ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ Μ.ΤΖΟΥΜΑ

Η εορτή του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου, πριν λίγες ημέρες και η απόφασή του να εορτάσει διαφορετικά και επίσημα για πρώτη ουσιαστικά φορά, στα δέκα χρόνια που είναι Αρχιεπίσκοπος, μας δίνει την ευκαιρία να καταθέσουμε και πάλι λίγες σκέψεις.

Πολλοί από τους αναγνώστες μας, καθώς θα διαβάζουν τις σκέψεις αυτές , ενδεχομένως να παραξενευτούν και να αναρωτηθούν για την αγνότητα των προθέσεών μας να προσεγγίσουμε το φαινόμενο.. «Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος»,χωρίς φόβο αλλά και χωρίς πάθος.

Ίσως γιατί δεν περίμεναν από μένα να ασχοληθώ για δεύτερη φορά μέσα σε έξι μήνες με την Αρχιεπισκοπεία Ιερωνύμου. Ίσως γιατί ορισμένοι θεωρούν οτι δεν μπορούμε να ασχολούμαστε εμείς με τον νυν Αρχιεπίσκοπο, αφού δεν ανήκουμε στο στενό περιβάλλον του. Όσοι δεν ανήκουν στους… «ημέτερους», δεν μπορούν να ασχολούνται με τον Αρχιεπίσκοπο, δεν έχουν δικαίωμα να πούν και πολύ περισσότερο να γράψουν, ακόμη και μία καλή ή έστω, με κριτική διάθεση κουβέντα, για τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο τον Β ´.

Και τούτο μπορεί να θεωρείται ως ένα βαθμό αιτιολογημένο για μένα,αφού ως γνωστόν, δεν είμαι απ´αυτούς που ανήκουν στους ευνοούμενους της αρχιεπισκοπικής αυλής.
Ούτε καν στους συνομιλητές του Αρχιεπισκόπου! Για να έχεις αυτό το προνόμιο πρέπει να είσαι ή απόφοιτος του …Χάρβαρντ, ή κατά δήλωσή σου και μάλιστα σε αίθουσα δικαστηρίου, να είσαι αμόρφωτος, ή να μην έχεις κάποιο πτυχίο, αλλά παρ´όλα αυτά να διευθύνεις και να κατευθύνεις τη…φιλανθρωπία της Εκκλησίας!Τόσο καλά!

Εγώ ήμουν και παραμένω βαθύτατα προσηλωμένος στη μνήμη του Μεγάλου Αρχιεπισκόπου και Πνευματικού μου Πατέρα Χριστοδούλου, που έφυγε απ´αυτή τη ζωή πολεμούμενος αβυσσαλέα, από εχθρούς κι από φίλους. Δεν τον άφησαν όλοι αυτοί οι μικρόψυχοι και εμπαθείς να χαρεί ούτε μία μέρα της δεκάχρονης Αρχιεπισκοπείας του. Ήταν στο κρεββάτι του πόνου και ακόμη τον πολεμούσαν! Γιαυτό του εξασφάλισαν με όλα αυτά, το οσιακό τέλος που είχε! Ο Θεός έχει για όλα το σχέδιό του.

Και επειδή έχω μάθει στη ζωή μου να ομιλώ πάντα με αλήθειες-ακόμη κι αν χρειαστεί μερικές φορές να δυσαρεστώ κάποιους εκ των συνομιλητών μου-το αυτό θα πράξω και τώρα!

Εν προκειμένω, θεωρώ υποχρέωσή μου να καταθέσω και πάλι δύο λέξεις- φτωχές εκφράσεις για τον εορτάζοντα Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, αφού δεν το κάνουν αυτοί που όφειλαν να γράψουν: οι ευεργετημένοι και οι βολεμένοι! Αλλά αφού έδεσαν το γαίδαρό τους ,τί ανάγκη έχουν τώρα;

Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος συμπλήρωσε ήδη δέκα χρόνια στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο. Χρόνος ικανός για να μετρήσει κανείς το μέχρι σήμερα έργο του,τα όποια επιτεύγματά του,αλλά και τις όποιες αστοχίες του-ασφαλώς δεν λείπουν κι αυτές από την ενάσκηση της διοίκησης!

