Του Θεοδώρου Καλμούκου/Εθνικός Κήρυκας
Το μηνιαίο περιοδικό του «Εθνικού Κήρυκα» «H ΓΥΝΑΙΚΑ» είναι αφιερωμένο αυτό το μήνα σε μία πραγματικά μεγάλη γυναίκα, στο πνεύμα και την ψυχή, την εκπαιδευτικό κυρία Αθηνά Κρομμύδα.
Η προσφορά της στην Ελληνική Παιδεία, Γλώσσα, Πολιτισμό, Ιστορία, Πνευματική Κληρονομιά, αυτό που ονομάζουμε Ελληνισμό δεν μπορεί να εκφρασθεί με τη λέξη πολύτιμη, διότι είναι κάποια πράγματα στη ζωή κάποιων ανθρώπων που είναι ουρανόγγιχτα επειδή ακριβώς εργάζονται γι’ αυτά τα μέγιστα και ουσιώδη του Γένους με την ψυχή τους. Κι η ψυχή έχει το δικό της μέτρημα και τη δική της γραφή
Η κυρία Αθηνά Κρομμύδα συνταξιοδοτείται έπειτα από πολλές δεκαετίες διδαχής, αγώνων και αγωνιών για τη μετάγγιση στις καρδιές των νέων γενιών της Ελληνικής Κληρονομιάς, της μοναδικής και ανόμοιας. Ηταν πραγματικά δασκάλα γιατί δεν γέμιζε μόνο το νου με γνώσεις, αλλά σμίλευε τις ψυχές των παιδιών με ήθος, με καλλιέργεια και καλλιέπεια.
Ξεκινήσαμε τη συζήτησή μας από τις καταβολές και ρίζες, από το ξεκίνημά της και σε λίγο ήλθε η διαπίστωση έκπληξη, πως η κυρία Αθηνά Κρομμύδα δεν είναι απλώς μία εκπαιδευτικός κορυφαία και επιτυχημένη αλλά συνάμα τεχνολόγος δηλαδή με τέχνη λόγου ή λογοτέχνιδα αν προτιμάτε. Ξέρει να βάζει λέξεις στη σειρά και να κεντά έργα τέχνης με νοήματα και μηνύματα.
Το κέντρισμα δόθηκε με δυο ή τρία ερωτήματα μαζί απλά, διερευνητικά, όπως «πού γεννηθήκατε, πού μεγαλώσατε; Υπάρχουν κάποια γεγονότα και μνήμες που σημάδεψαν τη ζωή σας στη Χίο καθώς μεγαλώνατε; Πού μαθητεύσατε τα πρώτα γράμματα, πού φοιτήσατε στο Γυμνάσιο, πού κάνατε ανώτερες σπουδές; Πότε ήλθατε στις Ηνωμένες Πολιτείες, για ποιους λόγους και υπό ποιες συνθήκες; Είχατε συγγενείς στην Αμερική; Πού σπουδάσατε και τι;». Κι εκείνη άρχισε να διηγιέται με εκφορά λόγου εντυπωσιακή.
Είπε πως «γεννήθηκα στα Μεστά της Χίου. Τα Μεστά είναι το τελευταίο χωριό στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού. Εκεί πρωτοπερπάτησα, εκεί μεγάλωσα, εκεί έμαθα τα πρώτα μου γράμματα. Με τρεις δασκάλους για έξι τάξεις. Πώς τα κατάφερναν εκείνοι οι δάσκαλοι δεν ξέρω, όμως ξέρω ότι τα θεμέλια που μας έβαλαν ήταν γερά!
Μαθήματα είχαμε και πρωί και απόγευμα. Το μεσημέρι σχολούσαμε και πηγαίναμε στα σπίτια μας για φαγητό κι ύστερα επιστρέφαμε στο σχολείο και συνεχίζαμε το μάθημα μέχρι το δειλινό.
Το πρωί, πριν αρχίσουμε το μάθημα, μπαίναμε στη σειρά για να πάρουμε το γάλα που μας έφτιαχναν στο σχολείο (σκόνη γάλα) κι ένα κομμάτι κίτρινο αμερικανικό τυρί. Ακόμη θυμάμαι τη γεύση του… Νόστιμο που μου φαινόταν!
Οι δάσκαλοί μας , θυμάμαι ήταν πολύ καλοί. Ερχονταν στο χωριό με τις οικογένειές τους και ζούσαν κοντά μας. Ο ίδιος δάσκαλος μας δίδασκε όλα τα κύρια αλλά και τα δευτερεύοντα μαθήματα. Θυμάμαι με νοσταλγία τα Αναγνωστικά μας (τώρα έχουν γίνει συλλεκτικά), τα προβλήματα των Μαθηματικών, τι χαρά παίρναμε όταν βρίσκαμε τη λύση, τις ασκήσεις της Φυσικής, τη γυμναστική στο ύπαιθρο, τη ζωγραφική , τη μουσική και τους χορούς μας!
Καθόμασταν σε πελώρια ξύλινα διπλά θρανία που το χειμώνα ήταν τόσο κρύα… Οι αίθουσες μεγάλες, με μεγάλα παράθυρα, που ήταν χαρά Θεού την Ανοιξη, αλλά το χειμώνα πάγωναν ακόμη περισσότερο τις αίθουσες… Και η ξύλινη σόμπα πολλές φορές δεν αρκούσε για να ζεστάνει το δωμάτιο. Και όμως είχαν μια αλλιώτικη ζεστασιά εκείνες οι αίθουσες. Ημασταν όλοι φίλοι, γείτονες, συγγενείς που μοιραζόμασταν όχι μόνο τις σχολικές αίθουσες, αλλά και τα στενά σοκάκια του χωριού τα βράδια για παιχνίδι, ενώ οι μεγάλοι κάθονταν στα πεζούλια για ξεκούραση και κουβέντα. Ακόμη έχω στα αυτιά μου τον ήχο από τα πέταλα των γαϊδουριών και των αλόγων καθώς περνούσαν στα λιθόστρωτα του χωριού για να πάνε στην αυλή τους (στο σταύλο τους) να ξαποστάσουν από τον κάματο της μέρας και να ξεκινήσουν πάλι ξημερώματα.
