Κάτοικοι της κοινότητας Δένειας στην επαρχία Λευκωσίας, επισκέφτηκαν για πρώτη φορά μετά το 1974 τα ερείπια του προσκυνήματος , που συνδέεται με ένα όσιο , ο οποίος φέρει με το όνομα Περνιακός, και μια ιαματική πηγή. Ο χώρος αυτός βρίσκεται μέσα στην νεκρή ζώνη και οι κάτοικοι μετέβησαν με την συνοδεία της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ.
Πολύ πιο σημαντικό όμως είναι ότι μετά από συμφωνία του Κοινοτικού Συμβουλίου της Δένειας και της Ειρηνευτικής Δύναμης αναμένεται να αρχίσουν τον επόμενο μήνα στον συγκεκριμένο χώρο ανασκαφές. Ο κοινοτάρχης, Χριστάκης Παναγιώτου , δήλωσε ότι οι ανασκαφές θα είναι ιδιαίτερης σημασίας για την ιστορία της Δένειας και σε αυτές θα βοηθήσουν εθελοντικά οι κάτοικοι της. Τις ανασκαφές θα κάνει ο αρχαιολόγος, Στέλιος Περδίκης, με άδεια του Τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου. Για τις ανασκαφές υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από την πλευρά της Μητρόπολης Μόρφου και άριστη συνεργασία με το Κοινοτικό Συμβούλιο.
Οι κάτοικοι της Δένειας με τους ιερείς , τον Σταυρό, τις εικόνες και τα Εξαπτέρυγα πορεύθηκαν μέχρι τον λοφίσκο του Αγίου Περνιακού και σε όλη την διαδρομή έψαλαν το «Χριστός Ανέστη».Στον λοφίσκο, όπου σώζονται τα ερείπια του προσκυνήματος τελέστηκε αγιασμός και στην συνέχεια φυτεύφτηκε συμβολικά μια ελιά.
Ο αρχαιολόγος , Στέλιος Περδίκης, ο οποίος θα κάνει τις ανασκαφές μας ανέφερε ότι στην Δένεια υπάρχουν πολλοί αρχαίοι ρωμαϊκοί τάφοι.
Σ’ έναν από αυτούς, είπε , υποθέτουμε ότι είχε ενταφιαστεί ένας χριστιανός ασκητής. Στο τοπογραφικό σχέδιο, που είχαν φτιάξει οι Άγγλοι κατά την αποικιοκρατία, έχουν σημειώσει την ύπαρξη πηγής και αγιάσματος σε μικρή απόσταση από τον τάφο και τα ερείπια ναού. Ως ερείπια ναού εννοείται ο αρχαίος τάφος, ο οποίος στο μισό είναι σκαμμένος στον φυσικό βράχο και στο επάνω μέρος σώζεται ημίκτιστο οικοδόμημα, σημείωσε ο κ. Περδίκης . Από κάποια αντικείμενα, συνέχισε, που βρήκαμε, όπως κεραμίδια με σταυρούς επάνω, μπορούμε να τοποθετήσουμε τον τάφο στον 4ο με 5ο αιώνα μ.Χ. Ο κ. Περδίκης εξέφρασε την ελπίδα ότι οι ανασκαφές θα δώσουν απαντήσεις σε πολλά ζητήματα και κυρίως για το όνομα του Αγίου Περνιακού, το οποίο, όπως υπέδειξε, πρέπει να είναι παραφθορά του ονόματος άλλου Αγίου, γιατί στο συγκεκριμένο χώρο υπάρχει το φυτό περνιά. Ο χώρος είχε συνδεθεί με θεραπείες δερματικών παθήσεων, κυρίως των παιδιών. Η παράδοση λέει ότι έλουζαν τα παιδιά στο νερό της πηγής και τα άλειφαν με σκόνη, που κατασκεύαζαν με φύλλα περνιάς.
Ο αρχιμανδρίτης Φώτιος της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου επεσήμανε ότι η ύπαρξη στον συγκεκριμένο χώρο αγιώνυμου τοπωνυμίου σημαίνει ότι διασώζει τη μνήμη κάποιου Αγίου, έστω με το όνομα Περνιακός, που ασφαλώς είναι παραφθαρμένο. Δεν υπάρχει ,υπέδειξε, τέτοιο χριστιανικό όνομα και εξήγησε: « Είναι σύνηθες το φαινόμενο στη βυζαντινή Κύπρο, αρχαίο τάφοι να μετατρέπονται και να λειτουργούν ως ασκητήρια. Πιθανότατα αυτό να συνέβη και στον συγκεκριμένο χώρο». Σύμφωνα με τον αρχιμανδρίτη Φώτιο υπάρχουν μαρτυρίες μεσαιωνικών χρονογράφων, όπως του Λεόντιου Μαχαιρά και του Κυπριανού, που αναφέρουν ότι ¨προς την στράτα της Ζώδιας ο Άγιος Ειρηνικός¨. Κατά κανόνα οι χρονογράφοι αναφέρονται στους οσίους και αγίους σύμφωνα με τη σπουδαιότερη πλησιέστερη πόλη ή κωμόπολη στην οποία έζησαν. Εάν λάβουμε υπόψη μας, προσθέτει, ότι η Ζώδια δεν απέχει πολύ από τη Δένεια είναι πολύ πιθανόν το όνομα Περνιακός να ήταν αρχικά Ειρηνικός, το οποίο παρεφθάρει ,λόγω του φυτού περνιά και έγινε συσχέτιση με το όνομα.
Ο βυζαντινολόγος, Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου ανέφερε ότι προ του 1974 υπήρχε μέσα στον βράχο εικόνα αδιαγνώστου Αγίου, η οποία στη συνέχεια κλάπηκε. Η σημερινή εικόνα του Αγίου Περνιακού από την εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους της Δένειας είναι έργο λαϊκής τέχνης των αρχών της δεκαετίας του 1980 και αντιγράφει όσο είναι δυνατόν εκείνη, που είχε κλαπεί.
