Του π. Ηλία Μάκου
Μέσα στον κατακλυσμό της πρωτοφανούς βαρβαρότητας, που δύσκολα μπορούσαν οι ψυχές να πάρουν ανάσα, μέσα στο πνιχτό και απαίσιο και πισσάτο σκοτάδι της Κατοχής, οι κάτοικοι των Λιγκιάδων, αν και τα σπίτια τους κάηκαν και εξολοθρεύθηκαν οι ίδιοι, μεγαλούργησαν.
Και το νιώθει καλά αυτό ο ο μοναδικός επιζών της γερμανικής κτηνωδίας Παναγιώτης Μπαμπούσκας, που ήταν παρών στην εκδήλωση, όπως κάνει κάθε χρόνο άλλωστε και το στεφάνι του, πρώτο μάλιστα στη σειρά κατάθεσης, δεν λείπει από το μνημείο.
Κάθε σπιθαμή της ελληνικής γης και μια θυσία. Κάθε σπιθαμή της Ελληνικής πατρίδας και ένας ηρωισμός. Κάθε σπιθαμή του ελληνικού χώρου και αποτύπωμα του συνθήματος «θαρσείτε». Έτσι και στους Λιγγιάδες.
Μετά την επιμνημόσυνη δέηση στο ναό του αγίου Γεωργίου από τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Μάξιμο, έγινε στο χώρο του μνημείο τρισάγιο, προσκλητήριο νεκρών και κατάθεση στεφάνων.
Μιλώντας ο δήμαρχος Ιωαννίνων Δημήτρης Παπαγεωργίου περιέγραψε τα δραματικά γεγονότα εκείνης της τραγικής εποχής, που τόσες πληγές άφησαν, οι οποίες αιμορροούν ακόμη και τόσα χρόνια μετά.
Και τόνισε ότι είναι καθοριστικός παράγοντας για να μην συμβούν άλλες τέτοιες τραγωδίες η δύναμη της μνήμης.
Την εκδήλωση χαιρέτισε, εκ μέρους της Κυβέρνησης, η Υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Μαρία-Αλεξάνδρα Κεφάλα, τονίζοντας ότι “80 χρόνια μετά η μνήμη των θυμάτων παραμένει ζωντανή και η θυσία τους φάρος για τις επόμενες γενιές”.
Χαιρετισμό απηύθυνε και ο πρόεδρος των Λιγκιάδων, ο οποίος τόνισε ότι η θηριωδία που συντελέστηκε στους Λιγκιάδες από τα ναζιστικά στρατεύματα ήταν μία από τις μεγαλύτερες στην Ήπειρο και οι μνήμες παραμένουν ακόμη νωπές.
Παρέστησαν οι Μητροπολίτης Ιωαννίνων Μάξιμος, η υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Μαρία-Αλεξάνδρα-Κεφάλα, ο Πρέσβης της Γερμανίας στην Ελλάδα Αντρέας Κιντλ, οι βουλευτές Ιωαννίνων Μερόπη Τζούφη του ΣΥΡΙΖΑ και Γιάννης Τσίμαρης του ΠΑΣΟΚ, ο δήμαρχος Ιωαννιτών, ως εκπρόσωπος της Περιφέρειας Ηπείρου η αντιπεριφερειάρχης Παναγιώτα Μητροκώστα, οι τοπικές αστυνομικές και στρατιωτικές αρχές κ. ά.
Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΕΠΙΖΩΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΑΜΠΟΥΣΚΑΣ
Είναι εντυπωσιακό αυτό, που συνέβη με τους κατοίκους των Λιγκιάδων. Ούτε καν η ιδέα του ελάχιστου δισταγμού δεν πέρασε από το μυαλό κανενός, είτε ήταν παιδί, είτε γυναίκα, είτε ηλικιωμένος. Όλοι τους όρθιοι, όλοι τους ισχυροί, εκτελέστηκαν ως τιτάνες, περιφρονώντας τον βδελυρό εχθρό.
Ο Παναγιώτης Μπαμπούσκας, ήταν μερικών μηνών βρέφος, όταν η φάλαγγα των μηχανοκίνητων γερμανικών διμοιριών χτύπησε το χωριό σε αντίποινα για τη δράση των αντάρτικων σωμάτων.
Οι Γερμανοί κατέκαψαν τα λιγοστά σπίτια, τα υποστατικά και τις αποθήκες, άλλους έστησαν στο πλάτωμα, άλλους τους εκτέλεσαν μπροστά στα ανώφλια των σπιτιών ή μέσα στις κάμαρες και στα κατώγια.
Από τους 96, που μέτρησαν με σπουδή οι κατακτητές γλίτωσαν τον θάνατο μόνο τέσσερις. Το βρέφος, μια νεαρή γυναίκα, που τα κορμιά των συγχωριανών της την κάλυψαν πέφτοντας την ώρα του πολυβολισμού και δύο 24χρονοι άνδρες, που οι σφαίρες τούς τραυμάτισαν επιπόλαια.
Οκτώ δεκαετίες μετά απέμεινε από αυτούς μόνο ο κ. Μπαμπούσκας. Το μακελειό το γνωρίζει μόνο από τις διηγήσεις των μεγαλυτέρων, που, όπως έχει πει, «ευτυχώς για εκείνους και εμένα, που με έβγαλαν από τα αίματα και το φονικό, είχαν φύγει μερικές μέρες νωρίτερα για τη συγκομιδή των καρυδιών στις Καρυές».
Αλλά και αυτοί δεν ήταν πολλοί. Μερικές ντουζίνες άνθρωποι, κυρίως μεσήλικοι και νεαροί άνδρες, που βρήκαν επιστρέφοντας τις γυναίκες, τα παιδιά, τους γεροντότερους σε λίμνες αίματος.
Ο πατέρας του κ. Μπαμπούσκα δεν συνήλθε ποτέ από το σοκ. Πέθανε από τη στενοχώρια του δύο χρόνια μετά. Το ορφανό παιδί ακολούθησε τη μοίρα των άλλων, ξεκληρισμένων οικογενειών. Πρώτα, εσωτερική μετανάστευση, στα Ιωάννινα, στο Νησί, στις Καρυές, δουλεύοντας τσοπανάκος στα κοπάδια των αιγοπροβάτων και των αγελάδων. Αργότερα, μετά το στρατιωτικό, στην Αθήνα, εργάτης κοντά τριάντα χρόνια στη Χαλυβουργική. Παντρεύτηκε, έκανε οικογένεια, γύρισε στο χωριό.
Το 2007 ο κ. Μπαμπούσκας ταξίδεψε μαζί με άλλους επιζήσαντες στη Γερμανία, προσκεκλημένος του Πανεπιστημίου του Μονάχου σε ένα συνέδριο για τα εγκλήματα της Βέρμαχτ στην Ελλάδα.
«Έρχονταν νέοι άνθρωποι, φοιτητές, μας αγκάλιαζαν, κάποιοι έκλαιγαν. Όταν πήραμε τον λόγο και μιλήσαμε για τους Λιγκιάδες, εγώ και ένας ακόμη συντοπίτης, μας χειροκροτούσαν για ώρα πολλή», έχει αναφέρει ο ίδιος.
Περήφανες υψώνονται νοερά οι πυραμίδες, που σχηματίζουν οι ηρωικές καρδιές των εκτελεσθέντων στους Λιγκιάδες.
Και εκεί ηχεί μια σάλπιγγα της μάνας Ελλάδας για να θυμίζει πάντοτε το τρανό ψυχικό ύψος των Ελλήνων.