Τα κρύα βράδια του χειμώνα, θυμάμαι, καθόμασταν μετά το δείπνο στη φωτιά (στο μαγκάλι) να ζεσταθούμε και να ακούσουμε τις ιστορίες των μεγάλων.
Ερχονταν και από τα διπλανά σπίτια και άρχιζαν να εξιστορούν πότε τα θαύματα του Ταξιάρχη, πότε ιστορίες και περιστατικά από την καθημερινή τους ζωή και πότε τις αναμνήσεις τους από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακόμη νωπές είναι οι μνήμες από την εξιστόρηση του πατέρα μου. Ηταν στο μέτωπο, στην πρώτη γραμμή στον Αλβανικό Πόλεμο, όπως έλεγε. Υστερα τον έπιασαν αιχμάλωτο οι Γερμανοί μαζί με πολλούς συγχωριανούς. Μετά από μια οδυνηρή περιπέτεια -με πονάει να θυμάμαι τις λεπτομέρειες- όλα πέρασαν στη σφαίρα της ανάμνησης. Στο τέλος κάθε αυτοτελούς περιστατικού ο πατέρας μου άρχιζε να κλαίει σαν μωρό παιδί. Εμενε σιωπηρός για αρκετή ώρα και ύστερα σιγοψιθύριζε κάτι σαν μακρόσυρτο τραγούδι…
Τι γλύκα απέπνεε ο αέρας εκείνος του δωματίου! Μύριζε καλοσύνη και αρχοντιά, μύριζε δάφνη και σχινόδεντρο, και άλλοτε πάλι μύριζε μαστίχα που έριχναν στη φωτιά για να γίνεται λιβανωτό στον Πλάστη.
Θυμάμαι ακόμη τα μενεξεδένια δειλινά που βγαίναμε όλα τα παιδιά για περίπατο έξω από το χωριό. Συχνά τα αγόρια κάθονταν στο χωμάτινο δρόμο, έσκαβαν μικρά λακκάκια και έβαζαν το αυτί να αφουγκραστούν αν έρχονταν το λεωφορείο ή κανένα φορτηγό από τη χώρα! Αυτή ήταν η ειδοποίηση!
Τους γονείς μας τους βοηθούσαμε στα χωράφια όταν δεν είχαμε σχολείο. Στο μάζεμα της ελιάς, στο κέντημα των σχίνων, στο αλώνισμα του σιταριού. Το χειμώνα, όταν αργά το απόγευμα φτάναμε στο σπίτι μετά το σχολείο φροντίζαμε να κάνουμε μια ντοματόσουπα τουλάχιστον για να βρουν έτοιμη όταν θα έρχονταν κατάκοποι και παγωμένοι οι γονείς μας από τα χωράφια.
Στα δώδεκά μου χρόνια, όταν τελείωσα το Δημοτικό σχολείο δεν ήμουν σίγουρη αν οι γονείς μου θα μ’ έστελναν στη Χώρα για να πάω στο Γυμνάσιο, αφού στο χωριό Γυμνάσιο δεν είχαμε. Δύσκολα όμως τα χρόνια και χρήματα δεν υπήρχαν. Ποιος ξέρει πόσο πάλαιψαν μέσα τους για να αποφασίσουν να με στείλουν στο Γυμνάσιο. Μικρό κορίτσι, σε μια μεγάλη πόλη… και οι πόροι λιγοστοί… Χτίστης ο πατέρας μου και πελεκάνος έκανε κανένα μεροκάματο, στα χωράφια μάνα και πατέρας και η οικογένεια μεγάλη, τέσσερα παιδιά. Ο μεγάλος αδερφός, ο Μιχάλης, ήδη είχε πάει στο Γυμνάσιο τρία χρόνια πριν. Τελικά, βλέποντας την επιμονή μου για να συνεχίσω στο Γυμνάσιο, μου είπε η μάνα μου «άντε κόρη μου, πήγαινε να μάθεις γράμματα. Να προσέχεις. Η Παναγιά μαζί σου».
Μέσα σε ένα μπογαλάκι μου έβαλε λίγα ρούχα, την εικόνα του Ταξιάρχη, και ένα κομμάτι βασιλικό. Και ξεκίνησα.
Ηταν Σεπτέμβριος του 1962. Γράφτηκα στο Γυμνάσιο Θηλέων Χίου. Ο Μιχάλης, ο μεγάλος μου αδερφός αποφάσισε να μπαρκάρει, να προκόψει και να βοηθήσει την οικογένεια… Εγώ μόνη μου σ’ ένα μικρό δωμάτιο στη Χίο… Μόλις που χωρούσε ένα μικρό ντιβάνι, ένα τραπεζάκι, που πάνω είχε μια γκαζιέρα για να μαγειρεύω και άλλο ένα τραπεζάκι για να κάνω τα μαθήματά μου. Με λιγοστό χαρτζιλίκι για να περάσω μέχρι τις διακοπές των Χριστουγέννων, γιατί τότε θα πήγαινα πάλι στο χωριό.
Ακόμη κι οι τυρόπιττες που έφερναν οι ζαχαροπλάστες στο προαύλιο του σχολείου για μένα ήταν πολυτέλεια. Με δύο δραχμές που κόστιζε η τυρόπιττα τότε θα έπαιρνα μια μικρή φραντζόλα ψωμί, κι αυτό έκανα.
