Στο κείμενο αυτό δεν θα διατυπώσω προσωπική άποψη για τις νέες ταυτότητες. Πάντοτε
συμβουλεύω τους πιστούς να ακολουθούν την Εκκλησία, να υπακούν στον Επίσκοπο και στις
συνοδικές αποφάσεις. Άλλο είναι αυτό που με απασχολεί. Η ανακοίνωση της Διαρκούς Ιεράς
Συνόδου είναι άραγε αρκετή για να αναπαύσει τους χριστιανούς και να ειρηνεύσει η Εκκλησία;
Φοβάμαι πως όχι. Αναπαύθηκαν όσοι είχαν ήδη μια τοποθέτηση παρόμοια με αυτήν της
Συνόδου. Οι υπόλοιποι έμειναν με την αγωνία και την αμφιβολία, στις οποίες ίσως προστέθηκε
και ένα πικρό παράπονο, καθώς μπήκαν κατά μια έννοια στο ίδιο τσουβάλι με τους
«δεισιδαίμονες», τους «παραθρησκευτικούς», ακόμα και τους μη ορθόδοξους.
Δεν γνωρίζω να πω αν οι άνθρωποι αυτοί, όσοι είναι κατά των ταυτοτήτων, έχουν δίκιο
σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Αυτό που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι ότι αποτελούν ένα πολύ
μεγάλο ποσοστό των χριστιανών. Το ποσοστό αυτό δεν αποκλείεται να ξεπερνά το πενήντα τοις
εκατό. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται κληρικοί, καθηγούμενοι, μοναχοί, μοναχές, ψάλτες,
θεολόγοι καθηγητές και καθηγήτριες. Και φυσικά αμέτρητοι απλοί πιστοί, πρόσωπα με ενεργό
εκκλησιαστικό βίο, με ξεχωριστό ήθος, άνθρωποι που κρατούν τις εκκλησίες μας ανοιχτές και
την πίστη μας ζωντανή.
Όλοι αυτοί, έχοντας υπόψη τους όλο τον διάλογο που έχει λάβει χώρα για το θέμα εδώ
και πάνω από τριάντα χρόνια, τις τοποθετήσεις αγίων γερόντων (και γεροντισσών) που τους
σέβεται και τους τιμά όλος ο ορθόδοξος κόσμος, τις παλαιότερες αποφάσεις και διακηρύξεις της
Εκκλησίας της Ελλάδος και τους Αγίου Όρους, τη μαρτυρία της Αγίας Γραφής και, τέλος, τις
ραγδαίες εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα σε διεθνές επίπεδο στον τεχνολογικό, πολιτικό,
οικονομικό και κοινωνικό τομέα, δεν είναι δυνατόν να ειρηνεύσουν μόνο με απλές
διαβεβαιώσεις. Και κάθε μέρα που περνάει, η εμπιστοσύνη τους στην Εκκλησία θα κλονίζεται
και περισσότερο. Σε εμάς που βρισκόμαστε σε καθημερινή και άμεση επαφή με το λαό του
Θεού, είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος ενός φοβερού διχασμού του πληρώματος της Εκκλησίας, ο
οποίος δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε σχίσμα, και μάλιστα τέτοιο σχίσμα που δεν γνώρισε ως
τώρα η Ελλαδική μας Εκκλησία, πολύ σοβαρότερο από το σχίσμα των παλαιοημερολογιτών.
