Ἡ Κυριακή, 7η/20ή Μαρτίου 2021, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ὡς Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, ὡς νίκη τῆς ἀναστηλώσεως τῶν ἁγίων εἰκόνων, καθώς ὁρίζει τό Τριῴδιον τῆς Ἐκκλησίας, συμφώνως πρός τήν Ζ΄ Οἰκουμενικήν Σύνοδον (787 μ.Χ.) καί δή ἐπί τῆς αὐτοκρατείρας Θεοδώρας καί Μιχαήλ τοῦ υἱοῦ αὐτῆς καί τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Μεθοδίου.
Α´. Ὁ Ἑσπερινός
Ἡ ἑορτή αὕτη ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ὡς «Παρρησία», συμφώνως πρός τήν τυπικήν αὐτοῦ καί καθεστωτικήν τάξιν εἰς τόν Πανίερον Ναόν τῆς Ἀναστάσεως ἀφ’ ἑσπέρας διά Μεγάλου Ἑσπερινοῦ, ἐν τῷ ὁποίῳ ἀνεγνώσθη ἡ Θ΄ Ὥρα εἰς τόν μοναστηριακόν Ναόν τῶν ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης καί ἔλαβε χώραν ἡ Προϋπάντησις μετά θυμιάματος εἰς τήν Ἁγίαν Ἀποκαθήλωσιν, ἡ Προσκύνησις εἰς τόν Πανάγιον Τάφον καί εἰς τόν Φρικτόν Γολγοθᾶν ὑπό τῶν Ἀρχιερέων καί Συνοδικῶν, ἡ κροῦσις τῶν σημάντρων, τό θυμίαμα εἰς τά Προσκυνήματα, ἡ Μεγάλη Εἴσοδος καί ἡ Ἀρτοκλασία, προεξάρχοντος τῆς Α.Θ.Μ. τοῦ Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου καί συμπροσευχομένων τῶν Ἀρχιερέων ἐν τῷ Ἱερῷ Βήματι καί μετεχόντων τῶν Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων καί διακόνων, ψάλλοντος τοῦ Ἱεροδιακόνου Συμεών δεξιά καί τοῦ κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου ἀριστερά, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα καί ὀλίγων μοναζουσῶν μόνον, λόγῳ τοῦ covid-19.
B´. Ἀνήμερα τῆς ἑορτῆς
Τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας ἔλαβε χώραν ἡ θεία Λειτουργία εἰς τό Καθολικόν τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, προεξάρχοντος τῆς Α.Θ.Μ. τοῦ Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, συλλειτουργούντων Αὐτῷ τῶν Σεβασμιωτάτων Ἀρχιερέων: Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ἡσυχίου, τῶν Ἀρχιεπισκόπων Γεράσων κ. Θεοφάνους, Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, Σεβαστείας κ. Θεοδοσίου, Λύδδης κ. Δημητρίου, Πέλλης κ. Φιλουμένου καί τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἑλενουπόλεως κ. Ἰωακείμ, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων καί διακόνων, ὧν πρῶτος ὁ Γέρων Καμαράσης Ἀρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος, ψάλλοντος τοῦ Ἱεροδιακόνου Συμεών δεξιά καί τοῦ κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου ἀριστερά, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα καί μετεχόντων ὀλίγων μοναχῶν καί ὀλίγων πιστῶν.
Τήν θείαν Λειτουργίαν ἠκολούθησεν ἡ λιτανεία μετά τῶν ἁγίων εἰκόνων τρίς πέριξ τοῦ Ἁγίου Τάφου καί ἀνά τά Προσκυνήματα καί ἡ ἀνάγνωσις τοῦ Συνοδικοῦ ἑλληνιστί καί ἀραβιστί πρό τοῦ Ἁγίου Τάφου ὑπέρ αἰωνίας μνήμης τῶν προσκυνούντων τάς ἁγίας εἰκόνας καί ἀναθέματος τῶν ἀρνητῶν αὐτῶν.