Αναμνήσεις
Ημουν δεκαπέντε χρονών, καλοκαίρι του 1965 στο χωριό. Θυμάμαι, καθόμουν στο πεζούλι της πόρτας μας με την μάνα μου, παραμονή Δεκαπενταύγουστου κι ονειρευόμασταν πότε θα ξεμπαρκάρει ο Μιχάλης μας και τι χαρές θα κάνουμε. Ομως αλλιώς τα ήθελε η μοίρα. Την επόμενη της Παναγιάς ήρθαν τα μαντάτα για τον Μιχάλη, το δεκαοχτάχρονο λεβέντη που άφησε την τελευταία του πνοή στα αφιλόξενα νερά στο Βανκούβερ του Καναδά. Αυτό σφράγισε την ζωή μου και την νιότη μου. Οσο δεν διάβαζα τα μαθήματά μου έκλαιγα τον πνιγμό του κι όσο δεν έκλαιγα, διάβαζα. Αυτή ήταν η νεανική μου ζωή στο νησί.
Διάβαζα πολύ. Εμαθα πολλά πάρα πολλά. Οταν τελείωσα το Γυμνάσιο, είχα την αίσθηση ότι ήμουν προικισμένη με πολλές γνώσεις.
Στο Πανεπιστήμιο
Στο Πανεπιστήμιο πέρασα με άνεση και σχεδόν χωρίς φροντιστήριο. Τον τελευταίο μόνο μήνα πριν τις εξετάσεις με κάλεσε ο καθηγητής μου από το Γυμνάσιο να παρακολουθήσω λίγα μαθήματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις. Τι χαρά έκαναν όλοι στο χωριό όταν πήραμε τα αποτελέσματα! Ολοι οι χωριανοί, όχι μόνο η οικογένεια μου. Ηταν περήφανοι για μένα.
Η ζωή στο Πανεπιστήμιο ήταν διαφορετική. Ενοιωθα να ανοίγουν οι ορίζοντές μου και να πλουτίζω την ψυχή και τη σκέψη μου μου με γνώσεις.
Στη φοιτητική λέσχη που πήγαινα τα μεσημέρια να τρώω -μας έδιναν κουπόνια τότε, χωρίς να εξετάζουν την οικονομική μας κατάσταση- χαιρόμουν να συζητώ με συμφοιτητές και συμφοιτήτριές μου για κάθε θέμα που μας προβλημάτιζε.
Ηταν γόνιμα τα χρόνια εκείνα, πολύ γόνιμα. Φοιτούσα στο κλασσικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ημασταν όλη η παρέα μου οι μελλοντικοί φιλόλογοι καθηγητές. Μεγάλη τιμή τότε. Κι οι δάσκαλοί μας σοφοί.
Μετά το πτυχίο το μήνα Δεκέμβριο ήρθε η ορκωμοσία κι ύστερα η αναζήτηση εργασίας.
Μέχρι τον Ιούνιο έκανα φροντιστήρια και τον Σεπτέμβριο πήρα τη θέση κάποιου καθηγητού που είχε αποσπασθεί στη Γερμανία, ως αναπληρώτρια για όλο το χρόνο, στην Αργυρούπολη Αθηνών.
Ο διορισμός ήρθε αμέσως μετά στο Ναυτικό Γυμνάσιο (Λύκειο) Καρδαμύλων Χίου και αμέσως τον επόμενο χρόνο, προαγωγή και μετάθεση στο Γυμνάσιο Αρρένων Χίου.
Υπέροχη εμπειρία που νοσταλγικά θυμάμαι μέχρι και σήμερα.
Ερχομός στην Αμερική
Στις Ηνωμένες Πολιτείες ήρθα τον Αύγουστο του 1976. Τον σύζυγό μου τον γνώρισα στη Χίο λίγους μήνες πριν, όταν είχε έρθει να επισκεφθεί συγγενείς του. Ηδη ήταν Αμερικανός πολίτης, κάτοικος Νέας Υόρκης. Παντρεύτηκα τον Ιούλιο του 1976 και ένα μήνα αργότερα βρέθηκα στην Αμερική.
Στο αεροδρόμιο μου έδωσαν την πράσινη κάρτα. Συγγενείς δεν είχα εδώ. Μόνο έναν πρώτο μου ξάδερφο με τον οποίον όλα αυτά τα χρόνια είμαστε πολύ δεμένοι.
Τον πρώτο καιρό η προσαρμογή μου δεν ήταν και πολύ εύκολη. Είχα την εντύπωση ότι είχα πέσει σε άλλο πλανήτη… Αμέσως προσλήφθηκα να διδάξω στα απογευματινά σχολεία της Μεταμόρφωσης στην Κορόνα.
Οι Ελληνες εκεί με αγκάλιασαν με αγάπη και σεβασμό. Οι γονείς και τα παιδιά με έκαναν να νοιώσω δικός τους άνθρωπος.
Η δυσκολία μου εκεί στην αρχή ήταν ότι έπρεπε να διδάξω το «Λα Λα Λα όλα, Λα Λα Λόλα» ενώ είχα μάθει να διδάσκω Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά, Ιστορία, Φιλοσοφία, Ψυχολογία και Λογική.
Για μένα αυτό ήταν ξάφνιασμα.
Λειτούργημα
Ομως, σύντομα κατάλαβα ότι αυτό που επιτελούσα εδώ δεν ήταν απλά διδασκαλία γραμμάτων και ανάγνωσης πρώτης και δευτέρας τάξης. Ηταν αποστολή, ήταν καθήκον, ήταν λειτούργημα σ’ όλο του το μεγαλείο.
Οταν τη ρωτήσαμε τι ήταν εκείνο που την προσέλκυσε στα Παιδαγωγικά, στη διδασκαλία και μάλιστα στη διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας, απάντησε πως «το ‘δασκαλίκι’ νομίζω το είχα στο αίμα μου. Ημουν μικρό παιδί ακόμη, δεν ήξερα τι σημαίνει γυμνάσιο, αφού στο χωριό δεν είχαμε Γυμνάσιο κι όμως έλεγα στην μητέρα μου ότι θέλω να γίνω δασκάλα για μεγάλα παιδιά. Πιστεύω πως δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτα άλλο τόσο καλά.
Πάντα, ακόμη και στα νεανικά μου χρόνια ένοιωθα μια φλόγα να μου καίει τα σωθικά. Ηθελα να είμαι στην έδρα. Να διδάσκω.
Κι ήθελα, διψούσα μια ζωή να μαθαίνω».
Μεταπτυχιακά
Συνέχισε, λέγοντας: «Δύο χρόνια αφ’ ότου ήρθα στη Νέα Υόρκη αποφάσισα να συνεχίσω τις σπουδές μου. Ετσι με υποτροφία τελείωσα τη δίγλωσση εκπαίδευση από το πανεπιστήμιο St. John’s.
Τότε αμέσως με προσέλαβαν να διδάξω ελληνική γλώσσα και Λογοτεχνία στους φοιτητές και στους μεταπτυχιακούς φοιτητές.
Εκεί ξαναβρήκα τον εαυτό μου. Με τους φοιτητές μιλούσαμε για όλα τα θέματα, που μας απασχολούσαν και μάλιστα στην ελληνική γλώσσα. Θέματα κοινωνικά, πατριωτικά, φιλοσοφικά, θεολογικά και μεταφυσικά!
Κι ύστερα, παράλληλα, κλήθηκα από την κοινότητα του Αγίου Νικολάου ως υποδιευθύντρια να προσφέρω τις υπηρεσίες μου στο ελληνικό πρόγραμμα του Ημερησίου Σχολείου ‘Βασίλειος Σπυρόπουλος’. Ετσι άνοιξε για μένα το υπέροχο κεφάλαιο ‘Αγιος Νικόλαος, Flushing’».
Στην ερώτηση «σε τι κατάσταση ήταν το Σχολείο της κοινότητας του Αγίου Νικολάου Φλάσινγκ όταν πήγατε; Πόσους μαθητές είχε και σε τι κατάσταση το αφήσατε κατά την αποχώρησή σας και με πόσους μαθητές», η κυρία Κρομμύδα, η αγαπητή και σεβαστή σε όλους διευθύντρια, είπε: «Ηταν ακόμη στα γεννοφάσκια του το σχολείο, – ιδρύθηκε το 1977, κι εγώ πήγα εκεί το 1985. Συγκεκριμένα με κάλεσε η κυρία Χρυσάνθη Αρλή, πρόεδρος τότε της σχολικής επιτροπής του σχολείου με την οποία γνωριστήκαμε στο St. John’s University, όπου παρακολούθησε το μάθημα της Λογοτεχνίας που δίδασκα. Υπέροχος άνθρωπος, με την οποία γίναμε συνοδοιπόροι, αφού εκείνη ανέλαβε τη διεύθυνση του σχολείου το 1990 κι εγώ ήμουν υποδιευθύντρια του σχολείου μέχρι το 2000 οπότε ανέλαβα εγώ τη Διεύθυνση.
Το σχολείο παρ’ ότι νέο ήταν πολλά υποσχόμενο και πράγματι αποδείχθηκε ότι θα εξελισσόταν σε ένα δυνατό εκπαιδευτήριο, φυτώριο Ελληνοχριστιανικής Παιδείας.
Το 1977, χρόνο της ίδρυσής του, αριθμούσε 42 μαθητές και έφθασε με μια συνεχή ανοδική πορεία να αριθμεί 433 μαθητές στις τάξεις προνηπιαγωγείο – ογδόη τάξη το 2000, όταν το ανέλαβα εγώ. Τώρα οι Προνηπιακές τάξεις ανήκουν στο προνηπιαγωγείο Γεώργιος-Ευλαβία Δουλαβέρης, ενώ το Ημερήσιο σχολείο περιλαμβάνει μαθητές από Νηπιαγωγείο – Ογδόη τάξη. Δηλαδή είναι περίπου εξήντα παιδιά περισσότερα.
Το Professional Diploma με ειδίκευση στη Διοίκηση Σχολείων πήρα από το C.W. Post Long Island University. Για δεκατέσσερα χρόνια παράλληλα με τις υπηρεσίες μου στο πρωινό σχολείο διηύθυνα και το απογευματινό ‘Στέφανος και Αρετή Τσερπέλη’. Αφυπηρέτησα από αυτό όταν ανέλαβα τη Διεύθυνση του Ημερησίου Σχολείου.
Συνολικά στην κοινότητα του Αγίου Νικολάου την οποία λατρεύω, και υπηρέτησα με ψυχή και με ζωή, ήμουν 33 χρόνια. Δεν θυμάμαι τον εαυτό μου χωρίς τον Αγιο Νικόλαο. Αστειευόμενη λέω στους φίλους μου ‘Οι τοίχοι του κτιρίου έχουν ρουφήξει την ανάσα μου’.
Κάποτε, μια μικρή μαθήτρια -ήταν αργά Παρασκευή βράδυ κι εγώ ήμουν ακόμη στο γραφείο- έσκυψε να δει πού κοιμάμαι… Με περιέργεια ρώτησε τη μητέρα της ‘πού κοιμάται η Κυρία Κρομμύδα, γιατί δεν βλέπω κανένα ντιβάνι στο γραφείο της…’.
Τι υπέροχη εμπειρία! Τι τιμή και τι ευλογία για μένα. Αυτό το δόσιμο εγώ το εισέπραξα στο πολλαπλάσιο. Τα παιδιά, οι γονείς, οι δάσκαλοι, οι ιθύνοντες, οι ιερείς, ο πατήρ Παύλος – τον οποίον θαυμάζω ως άνθρωπο και ως λειτουργό του Υψίστου, όλοι μου έδωσαν τη δύναμη να κρατώ το πηδάλιο σταθερά…».
Στην επισήμανση του «Ε.Κ.» πως πολλοί ερωτούν «γιατί συνταξιοδοτηθήκατε αφού είσθε υγιής κατ’ άμφω και θα μπορούσατε να προσφέρετε ακόμα στη μεγάλη υπόθεση της Ελληνικής Παιδείας;», έδωσε την εξής απάντηση: «Πιστεύω ότι είναι πια ώρα να αποσυρθώ, να αφιερώσω λίγο χρόνο και στην οικογένειά μου, στο σύζυγο και στα παιδιά μου. Να πάρω μιαν ‘ανάσα’ κι ύστερα πάλι να ασχοληθώ με το ‘χαρτί και το μολύβι’, μια που η λογοτεχνία είναι το πάθος μου. Μακάρι να μπορέσω με την πέννα μου να βοηθήσω τους νέους μας, τα παιδιά μας, τον Ελληνισμό του μέλλοντος. Γιατί ο λογοτεχνικός λόγος εκφράζει την υψηλή διανόηση. Γιατί ποίηση σημαίνει δημιουργία. Αυτό με αγγίζει».
Εθνικό θέμα η Παιδεία
Τόνισε πως «κατ’ εμέ η Ελληνική Παιδεία είναι το πιο καυτό εθνικό μας θέμα. Η γνώση της σε όλες τις μορφές, γλώσσα, ιστορία, θρησκεία, πολιτισμός είναι το εφαλτήριο για να πετάξουνε οι νέοι μας ψηλά, για να γευθούν το μεγαλείο της κληρονομιάς μας.
Και αυτή η γνώση αποκτάται με δασκάλους που έχουν το πάθος και το μεράκι να μεταδώσουν τους κεκτημένους θησαυρούς του πνεύματος και με βιβλία ικανά να γίνουν σωστά εργαλεία στα χέρια των δασκάλων.
Σίγουρα είναι ο δάσκαλος που κάνει το μάθημα, όμως ένα καλό βιβλίο είναι ο πιο χρήσιμος και πολύτιμος βοηθός του».
Υπογράμμισε πως «Ελληνισμός για μένα είναι ιδέα, αξία, χαρά ζωής, είναι πνεύμα, είναι ‘Αχραντα Μυστήρια’ και εμείς οι δάσκαλοι με δέος τα κρατούμε για να δώσουμε τη ‘θεία μετάληψη’ στα παιδιά μας.
Οπως είπα και πριν, θέλω τώρα να μείνω κοντά στην οικογένειά μου. Μέχρι τώρα με το σταγονόμετρο τους έδινα την αγάπη μου και τη φροντίδα μου. Ο σύζυγός μου έχει ήδη συνταξιοδοτηθεί και ασχολείται με τον κήπο, τα λουλούδια και τις συλλογές του. Τα παιδιά μου – έχω δυο γιους – είναι όλη μου η ζωή. Ο μικρός μου τελειόφοιτος του Πανεπιστημίου Stony Βrook μένει ακόμη μαζί μας και εργάζεται σε τράπεζα. Ο μεγάλος μου ο γιος, ο Γιώργος είναι παντρεμένος με την Αννα -μια κοπέλα που σφράγισε την ευτυχία του σπιτικού μας- και έχουν δυο αγοράκια, τον Στέφανο και τον Νικολάκη. Σε λίγο καιρό θα μεγαλώσει ακόμη περισσότερο η οικογένειά τους, κι εγώ θα είμαι τρισευτυχισμένη γιαγιά».
«Αν ξεκινούσατε τη ζωή σας σήμερα τι θα κάνατε διαφορετικά ή κι ακόμα τι θα θέλατε να σπουδάζατε;» ρωτήσαμε την κ. Κρομμύδα. Μας απάντησε, πως «σίγουρα πάντως και τώρα να ξανάρχιζα δεν θα ‘θελα να αλλάξω τίποτα. Πάλι καθηγήτρια φιλόλογος θα γινόμουνα, πάλι τα βήματά μου θα με οδηγούσαν στα σχολεία, πάλι με τους ίδιους ανθρώπους θα ήθελα να συνεργάζομαι, πάλι τα ίδια παιδιά θα ήθελα να έχω μαθητές μου».
Στις ερωτήσεις πού θα εντοπίζατε τα κρισιμότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ελληνες εκπαιδευτικοί σήμερα; Αλήθεια τι θα γίνει όταν παρέλθει η σημερινή γενιά των δασκάλων και διδασκαλισσών; Πώς και από πού θα προέλθουν προσοντούχοι δάσκαλοι της Ελληνικής Γλώσσας, η κ. Κρομμύδα με τη συσσωρευμένη πείρα και γνώση πολλών δεκαετών είπε ότι «τα προβλήματα που σήμερα αντιμετωπίζουν οι δάσκαλοί μας είναι πολλά.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε, ότι αγωνίζονται ενάντια στην αφομοίωση, διδάσκοντας παιδιά όχι μόνο ελληνόφωνα αλλά και αγγλόφωνα τα οποία πρέπει αδιάλειπτα να τα εμπνέουν και να τα ενθουσιάζουν ώστε αυτά να αγαπήσουν και να θελήσουν να μάθουν τη γλώσσα την ελληνική του παππού και της γιαγιάς, την Ιστορία, τη Θρησκεία και τον Πολιτισμό μας.
Κάτω από συνθήκες όχι και τόσο ευνοϊκές, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες περιοχές και με βιβλία και εποπτικά μέσα όχι πάντα ικανοποιητικά για τις δικές τους ανάγκες, και με μισθούς όχι αντιπροσωπευτικούς των ικανοτήτων και προσόντων τους. Κι όμως, οι Ελληνες δάσκαλοι αγωνίζονται, για την ιδέα που φέρει το όνομα Ελλάδα και μακάρι να φροντίσουν οι ειδήμονες να λειτουργήσει εδώ στη Νέα Υόρκη μια Ακαδημία Ελληνικής Γλώσσας που θα εκπαιδεύει νέους ομογενείς για να επανδρώσουν τα ελληνικά μας σχολεία. Αναμφίβολα από την Ελλάδα οι εκπαιδευτικοί, μπορούν άψογα να καλύψουν τις ανάγκες του διδακτικού προσωπικού. Εκεί επιτρέψτε μου να πω ότι μια ταχεία μετεκπαίδευση θα ήταν ενδεδειγμένη για να γνωριστούν οι εξ Ελλάδος εκπαιδευτικοί με τα βιώματα των εδώ μαθητών και να καταξιωθούν γρηγορότερα και καλύτερα και οι ίδιοι».
Αναφορικά σε ποια κατάσταση βρίσκει ο καινούργιος χρόνος 2018 την Ελληνική Παιδεία, την Ελληνική Γλώσσα στην Ομογένεια, είπε πως «από τη φύση μου είμαι αισιόδοξη. Ετσι μπορώ να πω, ότι τα Ημερήσια σχολεία της Νέας Υόρκης που λειτουργούν τώρα είναι δυνατά και κάνουν θαυμάσιο έργο. Αρκεί όμως να συνεχίζει και ο Ελληνισμός να τα στηρίζει. Το κλείσιμο των πέντε Ημερησίων σχολείων μας δημιουργεί θλίψη και προβληματισμό. Πιστεύω ότι θα μπορούσε να προληφθεί το κλείσιμό τους, όμως το λέω με κάθε επιφύλαξη. Σίγουρα είναι το δημογραφικό θέμα η κύρια αιτία για το κλείσιμό τους. Όταν οι οικογένειες μετοικούν σε άλλες περιοχές, αρχίζει η ‘αιμορραγία’ των σχολείων. Αυτό είναι το μείζον θέμα. Τα υπόλοιπα ερωτηματικά, προσοντούχων δασκάλων, βιβλίων και διδάκτρων είναι πολύ σημαντικά που όμως είναι αντιμετωπίσιμα αλλά ο δημογραφικός παράγων είναι καθοριστικός».
Μιλώντας για τα σχολεία Charter, ανέφερε πως «σέβομαι το έργο που επιτελούν για την εκμάθηση της γλώσσας, αλλά όχι στην καρδιά της Νέας Υόρκης. Πιστεύω ότι είναι καλά για τις απομακρυσμένες περιοχές, όπου δεν υπάρχουν παροικίες με δυνατή ελληνική παρουσία. Εκεί τα Charter θεραπεύουν την ανάγκη των ελληνικής καταγωγής κατοίκων και σίγουρα δημιουργούν και φιλέλληνες. Ομως στην πόλη μας, εδώ που σφύζει από Ελληνισμό η περιοχή, θεωρώ ότι τα Charter αλλοιώνουν την αποστολή της Ελληνικής Παιδείας. Κατ’ εμέ Ελληνική Παιδεία είναι το δίδυμο πίστη και γλώσσα σε μια αδιαίρετη μορφή.
Μη ξεχνάμε ότι η πίστη μας και οι λατρευτικοί χώροι, δηλαδή οι Εκκλησίες μας, είναι το σημείο αναφοράς του Ελληνισμού. Προσωπικά εγώ δεν θα μπορούσα να λειτουργήσω γνωρίζοντας ότι δεν θα αναφερθώ από την έδρα στην πίστη μας, στη θρησκεία μας. Και επίσης πιστεύω ότι υπάρχουν σήμερα δυνάμεις και δυνατότητες τόσο για την ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων ημερησίων σχολείων όσο και για την ίδρυση επί πλέον προτύπων εκπαιδευτηρίων.
Εχω την εντύπωση ότι αν ενωθούν όλες οι δυνάμεις, οι χορηγοί, οι επιστήμονες, οι θιασώτες της Ελληνικής Παιδείας, οι δάσκαλοι, οι πνευματικοί και κοινοτικοί ηγέτες κι όλοι όσοι πονούν για το θέμα αυτό και το μελετήσουν ενδελεχώς θα αποκαταστήσουν τη σφριγηλή λειτουργία ελληνικών σχολείων στην Αμερική».
Το 1993 η κυρία Κρομμύδα ήταν η πρώτη που ο «Εθνικός Κήρυκας» ανέδειξε ως «Εκπαιδευτικό της Χρονιάς». Θυμήθηκε και είπε πως «το 1993 είχα την τιμή και το προνόμιο να βραβευθώ από τον ‘Εθνικό Κήρυκα’ σαν η ‘Δασκάλα της Χρονιάς’. Θυμάμαι τότε με τι συγκίνηση και με τι δέος παρέλαβα την τιμητική πλακέτα από τον κύριο Διαματάρη. Ηταν μια σεμνή τελετή. Στο γραφείο του δημοσιογράφου του Κήρυκα, Χάρη Δασκαλοθανάση, έδωσα τις απαντήσεις μου στις ερωτήσεις που μου απηύθυνε. Στη συνέχεια, με περίμενε ο κύριος Διαματάρης στο γραφείο του για την απονομή του βραβείου. Ακολούθησε μια θαυμάσια εποικοδομητική συζήτηση με τον κύριο Διαματάρη, μια αναμνηστική φωτογραφία από τον Κώστα Μπέη κι ύστερα, αφού ευχαρίστησα θερμά, βγήκα στο δρόμο για το σπίτι μου. Ηταν μια γλυκειά χειμωνιάτικη μέρα κι η ψύχρα ήταν ευχάριστη στο πρόσωπό μου. Ελεγα και ξανάλεγα, πως το βραβείο αυτό ήταν για όλους τους συναδέλφους μου, γιατί αυτοί το αξίζουν εξίσου με μένα. Οποία τιμή!».