Μπορεί να μην είμαι το καταλληλότερο πρόσωπο για να καταθέσω τη γνώμη μου για όλα αυτά. Κι όπως προείπα μπορεί μερικοί εκ των αναγνωστών να με θεωρήσουν υποκειμενικό ή εμπαθή.

Άλλοι πάλι — οι πλέον καχύποπτοι–να εντάξουν αυτή την ψυχόρμητη ενέργειά μου, σε απόπειρα καιροσκοπικής αντίληψης και εκμετάλλευσης αλλά και εξυπηρέτησης ιδιοτελών στόχων και σκοπών.

Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι αληθές! Και οι πέτρες γνωρίζουν ότι τέτοιες βλέψεις δεν είχα ποτέ ,ούτε επί παντοδυναμίας του Χριστοδούλου, επομένως πώς μπορώ να τις έχω τώρα από τον Ιερώνυμο, από τον οποίο θεωρούμαι κόκκινο πανί;

Οι λίγες φορές που πέρασα το κατώφλι της Αγίας Φιλοθέης τελευταία ήταν για να δω τον Πρωτοσύγκελλο της Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών, Θεοφ. Επίσκοπο Θεσπιών Συμεών, τον οποίο τιμώ και σέβομαι!

Ίσως γιαυτό όταν άνθρωποι με τις δικές μου αντιλήψεις καταθέτουν τις σκέψεις τους για τον Αρχιεπίσκοπο, τότε θα πρέπει η γνώμη τους να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη.Γιατί κάτι διαφορετικό έχουν να πούν που μπορεί να μην το έχουν σκεφτεί οι… σοφοί που τον περιβάλλουν!

Και για τις σκέψεις αυτές, αφορμή μας έδωσε η ονομαστική εορτή του αλλά και η επισημότητα με την οποία εορτάστηκε ,για πρώτη φορά, μετά από δέκα χρόνια.

Με πολλές σκέψεις, αλλά και συζητήσεις από κοντά αλλά, κυρίως, τηλεφωνικά, έγινε δεκτή η είδηση ότι ο Αρχιεπίσκοπος θέλησε να εορτάσει τα ονομαστήριά του στον Καθεδρικό ναό Αθηνών, με επισημότητα και όπως ήταν αναμενόμενο με την παρουσία πολλών Ιεραρχών.

Ήταν λένε ιδέα και εισήγηση του καλού και αφοσιωμένου στενού συνεργάτη του, του Πρωτοσυγγέλου του, Θεοφ.Επισκόπου Θεσπιών Συμεών.

Και ο Αρχιεπίσκοπος το αποδέχθηκε. Θέλησε λένε κάποιοι , να στείλει με αυτό τον τρόπο η Εκκλησία το δικό της μήνυμα ενότητας της Ιεραρχίας εν τω προσώπω του.

Η παρουσία μάλιστα Ιεραρχών του Οικουμενικού Πατριαρχείου- σε μία εποχή που οι σχέσεις των δύο Εκκλησιών περνούν μία ακόμη κρίση- προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση και ποικίλα τόσα σχόλια .

Και το γεγονός αυτό συμπίπτει τρείς ημέρες μετά την …άστοχη ερώτηση του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου προς τον Υπουργό Παιδείας, για το … «αν τελείωσε η περιοδεία του Πατριάρχη στην Ελλάδα…».

Τρείς ,τουλάχιστον, ιεράρχες του Οικουμενικού θρόνου, εκτός των ενδημούντων, έδωσαν παρουσία.Μόνον ο Σεβ. Αδριανουπόλεως Αμφιλόχιος, δεν παρέστη, όπως ήταν αναμενόμενο!

