🔺Του Σωτήρη Μ. Τζούμα
Η εκλογή του νέου Αρχιεπισκόπου Κρήτης έγινε. Η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου εξέλεξε ως νέο Αρχιεπίσκοπο Κρήτης τον από Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Ευγένιο. Ανεξαρτήτως του πώς έγινε η εκλογή το αποτέλεσμα είναι σεβαστό και ο κ. Ευγένιος αναγνωρίζεται από όλους τους Ιεράρχες και το ποίμνιο, ως ο αδιαμφισβήτητος νέος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης. Ευχόμαστε να έχει καρποφόρα ποιμαντορία και να πράξει το σωστό παρ´ανθρώποις και το θεάρεστο για την Εκκλησία μας.
Εντός των επομένων 15 ημερών αναμένεται ότι θα γίνει η ενθρόνιση μετά την διαβεβαίωση του νέου Αρχιεπισκόπου ενώπιον της ΠτΔ, του Πρωθυπουργού και της Υπ. Παιδείας κ. Κεραμέως.
Οι πληροφορίες λένε ότι η πιθανή ημερομηνία ενθρόνισης είναι το Σάββατο 5 Φεβρουαρίου (και αν υπάρξει κάποια καθυστέρηση θα γίνει το Σάββατο 12 Φεβρουαρίου).
Το πρώτο θέμα που θα απασχολήσει τον νέο Αρχιεπίσκοπο ευθύς ως αναλάβει τα καθήκοντα του είναι η πλήρωση της Μητροπόλεως από την οποία εξελέγη, δηλαδή η Μητρόπολη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου.
Και η πλήρωση του θρόνου αυτού είναι το κυρίαρχο εκκλησιαστικό ζήτημα που απασχολεί τους Ιεράρχες της Κρήτης, τους κληρικούς αλλά και το ποίμνιο τόσο της προς πλήρωση Μητροπόλεως όσο και ολόκληρης της Κρήτης.
Πάντα μια εκλογή Αρχιερέως έχει ενδιαφέρον, διότι ας μην ξεχνάμε ότι αποτελεί την ενσαρκωμένη συνέχεια της Αποστολικής διαδοχής για την οποία συχνά μιλάμε αλλά αγνοούμε δυστυχώς την πραγματική σημασία της.
Και ενώ οι διαδικασίες για την ανάληψη των καθηκόντων του νέου Αρχιεπισκόπου Κρήτης βρίσκονται σε εξέλιξη και η ενθρόνιση του θα γίνει όπως είπαμε στις 5 Φεβρουαρίου,η τοπική κοινωνία και κυρίως όσοι ασχολούνται με την εκκλησιαστική ζωή έχουν αγωνία για το πότε ο νέος Αρχιεπίσκοπος θα καλέσει την πρώτη συνεδρίαση της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης, προκειμένου να αποφασίσει για την πλήρωση της κενής θέσης του Μητροπολίτου Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου.
Ας κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή.
Ο καταστατικός χάρτης της Εκκλησίας της Κρήτης, προβλέπει να μην μένει σε χηρεία μία Μητρόπολη παραπάνω από 40 ημέρες. Ωστόσο, αυτό έχει καταστρατηγηθεί κατά το παρελθόν.
Οι μεγάλες καθυστερήσεις καταγράφονται, κυρίως, όταν υπάρχουν διχογνωμίες και διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξυ των Ιεραρχών ως προς την επιλογή του προσώπου που πρόκειται να προαχθεί.
