Ο άγιος Δονάτος, επίσκοπος Ευροίας,  που κοιμήθηκε το 387, τάφηκε κοντά στο ναό, που ο ίδιος έφτιαξε, και σε τάφο που τον ετοίμασε μόνος του στην περιοχή της σημερινής Γλυκής.

Μια πρώτη ανακομιδή των λειψάνων του αγ. Δονάτου μαρτυρείται κατά τον 6ο αι., όταν ιλλυρικοί πληθυσμοί κατέφυγαν στην Κέρκυρα λόγω τῶν Αραβο-Σλαβικών επιδρομών.

Για λόγους ασφαλείας, δηλαδή για να διαφυλαχθούν από τους βαρβάρους,  το 604, τα λείψανα του αγίου Δονάτου μεταφέρθηκαν στην Κασσιώπη Κέρκυρας.

Δεν είναι γνωστό πότε και κάτω από ποιες συνθήκες τα λείψανα βρέθηκαν, μετά από πέντε αιώνες, στην Κεφαλλονιά, το 1126.

Πάντως τα πήρε (για κλοπή μιλάνε ιστορικοί) από το νησί ο Δόγης Δομήνικος Michiel, επιστρέφοντας από στρατιωτική αποστολή στην Παλαιστίνη.

Τα λείψανα κατατέθηκαν στο ναό της Παναγίας της νήσου Μουράνο της Βενετίας, της Επισκοπῆς του Torcello.

Σήμερα φυλάσσονται εκεί η κάρα του  και μέρος του λειψάνων (απότμημα υπάρχει στη Μονή Μεγάλου Σπηλαίων Καλαβρύτων), σε λειψανοθήκη σχήματος ανθρωπίνου σώματος σε ύπτια στάση, ενδεδυμένης με αρχιερατικά άμφια.

Το έμπροσθεν μέρος της  λειψανοθήκης από το 1964 καλύπτεται με γύψινη προσωπίδα!

Να αναφερθεί ότι το 1952 στο ναό του αγίου Basso, που μετατράπηκε σε μουσείο, ανακαλύφθηκε από τον αρχαιολόγο F. Forlati, κάτω από το πλακόστρωτο του ναού, λίθινη σαρκοφάγος με επιγραφή για τον Άγιο Δονάτο.

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΕΜΑΧΙΟΥ ΤΟΥ ΛΕΙΨΑΝΟΥ

 Τεμάχιο του λειψάνου του αγίου Δονάτου του θαυματουργού επέστρεψε, στις 29 Σεπτεμβρίου 2000, από την Εκκλησία της Παναγίας του Murano της Βενετίας,  στην Παραμυθιά και εναποτέθηκε με λαμπρότητα στον ομώνυμο μεγαλοπρεπή ναό και από τότε η τοπική Εκκλησία εορτάζει την ανακομιδή του.

Στην τελετή υποδοχής συμμετείχαν οι Μητροπολίτες Παραμυθίας Τίτος, αείμνηστος Πρεβέζης Μελέτιος και ο πρώην Άρτης Ιγνάτιος.

Με πρωτοβουλία και άοκνες και συστηματικές ενέργειες του Μητροπολίτου Παραμυθίας Τίτου, σε αγαστή συνεργασία με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, αλλά και τον τότε δήμαρχο Βαγγέλη Κάτσιο, το τεμάχιο λειψάνου, ύστερα από πολύχρονη διαδικασία έφτασε στην Παραμυθιά.

Αυτή η προσπάθεια βοηθήθηκε και από τον εκπαιδευτικό (θεολόγο), πρόεδρο της επιτροπής επιστροφής του λειψάνου του αγίου στην Παραμυθιά, αείμνηστο Αποστολάκη.

ΤΙ ΖΗΤΑΕΙ Ο ΔΗΜΟΣ ΣΟΥΛΙΟΥ

Σε  συνάντησή του στην Κων/πολη με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, τον Οκτώβριο του 2021, ο δήμαρχος Σουλίου Γιάννης Καραγιάννης ζήτησε τη διαμεσολάβηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου για  την επιστροφή του σκηνώματος του αγίου Δονάτου από το ναό της Παναγίας της νήσου Μουράνο της Βενετίας, της Επισκοπής του Torcello, στην Παραμυθιά.

