Ὁ Ἀπόστολος Ἀνδρέας ἤκουσε τήν φωνήν τοῦ Χριστοῦ «ἔρχου καί ἴδε», εἰς τήν ὁποίαν ἐν πρώτοις διέκρινε προφαινομένους τούς κινδύνους, τούς ἀπειλοῦντας διά ποταμῶν καί πόλεων καί ἐρημιῶν καί θαλάσσης, διά ληστῶν καί γένους καί ἐθνῶν καί ψευδαδέλφων, διά λιμοῦ καί δίψης καί ψύχους καί γυμνότητος, τήν διάδοσιν τοῦ Εὐαγγελίου. Ὅτε δέ ὁ Χριστός προέτρεψε τούς μαθητάς: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη», ἐκεῖνος ἔσπευσεν ὑπόπτερος νά μετάσχῃ τῆς ἱεραποστολικῆς ἐξορμήσεως καί, ἐν μέσῳ μυρίων κινδύνων καί πραγμάτων περιστατικῶν, ἐκήρυξεν εἰς τάς περιοχάς τῆς Σκυθίας καί Ἀχαΐας, εἰς τάς ἀκτάς τοῦ Εὐξείνου καί τοῦ Ἑλλησπόντου, ἔφθασεν δέ και ἐνταῦθα, εἰς τάς ψυχοτερπεῖς καί χαριέσσας ὄχθας τοῦ Βοσπόρου, ἔνθα ἔπηξε τό πρῶτον Χριστιανικόν θυσιαστήριον καί ἐγένετο ὁ ἱδρυτής καί θεμελιωτής τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Βυζαντίου.

Διά τοῦτο καί ἡ παροῦσα ἡμέρα εὐλόγως ἀνήχθη εἰς ἑορτήν Θρονικήν, καθ᾽ ἥν ἡ Ἀποστολική καί Πατριαρχική Καθέδρα πανηγυρίζει «μετά κρότων ἐμμελῶν καί ᾀσμάτων γεγονωτέρων καί μέλψεων εὐσεβῶν» τήν ἐπέτειον τῶν Γενεθλίων αὐτῆς, κατά τήν εὐστόχως ληφθεῖσαν ἀπόφασιν ἐπί τοῦ ἀοιδίμου Πατριάρχου Σεραφείμ τοῦ Β´ (1759) τοῦ ἀπό Φιλιππουπόλεως .

Ἀναφωνοῦμεν ὅθεν καί ἡμεῖς σήμερον, ἐρανιζόμενοι τόν λόγον τοῦ δεινοῦ ρήτορος τοῦ Ἄμβωνος Εὐγενίου τοῦ Βουλγάρεως: «ἑορτάζομεν ἐδῶ εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν ὅπου ὁ μέγας οὖτος Ἀπόστολος μέ τόσην καρποφορίαν ἔσπειρε τόν εὐαγγελικόν σπόρον τῆς πίστεως, ἐδῶ ὅπου μέ τόσην προθυμίαν καί μέ θεῖον ζῆλον ἥπλωσε τά ἀποστολικά του δίκτυα… Σήμερον πανηγυρίζεται ἡ παροῦσα καί δικαιοτάτη τῆς Κωνσταντίνου Πόλεως ἑορτή. Σήμερον λαμβάνει τήν ἀξιόχρεων εὐχαριστίαν ὁ ἑορταζόμενος Ἀπόστολος.

Σήμερον δεικνύει τήν Πατριαρχικήν μέριμναν καί φροντίδα ὁ Μέγας ἡμῶν Ἐκκλησιαστής, τιμῶν τόν Πρωτόκλητον φίλον τοῦ Θεοῦ, τῆς Ἐκκλησίας ταύτης τήν πρώτην μετά τήν πρώτην ἀρχήν καί τόν πρῶτον μετά τόν πρῶτον θεμέλιον».