Για του λόγου το αληθές να πούμε για ιστορικούς λόγους, ότι ο ίδιος, κατά σύμπτωση, θρόνος του Ρεθύμνου έμεινε κενός για δύο έτη σχεδόν, από το 1968 έως το 1970 -όταν παραιτήθηκε σε ηλικία 76 ετών ο Μητροπολίτης Αθανάσιος Αποστολάκης- οπότε μετά από έντονο παρασκήνιο εξελέγη ο Μητροπολίτης Τίτος Συλιγαρδάκης, εισαγόμενος εξ Αμερικής κληρικός, ο οποίος έως τότε υπηρετούσε στην ενορία της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Μπρούκλιν, στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής και ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ιάκωβος εισηγήθηκε στον τότε Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Ευγένιο τον Α΄ την προαγωγή του.
Το αυτό συνέβη και κατά την εκλογή του Ρεθύμνης Ανθίμου το 1996. Είχαν μεσολαβήσει δέκα μήνες σφοδρών συγκρούσεων και έντονων αντιπαραθέσεων μεταξύ των Ιεραρχών, στις οποίες συμμετείχαν όλοι Ιεράρχες αλλά ως επί το πλείστον
πρωτοστατούσαν οι αείμνηστοι σήμερα Γορτύνης και Αρκαδίας Κύριλλος (1932-2005) και Πέτρας Νεκτάριος (1951-2015).
Οι συγκρούσεις αυτές αποτελούσαν σχεδόν καθημερινό θέμα στα δελτία ειδήσεων των τηλεοπτικών σταθμών λόγω του διχασμού που υπήρχε στους Κρήτες Ιεράρχες για το ποιος έπρεπε να είναι ο διάδοχος του Μακαριστού Ρεθύμνης Θεοδώρου Τζεδάκη, του από Λάμπης και Σφακίων.
Έτσι και στη φάση αυτή, εφόσον όλα κυλήσουν ομαλά, το Ρέθυμνο θα έχει νέο Ποιμενάρχη πριν από την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου.
Αν όμως, υπάρξουν διαφοροποιήσεις και διχογνωμίες στην επιλογή του προσώπου που θα καταλάβει τον θρόνο του Ρεθύμνου, ενδεχομένως να υπάρξει κάποια καθυστέρηση ως προς τον χρόνο που θα συγκληθεί η Σύνοδος για να κάνει την εκλογή, η οποία πάση θυσία θα γίνει προ του Πάσχα.
🔺Ποιος θα εκλεγεί νέος Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου;
Έδιναν και έπαιρναν τα σενάρια που ακούγοταν στο παρασκήνιο για το ζήτημα της διαδοχής του νέου Αρχιεπισκόπου Κρήτης.
Μέχρι στιγμής, βλέπουμε να εξελίσσεται στην πράξη η πρώτη εκδοχή εξελίξεων, που ήθελε να μην περιλαμβάνεται στο Τριπρόσωπο ο Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελίου και Βιάνου κ. Ανδρέας και αντ´αυτού να εισέρχεται σε αυτό ο Πέτρας Γεράσιμος.
Και το σενάριο αυτό έγινε πράξη.
Εν τέλει από το Τριπρόσωπο αυτό εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Κρήτης ο Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Ευγένιος.
Το ίδιο σενάριο προέβλεπε στη συνέχεια οτι διάδοχος του Ευγενίου στο Ρέθυμνο να εκλεγεί ο Επίσκοπος Κνωσού κ. Πρόδρομος Ξενάκης, βοηθός παρά τω Αρχιεπισκόπω και Αρχιγραμματεύς της Συνόδου.
Έτσι είθισται πάντα. Μετά την εκλογή νέου Αρχιεπισκόπου να προωθείται ο μέχρι τούδε Αρχιγραμματέας και άμεσος βοηθός Επίσκοπος του Αρχιεπισκόπου σε Μητροπολιτική έδρα.
Ως εκ τούτου αυτόν που έχει ήδη προκρίνει ο νέος Αρχιεπίσκοπος κ. Ευγένιος για την Μητρόπολη από την οποία προέρχεται ο ίδιος θα είναι ο Επίσκοπος Κνωσού κ.Πρόδρομος.
