δική του πρωτοβουλία λειτουργεί άψογα.Αυτό δηλαδή που ξεκίνησε ως «μια καλή ιδέα» προσφοράς, και απαίτησε ενδιαμέσως τη συνέργεια, τη (συν)εργασία και την προσφορά πολλών ανθρώπων και φορέων, κατέληξε να υλοποιείται πλήρως κι άψογα κι όχι να μένει στα χαρτιά — με συνεχιζόμενο σήμερα αποτέλεσμα και καρπό επ’ αγαθώ. Ας κοιτάξουμε γύρω μας για να καταλάβουμε το κατά πόσον δεν είναι ούτε κατά διάνοια αυτονόητο όλο αυτό…

«Συνέργεια!» Είθε να είναι μία από τις πολλές. Είθε όλα αυτά να είναι μόνο η αρχή. Διότι ναι μεν η Εκκλησία δεν υπάρχει για να είναι «κοινωνικά χρήσιμη», αλλά πρωτίστως για να καρπίζει το δέντρο της Αγίους, με κεφαλή τον Χριστό. Ταυτόχρονα όμως, τι «σώμα Χριστού» θα ήταν αυτό, αν δεν παλεύει για να μετατρέψει την ύλη που της έχουν εμπιστευθεί σε έμπρακτη αγάπη; Το ένα δεν αποκλείει το άλλο: το αντίθετο, το ένα δείχνει στο άλλο, παραπέμπει στο άλλο. Διότι στην Εκκλησία έχουμε τα πάντα, και όλα ανθίζουν: από τηνεωστί αγιοκαταταγείσα γερόντισσα Γαβριηλία που έδωσε τοις Χριστού ρήμασι πειθομένη κυριολεκτικώς ό,τι είχε, δεν έμεινε με τίποτα και αφιερώθηκε στους πλησίον, στις εικόνες Θεού γύρω της, μέχρι τους λαϊκούς που δίδουν «ό,τι μπορούν» κατά τον λόγο της δυνατότητάς τους, σε κάτι που θα συνεχίσει να προσφέρει στον πλησίον, πέραν της στιγμής.Ίσως αξίζει να θυμίσουμε σε όσους βλέπουν «εκκοσμίκευση» στο καρποφόρο έργο συνεργειών της Εκκλησίας το ευαγγελικό «ταῦτα δὲ δεῖ ποιῆσαι, κἀκεῖνα μὴ ἀφιέναι»...