Αναρωτιέμαι πώς θα μπορούσε να συμβεί κάτι ανάλογο επί ημερών του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου; Τότε ούτε έξω από την Αγίας Φιλοθέης δεν περνούσαν οι Πατριαρχικοί,ακόμη και όταν εόρταζε! Και κάθε φορά που ανέβαιναν το κατώφλι της ήταν για να μεταφέρουν κάποιο λυπητερό ραβασάκι του Πατριάρχη προς τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Τώρα είναι όλα αλλιώς! Δοξασμένο το όνομα του Κυρίου!

Πάντως η συγκέντρωση τόσων Ιεραρχών στην εορτή του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου- Ιεραρχών εκλεγέντων επί των ημερών του αλλά και επί των ημερών του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ αλλά και, κυρίως,επί Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου-ήταν εντυπωσιακή και αξιοσημείωτη.

Πρέπει να ικανοποιήθηκε ο Αρχιεπίσκοπος από τις παρουσίες αυτές, οι οποίες απέδειξαν έμπρακτα ότι ενδοεκκλησιαστική αντιπολίτευση δεν υπάρχει σήμερα.

Πολλά μάθαμε ότι έγιναν παρασκηνιακά στο πλαίσιο αυτού του εσπερινού για τον Όσιο Ιερώνυμο του Πενταγλώσσου. Από τον λόγο που ανέβασε τον Γέροντα Σεβ. Περιστερίου Χρυσόστομο στο παραθρόνιο, μέχρι την υποβολή που έκανε ο Σεβ. Δωδώνης Χρυσόστομος προς τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, να δώσει στον Γέροντα Περιστερίου να πεί το… «ΝΥΝ ΑΠΟΛΥΕΙΣ ΤΟΝ ΔΟΥΛΟΝ ΣΟΥ ΔΕΣΠΟΤΑ» με ο,τι αυτό συμβολίζει,επισημαίνει και εννοεί …

Ας μην σχολιάσουμε περαιτέρω!Και ας μην πούμε για την απουσία του πιστού λαού από αυτή την εορτή, που οι ίδιοι οι παριστάμενοι μας πληροφόρησαν. Οι δικές μας πληροφορίες, ωστόσο, λένε ότι άρτος και γλυκά για χίλια πρόσωπα, που είχε φροντίσει καθηκόντως να υπάρχουν ο Θεοφ. Θεσπιών, αναλώθηκαν επιτυχώς !

Ας μείνουμε, πάντως, με την εικόνα των πολλών Ιεραρχών και κληρικών της Αρχιεπισκοπής που προσήλθαν στον Μητροπολιτικό Ναό και απέδειξαν την ενότητα της Ιεραρχίας και της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Η αλήθεια είναι οτι ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, μετά την εκλογή του στον Πρώτο Θρόνο της Ελλάδος δεν άλλαξε καθόλου! Έμεινε όπως ακριβώς ήταν,μη θέλοντας να αλλάξει, να παραστήσει ή να μιμηθεί κάποιον άλλον! Και με τον τρόπο αυτό κατάφερε τη σκυτάλη που άφησε πίσω του ο Μακαριστός Χριστόδουλος, να την μεταφέρει κάποια βήματα μπροστά και να μιλάνε όλοι σήμερα για το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας και για τον ήρεμο,μειλίχιο και συγκαταβατικό Αρχιεπίσκοπο.Και τίποτα να μην έχει γίνει η εντύπωση αυτή που επικρατεί είναι ένα θετικό πρόσημο για την Εκκλησία.

