Υπό Αιδεσιμόλ. Δημητρίου Λυμπεροπούλου- Εφημερίου Προφήτου Ηλιού Τριπόλεως
Μέσα στα 400 εκείνα χρόνια πικρής δουλείας, θλίψεων και οδύνης
του Ελληνικού Γένους υπό των Αγαρηνών, και τούτο μόνον στο σώμα, όχι όμως και στην ψυχή του Έλληνος ραγιά, δεν κατέστει ικανή η αχλύς του αέναου αδυσώπητου χρόνου, να σκεπάση ιστορικά και Εκκλησιαστικά γεγονότα, που πλέκουν το αιματοβαμμένο στεφάνι της ενδόξου πατρίδος μας, τότε που «τ΄ άσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά». Στα χρόνια εκείνα της σκλαβιάς προβάλει εκ νέου, η αεί νεάζουσα ελευθερία, της ορθοδόξου πίστεως».
Ο ταλαιπωρημένος, ο καθημαγμένος και τυραννούμενος Ορθόδοξος
Ελληνικός λαός, δεν εκάμφθη. Δεν εδειλίασεν. Αντεστάθη. Με την πίστιν και την αγάπην, για την χιλιοβασανισμένη Πατρίδα του. Έτσι ήταν η μοίρα αυτού του Έθνους.
Σπουδαίος ο ρόλος της Εκκλησίας που διεδραμάτισε στην ιστορικήν
συνέχειαν του ΓΕΝΟΥΣ των Ελλήνων. Και πρέπει να ενθυμούμεθα πως η δύναμις του Έλληνος, πηγάζει μόνον μέσα από τον ζωοδότην Κύριον, και από την προστασίαν της Παναγίας μας.
Σήμερα είναι παγκοίνως γνωστόν, ότι ζούμε σε μια μεταλλαγμένη
κοινωνία, που οι αξίες, οι παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα, βρίσκονται με ταχύ ρυθμό, σε μια τροχιά αμφισβήτησις και αλλοτρίωσις.
Η σημερινή οικονομική κρίσις που ταλλανίζει την Ελλάδα μας, πολλώ
μάλλον θεσμών και αξιών, ανθρώπινης υποτέλειας, κατά την οποίαν
διακυβεύονται θρησκευτικές συνειδήσεις, προσωπικές αξίες, επέρχονται κοινωνικές αναταραχές, αλλάζουν πολιτιστικές και πολιτισμικές συντεταγμένες, και ιστορικές στρεβλώσεις μας υποχρεώνει να ανατρέξωμεν εις την ιστορίαν μας, και να διδαχθώμεν από αυτήν.
Να αντλήσωμεν δύναμιν και θάρρος, και να αντισταθώμεν σθεναρώς
σε μια προσπάθεια ισοπέδωσις, της Εθνικής και Εκκλησιαστικής μας
ιστορίας, από ανθέλληνας νεογεννίτσαρους νεωτεριστές, που προσπαθούν με τις ανοίκειες, έωλες και ποταπές συμπεριφορές τους, να σπιλώσουν και να τρώσουν, τους δυο πυλώνες «Ορθοδοξία και Πατρίδα» που εδράζεται το όλον οικοδόμημα που λέγεται Ελλάδα. «Γένος και Εκκλησία πάντοτε να συμπορεύονται».Πεφωτισμένος Ιεράρχης μας λέγει: «η φιλτάτη ημών Πατρίς, δεν
δύναται να παρομοιασθή με οιανδήποτε άλλην χώραν, διότι ιστορικώς
διήλθεν υπό βάναυσον δουλείαν και κατοχήν τεσσάρων αιώνων, και
1
επεβίωσεν ως ΕΘΝΟΣ, ένεκεν της Κιβωτού του ΓΕΝΟΥΣ Εκκλησίας « Το δια της Εκκλησίας εσώθημεν θα παραμένη αναλλοίωτον και ακατάλυτον». Ο ελληνισμός ανέζησε και διετηρήθη αειθαλής εμβολιασθείς εις την καλλιέλαιον Εκκλησίαν, και τούτο οφείλεται εις την Ορθόδοξον πίστιν.