Θεωρώ ότι είναι άμεση ανάγκη να τοποθετηθεί πάνω στο θέμα η Σύνοδος της Ιεραρχίας
μας και μάλιστα σύντομα. Άλλωστε η ίδια η ανακοίνωση της ΔΙΣ προβλέπει κάτι τέτοιο. Και αν
θέλαμε να κάνουμε σωστή δουλειά, θα έπρεπε να προηγηθούν ιερατικές συνάξεις σε κάθε
μητρόπολη, ώστε ο κάθε Μητροπολίτης να έχει ακριβή εικόνα για το τι γίνεται στο ποίμνιό του
και ποια είναι η γνώμη και η διάθεση του λαού. Δεν υπάρχει καιρός για χάσιμο. Μόλις αρχίσει η
έκδοση των νέων ταυτοτήτων, πολλοί θα βρεθούν σε άμεσο δίλημμα περί του πρακτέου: κάποιοι
θα χάσουν την παλαιά ταυτότητα και θα πρέπει να βγάλουν καινούργια, κάποιοι νέοι θα
χρειαστεί να βγάλουν για πρώτη φορά, στρατιωτικοί θα αποστρατευτούν και θα τους αφαιρεθεί
η στρατιωτική ταυτότητα, άρα θα αναγκαστούν να βγάλουν άλλη. Πολλοί από αυτούς δεν θα
προχωρήσουν σε έκδοση νέας ταυτότητας για λόγους συνειδήσεως. Τι θα γίνει; Θα δούμε
ανθρώπους να μην μπορούν ούτε να παραλάβουν ένα συστημένο γράμμα. Θα δούμε
εργαζόμενους να απολύονται, επειδή δεν θα μπορούν, για παράδειγμα, να εκτελέσουν

συναλλαγές με τράπεζες ή υπηρεσίες για λογαριασμό της εταιρίας που εργάζονται. Άνθρωποι θα
οδηγούνται στα καλά καθούμενα στο αστυνομικό τμήμα, προς εξακρίβωση στοιχείων. Πιστοί θα
θέλουν να τελέσουν το γάμο τους ή τη βάπτιση των παιδιών τους, και δεν θα μπορούν, αφού δεν
θα μπορούν να αποδείξουν την ταυτότητά τους με επίσημα έγγραφα. Αργότερα θα γίνουν κι
άλλα φριχτά: Κληρικοί θα παυθούν αναγκαστικά από τις διοικητικές τους θέσεις, ηγούμενοι δεν
θα μπορούν να εκπροσωπήσουν τις μονές τους, χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. Φανταστείτε
τώρα, αν την ώρα που συμβαίνουν όλα αυτά και ο λαός υποφέρει, εμείς οι κληρικοί
φωτογραφιζόμαστε χαμογελαστοί σε συνέδρια και εκδηλώσεις, σαν να μην τρέχει τίποτα. Είναι
φοβερό και να το σκέφτεται κανείς.
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να δείξει θερμότερο ενδιαφέρον για τα παιδιά της αυτά,
ακόμα και αν έχουν άδικο. Πολύ περισσότερο, αν έχουν δίκιο. Δεν αρκεί μια λακωνική
ανακοίνωση. Θα μπορούσε λ.χ. να δημοσιευτεί ένα εκτενές κείμενο, ή ένα βίντεο, ή να
οργανωθεί μια συζήτηση, στρογγυλή τράπεζα κ.λπ., με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων, και
να εξηγήσει η Εκκλησία με λεπτομέρεια αν και γιατί και σε ποιο βαθμό οι φόβοι των ανθρώπων
είναι ανυπόστατοι. Παράλληλα, θα πρέπει να απαντηθούν τα παρακάτω ερωτήματα:
1. Τι άλλαξε στα τελευταία χρόνια, ώστε να αλλάξει και η Εκκλησία τη θέση της;
2. Τι ήταν αυτό που φοβούνταν οι όσιοι γέροντες και μίλησαν για το θέμα των
ταυτοτήτων;
3. Αποκλείει η Εκκλησία το ενδεχόμενο να υπάρχει διεθνώς συγκεκριμένη ατζέντα,
μέρος μόνο της οποίας είναι και οι νέες ταυτότητες; Ενημερώνεται για τις
διεθνείς εξελίξεις; Και κυρίως, αν υπάρχει αυτή η ατζέντα, σε ποιο ακριβώς
σημείο θέτει η Εκκλησία την κόκκινη γραμμή της; Πότε δηλαδή κρίνει ότι θα
χρειαστεί να πει «μέχρις εδώ» και να υψώσει το ανάστημά της καθοδηγώντας το
λαό; Τουλάχιστον αν διευκρινιστεί αυτό θα είναι ήσυχος ο λαός και θα σκέφτεται:
«Η Εκκλησία αγρυπνεί και παρακολουθεί τις εξελίξεις και τους κινδύνους. Τώρα
έκρινε ότι δεν είναι καιρός να διεξαγάγει πόλεμο. Αν όμως αύριο γίνει το τάδε ή
το δείνα γεγονός, αν προταθεί ο τάδε νόμος κ.λπ., τότε εξάπαντος θα μας
οδηγήσει να ξεσηκωθούμε».
