Πλησιάζοντας προς την εκπνοή της σημαντικής επετείου των διακοσίων ετών από την Εθνική Παλιγγενεσία, ιστορικές στιγμές έζησαν όσοι βρέθηκαν στην Ιερά Μονή Κοσμοσώτειρας Κρυονερίου την ημέρα της απόδοσης της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου. Όπως είχε αναγγείλει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Χρυσόστομος κατά την ημέρα των ονομαστηρίων του, σήμερα τα Ιερά Λείψανα της Αγίας Νεομάρτυρος του Χριστού Κασσάνδρας της Τραπεζουντίας, προγόνου των ηρώων της Ελληνικής Επαναστάσεως, Αλεξάνδρου και Δημητρίου Υψηλάντη, ετέθησαν μετά αισθημάτων βαθυτάτης συγκινήσεως, ευλαβείας και ευγνωμοσύνης σε όμορφη κεντητή φορεσιά και, ακολούθως, σε περικαλλή θήκη, των Κληρικών ψαλλόντων την Ιερά Παράκληση της Αγίας.

Παρόντες στην σεμνή και ιστορική τελετή ήταν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Πειραιώς και Σαλαμίνος κ. Γερόντιος και Θεσσαλονίκης κ. Γρηγόριος, πατέρες της Μονής, αντιπροσωπείες των σεβασμίων Μονών Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου Λυκοβρύσεως, Κοιμήσεως της Θεοτόκου Πάρνηθος, Παναχράντου Μεγάρων και Αγίου Σοφρωνίου Κουβαρά -όπου έγινε η επεξεργασία της παλαιάς εκ Προύσης φορεσιάς για τα Άγια Λείψανα- ο ποιητής των ακολουθιών της Παρακλήσεως και των Χαιρετισμών της Αγίας Νεομάρτυρος, ελλογιμώτατος κ. Αντώνιος Μάρκου, καθώς και ορισμένοι φίλοι της Μονής Κοσμοσώτειρας. Ιδιαιτέρως σημαντική ήταν η παρουσία της Πόντιας στην καταγωγή, Οσιωτάτης Γερόντισσας Χριστονύμφης της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου Λεύκτρων, η οποία προ ετών είχε παραδώσει τα σεπτά μαρτυρικά Λείψανα της Αγίας Κασσάνδρας εις χείρας του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας.

Με το πέρας της ενδύσεως και της καταθέσεως των Ιερών Λειψάνων στην Λάρνακα, ο Σεβασμιώτατος φανερά συγκινημένος εξιστόρησε τα του βίου και των Λειψάνων της Αγίας, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην Γερόντισσα Χριστονύμφη, η οποία παρακολουθούσε το γεγονός με ικανοποίηση διότι τα Ιερά Λείψανα, 344 έτη μετά το Μαρτύριο της Αγίας, τιμήθηκαν κατά το μέτρο του ανθρωπίνως δυνατού. Επίσης, ο Σεβασμιώτατος έκανε αναφορά στον σχεδόν έτοιμο Ιερό Ναό Παναγίας Σουμελά Ασπροπύργου, λέγοντας ότι «καθώς αποδείχθηκε ήταν θέλημα της Παναγίας να προχωρήσει το έργο». Στον Ιερό αυτό Ναό θα τοποθετηθεί η Ιερή Λάρνακα της Αγίας Κασσάνδρας, ώστε εις αιώνας να τιμάται από το ευσεβές γένος των Ορθοδόξων Χριστιανών και δη των συντοπιτών της, Ελλήνων του Πόντου, και να μεταφέρει τα αιτήματα τους στον Θρόνο του Παντάνακτος Θεού, ο Οποίος «οἶδε δοξάζειν τοὺς Αὐτὸν δοξάζοντας».

