Θα ήταν παράλειψη να περάσει η επέτειος της εκδημίας του μακαριστού Οικουμενικού Πατριάρχη Δημητρίου, 2 Οκτωβρίου του 1991, χωρίς να καταθέσω δυο σκέψεις θύμησης, έτσι σαν ένα αγιοκέρι μνημοσύνης εκείνου του μειλίχιου και ταπεινού Πατριάρχη, του οποίου η μορφή και η ψυχή αντανακλούσε τον σταυροαναστάσιμο χαρακτήρα του Πατριαρχείου, της Ρωμιοσύνης της Πόλης και του Γένους.
Ο Πατριάρχης Δημήτριος ήταν πραγματικός άνθρωπος του Θεού, ανεξίκακος και αμνησίκακος, ολιγόλογος και συνετός. Το μεγαλύτερό του κόσμημα ήταν η ταπείνωση, χωρίς υψιπετείς θεολογικές θεωρίες, αλλά με «νουν Χριστού». Αλλωστε πέρα από αυτό δεν υπάρχει τίποτε άλλο. Χωρίς γνώση ξένων γλωσσών, όμως μιλούσε τη γλώσσα που την καταλαβαίνουν όλοι οι άνθρωποι σ’ όλα τα μέρη της γης, τη γλώσσα της αγάπης.
Η επίσκεψή του στην Αμερική, τον Ιούλιο του 1990, σημάδεψε δυνατά τις καρδιές όλων των γενεών, επειδή ακριβώς στο πρόσωπό του είδαν οι πάντες έναν προφήτη αγάπης, συγχώρεσης και καταλλαγής. Έναν προσευχόμενο Πατριάρχη.
Η σημερινή θύμηση του με κάνει να ξαναζώ γεγονότα και αποστολές, επισκέψεις και συναντήσεις με τον μακαριστό Πατριάρχη Δημήτριο. Ήταν ο Πατριάρχης, ο οποίος διέσωζε στη μειλίχια μορφή του το σταυροαναστάσιμο πόνο και καημό της αιχμάλωτης Εκκλησίας και Ρωμιοσύνης της Κωνσταντινούπολης.
Ας μου επιτραπεί τούτη η προσωπική αναφορά, αλλά επί Πατριαρχίας του επισκεπτόμουν, έτσι σαν προσκύνημα ιερό, το Φανάρι δύο φορές τον χρόνο για να δω και συνομιλήσω με τον Πατριάρχη Δημήτριο, αυτόν τον άγιο άνθρωπο, τον άνθρωπο του Θεού. Ήταν τότε που γνώρισα και τους συνεργάτες του, τον Γέροντα Πριγκηποννήσων Δημήτριο, ο οποίος τότε ήταν Δευτερεύων των διακόνων, τον Φιλαδελφείας Μελίτωνα ο οποίος ήταν τριτεύων, τον Ικονίου Θεόληπτο Διάκονο της Σειράς, τον σημερινό Πατριάρχη Βαρθολομαίο ο οποίος ήταν Μητροπολίτης Φιλαδελφείας και Διευθυντής του Ιδιαιτέρου Πατριαρχικού Γραφείου, τον Μελιτινής Ιωακείμ Πρωτοσύγκελο τότε του Πατριαρχείου και μετέπειτα Χαλκηδόνος, τον σημερινό Γέροντα Δέρκων Απόστολο, τον Μυριοφύτου και Περιστάσεως Ειρηναίο για να αναφέρω μερικούς.
Πολλές φορές συλλογιέμαι καθ’ εαυτόν πώς πέρασαν αλήθεια τα χρόνια και διάβηκαν σαν τα διαβατάρικα τα πουλιά που περνούν και πετούν και φεύγουν αφήνοντας ξωπίσω τους μια ορατή γραμμή πορείας χαραγμένη με τα χνάρια τους. Πόσο ο χρόνος άλλαξε και αλλάζει ανθρώπους και καταστάσεις και πώς εμείς εξακολουθούμε να είμαστε ανυποψίαστοι για την αέναη ροή της ιστορίας, η οποία γράφει;.
