Του Σωτήρη Τζούμα

Ανήμερα του Αγίου Ανδρέα σήμερα, στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης, στο Φανάρι, στον πάνσεπτο πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου, ένα ναό κρυμμένο θα ‘λεγε κανείς ανάμεσα στα σπίτια και βυθισμένο στις μνήμες, αλλά γεμάτο Έλληνες που ήλθαν να τιμήσουν την Θρονική εορτή της Πρωτόθρονης Εκκλησίας και να φιλήσουν το χέρι του Πατριάρχη, γεμίζοντας τις ψυχές των με τον οίνο της ευλογίας του.

Και μετά τη λαμπρή και συνάμα κατανυκτική λειτουργία, συγκεντρώθηκε «αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας» γύρω από τον Πατριάρχη  να τον ακούσει με προσοχή, να ρυθμίσει τη ζωή του καταπώς ορμήνευε όχι ένας οποιοσδήποτε τιτλούχος Ιεράρχης, μα ο ίδιος ο Πατέρας του Γένους.

Κι εκείνος ένας ποιμένας γαλήνιος, παρά την τρικυμία των προβλημάτων που μαστίζουν την Μητέρα Εκκλησία αλλά και αποφασιστικός, έδειχνε σε όλους προσοχή και κατανόηση, θυμίζοντάς τους πως χαρά του δεν είναι άλλη από το καθήκον του και ενδυναμώνοντας τους να παραμείνουν και εκείνοι  εκεί, γαντζωμένοι στην Εκκλησία και στα χώματα τα ιερά, ξεπερνώντας το φόβο και τη μιζέρια που φέρνει ο φόβος.  Όπως την ξεπέρασαν  τόσες και τόσες γενιές  Ελλήνων της Πόλης, που έμαθαν να ζουν και να βιώνουν την πίστη τους σε ένα περιβάλλον εχθρικό.
Τους έβλεπα όλους αυτούς τους ανθρώπους και αισθανόμουν πως εκείνη ιστορία έχει ανοίξει για χάρη μου το στέρνο της και μου δείχνει την ίδια την καρδιά του Γένους να χτυπά. Κέντρο εσώτατο και μυστικός ρυθμιστής της ο Πατριάρχης.

Έβλεπα τους Σεβ. Μητροπολίτες Σιδηροκάστρου Μακάριο και Κοζάνης Παύλο από τις Μητροπόλεις των Νέων Χωρών, έβλεπα μέσα από την καρδιά του Αγίου Όρους τον Άγιο Γέροντα Αλέξιο, Ηγούμενο της Μονής Ξενοφώντος και τον Γέροντα Γαβριήλ, Ηγούμενο της Μονής Παντοκράτορος, έβλεπα την Ηγουμένη Ιακώβη από το Ακριτοχώρι, Σιδηροκάστρου, κάτω από τις προστατευτικές φτερούγες του Πατριάρχη- που γονατισμένος μπροστά στην Αγία Τράπεζα έδινε το μήνυμα πως ζει Κύριος ο Θεός- συναγμένους όλους γύρω από τα ματωμένα πόδια της ιστορίας που όρισε ως έργο του να ζυμώνει κάθε μέρα τον άρτο του Γένους κι αναρωτιόμουν: πώς μπορεί κανείς να εξηγήσει την έσχατη τύφλωση της νεότερης Ελλάδας- της άθεης κυβέρνησης και της φιλικής προς αυτήν Εκκλησίας της Ελλάδος – έναντι της ομογένειας και του Φαναρίου, που αποτελεί το χρυσόμαλλο δέρας του όπου γης ελληνισμού;

Θα έπρεπε να είναι ανήκουστο και όμως υπάρχουν πολιτικοί και διπλωμάτες (οδυνηρό να το προσθέσω αλλά επιβάλλεται υπάρχουν και ιεράρχες ακόμη) στην Ελλάδα και όχι μόνο, που διερωτώνται γιατί το Πατριαρχείο παραμένει στην Κωνσταντινούπολη. Πρόκειται για ανθρώπους που είτε αγνοούν είτε υποτιμούν το ρόλο της παράδοσης στη διαμόρφωση του μέλλοντος και υιοθετούν μία πολιτική που παραθεωρεί την ιστορική κληρονομιά.