Ναι, ο κ. Ιερώνυμος, μπορεί να είναι ως ανθρώπινος χαρακτήρας, εντελώς διαφορετικός από τον προκάτοχό του Χριστόδουλο, ακολουθεί όμως μέχρι τώρα, σε πολλά θέματα ίδια γραμμή και βαδίζει στα χνάρια του προκατόχου του.Απλά δεν το βροντοφωνάζει! Κινείται με μία ιδιαίτερη στρατηγική και βρίσκει τους κατάλληλους ανθρώπους να φέρουν εις πέρας τα σχέδια που συλλαμβάνει. Ακόμη και στη νέα ρήξη που έχει δημιουργηθεί με το Φανάρι, κανείς δεν μπορεί να πεί ευθέως ότι ο ίδιος είπε ή έκανε κάτι που να τον εκθέτει! Έχει τα ενεργούμενά του τα οποία κινούνται κατ´εντολή και πράττουν κάθε τι που απαιτείται με απολύτως υπηρεσιακό τρόπο.

Δεν είναι τυχαίο πάντως, αυτό που συχνά λέει για το θέμα αυτό:

-“Ποιός θα μου τόλεγε οτι θα δικαίωνα τον προκάτοχό μου Χριστόδουλο”.

Η “στρατηγική” των δύο Προκαθημένων διαφέρει. Άλλωστε οι μεθοδεύσεις που ακολουθεί ένας ηγέτης για να φτάσει στο στόχο του είναι πάντα αποτέλεσμα των προσωπικών του πεποιθήσεων και απόψεων. Είναι απόλυτα συνδεδεμένες με την προσωπικότητά του και τον χαρακτήρα του!

Ο Ιερώνυμος, μπορεί να μην είναι τόσο πληθωρικός και θορυβώδης στην έκφραση, στους τρόπους και στη συμπεριφορά, όπως ο Μακαριστός Χριστόδουλος,αλλά έχει μία ικανότητα να εμπνέει ηρεμία και σιγουριά, στον όποιο συνομιλητή του!

Και τίποτα να μην πεί,ή να μη δεσμευτεί στο συνομιλητή του, κατορθώνει να μεταδίδει την ικανοποίηση της πληρότητας της επικοινωνίας που είχε μαζί του.Είναι ψυχρός και ανέκφραστος και λέει τα πιο σκληρά πράγματα με τον πλέον απαθή τρόπο! Έτσι ήταν πάντα! Αλλά όσο περνά ο καιρός η κατάσταση αυτή …χειροτερεύει.

Το προσόν αυτό,αδιαμφισβήτητα ειδικό του κ. Ιερωνύμου και αναμφίβολα ενισχυτικό της προσωπικότητάς του, κάνει ξεχωριστή την ιδιοσυγκρασία του και τον κατατάσσει στην εκκλησιαστική μας ιστορία, ως μία στρατηγική φυσιογνωμία.

Διηγούνται κατά τις συνομιλίες τους, μέλη του Κοινοβουλίου οτι οτποιοδήποτε αίτημα της Εκκλησίας και του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου κι αν έλθει , η απάντηση όλων – υπερκομματικά– είναι θετική!Ειδικά ο Πρωθυπουργός κ. Τσίπρας δεν θέλει να τον στενοχωρεί!
Εξ αυτού συμπεραίνουμε ότι όποιο θέμα της Εκκλησίας δεν περνά και δεν τακτοποιείται όπως θέλουν οι πολλοί και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι είναι γιατί και ο Αρχιεπίσκοπος δεν έχει δείξει ιδιαίτερη ζήλο και δεν έχει ασκήσει πίεση στον Πρωθυπουργό.Αν είχε πιέσει τα πράγματα θα τα είχε καταφέρει!

Το συμπέρασμα είναι ότι οι κυβερνητικοί σε γενικές γραμμές δεν θέλουν να κακοκαρδίζουν τον Ιερώνυμο αφού κι ο Ιερώνυμος, με τη γενικότερη στάση του και την συμπεριφορά του και κυρίως με την .. “σιωπή” του,δεν κακοκαρδίζει κανένα πολιτικό, όπου κι αν ανήκει.