Ἐν κωδωνοκρουσίᾳ ἠκολούθησεν ἡ ἄνοδος εἰς τά Πατριαρχεῖα, ἔνθα ὁ Μακαριώτατος προσεφώνησε διά τῆς κάτωθι προσφωνήσεως Αὐτοῦ:
«Ἑόρταζε, πανηγύριζε, ὁ Χριστώνυμος λαός Κυρίου, βλέπων τήν Ἐκκλησίαν καί πάλιν, διαλάμπουσαν τό κάλλος τῆς θείας μορφῆς· ἥν Θεός ὤν ἐφόρεσεν ὡς ἄνθρωπος διά τό σῶσαι ἡμᾶς», ἀναφωνεῖ μελῳδικῶς ὁ ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης.
“Ἡ ἁγία τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησία σήμερον ἑορτάζει καί πανηγυρίζει τήν Ἀναστήλωσιν τῶν ἁγίων καί σεπτῶν εἰκόνων, τήν γενομένην παρά τῶν ἀειμνήστων Αὐτοκρατόρων Κωνσταντινουπόλεως Μιχαήλ καί τῆς μητρός αὐτοῦ Θεοδώρας ἐπί τῆς Πατριαρχίας τοῦ ἁγίου καί ὁμολογητοῦ Μεθοδίου.
Τό γεγονός τοῦτο τῆς Ἀναστηλώσεως τῶν ἁγίων εἰκόνων ἀποτελεῖ ἱστορικόν σταθμόν εἰς τόν βίον τῆς Ἐκκλησίας. Καί τοῦτο, διότι μετά παρέλευσιν τριῶν καί πλέον αἰώνων ἀπό τήν διατύπωσιν τῆς δογματικῆς διδασκαλίας περί τοῦ μυστηρίου τῆς θείας Οἰκονομίας, τοὐτέστιν τῆς καθ’ ὑπόστασιν ἑνώσεως τῆς θείας καί ἀνθρωπίνης φύσεως ἐν τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ ἀνεφύησαν καί πάλιν τά ζιζάνια τοῦ Νεστοριανισμοῦ καί τά παράγωγα αὐτοῦ, τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ καί Μονοθελητισμοῦ.
Εἰς τάς εἰκόνας ἀποτυπώνεται κατ’ οὐσίαν ἡ ἐνανθρώπησις τοῦ Θεοῦ Λόγου τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἐναργέστατα λέγει ὁ ὑμνῳδός ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης: “ὁ ἀπερίγραπτος Λόγος τοῦ Πατρός ἐκ σοῦ, Θεοτόκε, περιεγράφη σαρκούμενος, καί τήν ρυπωθεῖσαν εἰκόνα εἰς τό ἀρχαῖον ἀναμορφώσας, τῷ θείῳ κάλλει συγκατέμειξεν. Ἀλλ’ ὁμολογοῦντες τήν σωτηρίαν ἔργῳ καί λόγῳ ταύτην ἀνιστοροῦμεν”.
Ἡ Ἀναστήλωσις τῶν εἰκόνων ἀποτελεῖ ὁμολογίαν τῆς ἐν Χριστῷ καί διά Χριστοῦ σωτηρίας ἡμῶν. Ἡ ἀναστήλωσις ἤ μᾶλλον ἡ προσκύνησις τῶν ἁγίων εἰκόνων δέν ἀφορᾷ εἰς τό ὑλικόν μέρος αὐτῶν, ἀλλά εἰς τό εἰκονιζόμενον πρόσωπον ἤ ἁγιογραφικόν γεγονός: «Οὐ τῇ ὕλῃ προσφέροντες τήν προσκύνησιν. Ἡ γάρ τῆς εἰκόνος τιμή ἐπί τό πρωτότυπον διαβαίνει», διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ἐπικαλούμενος τούς ἐγκρίτους πρό αὐτοῦ μεγάλους τῆς Ἐκκλησίας Πατέρας, ὡς τόν Μέγαν Βασίλειον.
Μέ ἄλλα λόγια, ἡ τιμή, τήν ὁποίαν ἀποδίδομεν εἰς τάς εἰκόνας ἀπευθύνεται εἰς τό πρωτότυπον. Τήν ἀλήθειαν αὐτήν διεκήρυξαν οἱ ἅγιοι Θεοφόροι Πατέρες ἐν τῇ Ζ΄ ἐν Νικαίᾳ Οἰκουμενικῇ Συνόδῳ, καθ’ ἥν ἀπεφάνθησαν, ὅτι ἀσπαζόμενοι τήν εἰκόνα καί τιμητικῶς προσκυνοῦντες αὐτήν, μεταλαμβάνομεν ἁγιασμοῦ. «Οἱ τῷ Θεῷ μόνῳ τήν λατρείαν ἡμῶν ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσάγοντες, πάντα τά Αὐτῷ ἀνατεθειμένα καί καθιερωμένα, εἴτε θεῖος τύπος τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, εἴτε ἅγιον Εὐαγγέλιον, εἴτε σεπταί εἰκόνες, εἴτε ἱερά σκεύη εἰσί καί ἀσπασώμεθα καί περιπτυξώμεθα, ὡς ἐλπίδα ἔχοντες ἁγιασμοῦ μεταλαμβάνειν παρ’ αὐτῶν».
«Πνεῦμα ὁ Θεός, καί τούς προσκυνοῦντας Αὐτόν ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν», λέγει ὁ Κύριος. Ὅμως τιμητικῶς προσκυνοῦμεν ὅλα τά κτίσματα, διά τῶν ὁποίων ὁ Θεός εἰργάσατο τήν σωτηρίαν ἡμῶν, ὡς ἐπί παραδείγματι τήν Φάτνην, τό Σπήλαιον, τόν τόπον τῆς Σταυρώσεως καί τῆς Τριημέρου Ταφῆς καί τῆς Ἀναστάσεως, καθώς καί ὁ,τιδήποτε ἀφιεροῦται τῷ Θεῷ. “Οὐ διά τήν αὐτῶν φύσιν, ἀλλ’ ὅτι θείας ἐνεργείας εἰσί δοχεῖα… καί ἀγγέλους καί ἀνθρώπους καί πᾶσαν ὕλην τῆς θείας ἐνεργείας μέτοχον, καί διακονησαμένην τήν σωτηρίαν μου, σέβω καί προσκυνῶ διά τήν θείαν ἐνέργειαν»”, διδάσκει μετ’ ἀκριβείας ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.
Χάριτι θείᾳ Ἡμεῖς, περιστοιχούμενοι ὑπό τῶν τιμίων μελῶν Ἀρχιερέων, Ἱερέων, Ἱερομονάχων τῆς Γεραρᾶς Ἁγιοταφιτικῆς ἡμῶν Ἀδελφότητος, ἀφ’ ἑνός μέν ἐτελέσαμεν τό μέγα τῆς θείας Εὐχαριστίας μυστήριον, ἀφ’ ἑτέρου ἐλιτανεύσαμεν τάς ἁγίας καί ἱεράς εἰκόνας μετά τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἐν τῷ Πανιέρῳ Ναῷ τῆς Ἀναστάσεως, διατρανώσαντες οὕτω τήν σωτηριώδη δόξαν τῆς ἀμωμήτου Ὀρθοδόξου πίστεως. Προσέτι δέ ἐδεήθημεν ἐνώπιον τοῦ Παναγίου καί Ζωοδόχου Τάφου ὑπέρ τῆς ἑνότητος τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ὑπέρ τῆς ἀπαλλαγῆς τῆς ἀνθρωπότητος ἐκ τῆς θανατηφόρου λοιμικῆς νόσου τοῦ covid -19.
Εὐχόμεθα ἔτη πολλά καί εὐλογημένον Πάσχα. Ἀμήν”.