Οι συνέπειες από μία τέτοια στείρα πολιτική είναι πάντα καταστροφικές και τα ιστορικά παραδείγματα δεν λείπουν, αλλά θα αρκεστώ σε δύο μόνον.
Επειδή ο αναμφισβήτητα σπουδαίος Περικλής δεν κατενόησε ότι ο ελληνικός πολιτισμός είναι προϊόν ισορροπίας του ιωνικού και του δωρικού στοιχείου, υιοθέτησε μία  πολιτική που οδήγησε στον εμφύλιο πόλεμο («Πελοποννησιακό»)  και στην καταστροφή της τότε κλασικής Ελλάδας, λίγα μόλις χρόνια μετά την άνθησή της.

Επειδή ο αναμφίβολα γενναίος Ηράκλειος δεν κατενόησε πως η Οικουμενικότητα του Βυζαντινού Κράτους προϋποθέτει τη συμμετοχή σε αυτό της Ρώμης, κατήργησε τη διδασκαλία της λατινικής γλώσσας στα σχολεία της αυτοκρατορίας, αποξενώνοντας τη Δυτική Ευρώπη από τον Ελληνισμό.
Τα παραδείγματα αυτά είναι αρκετά για να μας πείσουν ότι όπου ακολουθήσαμε μία πολιτική που παραθεωρεί την παράδοση και παρακάμπτει ιστορικά διαμορφωμένες πραγματικότητες είχαμε ολέθρια αποτελέσματα.

Θα προσπαθήσω τώρα να εξηγήσω με λίγα λόγια αυτό που θα ‘πρεπε να μαθαίνουμε όλοι από μικρά παιδιά στα σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης: να νοιώθουμε συγκίνηση και ευγνωμοσύνη για το Πατριαρχείο μας. Οι σημερινοί όχι μόνο αυτό δεν πρόκειται να κάνουν αφού ξεριζώνουν μέσα από την εκπαίδευση κάθε τι θυμίζει ή παραπέμπει στην ορθόδοξη πίστη μας.

Και πρέπει- έχουμε υποχρέωση να αισθανόμαστε έτσι αφού χάρη στο Πατριαρχείο κρατήσαμε δική μας τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, χάρη σ´αυτό διατηρήσαμε τη γλώσσα των μεγάλων προγόνων μας (γλώσσα του Ιερού Ευαγγελίου μας και των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας, γλώσσα της θείας λειτουργίας και της Μετάληψης), χάρη σ´αυτό διατηρήσαμε τα αρχαία κείμενα και αριστουργήματα (θεμέλιο του Δυτικού Πολιτισμού), χάρη σ´αυτό δεν τουρκέψαμε μετά από Τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς, χάρη σ´αυτό διασώθηκε το Γένος μας στους σκοτεινούς αιώνες της Οθωμανικής κυριαρχίας, χάρη σ´αυτό είμαστε Έλληνες, λαός που στεφανώνει η ιστορία και ευλογεί ο Πατριάρχης.

Όλοι εμείς γνωρίζουμε ότι δεν είναι μόνο παρελθόν η Μητέρα Εκκλησία. Μπροστά στην Ωραία Πύλη του Φαναρίου γονατίζει και το μέλλον του Γένους.
Καθώς η Ενωμένη Ευρώπη διαδραματίζει πλέον σημαίνοντα ρόλο στη χάραξη μίας άλλης στρατηγικής σε θέματα ηθών και εθίμων και αλλαγής ή κατάργησης  των γραμμών που χώριζαν τους λαούς οι θρησκείες και τα διαφορετικά βιώματα, το Οικουμενικό Πατριαρχείο μας έχει πάλι την ευθύνη να βοηθήσει τον Ελληνισμό να προκόψει και ν´ανθίσει χωρίς να χαθεί μέσα στην χοάνη των πολιτισμών και να κρατήσει την ξεχωριστή ιδιοπροσωπία του.

Ο θεμελιώδης αυτός ρόλος του Πατριαρχείου, δημιουργεί όχι μόνο σε εμάς αλλά σε όλους τους Έλληνες, όπου κι αν βρίσκονται, την ευθύνη και την υποχρέωση να του συμπαρασταθούν, να το υπερασπιστούν, να το πονέσουν, να το αγαπήσουν, να το επισκεφθούν.
Στις δύσκολες ώρες τούτης της συγκυρίας μια φωνή έρχεται από το παρελθόν και μας καλεί να επιστρέψουμε στις προγονικές μας ρίζες.
Εκεί απ´όπου μπορεί να προέλθει σθένος δύναμη κι ελπίδα για το σήμερα και για το αύριο, για το παρόν και το μέλλον του τόπου μας.