Το Σάββατο 27 Αυγούστου 2022 στην Θεία Λειτουργία που θα τελεστεί στον ιερό ναό Αποστόλου Παύλου στο τέρμα της οδού Παπάγου Ηλιουπόλεως, θα ψαλεί και το 40ήμερο μνημόσυνο του Ανδρέα Φωτόπουλου, αναγνώστου και προέδρου του “Συλλόγου Ανεγέρσεως του ναού του Αποστόλου Παύλου Ηλιουπόλεως”
Ο μακαριστός υπήρξε πρωτεργάτης της ανεγέρσεως του Ιερού Ναού Αποστόλου Παύλου, που αρχικά ιδρύθηκε ως Συνοδικό Προσκύνημα και πλέον ανήκει στην Μητρόπολη Καισαριανής. Εκοιμήθη την 18η Ιουλίου και η εξόδιος έγινε την 25η Ιουλίου στον ιερό ναό Αποστόλου Παύλου, προεξάρχοντος του πολιού αρχιμανδρίτου Διονυσίου Χαμαράκη εκ του ιερού ναού αγίου Κωνσταντίνου Ηλιουπόλεως, με την συμμετοχή και άλλων κληρικών εξ Ηλιουπόλεως καθώς και του εφημερίου του ναού αρχιμανδρίτου Καλλίνικου Χριστέλη, ο οποίος εκφώνησε και επικήδειο λόγο. Επικηδείους εκφώνησαν και ο δήμαρχος Γορτυνίας Ευστάθιος Κούλης, η καθηγήτρια της Θεολογικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μαρίνα Κολοβοπούλου, της οποίας και δημοσιεύουμε την ομιλία που εκθέτει πλήρως τον βίο και την προσωπικότητα του εκλιπόντος, καθώς και ο αρχιμανδρίτης Διονύσιος Χαμαράκης.
Επικήδειος για τον Ανδρέα Φωτόπουλο
Στόν θεῖο μου Ἀνδρέα Φωτόπουλο….«Ἀληθῶς ματαιότης τα σύμπαντα, ο δε βίος σκιά καί ἐνύπνιον». Ἕνα ἀκόμηὄνειρο τελείωσε, ἕνα τμῆμα τῆς πορείας ὁλοκληρώθηκε καί «ἡ τῶν ζώντων ζωή» ὁΚύριος Ἰησοῦς Χριστός ἐκάλεσε στή μόνη πραγματικότητα, στή ζωή τῆς βασιλείαςΤου τόν ἀγαπημένο σύζυγο, πατέρα, παπποῦ, θεῖο καί τώρα πλέον ἀδελφό μας Ἀνδρέα.Ἀγαπητοί μου, δέν χρειάζονται συστάσεις. Ὅσοι βρισκόμαστε τούτη τήν ὥραἐδῶ σωματικῶς καί ὅσοι ἐν πνεύματι βρίσκονται μαζί μας προσευχόμενοι αὐτή τήστιγμή, γνωρίσαμε, ὁ κάθε ἕνας ἀπό τή θέση του, τόν Ἀνδρέα Φωτόπουλο. Καί ἄν ὁπόνος τῆς ψυχῆς δοκιμάζει τά ὅρια τῆς ἀνθρώπινης ἀντοχῆς ἀντικρύζοντας τήνπραγματικότητα ὅτι «πικρός τάφος πᾶς», ὡστόσο δέν μᾶς κυριεύει ἡ ἀπελπισία τοῦκενοῦ καί τοῦ θανάτου, διότι ὁ ἀξιοπρεπής, ὁ εὐσεβής, ὁ πιστός Ἀνδρέας Φωτόπουλος,μέ τόν κατ ̓ ἄνθρωπο τρόπο του, εἶχε θεμελιώσει τό ἐπίγειο παρόν του καί τό βέβαιομέλλον του ὄχι σέ σχήματα καί τύπους ἀλλά στήν ἐμπιστοσύνη προς τόν νικητή τουθανάτου, σέ Αὐτόν ὁ ὁποῖος, ὡς ἡ ὄντως ζωή, ἐνέκρωσε τόν θάνατο, δωρίζοντας τήναἰωνιότητα στούς πιστούς καί φίλους Του.Ναί ἀγαπητοί μου, ὁ χῶρος στόν ὁποῖο βρισκόμαστε, οἱ μορφές τῶν ἁγίων πουμᾶς περιστειχίζουν, τό ἱερό θυσιαστήριο που ἀντικρύζουμε, μᾶς μιλοῦν μόνο γιά ζωή,μόνο γιά ἀθανασία, μόνο γιά αἰωνιότητα ἐν Χριστῷ.