Η εγκάρδια ευχή του Αρχιεπισκόπου προς τον Κνωσού και ο θερμός εναγκαλισμός τους λίγο πριν αναχωρήσουν από την Κρήτη για το Φανάρι για να δώσει τα Μηνύματα, είναι εύγλωττα των όσων θα ακολουθήσουν! Εκείνο το «αδελφάκι μου άντε τώρα και στις δικές σου τις χαρές» του Αρχιεπισκόπου προς τον Κνωσού, ηχεί ακόμη στα αυτιά μας και αποτελεί το επισφράγισμα του σενάριου το οποίο περιγράφουμε.
Ωστόσο, εκτός από την υποψηφιότητα του Επισκόπου Κνωσσού, τις τελευταίες μέρες άρχισε να ακούγεται εντόνως και η υποψηφιότητα του δραστήριου Επισκόπου Δορυλαίου κ. Δαμασκηνού Λιονάκη, από την Ι. Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου.
Το όνομα του Επισκόπου Δορυλαίου άρχισε να ακούγεται στα «εκκλησιαστικά πηγαδάκια» και φαίνεται πως δεν είναι τυχαίο, ούτε φλυαρία ευφάνταστων σεναριογράφων, δεδομένου ότι υπάρχουν Ιεράρχες αυτή τη στιγμή, οι οποίοι θέλουν να καταθέσουν την δική τους επιλογή και πρόβληση για το Ρέθυμνο… Οι πληροφορίες που έχουμε αναφέρουν πως όποιον προτείνει ο νέος Αρχιεπίσκοπος οι υπόλοιποι Ιεράρχες, τουλάχιστον κατά το ήμισυ, θα κινηθούν σε… διαφορετική κατεύθυνση!
Όταν πρωτογράψαμε για τις εξελίξεις στην Εκκλησία της Κρήτης μετά την κινητοποίηση της Συνόδου για απαλλαγή του Γέροντος Αρχιεπισκόπου Ειρηναίου εκ των καθηκόντων του, αναφέραμε ότι το θέμα της Κρήτης μόλις ξεκινά και θα ολοκληρωθεί με την εκλογή του νέου Μητροπολίτη σε όποια Μητρόπολη υπάρξει κενό από την προαγωγή σε Αρχιεπίσκοπο του Μητροπολίτη της.
Και υπομνήσαμε να μην θεωρείται σίγουρο πως θα εκλεγεί στην κενή Μητρόπολη όποιον υποδείξει ο νέος Αρχιεπίσκοπος αφού εκ της ιστορίας γνωρίζουμε ότι πολλές φορές οι Ιεράρχες από αντίδραση προτάσσουν άλλον ως υποψήφιο και συνήθως κερδίζουν. Έτσι και στην περίπτωση αυτή εξαιτίας του τρόπου που έγινε η εκλογή του Αρχιεπισκόπου, οι υπόλοιποι Ιεράρχες δεν θα θελήσουν να του κάνουν εύκολη την όποια επιλογή. Θα τον δυσκολέψουν και ενδεχομένως να του θέσουν τα όρια του: ότι δηλαδή δεν θα κάνει ό,τι θέλει αλλά όλα θα γίνονται με συνεννόηση.
Αυτή τη στιγμή, οι δύο Επίσκοποι (Κνωσού και Δορυλαίου) βρίσκονται στο προσκήνιο της επικείμενης εκλογής, ο δεύτερος χωρίς να το επιδιώξει.
🔺Το προφίλ των δύο προβεβλημένων Επισκόπων που αυτή τη στιγμή θεωρούνται τα φαβορί για την Μητρόπολη Ρεθύμνης
🔹Ο Επίσκοπος Κνωσού κ. Πρόδρομος, είναι ένας κληρικός ο οποίος διακρίνεται για την ευρυμάθεια του. Έχει προσφέρει πολλές και καλές υπηρεσίες στην λειτουργία της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης αλλά και της Αρχιεπισκοπής στο Ηράκλειο. Γίνεται αμέσως συμπαθής στον πιστό λαό αλλά και σε κάθε άνθρωπο που έρχεται σε επικοινωνία μαζί του.
