🔹Ο μνημειώδης Τόμος 

της εκατονταετηρίδος 

της Ι.Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων  

🔺Του Σωτήρη Μ. Τζούμα

Κωνσταντινούπολη, Ιανουάριος 1924. Στον σεπτό Οικουμενικό θρόνο βρίσκεται ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ζ΄. Με Πατριαρχικό και Συνοδικό Τόμο ιδρύεται η Ιερά Μητρόπολη Πριγκηποννήσων. Συμπληρώνεται φέτος ένας αιώνας προσφοράς και μαρτυρίας της ιστορικής αυτής Γεροντικής Μητροπόλεως του Θρόνου, που περιλαμβάνει τις νήσους Πρίγκηπο, Χάλκη, Αντιγόνη και Πρώτη.

Ο Σεβ. οικείος Επίσκοπος, Πριγκηποννήσων κ. Δημήτριος «προς ανάδειξιν» της εκατονταετηρίδος αυτής, όπως μας διαφωτίζει στον πρόλογό του, εξέδωσε Επετειακό Τόμο, «ευλογούμενο και τιμώμενο» από την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ.Βαρθολομαίο, με τίτλο «ΕΠΕΤΕΙΑΚΟΣ ΤΟΜΟΣ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΟΣ 1924-2024». Πρόκειται για μία καλαίσθητη, επιμελημένη καλλιτεχνική έκδοση, τιμής ένεκεν από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, μερίμνη του δραστήριου Γενικού Διευθυντού αυτής, Σεβ. Μητροπολίτου Φαναρίου κ. Αγαθαγγέλου. Ο φιλόπονος Άγιος Φαναρίου επιτελεί θαυμάσιο έργο στην Αποστολική Διακονία της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος, εκκλησιαστικό και ιεραποστολικό και έχει προσφέρει διά «του υπ’ αυτού περιωνύμου εκδοτικού Οργανισμού» μνημειώδη έργα στο φιλόθεο, φιλάγιο, ερευνητικό, φιλομαθές ευρύ αναγνωστικό κοινό.

Οι συμμετέχοντες δια των εκλεκτών κειμένων τους στον Επετειακό Τόμο είναι σημαντικές εκκλησιαστικές προσωπικότητες, επιστήμονες και συνεργάτες του Σεβ. Μητροπολίτου Πριγκηποννήσων. Εκείνος τους επέλεξε να κοσμήσουν τον επετειακό αυτό τόμο με κείμενά τους  και εκείνοι ανταποκρίθηκαν ευχαρίστως.Και βγήκε το θαυμάσιο αυτό αποτέλεσμα. Όλοι τους επίλεκτοι και ξεχωριστοί όπως ο Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Τσέτσης, ο Δρ. Ακύλας Μήλλας,ο Καθηγητής Εμμανουήλ Βαρβούνης, ο Δρ.Μιχαήλ Αναστασιάδης,ο Καθηγητής Θανάσης Σέμογλου, ο Βενιζέλος Γ. Γαβριλάκης, ο Κωνσταντίνος Στουπάθης, ο Δρ.Απόστολος Πορίδης, η Αγνή Νικολαίδου, η Αικατερίνη Πρόκου- Τουρκέρ, ο Αντώνιος Παριζιάνος, η Μαρίκα Μπαλέρ. Ωστόσο θ α μας επιτρέψετε να ξεχωρίσουμε τον διαπρεπή, λογιώτατο και καθαρόαιμο Φαναριώτη (δεν ξέρω αν έχει υπάρξει άλλος Αρχιγραμματέας της Ι. Συνόδου με θητεία 18 ετών!), Σεβ. Μητροπολίτη Φιλαδελφείας κ. Μελίτωνα.Θα είχε ενδιαφέρον το σύγγραμα που θα προκύψει κάποια στιγμή από τα χέρια του για την πολύχρονη αυτή θητεία και  εμπειρία  του στο Πανεπιστήμιο του Φαναρίου,εις το οποίο από φυλακής πρωίας μέχρι νυκτός έδινε καθημερινώς την μάχη του και προσέφερε τις πολύτιμες υπηρεσίες του.Δεν υπήρχε γιαυτόν ημέρα ανάπαυλας. Πάντα πιστός εις το καθήκον. Του αρμόζει το ποίημα του Καβάφη «Θερμοπύλες». Λες και οι στίχοι γράφτηκαν για κάτι ανθρώπους ωσαν τον Μελίτωνα. 

«Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των

όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·δίκαιοι κι ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις,5 αλλά με λύπη κιόλας κι ευσπλαχνία·γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι ότανείναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,πλην χωρίς  μίσος για τους ψευδομένους….».