Και για να είμαστε συγκεκριμένοι, ορίστε η πιθανή ατζέντα που ανησυχεί έντονα την
πλειονότητα των Ελλήνων, και όχι μόνο των πιστών:
 Σταδιακή αντικατάσταση όλων των δημοσίων εγγράφων από τη νέα ταυτότητα.
 Επέκταση της χρήσης της ταυτότητας ως «κάρτας πολίτη» για κάθε συναλλαγή
με το δημόσιο.
 Επίσημη θέσπιση ψηφιακού νομίσματος, «ψηφιακό πορτοφόλι» για όλους,
συνδεδεμένο με την ταυτότητα.
 Σταδιακή μείωση της χρήσης των μετρητών (ήδη συμβαίνει εδώ και χρόνια)
μέχρι την πλήρη κατάργησή τους. Αυτό μπορεί να γίνει α) με τη μείωση του
αριθμού των ATM και την πλημμελή τροφοδοσία τους με χρήματα, ώστε να είναι
μεγάλη η ταλαιπωρία για όποιον θέλει να σηκώσει μετρητά και β) με αφορμή ένα
οικονομικό κραχ, το οποίο αναμένεται να λάβει χώρα στο δυτικό κόσμο μέσα στα
επόμενα χρόνια, σύμφωνα με πολλούς οικονομικούς αναλυτές.

 Αντικατάσταση των τραπεζικών καρτών από την ταυτότητα και το ψηφιακό
πορτοφόλι.
 Απόλυτος έλεγχος κάθε φυσικής μετακίνησης και οικονομικής ή άλλης
συναλλαγής από ένα κεντρικό σύστημα, π.χ. μια κεντρική τράπεζα ή οργανισμό.
 Τέλος, με δικαιολογία τις συχνές απώλειες και κλοπές ταυτοτήτων, μεταφορά των
στοιχείων πάνω στο ανθρώπινο σώμα, είτε με τη μορφή εμφυτεύσιμου τσιπ, είτε
με άλλο πρόσφορο τρόπο. Το τελευταίο αυτό σενάριο θα επιβεβαιώσει όσα
γράφονται στο προφητικό βιβλίο της Αποκάλυψης του Ιωάννη, αλλά και όσα έχει
πει ο Όσιος Παΐσιος και άλλοι σύγχρονοι άγιοι γέροντες. Δεν χρειάζεται βέβαια
να πούμε ότι κανείς χριστιανός δεν επιθυμεί και δεν δέχεται μια τέτοια εξέλιξη.
Πέρα όμως από τις απαντήσεις αυτές, που καλείται να δώσει η Εκκλησία για να
καθησυχάσει το λαό, θα μπορούσε να δώσει και τη μάχη της για χάρη των παιδιών της –
και ό,τι πετύχει. Ειδικά αν υπάρχει έστω και μια μικρή πιθανότητα όσα αναφέραμε να
μην είναι εντελώς φανταστικά. Να τι θα μπορούσε να κάνει:
 Να ζητήσει από την πολιτεία να αφαιρέσει από τις νέες ταυτότητες όσα
ανησυχούν τους πιστούς, και όποιος θέλει να ταξιδέψει να χρησιμοποιεί το
διαβατήριο. Αφού θα εξακολουθήσει να υπάρχει διαβατήριο, τι νόημα έχει
αυτό που λέγεται, ότι απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Πολιτική Αεροπορία
να υπάρχει τσιπάκι στην ταυτότητα; Ας βάλουν το τσιπάκι στα διαβατήρια,
για όσους δεν έχουν πρόβλημα, και ας αφήσουν απλούστερες τις ταυτότητες
για όσους δεν τις θέλουν, για λόγους συνειδήσεως. Κι ας μην ταξιδέψουν στο
εξωτερικό αυτοί ποτέ. Ή, εναλλακτικά, ας προβλεφθεί να υπάρχουν δύο ήδη
ταυτότητας, με τσιπ και χωρίς τσιπ. Δηλαδή, δεν το καταλαβαίνουμε, αν
αύριο η Ευρώπη ζητήσει να ξυρίζουν τα κεφάλια τους όσοι θέλουν να
ταξιδέψουν, πρέπει κι εμείς που καθόμαστε στο σπίτι μας να ξυρίσουμε κι
εμείς τα κεφάλια μας; Κύριε ελέησον! Τι άλογη λογική είναι αυτή;
 Να συλλέξει υπογραφές όσων δεν επιθυμούν να λάβουν τη νέα ταυτότητα,
όπως είχε κάνει ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος σε μια παρόμοια
περίπτωση. Έτσι θα φανεί με ακρίβεια πόσοι είναι οι αντιφρονούντες και θα
μπορεί η Εκκλησία να διαπραγματευτεί καλύτερα, ακόμα και να ζητήσει να
γίνει δημοψήφισμα για το θέμα. Θα φανεί τότε και η ποιότητα της
δημοκρατίας μας, αν όντως ο λαός έχει ακόμα την κυριαρχία σε αυτή τη
χώρα, σύμφωνα με το Σύνταγμα, ή όχι. Διότι αν δεν την έχει, αν δηλαδή
έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή που μας διαφεντεύουν άλλοι και πρέπει να
ξεχάσουμε τα δημοψηφίσματα και τις άλλες δημοκρατικές διαδικασίες, τότε
είναι καιρός ο λαός να πάρει σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον του, να
διεκδικήσει την ελευθερία του, κι ας τρώει σκέτο ψωμί κι ελιές.
 Τέλος, ως έσχατο όπλο η Εκκλησία πάντοτε έχει τη δυνατότητα να καλέσει
όλο το λαό της σε έντονη διαμαρτυρία και αντίσταση, με στόχο την
προάσπιση της αγίας πίστης του Χριστού και της ελευθερίας των τέκνων της.
Είναι βέβαιο ότι ο πιστός λαός θα ανταποκριθεί με προθυμία.

Οι Αρχιερείς μας είναι τίμιοι, σοφοί, μορφωμένοι, ευλαβείς, έμπειροι στην
αντιμετώπιση προβλημάτων. Αγαπούν την Εκκλησία και θυσιάζουν κάθε μέρα τον
εαυτό τους γι’ αυτήν. Το λέω αυτό μετά λόγου γνώσεως και όχι για να τους
κολακέψω. Εντούτοις, είναι σαν τους στρατηγούς στον πόλεμο: εκείνοι ξέρουν πώς
πρέπει να κινηθεί ο στρατός, εκείνοι πρέπει να λάβουν τις αποφάσεις. Το
μειονέκτημά τους είναι ότι δεν έχουν πάντα ακριβή εικόνα για το τι συμβαίνει στην
πρώτη γραμμή. Βρίσκονται στο στρατηγείο τους, σκυμμένοι πάνω από χάρτες, βιβλία
και ασυρμάτους. Δεν ακούν τις σφαίρες να σφυρίζουν πάνω από το κεφάλι τους. Δεν
βλέπουν η λάμψη από το μαχαίρι του εχθρού, που πλησιάζει απειλητικά. Δεν
βλέπουν καθημερινά γύρω τους ζωές να χάνονται και ανθρώπινα κορμιά να
διαμελίζονται. Εμείς οι απλοί παππάδες, οι ταπεινοί στρατιώτες των χαρακωμάτων,
φοβόμαστε μήπως δούμε μπροστά στα μάτια μας να διαμελίζεται το άγιο Σώμα του
Χριστού, δηλαδή η Εκκλησία. Ζήσαμε αυτόν τον κίνδυνο στα χρόνια την πανδημίας,
όταν πιάνονταν στα χέρια οι πιστοί μέσα στους ναούς μας, όταν μοναχικές συνοδείες
χωρίστηκαν στα δύο, όταν κινδύνευσαν να διαλυθούν οικογένειες. Αγωνιστήκαμε για
να σώσουμε ό,τι μπορούσαμε. Τώρα, τα πράγματα θα είναι πολύ πολύ χειρότερα.
Και, ίσως, ο μη γένοιτο, μη αντιστρέψιμα. Αν δεν προσέξουμε όσο είναι καιρός, σε
ένα, δύο, τρία χρόνια το πολύ, θα μιλάμε για δύο Εκκλησίες στην Ελλάδα, και ούτε
θα έχουμε καταλάβει πώς φτάσαμε σε αυτό.

Ένας ιερέας