Ο κατά κόσμον Ζαχαρίας Ξενάκης, γεννήθηκε στα Σταυράκια Ηρακλείου στις 3 Νοεμβρίου 1979. Αφού ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του, φοίτησε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία έλαβε το πτυχίο του τον Σεπτέμβριο του 2001.
Μετά από εντολή του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, παρακολούθησε Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στον τομέα της βιβλικής Θεολογίας στο Maynooth της Ιρλανδίας, με υποτροφία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Τον Ιανουάριο του 2005 εκάρη μοναχός στη Μονή Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου στο Ηράκλειο, από τον τότε Επίσκοπο Κνωσσού Μακάριο, σημερινό Μητροπολίτη Γορτύνης & Αρκαδίας, και τον Ιούνιο του ίδιου έτους χειροτονείται διάκονος από τον τότε Επίσκοπο Κνωσού Ευγένιο, νεοεκλεγέντα σήμερα Αρχιεπίσκοπο Κρήτης. Τον Ιανουάριο του 2013 χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος από τον Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Ειρηναίο, λαμβάνοντας παράλληλα και το οφίκιο του Αρχιμανδρίτη. Υπηρέτησε στην Αρχιεπισκοπή Κρήτης ως διάκονος του Αρχιεπισκόπου Ειρηναίου, αργότερα ως Αρχιερατικός Επίτροπος διαφόρων Περιφερειών, παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών στον ραδιοφωνικό σταθμό της Τοπικής Εκκλησίας και τέλος Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Αρχιεπισκοπής, και Αρχιγραμματέας της Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης, αφού πρώτα είχε υπηρετήσει τη Σύνοδο από διάφορες θέσεις, όπως του Κωδικογράφου και του Υπογραμματέως.
Στις 16 Οκτωβρίου 2019 εξελέγη Βοηθός Επίσκοπος του Αρχιεπισκόπου Ειρηναίου, με τον τίτλο της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Επισκοπής Κνωσού.
Χειροτονήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2019 στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο. Ως επίσκοπος βοηθά τον Αρχιεπίσκοπο Κρήτης στα ποιμαντικά και λειτουργικά του καθήκοντα, ενώ παραμένει Αρχιγραμματέας της Επαρχιακής Συνόδου.
🔹Ο Επίσκοπος Δορυλαίου κ. Δαμασκηνός Λιονάκης διαθέτει ένα ιδιαίτερα φιλολαϊκό προφίλ όχι μόνον στα Χανιά αλλά και σε όλη την Κρήτη. Θεωρείται εργατικός και τον διακρίνουν οργανωτικά χαρίσματα και αρχοντιά.
Ως Ηγούμενος της Σταυροπηγιακής Ι.Μ. Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων από τότε που ανέλαβε έχει ξεκινήσει ένα τεράστιο αναστηλωτικό έργο που προκαλεί θαυμασμό. Έχει πολύ καλές διασυνδέσεις με πολιτικούς και πολιτειακούς παράγοντες. Εξαιτίας των διασυνδέσεων του, την Μονή έχουν επισκεφθεί από τότε που ανέλαβε πολλοί σημαντικοί άνθρωποι.