Παναγιώτατε καί Θειότατε πάτερ καί Δέσποτα,Σεβασμιώτατοι συνοδικοί συμπάρεδροι καί λοιποί παρεπιδημοῦντες ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Ἐξοχώτατε κύριε Ὑπουργέ,
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες,
Ἠγαπημένε καί φιλόχριστε λαέ,

Ἀσφαλῶς, ὁ Ἀπόστολος Ἀνδρέας τότε, δέν ἡδύνατο νά προΐδῃ ὅτι ἡ ἄσημος αὕτη, ταπεινή καί ὀλιγότεκνος Ἐκκλησία ἔμελλε νά εὐλογηθῇ δαψιλῶς παρά τοῦ Θεοῦ, νά πληθυνθῇ ἀθρόως καί νά ὑψωθῇ εἰς Καθέδραν Οἰκουμενικήν καί Κέντρον Πανορθόδοξον, «θείᾳ νεύσει ζωογονοῦν καί συνέχον» τήν ὑπ᾽ οὐρανόν Ὀρθοδοξίαν. Ἀλλά καί ἡμεῖς σήμερον, μελετῶντες τήν ἱστορίαν καί φέροντες ἐνώπιον ἡμῶν τούς τύπους καί τούς ἤλους, τάς ἀκάνθας καί τόν κάλαμον, ἤτοι τήν δόξαν καί τήν αἴγλην τῆς Ἐκκλησίας ταύτης τοῦ Πρωτοκλήτου, δέν δυνάμεθα νά ὁρίσωμεν αὐτήν, διότι πᾶς τις ὁρισμός ἀποβήσεται καί εἷς περιορισμός τῆς ἀνυπολογίστου ἀξίας καί τῆς πνευματικῆς ὑποστάσεως αὐτῆς. Ἀναγνωρίζομεν, βεβαίως, ὅτι δέν πρόκειται περί ἔργου ἀνθρωπίνου, διότι πᾶν τό ἀνθρώπινον εἶναι «γῆ καί σποδός». Ἐξ ἄλλου, ἅπαντες αἰσθανόμεθα ὅτι «ὁ τόπος οὗτος ἐν ᾧ ἱστάμεθα γῆ ἁγία ἐστίν» καί «ἀεί ζῶσα καρδία παλλομένη» .

Ὑπ᾽ αὐτό τό πνεῦμα τοῦ ἀνυπερβλήτου χάσματος καί, παραλλήλως, τῆς ἐκπληκτικῆς ἐγγύτητος διαλεγόμεθα μέ τά ὀνόματα, διά νά ἀνακαλύψωμεν ποῖα ἐξ αὐτῶν ἀποδίδουν ἀρτιώτερον τό νόημα καί τό περιεχόμενον τῆς ἱδρυθείσης ὑπό τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου Ἐκκλησίας. Ἀλήθεια, τί Ἐκκλησία ἐπάγη ἐνταῦθα πρό αἰώνων; Καί καταλήγομεν οὕτως εἰς τό λακωνικόν καί περιεκτικόν συμπέρασμα:

«Ἐκκλησία ἄρχουσα καί πάσχουσα».
Ἡ Ἐκκλησία Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου εἶναι «ἄρχουσα καί πάσχουσα», διότι συνθέτει τόν καιρόν καί τόν τόπον, ὅτε καί ὅπου, οἱ ἄνθρωποι ζοῦν μέ τόν πόθον τοῦ ὑπερφυσικοῦ καί τῆς αἰωνιότητος. Δι᾽ ὅ ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία ἔχει αὐτόν τόν ἰδιότυπον καί μυστηριακόν χαρακτῆρα, τόν μή ἀρέσκοντα εἰς ἀνθρώπους, τῶν ὁποίων οἱ πόθοι ἑδράζονται ἐπί τῆς ἀριθμολαγνείας, τῆς μεγαλομανίας, τῆς στεγνῆς λογικῆς καί τῆς κοινοτυπίας τῶν ὑλικῶν συγκινήσεων. Δέν δύνανται νά τήν κατανοήσουν ὅσοι εἶναι ἐγκλωβισμένοι εἰς τήν ματαιότητα, διότι ἀκριβῶς ἡ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως εἶναι βασιλεία πίστεως, πνευματικῆς μέθης καί ἀθανασίας. Διό καί καθ᾽ ὅλην τήν ἱστορικήν αὐτῆς πορείαν, ἐλέπτυνε τόν ἄνθρωπον, τόν ἔστρεψε πρός τό βάθος τῆς ὑπάρξεώς του, τοῦ ἔδωκε «πνευματικόν ὀφθαλμόν» καί «πνευματικόν οὖς», διά νά ἐρευνᾷ τάς ἀβύσσους τῆς ψυχῆς καί νά ἀκροάζηται τά θεῖα ἀπηχήματα.

Ἐδῶ ἐπετελέσθη μυστήριον μέγα, ὑπερβαῖνον τήν ἀνθρωπίνην λογικήν, νοούμενον μόνον ὑπό τό πρίσμα τῆς πίστεως καί τῆς συνεργίας οὐρανοῦ καί γῆς. Ἐδῶ ἐθεμελιώθη ἡ ἀρχή τῶν δογμάτων, ἔλαβε τήν ἀρχή της ἡ θεολογία, κατεγράφη ἡ ἀρχή τῆς σοφίας τῶν Πατέρων, ἐνεκαινίσθη ἡ ἀρχή τῶν Συνόδων, ἐστοιχειοθετήθη ἡ ἀρχή τῶν τιμαλφῶν παραδόσεων, ἐθεσπίσθη ἡ ἀρχή τῶν Ἱερῶν Κανόνων, ἐβιώθη ἡ ἀρχή ἐξαιρέτου μοναστικῆς παραδόσεως, ὠργανώθη ἡ ἀρχή τοῦ ἐκχριστιανισμοῦ τῶν λαῶν καί ἐπευλογήθη ἡ ἀρχή τῆς ἐκκλησιαστικῆς ὑποστάσεως ὅλων τῶν νεοπαγῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.

Ἡ ἄρχουσα Κωνσταντινουπολῖτις Ἐκκλησία ἐποίησεν, ὡσαύτως, τήν ἀρχήν τῆς μοναδικοῦ κάλλους τέχνης τῆς εἰκόνος, ὅπως αὐτό διαπιστοῦται ἀπό τόν πλοῦτον τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων καί τῶν ψηφιδωτῶν, τῶν ἀποτεθησαυρισμένων ἐνθάδε τε καί ἐν τοῖς λοιποῖς Ἱεροῖς Ναοῖς τῆς Βασιλευούσης. Αὕτη, τό πρῶτον ἐκαλλιέργησε τό βυζαντινόν μέλος, δημιουργήσασα τήν ἐξαισίαν παράδοσιν τῆς πατρώας ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, ὅπως τήν ἀπηλαύσαμε σήμερον ἀπό τούς ἐκλεκτούς χορούς τοῦ Πανσέπτου Πατριαρχικοῦ μας Ναοῦ. Αὕτη ἐποίησε τήν ἀρχήν μιᾶς καινοτόμου καί ἐκστατικῆς ἀρχιτεκτονικῆς, ὅπως τήν συναντῶμεν εἰς τά ἐπίσημα κτήρια καί καπιτώλια, εἰς τούς καθεδρικούς Ναούς τοῦ Βορρᾶ καί τοῦ Νότου τῆς Ἑώας καί τῆς Ἑσπερίας, μέ τόν τροῦλλον νά δεσπόζῃ εἰς τήν κορυφήν, κατ’ ἀντιγραφήν τοῦ πρώτου τοιούτου κομψοτεχνήματος τῆς Ἁγίας Σοφίας.
Ἐν δέ τῷ πλαισίῳ τῶν ἱστορικῶν ἐξελίξεων δρῶσα ἡ ἄρχουσα Ἐκκλησία τῆς Βασιλευούσης ἀνασυντάσσει καί ἐνισχύει τάς δυνάμεις αὐτῆς διά τήν πληρεστέραν καί σωτηριώδη ἄσκησιν τῆς θείας ἐν τῷ κόσμῳ ἀποστολῆς της. Καί ἐάν εἰσέτι αἱ ἐξελίξεις ἐπιβάλλωσι νέας θέσεις καί ἀπαντήσεις εἰς προκλητικά διλήμματα, ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία, καταλλήλως ἑκάστοτε προσαρμόζουσα τόν ὀργανισμόν αὐτῆς, ρυθμίζει ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ τάς σχέσεις της πρός τά νέα δεδομένα τῆς ἐπιστήμης, τῆς βιοηθικῆς, τῆς ἰατρικῆς βιοτεχνολογίας καί τῶν περιβαλλοντικῶν προκλήσεων, κατά τό σωστικόν παράδειγμα τῶν Ἁγίων Πατέρων. Ταῦτα πάντα τά «καινά καί παράδοξα» ἐπραγματοποιήθησαν ἐνταῦθα, εἰς ταύτην τήν ἄρχουσαν Ἐκκλησίαν, ἡ ὁποία κατέστη οὕτως ἡ κιβωτός τῆς Ὀρθοδοξίας, οἱ δέ σεπτοί καί μακάριοι θεματοφύλακες αὐτῆς τῆς κιβωτοῦ, οἱ ἑκάστοτε Οἰκουμενικοί Πατριάρχαι, ἐγένοντο «θεηγόροι ὁπλῖται παρατάξεως Κυρίου».

Ἀλλ᾽ ἡ Ἐκκλησία αὕτη τῆς Κωνσταντινουπόλεως εἶναι καί πάσχουσα, ἤδη ἀπό τήν ἀρχήν τῆς ἱδρύσεώς της. Οὐδείς λαός ἔχυσε τοσοῦτον αἷμα διά τήν πίστιν τοῦ Χριστοῦ, ὅσον ἐδαπάνησε ὁ πιστός λαός τῆς μαρτυρικῆς Ἐκκλησίας τοῦ Πρωτοκλήτου, τά παθήματα τῆς ὁποίας «δέν ἔχουν τελειωμό», κατά τόν λόγον τοῦ ἁγίου τῶν ἑλληνικῶν Γραμμάτων Ἀλεξάνδρου Παπαδιαμάντη. Ὁ Θρόνος οὗτος εὑρέθη εἰς τό ἐπίκεντρον τῶν ἑκάστοτε ἀντιδικιῶν μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν, εὑρέθη ἀντιμέτωπος μέ τάς μεγάλας χριστολογικάς αἱρέσεις, μέ τά πρῶτα σχίσματα, μέ τάς ἀτέρμονας θεολογικάς συζητήσεις καί ἀντεγκλήσεις τοῦ βυζαντινοῦ μεσαίωνος, μέ τόν σάλον τῆς εἰκονομαχίας, μέ τά ἐνδοορθόδοξα δικαιοδοσιακά προβλήματα καί ἄλλα πολλά, εἰς τά ὁποῖα ἐκλήθη νά παρέμβῃ, νά διαιτητεύσῃ, νά κρίνῃ, νά ἀποφανθῇ, νά ἐπιβάλῃ τήν κανονικήν τάξιν καί ὁμαλότητα.

Τό Πατριαρχεῖον μας εὐωδιάζει ἀπό τήν γλυκεῖαν ὀσμήν τῆς κατά Χριστόν θλίψεως καί ὀδύνης. Ἀπό τήν ἀρχήν τῆς γενέσεώς του κατέστη ὁμοίωμα τοῦ πάσχοντος Χριστοῦ, ἡ δέ ζωή τῶν Πατριαρχῶν, Ἀρχιερέων, κληρικῶν, λαϊκῶν καί μοναχῶν καθηγιάσθη διά τοῦ πόνου καί ἐν τῷ πόνῳ καί, οὕτω μετεποιήθη εἰς ἀληθῆ βιοτήν κατά Χριστόν. Ἡ χαρά τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία εἶναι ἄνθος εὐδοκιμοῦν εἰς τάς ἐνταῦθα πονεμένας καρδίας, διαχέεται πλουσίως, ἡ δέ ἐλπίς τῆς ἀθανασίας, ἡ ἐκπηγάζουσα ἐκ τοῦ Ἱεροῦ τούτου θυσιαστηρίου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου, σκέπει καί ἀναζωογονεῖ τούς ταπεινῶς καί θυσιαστικῶς διακονοῦντας τῇ Πρωτοθρόνῳ ταύτῃ Ἐκκλησίᾳ.

Ὁ τοιοῦτος διττός χαρακτήρ τῆς ἀρχούσης καί πασχούσης Μεγάλης καί Ἀποστολικῆς ταύτης Καθέδρας, διαφαίνεται εἰς ὅλας τάς ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς αὐτῆς. Εἰς τήν θεολογίαν, εἰς τά μυστήρια, εἰς τήν παράδοσιν, εἰς τό κήρυγμα, εἰς τάς Συνόδους, εἰς τήν λατρείαν, εἰς τήν παιδείαν, εἰς τό ἦθος καί τό βίωμα. Πανταχοῦ καί πάντοτε ἡ ἀρχή καί τό πάθος συνυπάρχουν, συζοῦν, συναναπτύσσονται, παράγουν ἀπό κοινοῦ, οἰκοδομοῦν, ὁλοκληρώνουν τόν προορισμόν τῆς δημιουργίας, ἐκπληροῦν τό σχέδιον τοῦ Θεοῦ, τήν θέωσιν τοὐτέστιν τοῦ παντός καί τήν μετοχήν εἰς τήν ἡμέραν τῶν Ἐσχάτων. Διό καί ἡμεῖς, οἱ συνεχισταί τῆς ἀποστολικῆς διαδοχῆς τοῦ Πρωτοκλήτου Ἀνδρέου, ἀλλά καί ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἐν τῷ συνόλῳ αὐτῆς, θλιβόμεθα και ὀδυνώμεθα, ὅταν ἐπιχειρῆται ὁ διαχωρισμός τῶν δύο τούτων ὑποστατικῶν ἰδιωμάτων τῆς Πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας. Εἶναι γεγονός ὅτι τινές σήμερον ἐπιθυμοῦσιν, ὅσον ἀφορᾷ εἰς τήν Ἐκκλησίαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως, μόνον τό «πάσχουσα» καί οὐχί τό «ἄρχουσα», ἀδυνατοῦντες νά ἀποδεχθῶσι τήν μεγίστην ἐκκλησιολογικήν καί κανονικήν πραγματικότητα, ὅτι δηλαδή ἡ Ἐκκλησία αὕτη κατέχει προνόμια, ἀπαραβίαστα καί ἀπαραχάρακτα, παραχωρηθέντα, τῇ ἐπινεύσει τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ὑπό τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Προνόμια μή σχετιζόμενα μέ κοσμικήν ἐξουσίαν καί δύναμιν ἤ μέ τάσεις καταναγκασμοῦ καί ἐπιβολῆς, ἀλλά ταυτιζόμενα μέ τό ἦθος, τήν ὑφήν καί τήν ὑπόστασιν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Ἄλλως τε, ὡς τυγχάνει γνωστόν, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον οὐδέποτε ὑπετίμησε τάς λοιπάς Ἐκκλησίας. Οὐδέποτε κατήργησε τοπικάς Ἐκκλησίας, ἄν καί ἱστορικῶς καί συγκυριακῶς ἐδόθησαν αὐτῷ ἀμέτρητοι εὐκαιρίαι. Ἐπί αἰῶνας ἐφιλοξένει εἰς τήν Ἕδραν αὐτοῦ τούς ἐν ἐνεργείᾳ καί πρώην Πατριάρχας τῆς Ἀνατολῆς, εἰς τούς ὁποίους εὐχαρίστως παρεχώρει συνοδικόν σύνθρονον καί σύμψηφον, μεριμνῶν, μετά πολλῆς στοργῆς, διά τήν διαμονήν των καί τήν μισθοδοσίαν των.

Τίθεται ὅθεν εὐλόγως τό ἐρώτημα: Διατί νά ἐνοχλῇ τό «ἄρχουσα» καί νά ἀναπαύῃ τό «πάσχουσα»; Διατί νά δυσκολευώμεθα νά ἀποδεχθῶμεν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία οὔτε ἄναρχος εἶναι οὔτε καί ἀκέφαλος; Ἔχει Πρῶτον, ὅστις προεδρεύει τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καί τῶν Πανορθοδόξων Συνάξεων καί μεριμνᾷ μετά ζήλου καί ἀγάπης διά τήν εὐστάθειαν τῶν Ἐκκλησιῶν, τήν ἀποκατάστασιν τῶν σχισμάτων, τήν διαφύλαξιν τῶν δογμάτων, τήν ἑνότητα καί τήν εἰρήνην τῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν. Καί ταῦτα πάντα δέν ἀποτελοῦν ζητήματα ἐπιλογῆς ἤ εὐγενῶν φιλοφρονήσεων, ἀλλά ἱεροκανονικῆς εὐθύνης τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Πρωτοκλήτου, τῆς Πρώτης εἰς τό σύστημα τῶν Ὀρθοδόξων.

Διαφορετικαί ἰσοπεδωτικαί πεποιθήσεις ὁδηγοῦν πρός μίαν νεο-θεολογίαν, ἡ ὁποία προσεγγίζει τήν Ἐκκλησίαν μέ κριτήρια κοσμικά, ἐκφυλίζουσα ἀπολύτως τήν θεανδρικήν ἱδιοπροσωπίαν αὐτῆς. Οὕτως, ἐμπίπτοντες εἰς τήν παγίδα τοῦ συγκρητισμοῦ, θεωροῦσιν ὅτι ὁ Συνοδικός θεσμός λειτουργεῖ ὡς κοινοβούλιον, ὅπερ ἔχει Πρόεδρον, ἀλλ᾽ οὐχί Πρῶτον, παραθεωροῦντες πρός καιρόν ὅτι εἰς τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν ὁ Πρῶτος ἔχει τάς εὐθύνας τῆς ἀρχῆς καί εἶναι ἐπιπεφορτισμένος μέ πάσας τάς ὑποχρεώσεις καί τά ἱεροκανονικά καθήκοντα, ὁ δέ ρόλος αὐτοῦ εἶναι ἀποφασιστικός καί οὐχί μόνον συντονιστικός. Ταῦτα δέ πάντα, εἶναι ἀλλότρια καί ξένα πρός τήν Ὀρθόδοξον ἐκκλησιολογίαν καί ἀποτελοῦν ἀποκυήματα ἐμπαθοῦς φαντασίας. Ἀλλ᾽ ὅσοι ἀπομακρύνονται ἀπό τῶν ἀληθῶν τούτων καί ἀδιαμφισβητήτων ἐκκλησιολογικῶν ἀρχῶν, καλοῦνται μοιραίως νά θερίσωσιν πρῶτοι τούς σαθρούς καρπούς τούς ὁποίους ἔσπειραν.

Παναγιώτατε καί Θειότατε Πάτερ καί Δέσποτα,
Τῆς τιμαλφοῦς ταύτης παρακαταθήκης τῆς ἀρχῆς καί τοῦ πάθους θεματοφύλαξ ἐτάχθης Σύ, καί τῆς σκηνῆς τῆς ἀληθινῆς κατεστάθης Ἡγούμενος καί Φρουρός. Ἡ σεμνή τῆς Ὀρθοδοξίας Παράδοσις μετουσιοῦται ἐν τῷ προσώπῳ Σου εἰς συνείδησιν, ἡ συνείδησις εἰς πίστιν, καί ἡ πίστις εἰς πρᾶξιν.

Ὁ κλῆρος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας ἐν τῇ ἱστορικῇ πορείᾳ τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὑπῆρξεν ἀείποτε προνομιακός, ἀλλά συγχρόνως βαρύς καί ἐπίμοχθος. Ἐξακολουθεῖ ὅμως νά ἐπιλάμπῃ εἰς τήν πνευματικήν ὑπόστασιν Αὐτῆς, φῶς ἰλαρόν ἁγίας δόξης, εἰς τρόπον, ὥστε νά ὑψῶται Αὕτη, ἀκόμη καί κατά τήν χαλεπότητα ταύτην τῶν καιρῶν, «ὡς ἀστήρ ἑωθινός ἐν μέσω νεφέλης» . Ἐν δέ τῇ ὑπάτῃ διακονίᾳ τῆς Ἀποστολικῆς καί Οἰκουμενικῆς ταύτης Καθέδρας, μή παύσῃ, Πρωθιεράρχα τῶν Ὀρθοδόξων, εὐχόμενος πρός τόν Δομήτορα τῆς Ἐκκλησίας καί ἐνεργῶν, μετά τῆς συμπαρέδρου Σεβασμίας Ἱεραρχίας σου, ὑπέρ τῆς εὐκταίας ἑνότητος τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, τῆς θεραπείας τῶν σχισμάτων καί τῆς σωτηρίας τῶν πιστῶν.

Ἐν τῇ ὑποστάσει τοῦ Πρώτου, προΐστασαι Ἐκκλησίας ἀρχούσης καί πασχούσης, Θρόνου μεγαλειώδους, ἐνδόξου καί περιφανοῦς, ὁ ὁποῖος βιώνει ἐν ταυτῷ τήν Μεγάλην Παρασκευήν καί τήν λαμπροφόρον Ἀνάστασιν. Παρά τά φαινόμενα καί τά λεγόμενα, ὁ Θρόνος οὗτος, εἰς τήν ἱστορικήν ἀποστολήν καί εὐθύνην τοῦ ὁποίου πάντες πιστεύομεν, δέν ἔπαυσε νά εἶναι ὁ παράγων, ὁ ὁποῖος ἐν παντί καί πάντοτε, ἐν εὐθύτητι καί τιμιότητι, τέμνει τήν μέσην ὁδόν, τήν ἀσφαλῆ καί εὐθεῖαν, διά νά μεταποιῇ, νῦν καί ἀεί, τήν πικρίαν εἰς γλυκύτητα, νά μετουσιώνῃ τήν θλῖψιν εἰς χαράν καί νά μεταβάλῃ τήν διχογνωμίαν εἰς συμφωνίαν καί ὁμοφροσύνην. Γνωρίζομεν πάντες, ὅτι πρός Αὐτόν τόν Θρόνον ἡ διακονία Σου εἶναι θυσιαστική καί ἀνιδιοτελής, ἡμεῖς δέ, ἡ τιμία Ἱεραρχία Σου, ὁ εὐαγής κλῆρος καί ὁ φιλόχριστος λαός, εὐλαβῶς καί σεμνοπρεπῶς Σέ διαβεβαιοῦμεν ὅτι, «ὅλῃ ψυχῇ τε καί καρδίᾳ», Σοί μόνῳ πιστεύομεν καί τά Σά μόνον φρονοῦμεν. Ἡ ἀφοσίωσις ἡμῶν εἰς τό σεπτόν Πρόσωπον Σου εἶναι βεβαία καί ἀδιαπραγμάτευτος.
Ὁ δέ Χριστός ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν ἦν καί ἔστι και ἔσται. Ἀμήν.

*Πανηγυρικός
Ἐκφωνηθείς ὑπό τοῦ Θεοφιλ. Ἐπισκόπου Χριστουπόλεως Μακαρίου ἐν τῷ Πανσέπτῳ Πατριαρχικῷ Ναῷ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, κατά τήν Πατριαρχικήν καί Συνοδικήν Θείαν Λειτουργίαν ἐπί τῇ μνήμῃ τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου καί τῇ Θρονικῇ Ἑορτῇ τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, τῇ 30ῇ Νοεμβρίου 2018