Λόγος λοιπόν γιά τή ζωή καί ταυτόχρονα ὥρα που ἡ ζωή γίνεται λόγος. Ἡ δικήσου ζωή θεῖε μου Ἀνδρέα εἶναι ὁ λόγος αὐτῆς τῆς στιγμῆς, εἶναι ἡ διαθήκη πού σήμεραμέ ἕναν ἰδιαίτερο καί μοναδικό τρόπο μοιράζεσαι μαζί μας, μαζί μέ ὅλους μας· μίαδιαθήκη που εἶναι τό ἀποτύπωμά σου στό χρόνο, γραμμένη μέ μελάνι ἄφθαρτο καίσυνεχῆ προσπάθεια. Αὐτό τό κείμενο τῆς ζωῆς σου, ἡ κάθε λέξη τῆς ἀνθρώπινηςπορείας σου, σέ ἔκαναν τόν μοναδικό καί ἀγαπημένο Ἀνδρέα.Τό βιβλίο τῆς ζωῆς σου τό ξεκίνησες ἀπό τόν τόπο τῆς γέννησής σου τάΛαγκάδια, ἕναν τόπο που ἀγάπησες, που τίμησες, πού μοιραζόσουν μέ περηφάνια τήνἱστορία του, γιατί αἰσθανόσουν καί ὁ ἴδιος κομμάτι τῆς συνέχειας τῆς παράδοσης του.Καί εἶναι φυσικό, ἀφοῦ διατήρησες ὅλα αὐτά τά στοιχεῖα τοῦ γνήσιου πατριωτισμοῦ,τῆς τιμῆς στούς ἀγῶνες τῶν ἡρώων ἀλλά καί τῆς εὐθύνης καί τοῦ ἐνδιαφέροντος τοῦπραγματικοῦ πολίτη πού ἀνησυχεῖ γιά τήν πρόοδο καί τήν εὐημερία τοῦ τόπου του. Ἡἀγάπη σου γιά τήν ἱστορία καί τήν πατρίδα μας ἦταν μάθημα συνεχές πρός ὅλους μας.Ἀκούραστος, μᾶς ἔκανες μετόχους τῆς κληρονομιᾶς που παρέλαβες ἀπό τήν οἰκογένειάσου καί μέ αὐτόν τόν τρόπο συνέχιζες νά μεταδίδεις ζωή καί ἱστορία. Μέσα ἀπό τίςἀφηγήσεις σου, ὅπως τίς ἄκουσες ἀπό τόν πατέρα σου Βασίλειο, ὅλοι γινόμαστανμέτοχοι τοῦ ἀγώνα στή μάχη τοῦ Σαγγάριου ποταμοῦ, περπατούσαμε στά «ματωμέναχώματα» τῆς Μικρασιατικῆς γῆς καί ζούσαμε τόν πόνο τοῦ ἑλληνισμοῦ ἀλλά καί τήναὐτοθυσία καί τήν ἀποφασιστικότητα τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ. Ὅλα αὐτά καί πολλάπερισσότερα, ἡ πατρίδα μας, ἡ ἱστορία μας, ἡ ἐλευθερία μας, ἀντακλοῦσαν στό βλέμμακαί στό παράστημά σου κάθε φορά που κατέθετες τό δάφνινο στεφάνι στό μνημεῖο τῶνἡρώων κατά τίς ἐθνικές μας ἑορτές…. Καί ἑμεῖς σέ περιμέναμε, περιμέναμε το πέρασμάσου καί σέ καμαρώναμε….Ὁ Θεός ὁδήγησε τά βήματά σου στόν Καρέα, στήν εὐλογημένη οἰκογένεια τοῦΚωνσταντίνου καί τῆς Εὐφροσύνης Λώλου, ὅπου μέ τήν ἀγαπημένη σου σύζυγοΕὐφθυμία, τόν ἀκούραστο συνοδοιπόρο, τόν ἀκάματο σύντροφο, τό στήριγμα καίπαραστάτη σου σέ κάθε στιγμή, τή δύναμή σου, ὅπως ἔλεγες, ἔφτιαξες τήν ὄμορφηοἰκογένειά σου, καμάρωσες τά παιδιά σου τούς φύλακες ἀγγέλους σου μέχρι τό τέλος,τήν Εὐπραξία καί τήν Ἀγγελική, τόν Γιάννη καί τόν Μάρκο καί τά λατρεμένα σουἐγγόνια τήν Ἐφούλα σου καί τήν Γώγώ σου.2Ἡ καρδιά σου ὅμως ἦταν πολύ μεγάλη καί ὅλοι ὅσοι σέ γνώρισαν ἤξεραν ὅτιεἶχαν τό δικό τους ἀποκλειστικό κομμάτι σέ αὐτήν. Καί αὐτό ἀνάβλυζε ἀπό τήνπαρουσία σου γιατί αὐτός ἤσουν στήν πραγματικότητα, ἀνυπόκριτος καί γνήσιος· ὁδικός μας ἄνθρωπος, ὄχι μόνο γιά τούς συγγενεῖς ἀλλά καί γιά τούς γνωστούς, τούςγείτονες, τούς φίλους· πατέρας καί δικός μας στίς δύσκολες ὧρες, ὄχι μόνο ἕνας θεῖος·παππούς καί τῆς Νικολέτας καί τῆς Λένας καί ὅλων τῶν παιδιῶν τῆς οἰκογένειας.