Ο κατά κόσμον Νικόλαος Λιονάκης γεννήθηκε στο χωριό Πλατανιάς Χανίων στις 7 Ιανουαρίου 1979. Σπούδασε τη Θεολογία στην Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Κρήτης και ακολούθως στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Σαμπεζύ της Γενεύης. Το 2007 εκάρη μοναχός στην Ιερά Μονή Αγιάς Τριάδος Τζαγκαρόλων Χανίων. Το ίδιο έτος χειροτονήθηκε Διάκονος. Το 2011 διορίστηκε Πρωτοσύγκελλος της Μητροπόλεως Κυδωνίας και Αποκωρώνου. Στις 15 Δεκεμβρίου 2019 χειροτονήθηκε στον Ιερό Ναό Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μεγάλου Ρεύματος της Κωνσταντινούπολης τιτουλάριος Επίσκοπος Δορυλαίου, Βοηθός Επίσκοπος του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου και ηγούμενος της Σταυροπηγιακής Μονής Αγίας Τριάδος Τσαγκαρόλων. Συνεχίζει να είναι Πρωτοσυγκελλεύων στην Ι.Μ. Κυδωνίας και Αποκορώνου.Χαίρει της εμπιστοσύνης του Μητροπολίτου του Δαμασκηνού στον οποίο έχει σταθεί και τον έχει υπηρετήσει με αφοσίωση και αυταπάρνηση δεχόμενος πολλές φορές κριτική για αυτό. Όλα τα ιδρύματα και το φιλανθρωπικό έργο της Μητρόπολης ήταν πάνω του και ίσως γιαυτό γεύθηκε πολλές φορές το ποτήρι της κακίας της αχαριστίας και της κακής κριτικής.
Είναι άνθρωπος του καθήκοντος και εργασιομανής. Δεν γυρίζει από Μητρόπολη σε Μητρόπολη και από μοναστήρι σε μοναστήρι, αλλά κάθεται στα Χανιά και εργάζεται για την Μητρόπολη και υπό την σκέπη και τις εντολές του Μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνού!
Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Θεοφ. Δορυλαίου κ. Δαμασκηνού που θα διαδραματίσει ρόλο στα επόμενα χρόνια είναι η αγάπη του και ο ζήλος του για να Μοναστήρια. «Χρησιμοποιήθηκε» για να ζωντανέψουν τα Σταυροπήγια και τα κατάφερε επιτυχώς στην αποστολή του.
🔺Άλλοι υποψήφιοι για την Μητρόπολη Ρεθύμνης
Ο κατάλογος των Αρχιμανδριτών προς Αρχιερατεία στην Εκκλησία της Κρήτης είναι μακρύς και περιλαμβάνει δεκάδες ονόματα.
Το όνομα του Πρωτοσύγκελλου της Αρχιεπισκοπής Μεθόδιου Βερνιδάκη δεν πρέπει να αγνοείται όπως και άλλων εν δυνάμει υποψηφίων, όπως ο Ηγούμενος της Μονής Επανωσήφη Αρχιμ. Βαρθολομαίος Βογιατζόγλου και ο Πρωτοσύγκελλος της Μητροπόλεως Πέτρας και Χερρονήσου Αρχιμ.Τίτος Ταμπακάκης, που αδικήθηκε κατά την εκλογή στη Μητρόπολη Πέτρας για να εκλεγεί ο Γεράσιμος, επιλογή και πρόβληση του νέου Αρχιεπισκόπου.
Στον κατάλογο είναι εγγεγραμμένοι, άρα και εν δυνάμει υποψήφιοι, ο Πρωτοσύγκελος της Ι.Μ. Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων Αρχιμ. Αθανάσιος Καραχάλιος, καθώς και οι Αρχιμανδρίτες της ίδιας Μητροπόλεως πατέρες Φιλόθεος Κουκουναράς και Αγαθάγγελος Κουμής.
Από την Μητρόπολη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου εγγεγραμμένοι προς Αρχιερατεία είναι οι Αρχιμανδρίτες π. Παρθένιος Καλυβιανάκης, Ηγούμενος της Ι.Μ. Αττάλης – Μπαλί, ο π. Μύρων Καλαϊτζής πρώην Ηγούμενος της Μονής Αρκαδίου και ο π. Άνθιμος Ματζουράνης πρώην Πρωτοσύγκελλος και Επιστάτης στο Μετόχι Αγίου Παύλου της Μονής Αρκαδίου στου Γάλλου.