Για την ιστορία να αναφερθεί ότι με τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής τα Ιερά Λείψανα της Αγίας Κασσάνδρας μεταφέρθηκαν στην Θεσσαλονίκη από λαϊκούς Χριστιανούς. Από εκεί, καθ’ υπόδειξιν της ίδιας της Αγίας εδόθησαν σε τρεις αυτάδελφες, την Ελένη, την Ευσέβεια και την Μαρία, οι οποίες κατοικούσαν στη Πεντέλη. Κατά τα δύσκολα έτη του διωγμού της Εκκλησίας μας, η χάριν της πολλής ελεημοσύνης άφθαρτος χείρα της Αγίας Κασσάνδρας εμψύχωνε τους αγωνιστές του κινήματος της ευσεβείας, καθώς οι τρείς αδελφές την έθεταν προς προσκύνηση των ευλαβών πιστών, όπως μαρτυρεί η Ηγουμένη του Ιερού Παρθενώνος Αγίου Κωνσταντίνου Χίου, Γερόντισσα Παρασκευή. Αργότερα, μία εκ των τριών αδελφών, η Ελένη, αφιερώθηκε στην Μονή της Κοιμήσεως Λεύκτρων και παρέδωσε τα Ιερά Λείψανα στην Μακαριστή Γερόντισσα Ευγενία. Έκτοτε, οι αδελφές έβγαζαν προς προσκύνηση ορισμένων προσκυνητών της Μονής την άφθαρτο χείρα της Αγίας, ενώ σε ορισμένους κληρικούς έδωσαν απότμημα Ιερού Λειψάνου. Ένας εκ των κληρικών που είχε την ευλογία να λάβει μικρό απότμημα Λειψάνου είναι ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας, ως Ιερέας και εφημέριος τότε του Ιερού Ναού Αγίων Πάντων στο Πυρί Θηβών. Όπως μαρτυρεί ο Σεβασμιώτατος, οι μακαριστές πλέον αδελφές της Μονής Ευγενία, Φιλοθέη, Μαράννα, Ευθυμία, Ταξιαρχία και Πολυκαρπία -Πόντια και συγγενής της Άγιας Νεομάρτυρος Ελένης εκ Σινώπης- ως και η νυν Γερόντισσα Χριστονύμφη γνώριζαν ότι η Αγία Κασσάνδρα ήταν πλούσια από αρχοντική οικογένεια της Τραπεζούντας, έκανε πολλές ελεημοσύνες ενισχύοντας το υπόδουλο γένος και τελικώς εσχίσθη εις δύο υπό των Οθωμανών. Όταν το 2016 ξεκίνησαν οι εργασίες για την ανέγερση του Ναού της Παναγίας Σουμελά, τα Ιερά Λείψανα της Αγίας Κασσάνδρας εδόθησαν από την Γερόντισσα Χριστονύμφη στον  Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας, προκειμένου η Αγία να δοξάζεται και επί γης αλλά και να ενισχύει το γένος των Ορθοδόξων.

Ο Σεβασμιώτατος παραδίδει Λείψανο Αγίας Κασσάνδρας στους Σεβασμιωτάτους Αρχιερείς και τις Γερόντισσες των Μοναστικών Αδελφοτήτων.

Με το πέρας της σεμνής τελετής, ο Σεβασμιώτατος έδωσε στους προσελθόντας ως αναμνηστική ευλογία από μία εικόνα της Αγίας. Όπισθεν της εικόνας είναι γραμμένος εν συντομία ο μαρτυρικός βίος της.

Ἡ Ἁγία Νεομάρτυς Κασσάνδρα, ἡ Τραπεζούντια

Γεννήθηκε τὸ 1644, κόρη τοῦ Ἰωάννη Μουρούζη, εὔπορου εὐγενοῦς καὶ συμβούλου τοῦ πασᾶ τῆς Τραπεζούντας, καὶ τῆς συζύγου του, γόνου τῆς ἐνδόξου καὶ πριγκιπικῆς, ἐκ Τραπεζοῦντος οἰκογενείας, Ὑψηλάντη.

Τὸ 1660, ἡ δεκαεξάχρονη Κασσάνδρα, ἡ μικρότερη ἀπὸ τὰ ὀχτὼ ἀδέλφια της, μὲ πρωτοβουλία τῶν γονέων της νυμφεύθηκε στὴ γενέτειρά της, ἐσπευσμένα, μέσα σὲ μια νύχτα, τὸν Ἰωάννη Ὑψηλάντη, χῆρο καὶ πατέρα τριῶν παιδιῶν, προκειμένου νὰ ἀποφύγει τὴ σύλληψη, ὅπως ὅριζε ἔκτακτο σουλτανικὸ φιρμάνι γιὰ τὶς ἄγαμες Τραπεζούντιες κορασίδες.