Πώς είναι δυνατόν να αγνοήση κανείς τους μεγάλους Εθνομάρτυρες
και Ιερομάρτυρες, με πρώτον και κορυφαίον του απαγχονισθέντα υπό των Αγαρηνών, Πατριάρχην Γρηγόριον τον Ε΄ γόνον της ιστορικής Δημητσάνας, που μικρό τσοπανόπουλο ροβόλαγε για την Ιεράν Μονήν φιλοσόφου (κρυφό Σχολειό), που από το έτος 1764, είχε αποβεί μυστική εστία παιδεύσεως των υποδούλων Ελλήνων; Τον Δημητσανίτην Παλαιών Πατρών Γερμανόν, τον επαναστατικόν Παπαφλέσσα, για να φθάσωμεν εις τους Νεομάρτυρα Δημήτριον και Οσιομάρτυρα Παύλον, Πολιούχων της ιστορικής Τριπολιτσάς, που κοσμούν το ουράνιον στερέωμα.
Εμαρτύρησαν οι Άγιοι Μάρτυρες και Νεομάρτυρες, γιατί πίστεψαν
στον Χριστό, στην Θεότητα του, και στο ανθρωποσωτήριον έργον Του.
Αλλά εάν δεν υπήρχε η αγάπη, μόνη μια ψυχρά πίστις, απονευρωμένη
από την σπονδυλική της στήλη, την αγάπη, δεν θα είχε την δύναμιν να τους οδηγήση στο μαρτύριον.
Ο Απόστολος Παύλος έχει υπογραμμίσει ό,τι: η αγάπη είναι το πάν,
και χωρίς αυτήν τα υπόλοιπα μηδενίζονται. Η πίστις σημαίνει σιγουριά,
γι΄αυτό που ελπίζουμε, και βεβαιότητα γι΄ αυτό που δεν βλέπουμε.
Οι Άγιοι Νεομάρτυρες, όπως τονίζει ο Άγιος Νικόδημος ο
Αγιορείτης , αναθάλλουν και ενδυναμώμουν την γηραλέαν πίστιν των
Χριστιανών, ειδικώτερον σήμερον, που η Εκκλησία του Χριστού
διέρχεται έναν απηνή διωγμόν.
Οι Νεομάρτυρες θυσίασαν εθελουσίως την ζωήν των, υπέρ πίστεως
και Πατρίδος. Έστειλαν το μήνυμα παντού, ότι εκείνος που τρέφει αγάπη Θεού μέσα του, δεν δειλιά, είναι πάντα ελεύθερος.
Οι Νεομάρτυρες είναι ανακαινισμός όλης της Ορθοδόξου πίστεως.
Είναι οι ομάδες αντιστάσεως, για να γίνουν παρηγοριά και μαραμυθία στους σκλαβωμένους. Αποτελούν τα ορατά σημεία της δόξης του θεού. Είναι τα εχέγγυα της Νεοελληνικής μας υπάρξεως. Είναι φίλοι και οικείοι του Θεού.
«Οι Νεομάρτυρες, ιδιαιτέρως εκείνοι που είχαν αρνηθή πρότερον
τον Χριστόν (οι εξωμόται), είναι θάρρος και παρακίνησις, εις το να
μιμούνται και άλλοι Χριστιανοί. Τιμή Μάρτυρος, Μίμησις Μάρτυρος.»
Οι τόποι που έχυσαν το αίμα των, οι Νεομάρτυρες, είναι οι τόποι οι
ποτισμένοι με τον ιδρώτα και το αίμα του Έλληνος, και με την θυσίαν, την προσευχήν, και την αγρυπνίαν του Μοναχού Ασκητού.
Οι Νεομάρτυτρες είναι επίσης και Εθνομάρτυρες, γιατί ομολόγησαν
την αγάπην των για το ΕΘΝΟΣ. Είναι τα φώτα και οι φωτοδόται. Είναι σαν να βλέπη κανείς, μέσα στον χειμώνα, ανθισμένα μυρίπνοα άνθη. Μέσα στον ζόφον το λαμπερό φως.
Η παρουσίασις και η προσφορά των κατορθωμάτων των Νεοφανών
Μαρτύρων, αποτελεί το ελπιδοφόρον μήνυμα, και την πνευματικήν σποράν, πρός όλους που αγωνίζονται, δια την επικράτησιν της Ορθοδοξίας και
2
Ορθοπραξίας, σε καιρούς δυσχείμερους και αντιπνευματικούς.
Είμεθα υπερήφανοι, και καυχώμεθα την «εν Κυρίω καύχησιν,» διότι η
ηρωοτόκος και αγιοτόκος Τριπολιτσά, είναι η μεγάλη Μάννα, που χαίρει και σκιρτά, γιατί θάλπει εις τους κόλπους της, τα δυο πλέον δικά μας παιδιά,νεαρά βλαστάρια, τον Νεομάρτυρα Δημήτριον, και Οσιομάρτυρα Παύλον.