Αν και δεν λείπουν οι φωνές που λένε πως ίσως είναι μια ευκαιρία να εκλεγεί ένας νέος Αρχιμανδρίτης του Ρεθύμνου.
Στην περίπτωση αυτή τα βλέμματα πέφτουν στον επιστάτη της Μονής Αγίου Παύλου Γάλλου π. Άνθιμο Μαντζουράνη και στον Ηγούμενο της Μονής Αττάλης – Μπαλί π. Παρθένιο Καλυβιανάκη, ο οποίος και το 2010 είχε μπει στο Τριπρόσωπο για την διαδοχή του Μακαριστού Ανθίμου. Εάν εκλεγεί Αρχιμανδρίτης, ο Παρθένιος Καλυβιανάκης είναι η προσωπικότητα που κυριαρχεί στις καρδιές του κόσμου, αφού πνευματικά αναπαύει πολλούς ανθρώπους στην συγκεκριμένη Μητρόπολη.
Αλλά αυτός που προηγείται στις διαθέσεις του κόσμου δεν σημαίνει πάντα ότι είναι ο πλέον ενδεδειγμένος για να αναλάβει κάθηκοντα Μητροπολίτη για τα οποία πρέπει να διαθέτει κανείς και διοικητικά και οργανωτικά προσόντα. Το είδαμε στην περίπτωση του Σεβ. Αιτωλίας Κοσμά, που ενώ ήταν θεοπρόβλητος και λαοπρόβλητος την ώρα της κρίσεως δεν μπόρεσε να κάνει το σωστό και άφησε να τον παρασύρουν οι «σαλεμένοι» ώστε σήμερα να μην βρίσκεται στη ζωή.
Στο μεταξύ και από άλλους νομούς υπάρχουν Αρχιμανδρίτες, οι οποίοι φαίνεται πως ενδιαφέρονται για τον τοπικό θρόνο αλλά προς το παρόν τον πρώτο λόγο έχουν οι προβεβλημένοι.
Ανεξαρτήτως των όσων γράφουνε παραπάνω ένα είναι βέβαιο: έχει διαμορφωθεί το κλίμα για την εκλογή του νέου Μητροπολίτη Ρεθύμνης.
Τόσο ο νέος Αρχιεπίσκοπος όσο και οι Ιεράρχες της Κρήτης όταν συγκεντρωθούν για να εκλέξουν τον νέο Ιεράρχη για να εισέλθει και αυτός στην κλειστή κάστα των εννέα Ιεραρχών που αποτελούν την Επαρχιακή Σύνοδο της Κρήτης, θα σκεφτούν πέρα και πάνω από συμπάθειες και ιδιοτέλειες και θα εκλέξουν τον ικανότερο και αξιότερο για να πάρει τη σκυτάλη από τον προκάτοχο του και να την πάει μπροστά!
Αυτό ευχόμαστε να γίνει πραγματικότητα διότι οι ημέρες που έρχονται θα είναι δυσκολότερες και η Εκκλησία θα πρέπει να είναι έτοιμη να προσφέρει στον λαό μας προοπτική, ελπίδα και στηριγμό.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η έγκριτη τοπική Εφημερίδα «Ρέθεμνος» και ο γνώστης της εκκλησιαστικής ζωής της Κρήτης κ. Μανούσος Κλάδος ασχολήθηκαν εκτενώς προ ολίγων ημερών με την «επόμενη μέρα» για την Εκκλησία της Κρήτης και κυρίως με τα όσα θα ακολουθήσουν της ενθρόνισης του νέου Αρχιεπισκόπου.
Δανειζόμαστε πολλά από τα στοιχεία που βγήκαν από το ρεπορτάζ αυτό και τα εμπλουτίσαμε με δικές μας πληροφορίες και υλικό για την σωστή και πληρέστερη ενημέρωση του αναγνωστικού μας κοινού.
