Ο Χαρίλαος Ταλιαδώρος, ο άνθρωπος που σημάδεψε την ιστορία της ψαλτικής τέχνης και των αναλογίων όλο τον εικοστό αιώνα, έφυγε από κοντά μας.
Πολλοί ήδη ομίλησαν, περισσότεροι θα ομιλήσουν και θα γράψουν στο εγγύς και το απώτερο μέλλον, αναρίθμητοι πενθούν την κοίμησή του. Και όχι αδίκως.
Ο Χαρίλαος Ταλιαδώρος υπήρξε ένας ψάλτης, ο οποίος με την από-δοση των ύμνων δημιουργούσε τη μυσταγωγική αυτή ατμόσφαιρα, στον περικαλλή ναό της του Θεού Σοφίας. Αλήθεια πόσοι κοσμικοί άνθρωποι, μόνο από τις ψαλμωδίες του, έγιναν ευσυνείδητοι άνθρωποι της εκκλησί-ας με μυστηριακή ζωή!
Είχαμε την τύχη να τον απολαύσουμε από κοντά. Αρκετές φορές. Η έκφρασή του σοβαρή και σεμνή. Η απόδοση των ύμνων απλή και μεγαλο-πρεπής, σε καθήλωνε και σε υποχρέωνε να παρακολουθήσεις κάθε φθόγ-γο και να βιώσεις το νόημα των κειμένων. Η ερμηνεία των μελωδικών γραμμών, απόλυτα συνταιριασμένη με την αξεπέραστη και μοναδική «βε-λούδινη» χροιά της φωνής του.
Για πολλά χρόνια κοσμούσε με την παρουσία του, την πανήγυρι του Αγίου Χαραλάμπους Ραχών – Φθιώτιδας, μαζί με τον καλό του φίλο π. Α-θανάσιο Μιναχείλη, τον πρωτοψάλτη του ναού Δήμο Πάλλα αλλά και τους πολυάριθμους θαυμαστές του. Μια χρονιά, κατά τη οποία είχαμε την τιμή να τον πλαισιώσουμε, μετά τη λήξη της ακολουθίας, τον πλησίασε ένας κάτοικος του χωριού, θαυμαστής κι αυτός της τέχνης του. «Δάσκαλε» του λέει, «σε βλέπω ακόμα δυνατό και γερό. Δεν κουράστηκες τόσα χρόνια να ψάλλεις; Μέχρι πότε θα συνεχίσεις να ψάλλεις;». Γύρισε ο Δάσκαλος, τον κοίταξε με ήρεμο και απαθές βλέμμα και του απαντά με βεβαιότητα, σαν να έκανε ομολογία πίστεως: «ἕως ὑπάρχω».
Πράγματι ακάματος, ταγμένος στην αποστολή του, πρόσφερε το δικό του μελωδικό παρόν όχι μόνο στο αναλόγιο αλλά και μέσα από τα βι-βλία του, τις κασέττες του, από τις πανηγύρεις και από την όλη βιοτή του. Ένας γνήσιος και αληθινός υπηρέτης της ιερής τέχνης του Αγ. Δαμασκη-νού.
Το έτος που μας πέρασε είχαμε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί του σχεδόν κάθε Κυριακή. Μετά τη Θεία Λειτουργία, την οποία παρακολου-θούσε τηλεοπτικά, τηλεφωνούσε στο Δεσπότη μας θέλοντας να τον ευχα-ριστήσει για τις όμορφες πνευματικές διδαχές του. Παράλληλα, εξέφραζε την ικανοποίησή του, όταν άκουγε να ψάλλουμε μαθήματά του.
Πριν δέκα μέρες περίπου δεχθήκαμε ένα τηλεφώνημα από τον εξαί-ρετο φίλο και σπουδαίο μουσικολόγο Αντώνη Κωνσταντινίδη. Στη φωνή του διακρίναμε την αγωνία να μεταφέρει εσπευσμένα ένα μήνυμα, στον Μητροπολίτη μας. Σαν να είχε μια ιερή υποχρέωση, ενός αγγελιοφόρου των θεών: «Να τηλεφωνήσεις στον Συμεών, τον Φθιώτιδος…». Ήταν η πρώτη φράση που είπε ο Δάσκαλος, όταν επανέκτησε τις αισθήσεις του μέσα στο νοσοκομείο.