Ο Άγιος Φιλαδελφείας στον προκείμενο τόμο καταφέρνει με την γλαφυρή και ταλαντούχα γραφίδα του να μας ξεδιπλώσει με τρόπο μοναδικό όλη την ιστορία των εκατό ετών, σκιαγραφώντας δύο Οικουμενικούς Πατριάρχες τον Γρηγόριο Ζ΄, ο οποίος είχε μόλις ενδεκάμηνη Πατριαρχική διακονία και επί Πατριαρχίας του ιδρύθηκε η Μητρόπολη Πριγκηποννήσων και τον νυν Πατριάρχη Βαρθολομαίο, «ο οποίος κατά την υπερτριακονταετή ευκλεά Πατριαρχίαν του ηξιώθη να τιμήσει τόσον την ογδοηκονταετηρίδα της Μητροπόλεως, όσον και να λαμπρύνει τας οργανωθείσας υπό του ποιμαίνοντος νυν την Επαρχίαν ταύτην φιλοτίμου και δραστηρίου Μητροπολίτου Δημητρίου εορτίους εκδηλώσεις επί τη συμπληρώσει αιώνος διακονίας και προσφοράς αυτής».

Ο Σεβ. Φιλαδελφείας Μελίτων επισημαίνει ότι «εν τη παρούση μελέτη επιχειρείται ιδιαιτέρως η διά των λαλουσών, αγνώστων εν πολλοίς, αρχειακών πηγών επικέντρωσις εις τα καίρια, τα σημαντικά και τα μείζονα εκάστης Ιεραρχικής προσωπικότητος, η οποία, παρά τας εναλλαγάς των καιρών και των συνθηκών, προσήνεγκε το επ’ αυτή δυνατόν, εν δυνάμει και εν αδυναμία, εν θλίψεσιν, εν ανάγκαις, εν πειρασμοίς».

Ακολουθεί, εντός των πλέον των 130 σελίδων, η ζωή και το έργο εννέα Μητροπολιτών, που διαποίμαναν την Μητρόπολη Πριγκηποννήσων, καθώς και του νυν Ποιμενάρχου της Δημητρίου. Ο Σεβ. Φιλαδελφείας ζωντανεύει προσωπικότητες του Φαναρίου και ξεδιπλώνονται δι’ αυτών ιστορικές στιγμές της Ιεράς Μητροπόλεως, αλλά και του Γένους των Ρωμιών. Μαθαίνουμε  τόσα καινούργια πράγματα για Ιεράρχες του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Τους ζωντανεύει  με την ανεπανάληπτη γραφίδα του ο Σεβ. Φιλαδελφείας κ. Μελίτων και τους φέρνει ενώπιόν μας. Είναι σαν ένα άτυπο προσκλητήριο συμμετοχής στην χαρά της εκατονταετηρίδος της Ι. Μητροπόλεως που εποίμαναν. Και τους αναφέρει με λόγια καρδιάς όλους. Από τον πρώτο έως τον τελευταίο. Έναν προς έναν:

▪️τον από Γρεβενών, Δράμας και Νεοκαισαρείας Αγαθάγγελο Κωνσταντινίδη-Μάγνη (1924-1927)

▪️τον από Ανέων Θωμά Σαββόπουλο (1927-1946)

▪️τον από Λαοδικείας Δωρόθεο Γεωργιάδη (1946-1974)

▪️τον από Απολλωνιάδος Κωνσταντίνο Χαρισιάδη (1974-1977)

▪️τον από Σωζοπόλεως Αγάπιο Ιωαννίδη (1977-1979)

▪️τον από Λύστρων Καλλίνικο Αλεξανδρίδη (1979-1985)

▪️τον από Ειρηνουπόλεως Συμεών Αμαρύλλιο (1987-2002)

▪️τον από Λαοδικείας Ιάκωβο Σωφρονιάδη (2002-2018)

▪️και τέλος τον από Σεβαστείας Δημήτριο Κομματά (28 Απριλίου 2018-).

«Διά την προσωπικότητα και την εν γένει εκκλησιαστικήν προσφοράν και διακονίαν του Γέροντος Πριγκηποννήσων Δημητρίου ο ιστορικός του μέλλοντος θα αναφερθεί και εις ετέρας πτυχάς, προσδιδούσας πολλήν μοναδικήν τιμήν εις το πρόσωπον και την εκκλησιαστικήν μαρτυρίαν αυτού. Οι στεναγμοί της Μητρός Εκκλησίας παραμένουν αλάλητοι. Αι πικρίαι, αι αδικίαι, αι συκοφαντίαι, αι θλίψεις, οι αγώνες δεν εξωτερικεύονται. Το κόστος του να είναι τις ευθύς, τίμιος και διακρινόμενος είναι βαρύ. Ο Πριγκηποννήσων Δημήτριος έλαβε πολλήν πείραν τούτων, ενισχύσας και δι’ αυτών ο Κύριος την γενναίαν και φιλάνθρωπον ψυχήν του και την βαθείαν προσευχήν, η οποία απορρέει εξ αυτής υπέρ ευσταθείας της μαρτυρικής Μητρός Εκκλησίας και του ευσεβούς Γένους μας» Γράφει ο Φιλαδελφείας Μελίτων και κάθε του λέξη κεντά και πονά. Αγγίζει τις ευαίσθητες πτυχές και προβληματίζει! 