Οι πολιτικοί μας έκαναν το λάθος στο παρελθόν να βλέπουν και να κρίνουν τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο– επειδή τους τα έλεγε έξω από τα δόντια– ως ιδεολογικό αντίπαλο! Και αυτό το πλήρωσε ακριβά! Στα δέκα χρόνια Αρχιεπισκοπείας του Χριστόδουλου, δηλαδή σε 3650 ημέρες, κατάφερε να πρωταγωνιστήσει ως Αρχιεπίσκοπος σε πάνω από 3200 πρωτοσέλιδα! Πρόκειται για πραγματικό άθλο! Άσχετο αν πολλά εξ αυτών ήταν υβριστικά!

Ο Ιερώνυμος είναι εντελώς διαφορετικός!Δεν ομιλεί πολύ και δεν μπλέκει στα πόδια των πολιτικών.Τους χρησιμοποιεί και τους αφήνει- τηρουμένων των αναλογιών- να τον «χρησιμοποιούν» χωρίς να τον εκθέτουν! Και αυτό το εκτιμά ο πολιτικός κόσμος και ο ίδιος το εισπράττει!Ξέρει να παίρνει αυτό που θέλει με έναν δικό του τρόπο, χωρίς τριβές, έριδες και προστριβές!

Ακόμη και οι σχέσεις του με την Ιεραρχία, δηλαδή τους συνεπισκόπους του Ιεράρχες,είναι εξαιρετική.Είναι ο μοναδικός Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Ελλάδος που δεν έχει αντιπολίτευση.

Από πίσω του λένε όλοι τα μύρια όσα! Αλλά ενώπιόν του είναι όλοι τους… προσκοπάκια!

Ενώ πολλοί εκ των Ιεραρχών θα μπορούσαν να μην διάκεινται ευμενώς προς τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο-αφού πλην των εκλεγέντων και των χειροτονεθέντων εξ αυτού, οι υπόλοιποι δεν του οφείλουν τίποτα-εντούτοις τον αντιμετωπίζουν, στην πλειοψηφία τους τουλάχιστον, με σεβασμό και ικανοποιούν πάντα τις όποιες επιθυμίες του. Και αυτό πρέπει να του το πιστώσουμε! Αντιθέτως να το χρεώσουμε αναλογικά σε αυτούς που τον βρίζουν στα μετόπισθεν και από κοντά …προσκυνούν!

Μπορεί κάποιοι εκ των Ιεραρχών μας να καταλογίζουν στον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο βραδυφλεγή ανακλαστικά και ήπιους τόννους,ως προς την αντιμετώπιση των διαφόρων θεμάτων που απασχολούν την Εκκλησία και την κοινωνία μας . Και τα δύο αυτά κατατάσσουν την Εκκλησία, δυστυχώς, σε θέση ουραγού και όχι μπροστάρη, όπως την ήθελε και την είχε αναβαθμίσει ο Μακαριστός Χριστόδουλος.

Όμως ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώμυμος φρονεί οτι σε μία εποχή γενικότερης κρίσης, η Εκκλησία ως θεσμός,πρέπει να μένει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και των πολιτικών αντιπαραθέσεων , για να μπορεί να περνά απαρατήρητη και να επιβάλλει τις θέσεις της, χωρίς να δίνει αφορμές για σχόλια κι αρνητική κριτική.

Το περίεργο, ωστόσο, είναι οτι οι ίδιοι Μητροπολίτες( με εξαίρεση τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων Αμβρόσιο, που εφαρμόζει επακριβώς ως Ιεράρχης στην επαρχία του , αυτά που απαιτεί από τον Αρχιεπίσκοπο και την Εκκλησία) αυτά για τα οποία κατηγορούν τον Ιερώνυμο –για επικοινωνιακό έλλειμα και χαμηλούς τόνους — οι ίδιοι στις επαρχίες τους ακολουθούν την ίδια και απαράλλαχτη με τον Αρχιεπίσκοπο τακτική.
Δηλαδή του ζητούν να κάνει κάτι που οι ίδιοι δεν κάνουν.Και το χειρότερο είναι ότι αυτά που του καταμαρτυρούν, τα λένε πίσω από την πλάτη του, αφού από μπροστά όλοι δείχνουν πλήρη ταυτότητα απόψεων και συμφωνία σε όλα. “Ο φόβος φυλάει τα έρμα…”

Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι φυσικό ο κ. Ιερώνυμος να νοιώθει ασφαλής και διπλά δυνατός, αφού η στρατηγική που εφαρμόζει όχι μόνον είναι επιτυχής αλλά και του αποδίδει τα αναμενόμενα.Ελέγχει απολύτως την Ιεραρχία. Και όποιος πάει να του κουνήσει το χέρι, φροντίζει να του σταλεί το κατάλληλο μήνυμα- από εκεί που πρέπει— για να …συμμορφωθεί! Ονόματα ξέρουμε, μα ονόματα δεν γράφουμε!

Ένα επίσης δυνατό στοιχείο του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου είναι ο απόλυτα διακριτικός, σχεδόν μυστικός τρόπος, που ασκεί διοίκηση, μακριά από τα περίεργα όμματα και την κριτική των άλλων!Ακόμη και των ανθρώπων του περιβάλλοντός του.

Κανείς δεν ξέρει τις σκέψεις του για ένα θέμα,αν ο ίδιος δεν τις εξωτερικεύσει! Και δεν αλλάζει γνώμη για κάτι, ο κόσμος να χαλάσει!Το είδαμε αυτό στην εκλογή του Μάνης!

Τα προσωνύμια που του αποδίδουν είναι γνωστά…Αρβανίτης, μυστικοπαθής, εκδικητικός και άλλα ηχηρά παρόμοια!!

-Ο Θεός να σε φυλάει από Αρβανίτικο κεφάλι, έλεγε ο αείμνηστος Κορίνθου Παντελεήμων, περιγράφοντας τον εαυτό του! Και δεν είχε άδικο! Το βιώνουμε και μείς στο πετσί μας τα τελευταία χρόνια! Αλλά και κάποιοι άλλοι άνθρωποι, κληρικοί και λαϊκοί, που φρόντισαν οι επιτήδειοι να τους στοχοποιήσουν στα μάτια του Αρχιεπισκόπου!

Ο,τι γίνεται στην Αρχιεπισκοπική αυλή, μένει εντός των τειχών αλλά κι αν παρ´ελπίδα κάτι ξεφύγει και βγεί προς τα έξω,είναι απολύτως ελέξιμο από τους ανθρώπους του. Και αν εντοπισθεί ο ένοχος της διαρροής, τότε αυτός εξοστρακίζεται με συνοπτικές διαδικασίες. Σε αντίθεση με τον Χριστόδουλο που έλεγε οτι “το σφάλλειν ανθρώπινο” κι έδινε πάντα και δεύτερη και τρίτη ευκαιρία!

Η στρατηγική αυτή, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, του έχει βγεί σε καλό, αφού με αυτό τον τρόπο έχει βρει την ησυχία του ώστε να απολαμβάνει ήσυχος την Αρχιεπισκοπεία του! Λίγες λειτουργίες,κατ´έπιλογή εμφανίσεις και όλα μετρημένα. Πουθενά πληθωρικός!

Ο ίδιος δείχνει να τα απολαμβάνει όλα αυτά και φροντίζει να τα επιβεβαιώνει με κάθε ευκαιρία.

Ενα είναι βέβαιο : είναι ακόμη ακμαιότατος και όσοι εκ των δελφίνων βιάζονται να πάρουν σειρά και να καταλάβουν το θρόνο, θα περιμένουν πολύ! Ο Ιερώνυμος έχει δρόμο μπροστά του! Θα.. .θάψει πολλούς ακόμη!Έως τότε ας ελπίσουμε να τον κατευθύνει ο Θεός για να εργάζεται πάντα για το καλό της Εκκλησίας μας.

Τα χρόνια που διανύουμε αποδεικνύουν καθημερινά ότι αν δεν είχαμε ως λαός την πίστη μας και την Εκκλησία μας,θα είχαμε τελματώσει προ πολλού.