Είπε ότι «τον ‘Εθνικό Κήρυκα’ τον διαβάζω χρόνια τώρα, από τότε που ήρθα στην Αμερική. Το περιεχόμενό του μου κρατάει συντροφιά, ιδίως τα Σαββατοκύριακα. Κι όπως σας είπα πιο πάνω, αν ξανάρχιζα τώρα δεν θα άλλαζα τίποτα. Θα ακολουθούσα την ίδια πορεία, με τον ίδιο παλμό, τον ίδιο ενθουσιασμό και την ίδια λατρεία για την Ελλάδα μας. Θα ήθελα να βιώσω το ίδιο οδοιπορικό.
Ενα οδοιπορικό γεμάτο εμπειρίες, πλημμυρισμένο από υψηλά ιδανικά και αισθήματα ευθύνης για τη διαιώνιση της κληρονομιάς μας. Ενα οδοιπορικό στολισμένο με την αύρα της νιότης. Τι ευτυχία να χαίρομαι καθημερινά το χαμόγελο των παιδιών μας και την λάμψη των ματιών τους και να μοιράζομαι την πείρα και τις γνώσεις μου μαζί τους.
Κάθε ώρα αγωνίας για τη σωστή μόρφωσή τους και τη διάπλαση του ελληνοχριστιανικού χαρακτήρα τους είχε το αντίκρυσμά της στην ψυχή μου. Οση αγάπη έδινα τόση εισέπραττα στο εκατονταπλάσιο καθημερινά. Τι ευλογία Κλείνοντας δεν μπορώ παρά να επικαλεσθώ τη δύναμη της ψυχής και της αγάπης όλων των ομογενών να κρατήσουμε τη δάδα της Ελληνορθόδοξης Παιδείας και του πολιτισμού μας αναμμένη για να φωτίζει τις γενιές που θάρθουν και να συνεχίζουμε να λέμε στα παιδιά μας το ‘Αιέν Αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων, μηδέ γένος πατέρων αισχυνέμεν…’».
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ποια είναι η καθηγήτρια Αθηνά Κρομμύδα
Γεννήθηκε στα Μεστά της Χίου.
Τις πρώτες της γνώσεις πήρε από το Δημοτικό σχολείο του χωριού της. Στη συνέχεια φοίτησε στο Γυμνάσιο Θηλέων του νησιού απ’ όπου πήρε το Απολυτήριό της με Αριστα το 1968.
Από τη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το 1972 πήρε το Πτυχίο της Κλασσικής Φιλολογίας.
Ως καθηγήτρια φιλόλογος δίδαξε στο Γυμνάσιο Αργυρουπόλεως, στο Ναυτικό Γυμνάσιο Καρδαμύλων και στο Γυμνάσιο Αρρένων Χίου.
Τον Αύγουστο του 1976 έρχεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου συνεχίζει την επαγγελματική της σταδιοδρομία. Τα δύο πρώτα χρόνια διδάσκει στα Απογευματινά Σχολεία της Μεταμόρφωσης στην Κορόνα. Το 1979 παίρνει με υποτροφία το Masters στη δίγλωσση εκπαίδευση από το Πανεπιστήμιο St. John’s. Αμέσως μετά προσλαμβάνεται από το ίδιο πανεπιστήμιο να διδάξει Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία. Εκεί συνεχίζει να διδάσκει μέχρι το 1987. Το 1985 παράλληλα προσλαμβάνεται από το Ημερήσιο Ελληνοαμερικανικό Σχολείο «Βασίλειος Σπυρόπουλος» της κοινότητος Αγίου Νικολάου Flushing για να γράψει αναλυτικό πρόγραμμα για τα Ελληνικά και να επιβλέπει το πρόγραμμα αυτό από τη θέση της υποδιευθύντριας. Τον αμέσως επόμενο χρόνο αναλαμβάνει επί πλέον τη Διεύθυνση του Ελληνικού Απογευματινού Σχολείου «Στέφανος και Αρετή Τσερπέλη» της κοινότητας του Αγίου Νικολάου. Το 1990 γίνεται υποδιευθύντρια και για το Αμερικανικό Πρόγραμμα του Ημερησίου Σχολείου « Βασίλειος Σπυρόπουλος». Το Σεπτέμβριο του 2000 διακόπτει την υπηρεσία της στο Ελληνικό Απογευματινό Σχολείο του Αγίου Νικολάου και αναλαμβάνει τη Διεύθυνση του Ημερησίου Ελληνοαμερικανικού Σχολείου «Βασίλειος Σπυρόπουλος» της ίδιας κοινότητας. Από το C.W. Post Long Island University, το 1995, παίρνει το Professional Diploma στη διοίκηση σχολείων. Γνωρίζοντας τις ανάγκες του μαθητικού δυναμικού ηγήθηκε ομάδας εκπαιδευτικών των σχολείων της κοινότητας Αγίου Νικολάου για την απλοποίηση των βιβλίων των πολιτισμικών μαθημάτων, Ιστορίας και Θρησκευτικών. Το βιβλίο «Ελληνική Μυθολογία» είναι προϊόν του πνευματικού της μόχθου.
Από το 1986 μέχρι το 1996 υπήρξε μέλος του Ανωτάτου Εκπαιδευτικού Συμβουλίου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής. Διετέλεσε επίσης μέλος της Εφορείας του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής στην Αστόρια. Είναι μέλος της συγγραφικής ομάδας των πολιτειακών εξετάσεων στο μάθημα των Ελληνικών που διεξάγονται υπό την αιγίδα του Γραφείου Παιδείας της Αμέσου Αρχιεπισκοπικής Περιφέρειας.
Τον Σύλλογο των Ελλήνων Εκπαιδευτικών «Ο Προμηθεύς» υπηρέτησε επί δύο διετίες ως πρόεδρος(1986-88 και 1990-92). Υπήρξε μέλος της συγγραφικής ομάδας του Προγράμματος «Παιδεία Ομογενών» του Πανεπιστημίου της Κρήτης .Επανειλημμένως έχει δώσει διαλέξεις σε θέματα ελληνικής εκπαίδευσης, πολιτισμού, ιστορίας και λογοτεχνίας. Επίσης, επανειλημμένως έχει λάβει μέρος σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, σε ανοικτές συζητήσεις σε θέματα παιδείας και σε πολιτιστικές εκδηλώσεις (διαλέξεις, παρουσιάσεις, συμπόσια).
Από τον Ιούλιο του 2006 μέχρι το Μάιο του 2015 υπήρξε παραγωγός εβδομαδιαίου λογοτεχνικού προγράμματος στο ραδιοφωνικό σταθμό «Cosmos FM» της Νέας Υόρκης με τίτλο «Ταξίδι στο Χρόνο, Συντροφιά με τους Μεγάλους της Λογοτεχνίας μας!».
Στο φιλανθρωπικό τομέα τις υπηρεσίες της προσέφερε πάνω από είκοσι χρόνια στο ίδρυμα Ronald Mc Donald για την οικονομική ενίσχυση του Οίκου, όπου φιλοξενούνται οικογένειες από Ελλάδα και Κύπρο, των οποίων τα παιδιά νοσηλεύονται στο νοσοκομείο Memorial της Νέας Υόρκης.
Τον Απρίλιο του 1991 της απονεμήθηκε από τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ιάκωβο το μετάλλιο των Τριών Ιεραρχών. Τον Ιούνιο του 1992 την τίμησε το σχολείο «Βασίλειος Σπυρόπουλος» της Κοινότητας Αγίου Νικολάου, Flushing, για τις υπηρεσίες της, ενώ τον Ιανουάριο του 1993 η ομογενειακή εφημερίδα «Εθνικός Κήρυξ» της απένειμε τον τίτλο της Εκπαιδευτικού της Χρονιάς.
Τον Ιανουάριο του 1996 την τίμησε ο Σύλλογος Γονέων και Δασκάλων του Ελληνικού Απογευματινού Σχολείου του Αγίου Νικολάου για την προσφορά της στην εκπαίδευση των μαθητών του. Ταυτόχρονα, το όνομά της με σχετική αναφορά στο έργο της γράφτηκε στα Αρχεία του Κογκρέσου. Επίσης, τότε βραβεύθηκε από τη Βουλή της Πολιτείας της Νέας Υόρκης για την προσφορά της στην Ομογένεια. Τον Μάιο του 1996 τιμήθηκε από το Σύλλογο Μεστουσίων Αμερικής «Ο Ταξιάρχης». Το Νοέμβριο του 1998 τιμήθηκε από τον Παγχιακό Σύλλογο «Κοραής». Τον Ιανουάριο του 2001 τιμήθηκε από το Ελληνικό Απογευματινό Σχολείο «Στέφανος και Αρετή Τσερπέλη» της κοινότητας Αγίου Νικολάου Flushing για την αφοσίωσή της και την ευδόκιμη δεκατετραετή υπηρεσία της στο σχολείο.
Προς τιμήν της εκδόθηκε αναμνηστικό λεύκωμα. Επίσης, της απονεμήθηκε Εύφημος Μνεία από τη Βουλή της Πόλης της Νέας Υόρκης. Τον Μάιο του 2004 τιμήθηκε από το Σύλλογο Γονέων και Δασκάλων του Ημερησίου Ελληνοαμερικανικού Σχολείου « Βασίλειος Σπυρόπουλος» της Κοινότητας Αγίου Νικολάου , Flushing, ενώ προς τιμήν της εκδόθηκε αναμνηστικό λεύκωμα. Τον Μάρτιο του 2005 βραβεύθηκε για την προσφορά της στα Ελληνικά Γράμματα και τον Πολιτισμό από τη Γενική Πρόξενο της Ελλάδας στην Νέα Υόρκη Αικατερίνη Μπούρα σε ειδική εκδήλωση που οργάνωσαν οι Γενικοί Πρόξενοι όλων των Προξενείων της Νέας Υόρκης.Τον Μάρτιο του 2006, με εισήγηση του Γερουσιαστή Μιχάλη Γιάνναρη της απονεμήθηκε Τιμητική Μνεία από την Helen Marshall, Πρόεδρο της Κομητείας του Queens.
Τον Μάιο του 2007 για την προσφορά της στα Ελληνικά Γράμματα τιμήθηκε από την Ομοσπονδία Ελλήνων Εκπαιδευτικών, ενώ ταυτόχρονα της απονεμήθηκε τιμητική Αναγνώριση της Συγκλήτου από την Κάρολιν Μαλόνι (Carolyn Maloney). Το Νοέμβριο του 2013 η Χιακή Ομοσπονδία Νέας Υόρκης της απένειμε το Ομήρειο Βραβείο ενώ παράλληλα προς τιμήν της εκδόθηκε αναμνηστικό λεύκωμα.
Η Αθηνά Τσόκου-Κρομμύδα είναι κόρη του Γιάννη και της Δήμητρας, αδελφή του Γιώργου και της Μαρίκας -ο μεγάλος αδελφός, ο Μιχάλης «εφυγε» στα δεκαοκτώ του χρόνια-, σύζυγος του Στεφάνου Κρομμύδα και μητέρα του Γιώργου και του Γιάννη. Την ευτυχία της οικογένειάς της σφράγισε ο γάμος του Γιώργου με την Αννα Καντεράκη και η γέννηση των δυο εγγονών της, του Στέφανου και του Νικολάκη.