«Εν τη αθλήσει υμών λαμπρώς δεδόξασθαι η Τρίπολις, Νεομάρτυρες
ένδοξοι. Ημών καύχημα και κλέος, πρεσβεύσατε υπέρ της πόλεως
ταύτης, και πάντων των τιμώντων υμών την άθλησιν.»
Ολίγα τινά περί του βίου των.
Ο Νεομάρτυς Δημήτριος, κατά κόσμον Δημήτριος Καψαρίδης,
γεννήθηκε το έτος 1779, στην Λιγούδιστα, σήμερον Χώρα Τριφυλίας. Στο νεαρόν της ηλικίας του έφθασεν εις Τρίπολιν και προσελήφθη εις συνεργείον κτιστών. Μετ’ ολίγον υπηρέτης εις τούρκικην οικογένειαν. Πλανηθείς έγινε Μωαμεθανός με το όνομα Μεχμέτ. Κατόπιν ελθών εις εαυτόν συλογίζετο εις τι φοβερόν αμάρτημα υπέπεσεν και παρεκάλη τον Θεόν να γίνη μάρτυς να ξεπλύνη την αμαρτίαν του.
Ανεχώρησεν δια την Σμύρνην. Κατόπιν εις Μοναστήριον εις
Κυδωνίας. Με την συμβουλήν του Ηγουμένου έφθασεν εις Χίον. Κατόπιν εις Άργος. Έφθασεν εις την Ιεράν Μονήν Κηπιανών (Τσιπιανά), και την επομένην εις Τρίπολιν, αφού πρώτον κάθησε κάτω από ένα δένδρο στο χωριό Μερκοβούνι να αναπαυθή. Αργότερα σε αυτό το μέρος ανηγέρθη Ιερός Ναός στη μνήμη του, που τιμάται εκεί στις 14 Απριλίου, ως και την Κυριακή των Μυροφόρων.
Εις την Τρίπολην που έφθασε, εχαιρέτισεν με το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ
το πρώην αφεντικόν του. Προσεπάθησαν οι Αγαρηνοί να τον πλανέψουν.
Αρνηθείς απήντησε: «Είμαι Χριστιανός. Ήλθα να χύσω το αίμα μου για
του Χριστού την πίστιν την Αγίαν.» Τον οδήγησαν στον κριτήν.
Προσαχθείς είπε: Εγώ ήμουν και είμαι Χριστιανός. Ο κριτής μη γνωρίζοντας τι λέγει, έλαβε μεταφρασμένην την απάντησιν. Ότι Τούρκος ήταν καιωΤούρκος είναι. Ο Δημήτριος αντέδρασε λέγοντας: «Χαϊρ, χαϊρ, χαϊρ. Όχι,όχι, όχι. Εγώ Χριστιανός εγεννήθην, Χριστιανός είμαι και Χριστιανός θα
αποθάνω.»
Οργισθείς ο κριτής προσέταξε να αποκεφαλισθή. Τον οδήγησαν εις
τον τόπον του μαρτυρίου. Φθάσαντες στο ψαροπάζαρον της Τριπολιτσάς, ο δήμιος με τρια κτυπήματα της σπάθης του, πήρε την κεφαλήν του μάρτυρος, που ως εκείνην την στιγμήν προσευχόταν; Μνήσθητι μου Κύριε….
Ήτο ημέρα Τρίτη του Θωμά, 14 Απριλίου, έτος 1803, άγων το 28ον
έτος της ηλικίας του. Τριπολιτσιώτες θεωρούντες από μακρόθεν το
μαρτύριον, έλεγαν, Τώρα που θα πας στον ουρανό, να περιμένης και εμάς.
Από ευλάβειαν έπαιρναν σταγόνες από το τίμιον αίμα του, τεμάχιον από το υποκάμισόν του, ως φυλακτήριον, δι΄αγιασμόν και θεραπείαν των.
Το Ιερόν λείψανον, έμεινε επί 3 ημερόνυκτα άταφον. Χριστιανοί
συγκέντρωσαν χρήματα το εξηγόρασαν, και το έθαψαν εις την Ιεράν Μονήν Βαρσών, όπως μας πληροφορεί ο τότε Διάκονος Ιωσήφ Ανδρούσης, που ήτο παρόν είς το μαρτύριον. Την τιμίαν κεφαλήν παρέλαβεν ο πατήρ Αντώνιος,
3
και την έθαψεν υποκάτω της Αγίας Τραπέζης, του Ιερού Ναού Άγιου
Δημητρίου Τριπόλεως.
