Η Σμύρνη γιορτάζει σήμερα τον Πολιούχο της Άγιο Πολύκαρπο

* Ο Νέας Σμύρνης Συμεών και ο Σμύρνης Βαρθολομαίος στον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο (Επάνω Μαχαλά), από τον οποίο – που μετατράπηκε σε αποθήκη- ιερά κειμήλια βρίσκονται στην Αγία Φωτεινή Νέας Σμύρνης.

*Χθες Ψυχοσάββατο Τρισάγιο στο Κοιμητήριο.

Η Εκκλησία τιμά σήμερα την μνήμη του Αγίου Πολυκάρπου, Πολιούχου Σμύρνης, του οποίου η αγιότητα αναγνωρίστηκε επίσης από την Καθολική, την Λουθηρανική και την Αγγλικανική εκκλησία.

Ο Άγιος Πολύκαρπος γεννήθηκε περί το 80 μ.Χ. και βαπτίσθηκε Χριστιανός σε νεαρή ηλικία. Υπήρξε μαζί με τον Άγιο Ιγνάτιο τον Θεοφόρο μαθητής του Ευαγγελιστή Ιωάννη. Λίγο πριν την κοίμηση του ο πρώτος Επίσκοπος Σμύρνης Άγιος Βουκόλος (η. μ. 6 Φεβρουαρίου), χειροτόνησε ως διάδοχό του, τον Πολύκαρπο , ο οποίος διακρινόταν για την σωφροσύνη, τη θεολογική κατάρτιση και την αφοσίωση στη διδασκαλία του Ευαγγελίου. Σύμφωνα με τους μελετητές ήταν ο γνησιότατος εκπρόσωπος της αποστολικής διδασκαλίας σε όλες τις Εκκλησίες της Ασίας. Αν και είχε φθάσει σε μεγάλη ηλικία, πήγε στην Ρώμη για να επιλύσει με τον Επίσκοπό της, Ανίκητο, το ζήτημα του εορτασμού του Πάσχα. Το πρόβλημα ήταν ότι οι Εκκλησίες της Μικράς Ασίας εόρταζαν το Πάσχα , με το ιουδαϊκό ημερολόγιο ( 14 του μηνός Νισσάν, δηλαδή από 16 Μαρτίου έως 15 Απριλίου) σε οποιαδήποτε ημέρα και αν τύχαινε αυτό. Αντίθετα, οι άλλες Εκκλησίες δεν εόρταζαν καθόλου το Πάσχα και περιορίζονταν στον εβδομαδιαίο εορτασμό της Αναστάσεως, την Κυριακή και ειδικά σε εκείνη , μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Για την διαφορά αυτή η Εκκλησία Ρώμης τηρούσε αυστηρή στάση έναντι των Μικρασιατών. Αν και δεν επιτεύχθηκε μεταξύ τους συμφωνία, εντούτοις οι δύο Επίσκοποι αποχαιρετίστηκαν «εν αγάπη». Ο Πολύκαρπος μαρτύρησε σε βαθύ γήρας στο στάδιο της Σμύρνης κατά τον διωγμό του Μάρκου Αυρηλίου.
Μέχρι το τραγικό 1922 οι Σμυρναίοι πανηγύριζαν , στις 23 Φεβρουαρίου τον Πολυούχο τους. Σήμερα, μέρα μνήμης του Αγίου, η Ορθόδοξη Κοινότητα Σμύρνης και ανασυσταθείασα το 2016 Μητρόπολη Σμύρνης θα τιμήσουν τον πολιούχο τους στον ιστορικό ναό των Αγίων Βουκόλου και Πολυκάρπου. Στις 9π.μ. θα αρχίσει ο Όρθρος και θα ακολουθήσει Τρισαρχιερατική Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτου Νέας Σμύρνης , Συμεών, ο οποίος και θα κηρύξη τον Θείον Λόγον, συλλειτουργούντων του Μητροπολίτου Σμύρνης, Βαρθολομαίου και του Επισκόπου Ευδοκιάδος, Αμβροσίου.

