του Σωτήρη Τζούμα
Η Ουκρανία εξέλεξε σήμερα τον Μητροπολίτη Μπελοτσερόφσκι Επιφάνιο επικεφαλής της νέας ανεξάρτητης Ορθόδοξης Εκκλησίας, σηματοδοτώντας μια ιστορική ρήξη με τη Ρωσία.
Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στην παγκόσμια Ορθοδοξία, καθώς ανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη η Εκκλησία της Ουκρανίας. Το συμβούλιο των ανώτατων ιερωμένων επέλεξε ως επικεφαλής της νέας ανεξάρτητης Ορθόδοξης Εκκλησίας τον Μητροπολίτη Μπελοτσερόφσκι Επιφάνιο, σηματοδοτώντας μια ιστορική ρήξη με τη Ρωσία, κάτι που το Κίεβο θεωρεί απαραίτητο για την ασφάλεια και την ανεξαρτησία της χώρας.
Σημειώνεται πως ο 39 χρονος Επιφάνιοςείναι ο ιεράρχης που προώθησε ο μητροπολίτης Φιλάρετος, όταν διαπίστωσε πως δεν θα μπορεί να διεκδικήσει πλέον ο ίδιος τη θέση του Προκαθημένου της ενοποιημένης Εκκλησίας. Ο χρόνος θα δείξει αν ο άνθρωπος αυτός θα λειτουργήσει σωστά και θα ενώσει τα διεστώτα στην διχασμένη Εκκλησία της Ουκρανίας ή θα είναι υπό την καθοδήγηση του διασπαστικού και αλαζόνα Φιλαρέτου.
Ο νέος Επικεφαλής δέχθηκε τις ευχές όλων των συμμετεχόντων, και αμέσως μετά τις προσωπικές ευχές του Προέδρου της Ουκρανίας.
“Σας ευχαριστώ όλους όσους είναι παρόντες εδώ στην πλατεία, διότι συμμετείχατε και εσείς σε αυτό το ιστορικό γεγονός” – ανέφερε μεταξύ άλλων ο νέος Επικεφαλής της Ουκρανικής Εκκλησίας.
Επίσης ο Μητροπολίτης Επιφάνιος ανέφερε: “Μπορέσαμε να ενωθούμε και να δημιουργήσουμε μια ενιαία Τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία με τις κοινές προσπάθειές μας.Πρώτα απ ‘όλα, θα πρέπει να εκφράσουμε την ειλικρινή ευγνωμοσύνη μας στην αγιότητα Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίο που έκανε ένα τόσο αποφασιστικό βήμα προς την αναγνώριση της αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας”.
Από την πλευρά του, ο Ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο είπε ότι “αυτή η ημέρα θα περάσει στην ιστορία ως μια ιερή ημέρα… η ημέρα της οριστικής ανεξαρτησίας από τη Ρωσία”.
Σημειώνεται πως η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας, αρνήθηκε να λάβει μέρος στο συμβούλιο ενοποίησης.
Νωρίτερα σήμερα στο Κίεβο, χιλιάδες πολίτες και ιερείς συγκεντρώθηκαν έξω από τον καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας, κρατώντας ουκρανικές σημαίες και θρησκευτικές εικόνες, για να γιορτάσουν το γεγονός.
«Δραματική» η κατάσταση στην Ορθοδοξία
Ο Ρούντολφ Πρόσκι, εκκλησιαστικός ιστορικός και εμπειρογνώμων σε θέματα Ανατολικών Εκκλησιών, σε συνέντευξη στη Deutsche Welle δίνει το πλαίσιο της διένεξης ανάμεσα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης και το Πατριαρχείο της Μόσχας.
«Εδώ και αιώνες η Ουκρανία ήθελε να αποκτήσει καθεστώς αυτοκέφαλης εκκλησίας και τώρα προσανατολίζεται προς τη Δύση» υπογραμμίζει. «Για πολλούς Ρώσους κάτι τέτοιο φαίνεται ανήκουστο, γιατί θεωρούν ότι και πολιτικά και θρησκευτικά, Ρώσοι, Ουκρανοί και Λευκορώσοι ανήκουν όλοι μαζί». Βέβαια η διένεξη έχει από καιρό ξεπεράσει θέματα πίστης. Πρόκειται κυρίως για πτυχές που αφορούν σε θέματα εξουσίας και οργάνωσης. Μέχρι τώρα η ισχυρή Ουκρανική Εκκλησία ήταν προσδεδεμένη στη Μόσχα» λέει ο ειδικός από τη Βιέννη.
«Αλλά και η ίδια η ουκρανική εκκλησία εμφανίζεται διαιρεμένη. Γιατί εκτός από τη σύνδεση με το Πατριαρχείο Μόσχας υπάρχουν ήδη εκκλησίες που αποσχίστηκαν από τη Μόσχα, αλλά το σχίσμα δεν έχει αναγνωριστεί από του Ορθόδοξους. Ο ουκρανός πρόεδρος Ποροσένκο έχει κάνει επανειλημμένες κρούσεις στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για να αλλάξει το καθεστώς της ορθοδοξίας στη χώρα του, αλλά έχει αποτύχει μέχρι τώρα».
Η κατάσταση έγινε εκρηκτική όταν οι Ρώσοι μποϊκόταραν την ιστορική Πανορθόδοξη Σύνοδο, την πρώτη μετά το 1056, που έγινε το 2016 στην Κρήτη. «Λάδι στη φωτιά έριξε επιπλέον η προσάρτηση της Κριμαίας» υπενθυμίζει ο Ρούντολφ Πρόσκι. «Μου φαίνεται ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο βρίσκεται κάπως υπό την πίεση των ΗΠΑ και των πολλών πιστών του».
Ο αυστριακός ιστορικός υποστηρίζει ότι όλα τα μηνύματα δεν δείχνουν ότι η διένεξη θα λυθεί ειρηνικά. Και το στηρίζει στο ότι στις ανατολικές εκκλησίες κυριαρχεί το εθνικό στοιχείο πολύ πιο έντονα από ότι στις εκκλησίες της Δύσης. Κι αυτό βγαίνει αυτήν την εποχή περισσότερο στην επιφάνεια, λέει. Εκείνο που επισημαίνει είναι ότι γίνεται εμφανής μια ταύτιση ή η εγγύτητα ανάμεσα στο Πατριαρχείο της Μόσχας με το Κρεμλίνο.«Και ο Στάλιν προσπάθησε να εργαλειοποιήσει την εκκλησία, αλλά αυτό που συμβαίνει με τον πρόεδρο Πούτιν είναι εντυπωσιακό. Ο Πούτιν ήταν πράκτορας της KGB, αλλά έμαθε πολύ γρήγορα να κάνει τον σταυρό του ορθόδοξα και να ανάβει κερί» λέει χαρακτηριστικά ο Πρόσκι.
«Στις θρησκευτικές γιορτές οι πολιτικοί κάνουν την εμφάνισή τους στις εκκλησίες γιατί έχει μιντιακό αντίκτυπο. Για πολλούς ο Πούτιν έχει γίνει υπερασπιστής της πίστης. Ο ρώσος πρόεδρος χρησιμοποιεί το χαρτί των παραδοσιακών αξιών για να διαχωρίζει τη θέση του από τη Δύση».