Κατά το Γενέθλιον της Θεοτόκου εόρτασαν ιστορικοί ναοί στην Αλβανία.

Σε μια παλαιά εκκλησία, αυτή της Γεννήσεως της Θεοτόκου στη Μοσχόπολη, τελέστηκε θεία λειτουργία με συμμετοχή πιτών και από άλλες περιοχές της Αλβανίας.

Σε μια ιστορική Μονή της Αλβανίας, ανακαινισμένη από τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, της Γεννήσεως της Θεοτόκου Αρδενίτσας, που το παρελθόν της ξεκινάει από τα χρόνια του Δεσποτάτου της Ηπείρου, τιμήθηκε το Γενέθλιον της Παναγίας στις 8 Σεπτεμβρίου.

Προς το τέλος της Θείας Λειτουργίας τελέστηκε λιτανεία της εικόνας του Γενεθλίου της Παναγίας, περιμετρικά του καθολικού της Μονής, που σύμφωνα με καταγραφές το σωζόμενο καθολικό της Μονἠς είναι πολύ μεταγενέστερο του αρχικού.

Να σημειωθεί ότι οι προσκυνητές, που προσήλθαν στην εορτάζουσα Μονή μέσα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα του χώρου, ένιωσαν την ταπεινότητα, ναι την ταπεινότητα της Παναγιάς.

Ο ναός της Γέννησης της Θεοτόκου στο Λάμποβο Αργυροκράστρου, είναι από τις παλαιότερες στην Αλβανία και ένα από τα πιο γνωστά πολιτιστικά και ιστορικά μνημεία στην περιοχή.

Σύμφωνα με την παράδοση χτίστηκε το 554 από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό, ο οποίος αφιέρωσε σ’ αυτή ένα τεμάχιο του Σταυρού του Χριστού.

Ωστόσο, η σημερινή δομή της εκκλησίας, όπως προκύπτει από την τεχνοτροπία του τρούλου και του κυρίως ναού – σύμφωνα με τους ειδικούς στην ιστορία και την αρχιτεκτονική – χρονολογείται από τον X -XI αιώνα.

Η καθηγήτρια ιστορίας Μιρέλα Μούχο σημειώνει ότι «αυτή η εκκλησία σώζεται από τον Μεσαίωνα και τη χαρακτηρίζει «κομμάτι του πολιτισμού της Αλβανίας».

Φαίνεται πως υπάρχουν και μεταγενέστερες προσθήκες του νάρθηκα, του καμπαναριού και του χαγιατιού. Ο Ναός είναι βυζαντινού ρυθμού με ψηλό τρούλο στο κέντρο και έχει σχήμα εγγεγραμμένου σταυροειδούς.

Τουλάχιστον 9 ζώνες είναι αγιογραφημένες στα εσωτερικά τοιχώματα. Ένα τόσο σημαντικό εκκλησιαστικό μνημείο, πέρα από την πολιτιστική του αξία, μέσα στο διάβα τόσων αιώνων, δίνει, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και σε διαφορετικές συνθήκες, νόημα στην ανθρώπινη ύπαρξη.

Είναι ένα «φρούριο», από το οποίο σαλπίζεται ο πραγματικός προορισμός και σκοπός του ανθρώπου, που είναι η βίωση και η ενσάρκωση της αρετής, η κατόρθωση της πνευματικής τελειότητας και η ένωση με το Θεό.

Ένα «φρούριο», που ασταμάτητα, παρά τις διακυμάνσεις των κοινωνιών, καλλιεργεί την ειρηνική συμβίωση, καθώς είναι όχι μόνο σύμβολο της ιστορίας, αλλά και της έμπρακτης εξάσκησης της αγάπης στο πνεύμα του Χριστού.

Ο ναός της Παναγίας στο Λάμποβο Αργυροκάστρου στέκεται ακλόνητος στο πέρασμα των αιώνων, από τη δημιουργία του και την αναδημιουργία του μέχρι σήμερα, για να θυμίζει ότι η ζωή είναι δωρεά του Θεού, που από σταυρική μετασχηματίζεται σε αναστάσιμη.

Αυτό σημαίνει ότι η πίστη δεν μπορεί να σβήσει ποτέ, ούτε μπορεί να εξαφανιστεί και ό,τι την εκφράζει.

Μια απλή κόρη ήταν η Παναγία, όμως, λόγω της ταπείνωσής της αξιώθηκε να υψωθεί. Να δοξασθεί και επίγεια και επουράνια. Άσπιλη, όπως ήταν, στάθηκε ικανή να χαριτωθεί από το Άγιο Πνεύμα και να γεννήσει τον Χριστό, προσφέροντά μας, σε όλους εμάς τους δούλους της αμαρτίας, την ποθητή ελευθερία μας.

Η ζωή της Παναγίας από τη στιγμή, που γεννήθηκε, μέχρι τη στιγμή, που κοιμήθηκε, είναι μια προτροπή να είμαστε ταπεινοί μπροστά στο Θεό, αλλά και στα υπόλοιπα δημιουργήματά του.

Ούτε να μας ξιπάζουν τα κατορθώματα του κόσμου. Το μυαλό των ανθρώπων, όσα επιτεύγματα και αν κατορθώσει, όσο καλλιεργημένο και αν είναι, πάντοτε στενό και περιορισμένο θα παραμένει.

Η ανθρώπινη σοφία έχει και αυτή μέτρα και όρια. Η σοφή, όμως, ταπείνωση της Παναγίας δεν είχε ούτε μέτρα, ούτε όρια.

Γι’ αυτό πέτυχε το τέλειο, ενώ εμείς, που αυτοθαυμαζόμαστε ως σπουδαίου, στην ουσία είμαστε φαντασμένοι ατζαμήδες.

Μεγάλη η αμοιβή της Παναγίας για την αρετή της ταπείνωσης. Μεγάλη αρετή, μεγάλη αμοιβή. Ταπεινώθηκε ο Υιός της, ταπεινώθηκε και εκείνη. Αλλά ταυτόχρονα ο Θεός την υπερύψωσε, ακριβώς, γιατί τόσο ταπεινώθηκε.