Χθες το απόγευμα τελέστηκε Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός για τον Πολιούχο της Σμύρνης στον ιστορικό ναό , στην στη λαϊκή συνοικία του Μπασμανέ (Basmane) .

Ο ναός χτίστηκε από την ελληνική κοινότητα του Μπασμανέ το 1886. Με τον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο και τον εριπειώδη Ναό της Μονής του Προφήτη Ηλία είναι οι μόνοι από τους 16 ναούς της πόλης της Σμύρνης, που γλίτωσαν από την μεγάλη πυρκαγιά του 1922.

Ο ναός, με διαστάσεις 30Χ 17 τμ, αρχικά μετατράπηκε σε αρχαιολογικό μουσείο, με εντολή του Κεμάλ Ατατούρκ. Μετά το 1951 ο Ναός απέκτησε διάφορες χρήσεις, όπως χώρος για πρόβες σε έργα όπερας, αλλά τελικά περιέπεσε στην αφάνεια και εγκαταλείφθηκε. Η μαρμάρινη πύλη του είναι έργο του Σμυρναίου γλύπτη Περάκη.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2010 ο Μητροπολιτικός Δήμος Σμύρνης έκανε έργα ανακαίνισης και ο ναός χρησιμοποιείται ως πολυχώρος πολιτισμού. Ωστόσο , στις μεγάλες εορτές παραχωρείται στην Ορθόδοξη Κοινότητα της Σμύρνης.
Στον Μέγα Εσπερινό χθες χοροστάτησε ο Νέας Σμύρνης Συμεών , συμπροσευχομένου του Σμύρνης Βαρθολομαίου.

Τον Εσπερινό παρακολούθησαν η Γενική Πρόξενος της Ελλάδος , Αργυρώ Παπούλια, ο Δήμαρχος Νέας Σμύρνης , Σταύρος Τζουλάκης, ο πρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών Αιγάλεω Σταύρος Κουτούλιας , καθηγητές, και φοιτητές, που πήραν μέρος στο Διεθνές Συνέδριο για τον Άγιο Πολύκαρπο και μέλη της Ορθόδοξης Κοινότητας Σμύρνης.

Ο Μητροπολίτης Συμεών ευλόγησε την Αρτοκλασία και διένειμε τεμάχια άρτου στο εκκλησίασμα.
Τον Θείο Λόγο κήρυξε ο ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος, Χρυσόστομος Νάσσης, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Μεταξύ άλλων επεσήμανε ότι ο Άγιος Πολύκαρπος «στη δική του ώρα πειρασμού και δοκιμασίας, μαρτυρίου και ομολογίας ¨ὁ θαυμασιώτατος Πολύκαρπος¨, ¨ὁ ἐπίσημος καὶ ἀποστολικός διδάσκαλος καὶ προφητικὸς γενόμενος ἐπίσκοπος¨ και αθλητής της Σμύρνης προσέφερε τον εαυτό του ως ολοκαύτωμα ζωντανό και ¨ὁλοκάρπωμα θυσίας¨ ειρηνικό, ευάρεστο στον Κύριο. Κατενώπιον των ισχυρών της γης ο γηραιός και αδύναμος σωματικά Επίσκοπος δεν ταράχθηκε, δεν δειλίασε. Το πρόσωπό του ήταν ειρηνικό, γαλήνιο και λαμπερό. Οι αντίδικοί του προσπάθησαν μέχρι τέλους, χωρίς αποτέλεσμα, να τον πείσουν να αρνηθεί τον Χριστό».

Εμείς σήμερα, προέτρεψε ο π. Χρυσόστομος, « κατενώπιον της ιεράς μορφής του αγίου ιερομάρτυρος Πολυκάρπου, με πνευματική ανδρεία και σαφήνεια ομολογούμε δυναμικά ότι, καίτοι συντετριμμένοι και τεταπεινωμένοι, αδύναμοι και λιγοστοί, δεν θα αρνηθούμε τον Χριστό!».