Αλλά μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι εύκολα εφικτή και  πρωτίστως χρειάζεται επικοινωνία με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Αρχικά πρέπει να αιτηθεί, κατόπιν αδείας και ευλογίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδας, την επαναφορά η τοπική Μητρόπολη και από εκεί και μετά να υπάρξει συνεργασία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, να ακολουθήσει αλληλογραφία με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και το κυριότερο να συμφωνήσει αυτή.

ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ

Αναφορά στον άγιο Δονάτο, Επίσκοπο Ευροίας Θεσπρωτίας έκανε παλαιότερα ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαθρολομαίος, μιλώντας στον καθεδρικό ναό του Λούγκρο της Καλαβρίας.

Μάλιστα προέτρεψε ο Επίσκοπος Ευροίας Δονάτος να έχει την εκκλησιαστική και τη λειτουργική τιμή, που του αξίζει.

Απευθυνόμενος στους πιστούς της Ελληνοαλβανικής Επισκοπής του Λούγκρο της Καλαβρίας της Ιταλίας, υπογράμμισε ότι ο επίσκοπός τους Δονάτος Ολιβέριο “φέρει το όνομα Έλληνος Πατρός της Εκκλησίας, τα μάλα θαυματουργού, του Επισκόπου Ευροίας της Ηπείρου, ενός των 150 Θεοφόρων Πατέρων της εν Κωνσταντινουπόλει Αγίας Β΄ Οικουμενικής Συνόδου η οποία, ως γνωστόν, εκτός από τήνσυμπλήρωσιν του ιερού Συμβόλου της Πίστεως διά των περί ΑγίουΠνεύματος, περί Εκκλησίας, περί Βαπτίσματος και προσδωκομένης αναστάσεως θεσπισμάτων της, απεφάνθη επίσης διά του 3ου Κανόνος αυτής: «Τον μέντοι Κωνσταντινουπόλεως Επίσκοπον έχειν τα πρεσβείατής τιμής μετά τον της Ρώμης Επίσκοπον, διά το είναι αυτήν ΝέανΡώμην».

Τιμάται ο Άγιος Δονάτος ιδιαιτέρως ως προστάτης της Θεσπρωτίας και της πόλεως της Παραμυθιάς. Επομένως, είναι ιδιαιτέρως οικείος, όχι μόνον εις τον φέροντα το όνομά του Επίσκοπον, αλλά και προς τους ενταύθα Χριστιανούς, πολλοί των οποίων κατάγονται εκ προγόνων εξ Ηπείρου και Αλβανίας, διό και προτρεπόμεθα φιλαδέλφως να τυγχάνη ο Θεοφόρος ούτος Πατήρ ημών της εκκλησιαστικής και λειτουργικής τιμής την οποίαν αξίζει”.

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΑ

Ο Άγιος Δονάτος μας καλεί σε αγώνες και αθλήσεις και γυμνάσματα πνευματικά. Δεν είναι αδύνατα. Δεν είναι καν δύσκολα. Το αποδεικνύει η ίδια η ζωή του.

Προσπάθεια χρειάζεται. Όταν αυτή γίνει, τότε και του Θεού η χάρη συνεργεί στο καλό και η ψυχή γυμνάζεται, κρατύνεται και ενισχύεται στην αρετή.

Με κόπο αποκτώνται οι ουράνιοι θησαυροί. Δίνεις επίγεια και κερδίζεις επουράνια.

Ο Άγιος Δονάτος περπατούσε στο φως του Χριστού με την αδιάκοπη και συνεχή πεποίθηση ότι ο Κύριος είναι πάντοτε πανταχού παρών και τον βλέπει και τον ακούει και τον παρακολουθεί.

Και έτσι όλα τα έργα του και οι πράξεις του και τα διανοήματά του έφερναν τη συναίσθηση της θείας παρουσίας Εκείνου.