Η ιστορία του ιερού ναού Παναγίας Τρουλλωτής Χίου
Η πληροφορίες είναι απο το βιβλιο ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΝΑΩΝ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΦΡΑΓΚΟΜΑΧΑΛΑ ΚΑΙ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΡΟΥΛΛΩΤΗΣ ΧΙΟΥ
Ο ιστορικός ναός της Παναγίας Τρουλλωτής της πόλης Χίου χτίσθηκε το 1ον σαν μοναστηριακός περί το 2ον ήμισυ του 13ου αιώνα η ακριβείς ημερομηνία της ίδρυσης της Μονής Παναγίας Τρουλλωτής είναι άγνωστη πάντως ανάγεται σε χρόνους παλαιότερους. Τον14ου αιώνα καταστράφηκε τελείως από το φοβερό σεισμό το έτος 1389 και ξαναχτίσθηκε από τους μοναχούς ερειπωθείς δε από τον επίσης καταστρεπτικότατο σεισμό 1881 ανεγέρθη εκ νέου υπό των περιοίκων και μόνον καθ΄ όσον από του εμπρησμού της υπό των τούρκων το 1822 έπαυσε πιθανότατα να υπάρχει η Μονή ο ναός ήταν πάντα μονόκλιτος .Ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια που είχαν κτιστεί από παλαιότατων χρόνων στους δυτικούς πέριξ της πόλεως Χίου γραφικούς λόφους ήταν το μοναστήρι της Παναγίας της Τρουλλωτής. Ολόκληρος ο λόφος με της γόνιμες γύρο πλαγιές του τα ελαιόδεντρα τις αμυγδαλιές και τις τσικουδιές ήταν περιουσία του μοναστηρίου. Ο πρώτος ναΐσκος που κτίστηκε πριν το 14ο αιώνα φαίνεται ότι είχε τρούλο και από αυτόν πηρέ και το όνομα του ο λόφος της Παναγίας που είναι και ο υψηλότερος και δεσπόζων της πόλεως Χίου λόφος έχει θέα προς το μαγευτικό κανάλι που χωρίζει την Χίο και της μικρασιατικές ακτές .Οι κατά καιρούς επίτροποι του ναού προκειμένου να ελκύσουν ενορίτες επέτρεψαν όπως όσοι πτωχοί οικογενειάρχες εξ άλλων συνοικιών υστερούντων στέγης να μπορούν να εγκαθιστούν σε διάφορα σημεία του αραιοκατοικημένου λόφου μικρά ξύλινα παραπήγματα η να χτίζουν μικρούς οικισμούς καταβάλλοντες ασήμαντου ετήσιο ποσόν εις τον ναών δια να έχει κάποιο εισόδημα. Το έτος 1954 οι Τρουλλωτούσοι ακλουθώντας το παράδειγμα των Φραγκομαχαλουσών να ανοικοδομήσουν εκ βάθρων τον εκ του σεισμού της 23 Ιουλίου 1949 ερειπωθέντα μονόκλινο ναό Αγ. Νικολάου Φραγκομαχαλά και να τον κάνουν τρίκλιτον . Ρίχτηκαν και οι Τρουλλωτούσοι με φιλότιμη και ομαδική προσπάθεια όπως δια της προσωπικής των κατά Κυριακές και μη εργάσιμες μέρες εργασίες και του οβόλου των να μεγαλώσουν τον ενοριακό ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου και να τον κάνουν τρίκλιτο. Σήμερα η ενορία αποτελείτε από 500 περίπου σπιτικά .Όλοι οι Τρουλλωτούσοι είναι συσπειρωμένοι αδελφικά γύρο από τον ενοριακό ναό της Κοιμήσης της Θεοτόκου που τους δένει μια ψυχική ενότητα επίσεις την Μεγάλη Παρασκευή την ώρα του επιταφίου οι κοπέλες της γειτονιάς υμνολογούν τα εγκώμια.Την εκκλησία τους αυτή την συμπαρίστανται και την περιποιούνται με θείο ζήλο μεγάλη αγάπη και ευλάβεια, ο ναός της Παναγίας Τρουλλωτής είναι ένας από τους καλύτερα διακοσμημένους συνοικιακούς ναούς της πόλης Χίου και λάμπει από καθαριότητα και στολισμό ο ναός πανηγυρίζει 2 φόρες τον χρόνο στις 15 Αύγουστου που είναι η κυρία εορτή της Παναγίας Κοίμησης και του Αγίου Ελευθερίου 15 Δεκεμβρίου .στην κάτω πλευρά της συνοικίας στο νότιο μέρος της είναι χρισμένο το παρεκκλήσιο του Άγιος Εμφραίμ όπου ήταν και η πρώτη εκκλησία στο νησί της Χίου που πήρε το όνομα του .το περισσότερο μέρος του παρεκκλησιού είναι δωρεάν από ενορίτες επίσης στην Παναγία Τρουλλωτή ανήκει και άλλη μια συνοικία Γιαλούρικων που είναι στο νότιο δυτικό μέρος κοντά στη ιερά Μονή Παναγιά Βοήθειας όπου ένα άλλο παρεκκλήσιο έχει χτισθεί η αγια Ματρόνα η όπου γιορτάζει 20 Οκτωβρίου.
Το 1987 χτίσθηκε σε περίοπτη αμφιθεατρική θέση στο γραφικό λόφο της Παναγίας Τουρλωτής το 4ον δημοτικό σχολείο όπου από την εκκλησιαστική επιτροπή δώρισε το οικόπεδο τις στον οργανισμό σχολικών κτηρίων για χάριν των μαθητών των συνοικιών Τρουλλωτής Γιαλούρικων Παναγίας Βοηθείας και Φραγκομαχαλά
ΕΠΙΜΕΛΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΞΕΒΑΝΗΣ ΕΝΟΡΙΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΡΟΥΛΛΩΤΗΣ
