Οι εξελίξεις τρέχουν και δεν σταματούν. Κάθομαι και σκέπτομαι, ότι όλα αυτά τα οποία βιώνουμε επί των ημερών μας, σε κάποιες δεκαετίες θα τα διδάσκονται οι επόμενες γενιές. Σαν να μην έφθαναν, λοιπόν, όλα τα άλλα, έρχεται να προστεθεί στην λίστα άλλο ένα θλιβερό γεγονός, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Μετά από ογδόντα και πλέον χρόνια, ο Ναός της του Θεού Σοφίας, το στολίδι της Πόλης των ονείρων μας, μετατρέπεται σε μουσουλμανικό τέμενος, κάνοντας έτσι τις ήδη τεταμένες σχέσεις με την γείτονα χώρα ακόμη πιο εύθραυστες.

Στενοχωρηθήκαμε, πικραθήκαμε, παρατηρώντας πώς μια πράξη, η οποία κατ’ ουσίαν αποσκοπεί στην επίδειξη της ισχύος ενός ανθρώπου, κατάφερε να αναστατώσει την οικουμένη. Για εμάς η Αγία Σοφία δεν αποτελεί απλώς ένα αρχιτεκτονικό θαύμα, αλλά σημείο ένωσης με την ιστορία μας και πηγή παρηγορίας κάθε φορά που επισκεπτόμαστε την Βασιλεύουσα. Είναι λογικό επομένως να αισθανόμαστε θλίψη. Αυτή όμως η θλίψη δεν πρέπει να είναι άνευ ορίων και αυτά τα όρια τα θέτει η χριστιανική μας ταυτότητα, η οποία δεν επηρεάζεται από ένα μνημείο. Δεν είναι η Αγία Σοφία που θα μας κάνει να «βρούμε» το Θεό, ούτε από την άλλη η μετατροπή της σε τζαμί, αυτό που θα μας κάνει να Τον «χάσουμε». Στις Πράξεις των Αποστόλων διαβάζουμε «ὁ Θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσμον καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῷ, οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς Κύριος ὑπάρχων οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ» (Πραξ.17,24). Και ο Ίδιος ο Χριστός τι λέγει στην Σαμαρείτιδα; Της λέγει πως  «ἀλλ’ ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ ἀληθινοὶ προσκυνηταὶ προσκυνήσουσι τῷ πατρὶ ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ· καὶ γὰρ ὁ πατὴρ τοιούτους ζητεῖ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτόν.
πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν»(Ιω. 4,23).

Ας μην μένουμε στο φαίνεσθαι, αλλά ας εμβαθύνουμε στην ουσία των πραγμάτων. Όσο λαμπερός και περίτεχνος κι αν φαίνεται ο Ναός αυτός, όσο δέος κι αν μας καταβάλει μόλις τον αντικρίζουμε, πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε πως η αξία του προέρχεται επειδή μέσα εκεί τελούνταν τα Φρικτά Μυστήρια, μέσα εκεί ο Ουρανός κατέβαινε στη γη, ο άρτος γινόταν Σώμα και ο οίνος Αίμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Αυτό καθιστά τον Ναό της του Θεού Σοφίας όχι ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς – μια καραμέλα που ακούμε όλον αυτό τον καιρό – αλλά τόπο Ιερό, Θυσιαστήριο του Αληθινού Θεού, που ο κάθε τοίχος, η κάθε πέτρα έχει αγιαστεί με την χάρη του Αγίου Πνεύματος, δια του Οποίου τελούνται όλα τα Μυστήρια.

Πολλά τα λόγια, πολλά τα ένθερμα κηρύγματα. Τι είναι όμως αυτό που παρακινεί σε αυτές τις αντιδράσεις; Θα είμαστε άραγε το ίδιο θερμοί, όταν, ω μη γένοιτο, αύριο – μεθαύριο μας κλείσουν ξανά τους Ναούς, μας αφήσουν ξανά αλειτούργητους και ακοινώνητους; Βρήκαμε εμείς, άραγε, τη σχέση μας τον Χριστό; Διαβάζουμε προφητείες και ελπίζουμε πως κάποτε θα πάρουμε την Πόλη και την Αγία Σοφία και αναρωτιέμαι, εμείς άραγε γεμίσαμε τις δικές μας εκκλησίες; Εάν το να μπούμε στην Αγία Σοφία αποτελεί απλά ένα απωθημένο δικαίωσης της ιστορίας, αυτό δεν σημαίνει απολύτως τίποτε. Εάν εν πρώτοις εμείς οι ίδιοι δεν οικοδομήσουμε την πίστη μας επάνω στην πέτρα που λέγεται Χριστός, τότε κανένα μνημείο δεν μας σώζει, γιατί το μόνο που θα βλέπουμε εκεί θα είναι ντουβάρια και πέτρες. Πριν, λοιπόν, την ποθούμενη αποκατάσταση της Αγίας Σοφίας σε Ορθόδοξο Ναό, ας αποκαταστήσουμε εμείς την κοινωνία μας με τον Θεό. Μόνο τότε, εάν κάποτε το επιτρέψει ο Θεός, ευσυνειδήτως και με ορθόδοξο φρόνιμα θα βιώσουμε αυτό που τόσοι Χριστιανοί βίωσαν μέσα στην τέλεση των Μυστηρίων σε αυτόν τον ιερό χώρο.

Η Αγία Σοφία εκπλήρωσε όταν έπρεπε τον σκοπό της ανοικοδόμησης της. Οτιδήποτε, λοιπόν, άλλο γίνει, εκτός από Ορθόδοξο Ναό, μας θλίβει εξίσου. Ακόμη και ως μουσείο, δεν ανταποκρινόταν σε αυτό το οποίο είναι πραγματικά. Και τότε η περιέργεια κινούσε τους περισσοτέρους να την επισκεφθούν και μάλιστα τις περισσότερες φόρες, χωρίς κανένα αίσθημα ευλάβειας της ιερότητας του χώρου.  Μην εθελοτυφλούμε, την Αγία Σοφία δεν τη χάσαμε τώρα, την χάσαμε μόλις σταμάτησαν πλέον να τελούνται εκεί τα Άγια Μυστήρια, γι αυτό και κανείς δεν στενοχωριέται περισσότερο από έναν Χριστιανό για την σημερινή της κατάσταση.

Οτιδήποτε όμως και να γίνει, το  κρυμμένο βλέμμα του Παντοκράτορα θα εποπτεύει τα πάντα από τον Τρούλο. Όσα βήλα κι αν τοποθετηθούν η Κυρία Θεοτόκος θα βρίσκεται καθισμένη στο θρονί της βαστώντας τον Υιό της στα χέρια, στη κόγχη του Ιερού Βήματος, μαρτυρώντας πως σε εκείνο το σημείο ετελείτο η αναίμακτος θυσία. Τα ψηφιδωτά των Αγίων θα μιλούν και θα κηρύττουν τον ένα Θεό, τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Ολόκληρο, τέλος, το οικοδόμημα θα επαληθεύει πόσο ασύγκριτα ανώτεροι υπήρξαν οι Ρωμηοί Ορθόδοξοι, ώστε μην μπορώντας να τους ξεπεράσει το Τούρκος, ξεπέφτει τόσο που μπαίνει σε Ναό Χριστιανών για να προσευχηθεί.