Σήμερον, η Ιερά Κεφαλή φυλάσσεται, εις τον Μητροπολιτικόν Ιερόν
Ναόν Αγίου Βασιλείου Τριπόλεως.
15 χρόνια διέρρευσαν από το μαρτύριον του Δημητρίου, και ένας νέος
από το Σοπωτό Καλαβρύτων, μετέπειτα Άγιος Παύλος και νυν Αροανία,
έγινε μιμητής του Νεομάρτυρος Δημητρίου. Ήταν ο Παναγιώτης
Πανουτσόπουλος του Ιωάννου και της Αντώνας. Εις νεαράν ηλικίαν έφθασεν εις Πάτρας, και έμαθε την τέχνην των τσαγκαράδων. Επανήλθεν εις
Καλάβρυτα και ηργάσθη εις ειδικόν του εργαστήριον. Ο ιδιοκτήτης του
ζήτησε αύξησιν ενοικίου, την οποίαν δεν ηδυνήθη να δώση. Προτίμησε να γίνη Τούρκος. Μετά πάροδον ολίγων μηνών, ελθών εις εαυτόν, προσεπάθη
να ξεπλύνη το αμάρτημά του. Έφθασε εις Άγιον Όρος, όπου έλαβεν το Μέγα Αγγελικόν Σχήμα, μετονομασθείς Παύλος.
Εις ενύπνιον είδε τον Νεομάρτυρα Δημήτριον που του είπε: «Χαίρε
συναθλητά Παύλε. Σπούδασον να υπάγης εις Τρίπολιν, να τελειώσης τον υπέρ πίστεως αγώνα σου, δια να στεφανωθής εις την Ουράνιον
Βασιλείαν, και να συνεφρανθώμεν τω πνεύματι». Ανεχώρησε από το
Άγιον Όρος, έφθασε εις Μέγα Σπήλαιον και κατόπιν εις Τρίπολιν.
Παρουσιάσθη ενώπιον του Μουφτή, και του ανέφερε ότι επλανήθη,
και αντάλλαξε την Ορθόδοξον πίστιν του, με τον Μωαμεθανισμόν. Μη
πτοηθείς στις απειλές, με στεντόρειαν την φωνήν είπε: «Κάμε ότι θέλης.
Δέρνε, κάψε, σφάξε, ρίψε με στη φωτιά, στο πηλινό μου σώμα: Εγώ
Χριστιανός εγεννήθην, Χριστιανός είμαι και Χριστιανός θέλω να
αποθάνω». Σαν άλλος Ναζωραίος, δέχεται ραπίσματα, μαστιγώματα, και σύρεται ως κακούργος εις τον τόπον του μαρτυρίου, να δεχθή την αποτομήν της κεφαλής του, αφού πρώτον είχαν αποφασίσει να τον καύσουν.
Ήτο η ώρα 6η απογευματινή. Ημέρα Τετάρτη. 22α Μαϊου. Έτος 1818.
Το Ιερόν Λείψανον παρέμεινεν επί 3 ήμερον άταφον. Η βδελυρά
συμπεριφορά των Αγαρηνών, τους ώθησε να το ρίψουν εις κοπρώδη τόπον,δια να μην το εύρουν οι Χριστιανοί. Θεία όμως δύναμις φώτισε δυο Χριστιανούς και το άνευρον. Αφού το έπλυναν επιμελώς, το ενεταφίασαν εις
οικίαν πλησίον του Ιερού Ναού Παμμεγίστων Ταξιαρχών Τριπόλεως,
μετέπειτα εις Ιεράν Μονήν Αγίου Νικολάου Βαρσών, όπου ευρίσκεται εντός ασημένιας λάρνακος.
Τα Ιερά Λείψανα των τιμωμένων Αγίων Νεομαρτύρων βρύουν
χάριτος, γιατί έχουν την Χάριν του θεού, η οποία μονοειδώς κατέρχεται, και πολυειδώς ενεργεί. Έρχεται ωσάν χαμόγελο, ως αγιασμός, δια του οποίου πλένεται η αμαρτία. Όπως η βροχή μαλακώνει την αγαθή γη, έτσι και η Χάρις του Θεού, μαλακώνει την σκληράν ψυχήν του ανθρώπου.
Ο ηρωισμός εκείνων των νεαρών παλληκαριών, Δημητρίου και
Παύλου, η φλόγα της καρδιά των, η εθελούσια θυσία των, μας ενώνουν
μυστικώς με τον Τίμιον αίμα των, και τα Ιερά Λείψανα των, μας κρατούν
σφιχτά δεμένους μαζί των, για να αντισταθώμεν εις τους κινδύνους που
ελοχεύουν από παντού.
4
«Την δίφωτον λυχνίαν την αθλητικω φωτί εκλάμπουσαν, τους
ευκλεείς του Χριστού αριστέας Δημήτριον, και Παύλον φιλομαρτύρων
οι δήμοι ευφημίσωμεν».
Κατ΄έτος και κατ΄ έθος, η ιστορική Τριπολιτσά τιμά πανδήμως, μετά
πάσης λαμπρότητος και θρησκευτικής κατανύξεως τους Πολιούχους της Νεομάρτυρες.
Ως εκ τούτου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Αλέξανδρος,
ανέλαβε προθύμως, φιλοφρόνως, και φιλαδέλφως, να φιλοξενή επί τη
τελέσει των Ιερών Ακολουθιών, εις την Ιεράν Μητρόπολιν, τους αδελφούς Αρχιερείς.
• Μητροπολίτην Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευστάθιον
• Μητροπολίτην Πατρών κ. Χρυσόστομον
• Μητροπολίτην Ιερισσού Αγίου Όρους και Αρδαμερίου κ. Θεόκλητον
• Επίσκοπον Κερνίτσης κ. Χρύσανθον
Την παραμονήν της Εορτής 21η Μαϊου 2016, το απόγευμα, έγινε η
υποδοχή των Ιερών Λειψάνων, εις το παρεκκλήσιον Οσιομάρτυρος Παύλου, όπου εψάλη δέησις. Εν συνεχεία, και εν πομπή εις τον Ιερόν Ναόν Προφήτου Ηλιού, όπου εψάλη Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός
χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ιερισσού κ. Θεοκλήτου.
Μετά το πέρας ο Σεβάσμιος Μητροπολίτης μας, καλωσόρισε τους
αδελφούς Αρχιερείς ειπών. Καλωσορίζω υμάς Άγιοι αδελφοί, που
ανταποκριθήκατε στην πρόσκλησιν μας όπως συνεορτάσωμεν την μνήμην των Αγίων Νεομαρτύρων. Σας εύχομαι ποιμασίαν, αγλαόκαρπον και ανέφελον, και υγείαν αστεμφή.
Σήμερα η ιστορική Τριπολιτσά, αγάλλεται, και λαμπροφορεί, και
χαίρει χαράν μεγάλην, γιατί τιμά την μνήμην των νεαρών παλληκαριών, που έσπειραν τα κόκκαλα των, σε ετούτη εδώ την πόλιν και εμείς σήμερα καυχόμεθα λέγοντες: «Από τα κόκκαλα βγαλμένη των Νεομαρτύρων τα
Ιερά, ξεπηδάει και κρατύνεται η πίστις».
Κοντά μας και τα δυο δικά μας παιδιά ο Μητροπολίτης Πατρών κ.
Χρυσόστομος, και Ιερισσού κ. Θεόκλητος, που ηξιώθηκαν να λαμπρύνουν την Ελλαδικήν Εκκλησίαν.
Σήμερα τιμώμεν και προσκυνώμεν, Κλήρος και λαός, τους δυο
Νεομάρτυρες, που πότισαν με το αχνιστό αίμα τους το χώμα της
Τριπολιτσάς. Στο χώμα εδώ που πατάμε, δίπλα στο Σεράϊ; μέσα στην ειρκτή και μέσα στα φοβερά και ανήλιαγα μπουτρούμια, μαρτύρησαν και πέθαναν Αρχιερείς και Πρόκριτοι, της Πελοποννήσου, προσθέτοντας νέους κρίκους,μιας ατελείωτης αλυσίδος Νεομαρτύρων.
Οι Νεομάρτυρες δεν εδειλίασαν, αλλά επεδίωξαν το Μαρτύριον.
Προσερχόμενοι απηύθυναν λόγια στοχαστικά: «Μη σας φοβίζουν τα άγρια πρόσωπα των τυράννων, ούτε οι φωνές τους, ούτε οι φοβέρες τους. Ούτε οι σπαθιές, οι αλυσίδες, οι φυλακές, οι φούρκες, οι πληγές, τα τσεγγέλια, οι φωτιές. Ας τα δεχθήτε με καρτέριαν, για του Χριστού την πίστιν την Άγιαν.»