Υπόδειγμα και στήριγμά μας, επεσήμανε, «ο σεπτός και σεμνός Πολύκαρπος. Ο παρακλητικός του λόγος, παρηγοριά μας και έμπνευση: ¨Παρακαλῶ … πάντας ὑμᾶς¨, τον ακούμε να μας λέει χαμηλοφώνως, ¨Σας παρακαλώ όλους, να πειθαρχήσετε στον λόγο της δικαιοσύ-νης και να ασκήσετε κάθε υπομονή, σαν αυτή που είδατε με τα ίδια σας τα μάτια όχι μόνο στο παράδειγμα του Ιγνατίου και του Ζωσίμου και του Ρούφου, αλλά κι άλλων που βρέθηκαν ανάμεσά σας, και στο πρόσωπο του Παύλου και των λοιπών αποστόλων».
Επίσης , ο π. Χρυσόστομος τόνισε: «στο πρόσωπο όλων αυτών, σήμερα προσθέτουμε ταπεινά – με ευγνωμοσύνη και ευλάβεια – το πρόσωπο του αγίου ιερομάρτυρος Πολυκάρπου, ποιμένος και προστάτου και διαπύρου πρὸς Θεὸν εὐχέ-του πάντων ὑμῶν».

Τρισάγιο στο Κοιμητήριο

Για τις ψυχές των αναπαυθέντων στην γη της Ιωνίας δεήθηκαν σήμερα, Ψυχοσάββατο, στο Ορθόδοξο Κοιμητήριο Σμύρνης, που δημιουργήθηκε μετά το 1930 στον Κουκλουτζά, οι Μητροπολίτες Νέας Σμύρνης Συμεών και Σμύρνης Βαρθολομαίος. Τέλεσαν τρισάγιο και ευλόγησαν τα κόλλυβα. Ανάμεσα στα μνήματα είναι του Ιωάννη Π. Πετρίδη, ο οποίος ήταν Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος και κοιμήθηκε το 1942 και του Αρχιμανδρίτη Δοσίθεου Κλάδη, ο οποίος κοιμήθηκε το 1953.

Άγιος Ιωάννης Θεολόγος (Επάνω Μαχαλά)
Οι δύο Μητροπολίτες επισκέφθηκαν τον ερειπιώδη Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου (Επάνω Μαχαλά), ο οποίος είναι αποθήκη και δεν υπάρχει πρόσβαση. Στον περίβολο του μέχρι το 1922 λειτουργούσε ελληνικό σχολείο. Στην συνέχεια το σχολείο έγινε τουρκικό.

Ο ναός έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι, μέχρι το 1930 σώζονταν το τέμπλο, ο αρχιερατικός θρόνος, και ο άμβωνας . Όλα ξυλόγλυπτα και πανομοιότυπα , αφού κατασκευάστηκαν και από τον ίδιο τεχνίτη με εκείνα του πυρποληθέντος το 1922 ιστορικού Μητροπολιτικού Ναού της Αγίας Φωτεινής . Τα πάνσεπτα αυτά κειμήλια, που εντοπίστηκαν από τον ιερέα Γεώργιο Γροπέτη , κατόπιν αιτήματος του τότε πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου προς την τουρκική κυβέρνηση χορηγήθηκαν στο Ελληνικό Προξενείο. Απαιτήθηκαν πολλές προσπάθειες μέχρι να φθάσουν στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο Βυζαντινό Μουσείο. Εδώ και περισσότερο από 70 χρόνια κοσμούν τον Ιερό Ναό Αγίας Φωτεινής Νέας Σμύρνης , που εγκαινιάστηκε το 1940 και από το 1974 είναι ο Μητροπολιτικός Ναός της Νέας Σμύρνης.

Οι Μητροπολίτες Συμεών και Βαρθολομαίος είχαν την δυνατότητα να δουν μόνο την σωζόμενη εξωτερική πύλη του Ναού του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου. Ο φωτογραφικός φακός κατάφερε από μια μικρή τρύπα να πάρει μια φωτογραφία μέρους του εξωνάρθηκα.