Ο Πατριάρχης Δημήτριος αναδείχθηκε μεγάλος Πατριάρχης επειδή ακριβώς ήταν απλός και ταπεινός, ανεπιτήδευτος και απελευθερωμένος από μικρότητες και μικροψυχίες. Αναδείχθηκε μεγάλος διότι αγαπούσε. Χωρίς να μιλά ξένες γλώσσες καθήλωνε τους υψηλούς συνομιλητές του, οι οποίοι απλώς θωρούσαν την μορφή και τους κυρίευε δέος. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την επίσκεψη στον τότε Αρχιεπίσκοπο Καντουαρίας Ρόμπερτ Ράνσι το 1987 αν δεν λανθάνω, ολόκληρος ο Τύπος του Λονδίνου μιλούσε για την πνευματική μορφή του Πατριάρχη Δημητρίου. Ανέγγιχτος από τις τιμές, τις τυμπανοκρουσίες, τα φιλόφρονα λόγια των αντιπροσώπων της τότε πρωθυπουργού Θάτσερ ή της βασίλισσας Ελισάβετ που είχαν έλθει στο αεροδρόμιο Κάτσγουϊκ να τον υποδεχθούν.
Το ίδιο συνέβη και το καλοκαίρι του 1990 όταν έφτασε στις Ηνωμένες Πολιτείες στη στρατιωτική βάση Andrews Air Force και του έγινε υποδοχή αρχηγού κράτους, με όλο το αμερικανικό υψηλό πρωτόκολλο, αλλά εκείνος παρέμεινε ανεντυπωσίαστος.
Θυμάμαι τότε τον γενικό ξεσηκωμό της Ομογένειας, κάτι παρόμοιο που είχε γίνει και στην Αθήνα. Θυμάμαι φτάναμε στη Βοστώνη και θα τον περίμεναν τα παιδιά της Βοστώνης να τον δουν, κι εκείνος όταν τα είδε τους είπε μόνο δυο λέξεις «σας αγαπώ πολύ». Αυτό μόνο. Κι εκείνα τον ζητωκραύγαζαν με τον νεανικό τους ενθουσιασμό.
Βέβαια ο διάδοχός του, ο σημερινός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, έχει τα δικά του χαρίσματα. Εξακολουθεί να γράφει τη δική του ιστορία και να τον γράφει η ιστορία και συνάμα να σημαδεύει την πορεία της Εκκλησίας. Ενα πράγμα νομίζω είναι σίγουρο, πως δεν πρόκειται για τυχαίο άνθρωπο, αλλά απεναντίας για έναν ιεράρχη ευρυμαθή, γλωσσομαθή και πολυτάλαντο, ο οποίος στην τριακοστή και πλέον πορεία της Πατριαρχίας του βρέθηκε αντιμέτωπος με ιστορικές προκλήσεις και εξακολουθεί να βρίσκεται αφού ένας καινούργιος κόσμος πλάθεται και αναπλάθεται καθημερινώς από τον οποίον δεν μπορεί να απουσιάζει η μαρτυρία και ο λόγος της Ορθοδοξίας για να ζήσει ο κόσμος.
Δεν πρέπει και δεν μπορούμε να ξεχνούμε ότι η Πατριαρχία του σημερινού Πατριάρχη Βαρθολομαίου έχει επηρεάσει και θα επηρεάσει και στο μέλλον και τον δικό μας εδώ ομογενειακό εκκλησιαστικό βίο. Άλλωστε, εδώ που τα λέμε, από εκείνον εξαρτώνται όλα, κι αυτό το γνωρίζουμε οι έχοντες γνώση και γνώμη για πρόσωπα και καταστάσεις του Φαναρίου. Κι είναι αλήθεια πως ο ομογενειακός μας εκκλησιαστικός βίος βρίσκεται σε δύσκολη και καθοριστική καμπή και χρήζει ιδιαίτερης φροντίδας και προσοχής διότι η Ομογένεια είναι συνάμα και μέγιστη εθνική υπόθεση και δεν αντέχουν να τη χάσουν ούτε το Πατριαρχείο, ούτε η Ελλάδα.
Όμως ο λόγος εδώ σήμερα για τον αείμνηστο Πατριάρχη Δημήτριο. Κάθε φορά που επισκέπτομαι την Πόλη, μεταβαίνω στην Μονή της Ζωοδόχου Πηγής του Βαλουκλή, εκεί που είναι ενταφιασμένος ο Πατριάρχης Δημήτριος και κάνω ένα σταυροκόπημα πάνω στον τάφο του εκζητώντας την ευχή του γιατί ήταν πραγματικά άνθρωπος του Θεού, ένας Άγιος Πατριάρχης.