5
Εμείς οι Νεοέλληνες οφείλομεν να παίρνωμεν παράδειγμα από τους
Νεομάρτυρες. Ο Χριστός δεν ζητά σήμερα μαρτύριον αίματος, αλλά
μαρτυρία πίστεως, καθώς και αληθινής Χριστιανικής και ελληνικής ζωής.
Χριστός και Ελλάδα, είναι οι πηγές φωτός που πρέπει να μας φωτίζουν και να μας καθοδηγούν.
Την κυριώνυμον ημέραν της εορτής, εψάλη η Ακολουθία του Όρθρου,
και Πανηγυρική Πολυαρχιερατική Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του
Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευσταθίου.
Οι εορταστικές θρησκευτικές εκδηλώσεις κορυφώθησαν το απόγευμα
της 22ας Μαϊου 2016, με πανηγυρικόν Πολυαρχιερατικόν Εσπερινόν,
χοροστατούντος του Θεοφιλεστάτου επισκόπου Κερνίτσης κ. Χρυσάνθου.
Επηκολούθησε η Ιερά Λιτάνευσις των Τιμίων Λειψάνων των Άγιων
Νεομαρτύρων, με την συμετοχήν του Ιερού Κλήρου και του Φιλοθέου λαού
ανά την πόλιν. Έτσι τελείωσε η διήμερος θρησκευτική εορτή.
Κλήρος και λαός υπογράψαμε το καθήκον της μνήμης. Το
καθήκον να μην ξεχνάμε… γιατί η λήθη είναι ο διάδρομος της
επαναλήψεως της τραγωδίας.
Είναι αδήριτος η ανάγκη, να γνωρίζομεν τα θεμελιώδη στοιχεία της
ταυτότητός μας. Εάν τα περιφρονίσωμεν, δεν θα είμεθα αντάξιοι διάδοχοι αυτών που θαυματούργησαν. Ότι μας παρέδωσαν οι πατέρες μας, τα ήθη, τα
ιερά και τα όσια, δεν πρέπει με ευκολία να ξεπουλάμε.
Δεν παραδίδομεν την χιλιοτραγουδισμένη Πατρίδα μας και τα άγια
χώματα της, τα ποτισμένα με το αίμα των Αγωνιστών του Έθνους, των
Μαρτύρων και Νεομαρτύρων, για του Χριστού την Πίστιν την Αγίαν και της Πατρίδος την Ελευθερίαν, σε ξένα χέρια.
Αυτό το χώμα που πατάμε είναι Ελληνικό και ανήκει σε εμάς. Δεν
χαρίζεται. Θα το κρατήσωμε με νύχια και με δόντια, όσον και αν θέλουν
κάποιοι να μας βγάλουν απ΄ αυτό. Γι΄ αυτό ας ενώσουμε τα χέρια, και
όλοι μαζί μπορούμε. Ας μάθουν οι Ανθέλληνες ότι: «ζει Κύριος και
υπερηφάνοις αντιτάσσεται.»
Η Ιστορική Τριπολιτσά, και οι Πολιούχοι της Νεομάρτυρες, θα
στέλνουν το μήνυμα της ελπίδος και της προσμονής, σε κάθε ελεύθερον και αγωνιζόμενον Έλληνα, για μια Ελλάδα ελεύθερη, γιατί η Ελευθερία η Εθνική και η ηθική, είναι στηριγμένες σε πολύ ψηλό ΣΤΥΛΟΠΟΔΙ.
(Διονύσιος Σολωμός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι).
Πλέον από απαραίτητα τα λόγια εκείνου του πιο μεγάλου
πεζογράφου, της νέας Ελληνικής πεζογραφίας, το Σκιαθίτη κοσμοκαλόγερου κ. Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, την «κορυφήν των κορυφών, κατά τον ποιητήν, Κώστα Καβάφη»
Ο ίδιος έγραφε, στον Λαμπριάτικο ψάλτη, 1893. «Εν όσω ζω και
αναπνέω, και σωφρονώ, δεν θα παύσω πάντοτε, ιδίως κατά τας
πανεκλάμπρους ταύτας ημέρας να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστόν μου,ωνα περιγράφω μετ΄ έρωτος την φύσιν, και να ζωγραφώ μετά στοργής, τα γνήσια Ελληνικά ήθη. »