Ἡ ὑπάκουη κόρη ἔγινε μια ὑποδειγματικὴ σύζυγος καὶ μια στοργικὴ μητέρα γιὰ τὰ ὀρφανά, Ἄννα, Εἰρήνη καὶ Παλαιολόγο, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὰ πέντε παιδιὰ ποὺ ἡ ἴδια ἔφερε στὸν κόσμο, Ταρσία, Ἐλένη, Κωνσταντίνο, Ἀντώνιο καὶ Ἐμμανουήλ, στὴν ψυχὴ τῶν ὁποίων ἐνστάλαξε τὴν ἀγάπη γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία καὶ τὴ φλόγα τοῦ πατριωτισμοῦ.

Μία μέρα, ὁ Ἰωάννης Ὑψηλάντης ἐπέστρεψε στὸ ἀρχοντικό τους σοβαρὰ τραυματισμένος, ὕστερα ἀπὸ σύγκρουση ποὺ εἶχε μὲ ἐγκληματίες Ὁθωμανοὺς στὸ λιμάνι τῆς πόλης, προκειμένου νὰ ὑπερασπιστεῖ δύο ὀρφανὰ κοριτσάκια ποὺ οἱ Ἀγαρηνοὶ ἐπιχείρησαν νὰ κλέψουν ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ γέροντα παπποῦ τους. Τὰ τραύματα ποὺ ὑπέστη ὁ Ἰωάννης –παρὰ τὶς φροντίδες τῆς συζύγου του, Κασσάνδρας-  ἦταν θανατηφόρα καὶ ὁ Ἰωάννης ὑπέκυψε. Στὴ συμπλοκή, ὡστόσο, οἱ ἐγκληματίες Ἀγαρηνοὶ σκοτώθηκαν καὶ ἀντὶ τοῦ νεκροῦ πλέον, καταδικασμένου σὲ θάνατο, Ἰωάννη, ποὺ ἡ τουρκικὴ δικαιοσύνη θεώρησε ὑπεύθυνο, τὴν ποινἠ ἔπρεπε νὰ ἐκτίσει -σύμφωνα μὲ τὸ κοράνι- ἡ σύνευνος τοῦ καταδικασθέντος.

Ἡ εὐσεβὴς Κασσάνδρα, προκειμένου νὰ ἀποφύγει τὴν ἄδικη καταδίκη, ἐγκατέλειψε τὸ σπίτι της καὶ κατέφυγε μὲ τὰ τρία μικρότερα παιδιά της, στὸ χωριὸ Ὑψηλό. Οἱ Ὁθωμανοί, στὴν προσπάθεια τους νὰ τὴν ἐντοπίσουν, βασάνισαν καὶ θανάτωσαν τοὺς ὑπηρέτες τοῦ σπιτιοῦ της, τὸ ὁποῖο καὶ παρέδωσαν στὶς φλόγες. Στὸ σπίτι βρισκόταν ἡ κατάκοιτη μητέρα της, ἡ ὁποία καὶ κάηκε ζωντανή, ἀφοῦ ὅμως οἱ Ὁθωμανοὶ μὲ δόλο τῆς ἀπέσπασαν πληροφορίες γιὰ νὰ βρεθοῦν, τελικά, στὸ κατόπι τῆς Ἁγίας.

Οἱ Ὁθωμανοὶ λεηλάτησαν καὶ πυρπόλησαν τὸ Ὑψηλὸ καὶ σφάγιασαν τοὺς κατοίκους του. Τὴν ἵδια κτηνωδία ἀντιμετώπιζαν ἀπό τοὺς Τσέτες, ὅλα τὰ ποντιακὰ χωριά ἀπ’ ὅπου πέρναγε ἡ καταδιωκόμενη Κασσάνδρα. Τὸ βάρος τῶν φρικαλεοτήτων ποὺ ὑφίσταντο ἀθώοι ἦταν ἀβάσταχτο γιὰ τὴν τριαντατριάχρονη ἀρχόντισσα, ἡ ὁποία ἀφοῦ φυγάδεψε τὰ παιδιά της σὲ συγγενικὰ σπίτια, τράβηξε μὲ ἀποφασιστικότητα καὶ θάρρος τὸ δρόμο τῆς αὐτοθυσίας καὶ τοῦ μαρτυρίου.