Παντοῦ γιά ὅλους, νά συνδράμεις μέ κάθε τρόπο, στόν πόνο καί τή χαρά, στίςδυσκολίες καί τίς ἐπιτυχίες, μέ τό δάκρυ ἀλλά καί τό τραγούδι σου, μέ τό χαμόγελο,τήν ἐξωστρέφεια, τήν συμπαράσταση, τήν ἄοκνη προθυμία· πάντα μέ τό λουλούδι σουκαί πάντα μέ τήν εὐγένειά σου, μέ τό σεβασμό καί τό ἀγαπητικό σου ἐνδιαφέρον. Ἕναςἄνθρωπος ἤθους ἀπότοκου βαθιῶν ἀξιῶν, οὐσιαστικά εὐπατρίδης, μέ τήν τεράστιακαρδιά, τήν καλοσύνη, τήν ἀγαθότητα καί τήν εὐαισθησία ἑνός μικροῦ παιδιοῦ.Ἐδῶ ὅμως στόν Καρέα, ἀδελφέ μας Ἀνδρέα, ἀγαπημένε μου θεῖε, ἡ ζωή σουμᾶς κληροδότησε ἕνα ἀκόμη κεφάλαιο καθοριστικῆς σημασίας, γιά αὐτό που θά ἤθελεςὅλοι ἑμεῖς που σήμερα βρισκόμαστε ἐδῶ, νά αἰσθανόμαστε· μία βαθιά ὄχισυναισθηματική ἀλλά καρδιακή χαρά, μία κατά Θεόν εὐφροσύνη. Καί αὐτό τόκεφάλαιο εἶναι ἡ ἀγωνιστικότητά σου γιά τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἀγκαλιά τοῦἈποστόλου Παύλου πού τούτη τήν ὥρα σέ κρατάει μέ ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο, ὄχι στόψαλτήρι ὡς ἀναγνώστη, οὔτε στό ἱερό βῆμα ἀλλά τιμητικά στό κέντρο τοῦ ναοῦ, ἡἀγκαλιά αὐτή, που περικρατεῖ ὅλη τήν περιοχή, βρίσκεται ἐδῶ ἐξ αἰτίας τῆςδυναμικότητας, τῆς ἀποφασιστικότητας καί τοῦ μόχθου τοῦ δικοῦ σου καί τῆςἀγαπημένης σου κουνιάδας Αἰκατερίνης Λώλου. Ἀμετακίνητος στήν προσπάθειααὐτή, χωρίς νά ὑπολογίζεις διώξεις, δικαστήρια, ἀπειλές, συκοφαντίες, ὅλη τήνἀνθρώπινη μικρότητα καί ἀμετροέπεια, ἀναμετρήθηκες μέ ἀναστήματα μεγαλύτεραἀπό τό δικό σου πρός δόξα τοῦ ὀνόματος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Ἀπό αὐτόν, ἀπό τόνἈπόστολο τῶν ἐθνῶν, ἀντλοῦσες δύναμη νά συνεχίζεις γιά χρόνια τή μαρτυρία σου,ὅταν ἡ ὑποχώρηση ἦταν κανόνας γιά πολλούς. Χωρίς νά ὑπολογίζεις τό κόστος σέ ὅλατά ἐπίπεδα, ἀγώνας καί ἀγωνία σου ἦταν ἡ ἀνέγερση τοῦ ναοῦ, ἡ ὁλοκλήρωση ἑνόςἔργου τεράστιου πολύ μεγαλύτερου τῶν δυνατοτήτων τῆς προσφορᾶς σου, καί ἡεὔρυθμη λειτουργία του. Χαρά σου καί καμάρι σου ἡ σκέπη του. Ἡ ἐκκλησία μας,ἔλεγες, ὄχι μέ τήν ἔννοια τῆς ἰδιοκτησίας ἀλλά μέ τήν συνείδηση τῆς διακονίας τοῦσώματος τοῦ Χριστοῦ, τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, τῆς κατάθεσης τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ καί τῆςμετοχῆς στήν μυστηριακή ζωή. Μέ τή συμβολή σου κληροδοτήθηκε ἕνα ἔργο στούςμεταγενέστερους μέ τήν εὐθύνη νά το ἀναπτύξουν, νά τό καλλιεργήσουν ἀκόμηπερισσότερο πάντα πρός δόξα τοῦ ἀποστόλου τῶν ἐθνῶν καί τοῦ Κυρίου ἡμῶν ἸησοῦΧριστοῦ. Δέν ἦταν ὅμως μόνον ὁ ἀπ. Παῦλος, ἦταν καί ἡ δυναμική παρουσία σου καίστήν Ἁγία Μαυρα καί ἐδῶ πάλι τό ἴδιο ποτήρι, ἀγῶνες καί προσπάθειες νά ὑψωθεῖ ὁσταυρός καί νά ἠχήσει τό προσκλητήριο τῆς καμπάνας. Καί σέ ἄλλες ἀντίστοιχεςπεριπτώσεις καί ὅπου ὑπῆρχε ἀνάγκη συνέδραμες μέ τήν ἴδια δυναμικότητα, πάνταμπροστάρης, πάντα πρός δόξαν Θεοῦ. Αὐτή τή δοξολογία τοῦ Θεοῦ τήν τήρησες μέχριτέλους, προσευχητικά ἀκόμη καί στίς τελευταίες στιγμές τῆς ἐπίγειας παρουσίας σου.Ὁ προσευχητικός σου λόγος πήγαζε ἀπό τήν καρδιά σου ἀδιάλειπτα.Αὐτοί οἱ ἀγῶνες σου, αὐτή ἡ πίστη καί ἡ προσευχή σου εἶναι ἡ πολύτιμηκατάθεσή σου ἐνώπιον τοῦ Κυρίου τῆς δόξης μέ παραστάτες καί νυμφαγωγούς ὅλουςαὐτούς γιά τούς ὁποίους ἐκοπίασες καί τούς ὁποίους μέ τή ζωή καί τήν πίστη σουὁμολόγησες ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων. Καί τώρα ὅλοι αὐτοί ὁμολογοῦν γιά σένα ἐνώπιοντοῦ ἐπουράνιου Πατέρα μας μέ πρωτοστάτη τόν Μέγα Ἀπόστολο Παῦλο.Ἀγαπημένε μας ἀδελφέ Ἀνδρέα, μᾶς δίδαξες πολλά …. μᾶς κληροδότησεςμνῆμες πού μέ τή σειρά μας θά μεταδώσουμε καί οἱ ὁποῖες θά σβήσουν, ὅποτε καί ἐάνὁ Θεός τό ἐπιτρέψει. Πάνω ἀπό ὅλα ὅμως μᾶς δίδαξες μέ τή ζωή σου, ἕνα μάθημα3καθοριστικό: τόν τρόπο, σέ ἕναν κόσμο βαλτωμένο στήν μετριότητα, ἑμεῖς νά μήνδεχθοῦμε ποτέ νά μείνουμε μέτριοι, ἀλλά νά συνεχίζουμε τόν καλό ἀγώνα πούβεβαιώνει τήν ἔννοια τοῦ ἀνθρώπου. Σέ αὐτή τήν πορεία ἡ πρός τόν θεό πίστη καί ὅ,τιαὐτή χορηγεῖ εἶναι τό ἰσχυρότερο ὅπλο καί τό βαθύτερο θεμέλιο.Καί τώρα, πέρα ἀπό τόν ἀνθρώπινο πόνο, εἴμαστε ἔτοιμοι. Ὁ τελευταῖος λόγοςεἶναι δικός σου … σέ ἀκοῦμε … ἀκοῦμε τή φωνή σου θεῖε μου νά ἀντηχεῖ σταθερή,καθώς ἡ ψυχή σου εἶναι στραμμένη στήν αἰωνιότητα: «Ἀδελφοί καί φίλοι, συγγενεῖςκαί γνώριμοι, ἐκδυσωπεῖτε τόν Θεό τῶν ὅλων παραδείσου δεῖξαι με τερπνόν πολίτηνκαί ἁγίων δήμοις νῦν συναριθμῆσαι με»Ἀγαπημένε μας σύζυγε, πατέρα, παπποῦ, θεῖε μας, ἀδελφέ μας Ἀνδρέα ΚΑΛΗΑΝΑΣΤΑΣΗ! ΚΑΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ!Πατέρες καί ἀδελφοί ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!Ἱ. Ν. Ἀποστόλου Παύλου, 25 Ἰουλίου 2022.Μαρίνα Β. Κολοβοπούλου
