🔺Του π. Ηλία Μάκου
Σεμνά, λόγω των περιοριστικών μέτρων για τον κορωνοϊό, εορτάστηκε η 108η επέτειος απελευθέρωσης της Κόνιτσας από τους Τούρκους στις 24 Φεβρουαρίου του 1913, τρεις ημέρες μετά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων.
Μετά τη θεία λειτουργία, στις 24 Φεβρουαρίου 2021, στον προσκυνηματικό ναό του Αγίου Κοσμά Κονίτσης, τελέστηκε δοξολογία χοροστατούντος του επιχώριου Μητροπολίτου Ανδρέου, παρουσία του υφυπουργού Προστασίας του Πολίτη Ελευθέριου Οικονόμου, ως εκπροσώπου της Κυβέρνησης, ο οποίος κατάγεται από την περιοχή.
Ακολούθως στη θέση «άη Γιάννης» τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση, εκεί όπου ο Μητροπολίτης τότε Βελλάς και Κόνιτσας Σπυρίδωνας, υποδέχθηκε πανηγυρικά το 1ο Τάγμα του 22ου Σώματος Πεζικού, επικεφαλής του οποίου ήταν ο λοχαγός Δημήτριος Παπανικολάου.
Στις προτομές των δύο ανδρών κατέθεσε στεφάνι ο κ. Οικονόμου, ενώ στις εκδηλώσεις συμμετείχαν ο Δήμαρχος Κόνιτσας Νικόλαος Εξάρχου, καθώς και μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, ο Πρόδρομος Γαϊτανίδης, ως εκπρόσωπος της Περιφέρειας Ηπείρου, ο Γενικός Επιθεωρητής Αστυνομίας Βορείου Ελλάδος Αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Σκούμας, ο Διοικητής της 8ης Μηχανοποιημένης Ταξιαρχίας («VIII MΠ ΗΠΕΙΡΟΥ») Ταξίαρχος Χρήστος Σιόρεντας, ο Γενικός Περιφερειακός Αστυνομικός Διευθυντής Ηπείρου Ταξίαρχος Κωνσταντίνος Δούβαλης, ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Αστυνομίας Ιωαννίνων Αστυνομικός Διευθυντής Βασίλειος Μουσελίμης και ο Διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Κόνιτσας Επιπυραγός Σπυρίδων Νάκος.
***
Από το 1906, που ο Σπυρίδων Βλάχος, εκλέχτηκε επίσκοπος Βελλάς και Κονίτσης, κινούσε σ’ όλη την επαρχία αντάρτικα σώματα.
Το 1912 εγκαταστάθηκε στην Κόνιτσα ο Τζαβήτ – Πασάς με 2.000 στρατιώτες, γιατί είχε πληροφορίες ότι η Κόνιτσα με επικεφαλής το Μητροπολίτη Σπυρίδωνα οργάνωνε την αντίσταση κατά του Τουρκικού στρατού.
Στις αρχές Φεβρουαρίου του 1913 φυλακίστηκε ο ένθερμος και ακαταδάμαστος πατριώτης Σπυρίδων Βλάχος σε σπίτι πάνω από την αγορά της πόλης, γιατί υποψιάστηκαν τη μυστική επικοινωνία του με τα Γιάννινα.
Ο Τζαβήτ έψαξε να βρει ανθρώπους να στοιχειοθετήσει κατηγορία για την εσχάτη των ποινών, αλλά απέτυχε. Αγανακτισμένος τότε παρέπεμψε το δεσπότη στο στρατοδικείο. Με τις ενέργειες του γραμματέα του Σπυρίδωνα Δόβα και του εθνικού κομιτάτου Κόνιτσας, ο διάδοχος Κων/νος τηλεγράφησε στον Εσάτ – πασά των Ιωαννίνων ότι είναι υπεύθυνος για τη ζωή του Δεσπότη.
Ο Εσάτ παρήγγειλε στον Τβαβήτ: «Ούτε τρίχα της κεφαλής του Δεσπότη να μη θίξεις». Την ίδια στιγμή οι Τουρκοκονιτσιώτες, που αγαπούσαν τον Σπυρίδωνα, επενέβησαν για τη σωτηρία του.
Την Κυριακή 24 Φεβρουαρίου, διαδόθηκε ότι θα ερχόταν ο Ελληνικός στρατός κι όλοι οι κάτοικοι, Χριστιανοί και ντόπιοι Μουσουλμάνοι, συγκεντρώθηκαν έξω απ’ την πόλη, στον άη – Γιάννη, με επικεφαλής το Σπυρίδωνα και όλους τους προκρίτους) και περίμεναν το στρατιωτικό τάγμα.
Μετά το μεσημέρι έφτασε κι οι ζητωκραυγές των σκλάβων μπροστά στους ελευθερωτές τους δόνησαν τις γύρω βουνοκορφές.
Ο λοχαγός Παπανικολάου, αφιππεύει, χαιρετά στρατιωτικά το Μητροπολίτη και ασπάζεται το χέρι του.
Και εκείνος τον αγκαλιάζει, τον φιλεί και τον ευλογεί. Μετά τους ένθερμους λόγους, όλοι μαζί κατευθύνθηκαν προς τον Άγιο Νικόλαο και τέλεσαν χαρμόσυνη δοξολογία.
***
Και κατά την επέτειο απελευθέρωσης της Κόνιτσας η σκέψη στρέφεται σ’ όλους αυτούς, που ζήσανε με του ραγιά τον μόχθο και τη στέρηση, αλλά ακούραστοι, πλούσια επότισαν της Ελευθερίας το δέντρο. Με πόνο και ιδρώτα. Με θυσίες και αίματα.
Κάτω από τη βαριά ταφόπετρα αιώνων, οι πόθοι τους και των ιδανικών τους οι παλμοί, ζωηροί και αθάνατοι ηχούσαν.
Και η κραυγή τους ασίγητα δονούσε μυριόστομη τους μυστικούς κόσμους της: “Για του Χριστού την Πίστη την αγία και για της Πατρίδος την ελευθερία”.
Στη “φοβέρα” εμείνατε οι άφοβοι. Στη δουλεία οι αδούλωτοι. Οι πανελεύθεροι στη σκλαβιά!…