Ἡ Ἁγία, μὲ σύντροφο τὴν ἀκατάπαυστη προσευχὴ στὴν Παναγιά, παραδόθηκε στὸν πασά. Ὕστερα ἀπὸ τρία μερόνυχτα στὴ φυλακή, νηστικὴ καὶ διψασμένη, κλήθηκε σὲ δημόσιο χῶρο, ἐνώπιον τοῦ λαοῦ τῆς Τραπεζούντας, νὰ βλασφημήσει τὴ μνήμη τοῦ ἀνδρός της καὶ νὰ ἀρνηθεῖ τὴν ἱερή της πίστη. Ἐκείνη, ἀντ’ αὐτοῦ, δοξολόγησε τὴ μνήμη τοῦ συζύγου της καὶ ὁμολόγησε ἀγέρωχα τὴν πίστη της στὸν Χριστό. Ὁ πασὰς διέταξε τότε νὰ τὴν ξεγυμνώσουν καὶ νὰ τὴν μαστιγώσουν μπροστὰ στὸ πλῆθος. Ἡ Ἁγία, πλήρης Θείας Χάριτος, ὑπέμεινε τὴν προσβολὴ καὶ τὸ φρικτὸ μαρτύριο. Ὅταν μὲ κομματιασμένες τὶς σάρκες της τὴν παρέδωσαν στὸν πασά, ἐκείνος ἐπιχείρησε γιὰ ὕστατη φορὰ νὰ τὴν μεταπείσει. Ὡστόσο, ἡ Τραπεζούντια εὐγενής, παρέμεινε ἀπτόητη καὶ σταθερὴ στὴν ἀληθινὴ πίστη. Τότε ὁ πασάς διέταξε τὴ θανάτωσή της μὲ τὸν μαρτυρικότερο τρόπο. Στρατιῶτες τὴν ἔδεσαν στὰ κλαδιὰ τῆς κορυφῆς δύο κυπαρισσιῶν ποὺ ἔστεκαν ἐκεὶ πανύψηλα. Ὁ πασὰς διέταξε καὶ τὰ κλαδιὰ ἀφέθηκαν ἐλεύθερα κομματιάζοντας στὰ δύο τὸ ἅγιο σῶμα της Νεομάρτυρος, “ἐπανδρώνοντας” ἔτσι μὲ μια ἀκόμη ἡρωίδα τὴ Θριαμβεύουσα Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ μας. Τὸ ἡμερολόγιο ἔδειχνε 1^η Αὐγούστου τοῦ ἔτους 1677.

Ἡ ἀγάπη γιὰ τὴν πίστη καὶ τὴν πατρίδα, ὁ ἡρωισμός καὶ ἡ αὐτοθυσία ποὺ ἔφερε στὶς φλέβες της ἡ Ἁγία αὐτὴ μορφὴ τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ μεταγγίστηκε στοὺς ἀπογόνους της, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ οἱ ἔνδοξοι πρωτεργάτες τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821, ἀδελφοὶ Ἀλέξανδρος καὶ Δημήτριος Ὑψηλάντης.

Η Γερόντισσα Χριστονύμφη, καταγομένη απο τον Πόντο, η οποία παρέδωσε τον πνευματικό θησαυρό των Λειψάνων της Αγίας Κασσάνδρας στο Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας.

Εν κατακλείδι, άπαντες οι πιστοί, κληρικοί και λαϊκοί, έφυγαν από την Ιερά Μονή πλημμυρισμένοι από την χάρη της Αγίας.

Την ακολουθία της Αγίας συνέγραψε η Οσιωτάτη Ηγουμένη της Ιεράς Μονής Υπαπαντής Χορτοκοπίου Καβάλας, Γερόντισσα Μαγδαληνή.