Όλοι οι ποιμάναντες και ο ποιμαίνων σήμερα την Ιερά Μητρόπολη Πριγκηποννήσων Μητροπολίτης κ.Δημήτριος, ενίσχυσαν την Ομογένεια, εργάστηκαν με ειλικρινή αγάπη σε κάθε έργο αγαθό και κοινωφελές προς δόξα της Εκκλησίας και του Γένους. Υπήρξαν «αληθείς Κυναίγειροι ένδοξοι, από τε προαιρέσεως και αποτελεσματικότητος εν τη υπερασπίσει των προαιωνίων δικαίων της Μητρός των Ορθοδόξων Εκκλησίας και του ευσεβούς ημών Γένους».

Ακολουθούν βιωματικές καταθέσεις επιφανών κληρικών και λαϊκών, οι οποίοι «δίδουν το στίγμα της, παρά την λίαν αισθητήν συρρίκνωσιν του ενταύθα ποιμνίου, εν συγκινήσει βιουμένης ανθεκτικής παρουσίας και υπομονής του Ρωμηού, αλλά και της πίστεώς του για ένα καλύτερο μέλλον της Ομογενείας μας στην Πόλη, εφ’ όσον ούτως ή άλλως το παρελθόν είναι ανίατο. Το δε μέλλον ανήκει σε όποιους γνωρίζουν να περιμένουν…» (Πριγκηποννήσων Δημήτριος).

Ένας τόμος που αξίζει να κοσμεί τις βιβλιοθήκες μας. Ένας τόμος για έναν τόπο μικρό, αλλά μεγάλο σε ιστορία και προσφορά στην Εκκλησία, στο Πατριαρχείο μας  και το Γένος. Μπορεί η Μητρόπολη Πριγκηποννήσων να μην μας έχει δώσει ακόμη Οικουμενικό Πατριάρχη, αλλά όπως ακροθιγώς θίξαμε, ο εκάστοτε έως σήμερα Πριγκηποννήσων έχει διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο στην Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία.

Και ο νυν Πριγκηποννήσων είναι ένα μεγάλο και ανεκτίμητο κεφάλαιο στο Πατριαρχείο μας . Όλοι θυμόμαστε το πόσο πολύτιμος και αποτελεσματικός συνεργάτης του Πατριάρχη μας  υπήρξε κατά την κρίση  που ξέσπασε με ανόητο τρόπο μεταξύ Αθηνών και Φαναρίου επί Αρχιεπισκοπείας Χριστοδούλου. Καθώς και τον ιστορικό τόμο που εξέδωσε για την Πράξη του 1928 με  τις θέσεις του Φαναρίου. Αλλά και  όταν ήλθε,ως απεσταλμένος του Πατριαρχείου, επικεφαλής της Πατριαρχικής αντιπροσωπείας κατά την κρίση που ξέσπασε επί Τσίπρα και συμμετείχε στις συνομιλίες με  τον τότε Υπ. Παιδείας κ. Γιαβρόγλου. Ακόμη ηχεί στα αφτιά μας ο δομημένος πατριαρχικός λόγος του και η σοφή και δίκαιη επιχειρηματολογία του με την οποία κονιορτοποίησε τον εμμονικό τότε υπουργό και απέδειξε τοις πάσι ότι το Πατριαρχείο μας διαθέτει αξιόλογα στελέχη. 

Η μνημειώδης αυτή έκδοση της Ιεράς Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων έρχεται σε μια δύσκολη εποχή για την κοινωνία μας αλλά και την Εκκλησία μας και  αναδεικνύει το πρόσωπο μιας διαπρεπούς Επαρχίας του Οικουμενικού Θρόνου με σημαντικό έργο και προσφορά ενός αιώνα.

Ο τόμος αυτός θα αποτελέσει το μεσότοιχον μεταξύ του παλαιού  και του νέου πνεύματος της Ιεράς Μητροπόλεως  Πριγκηποννήσων και θα ενώσει τις εποχές στο διάβα του χρόνου,  στην ανυπέρβλητη πορεία της ζωής.

Και σίγουρα θα είναι το ωραιότερο επιστέγασμα των εορταστικών εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν στην Πρίγκηπο τον προσεχή Ιούλιο  με την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχου μας κ.κ.Βαρθολομαίου, πνευματικό ανάστημα του οποίου-ακόμη και αν το ξεχνά καμιά φορά- αλλά και του Μακαριστού Πατριάρχου Δημητρίου του Α ´, του Πατριάρχου της αγάπης και της ταπείνωσης,αποτελεί  ο Σεβ. Γέρων Πριγκηποννήσων κ.Δημήτριος.

  Τέλος το επίμετρον του τόμου με τις φωτογραφίες ζωντανεύει την ιστορία της Μητρόπολης  και υπόσχεται νέες λαμπρές σελίδες που θα σημειωθούν στα επόμενα χρόνια. 

🔺Σελίδες από τον τόμο.