Ίσως να ήταν και μια από τις τελευταίες επίγειες επιθυμίες του, η οποία αναδεικνύει τον άνθρωπο Ταλιαδώρο. Τον πιστό, ευσεβή και ευαί-σθητο. Εκείνον που επιζητεί την μέλλουσαν πόλιν. Εκείνον που τιμά τους ειλικρινείς και αυθεντικούς φίλους. Εκείνον που μέχρι την τελευταία ανα-πνοή παραμένει συνεπής στα έργα και στα λόγια του.
Από σήμερα το σεπτό μνήμα του, θα υπενθυμίζει «εἰς αἰῶνας αἰώ-νων» ότι στον τόπο αυτό αναπαύεται το χοϊκό σώμα ενός αφιερωμένου πρωτοψάλτου, ενός μοναδικού ψαλμωδού και ενός αληθινού ανθρώπου του Θεού.
Υ.Γ. 1: Επισυνάπτουμε «εἰς ἐμπόδιον λήθης» την απαντητική επιστολή που λάβαμε από τον Δάσκαλο στις 3 Δεκεμβρίου του 2020, η οποία ίσως να είναι και η τελευταία επιστολή που συνέταξε στη ζωή του.
Υ.Γ. 2: Παροτρύνουμε τους μαθητές της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής του Ωδείου μας, σε ένδειξη τιμής και μνήμης στο πρόσωπο και στην προσφορά του αειμνήστου Δασκάλου, να ψάλλουν στα αναλόγιά τους όλη την επι-κείμενη περίοδο του Τριωδίου τα Ιδιόμελα του Χαρίλαου Ταλιαδώρου.
Υ.Γ. 3: Οι ηχογραφήσεις που επισυνάπτονται είναι από την Πανήγυρι του Αγίου Χαραλάμπους Ραχών Φθιώτιδος τον Φεβρουάριο του 1998. Προέρ-χονται από το προσωπικό αρχείο του Πρωτοψάλτου κ. Δήμου Πάλλα.
Ανδρέας Π. Ιωακείμ
Δντης Ωδείου «Γερμανός ο Μελωδός»
Ι. Μ. Φθιώτιδος
«Χαρίλαος Ταλιαδώρος
Άρχων Πρωτοψάλτης
Θεσσαλονίκη, 3 Δεκεμβρίου 2020
Σεβασμιώτατε,
έλαβα την από 23 Νοεμβρίου περισπούδαστη επιστολή σας και σας ευχαριστώ από την καρδιά μου για όσα από το περίσσευμα της αγάπης σας αναφέρετε για την ταπεινότητά μου.
Είναι αλήθεια ότι έχω αφιερώσει όλη μου την ζωή στη Θεία του Δαμασκηνού τέχνη, και η όλη προσπάθειά μου υπήρξε η σωστή ερμηνεία της υμνολογίας της Ορθοδόξου λατρείας.
Σεβασμιώτατε,
θα ήθελα να ανοίξω μια παρένθεση για να εκφράσω την εκτί-μησή μου προς τον Πρωτοψάλτη σας κ. Ανδρέα Ιωακείμ, του οποίου εξετίμησα τόσο το φωνητικό τάλαντο αλλά και την όλη προσπάθεια που αντιλαμβάνομαι ότι καταβάλει για την αξιο-ποίηση κατά τον καλύτερο τρόπο του θεωρητικού υπόβαθρου στην ερμηνεία των ύμνων. Διάβασα το θεωρητικό του πόνημα και τον συγχαίρω για την προσπάθειά του η οποία παραμένει στην συντήρηση και διάδοση των παραδεδομένων από τους η-μετέρους διδασκάλους, όπως αυτά μας εδιδάχθησαν από το 1814 και μετά από τους τρείς Διδασκάλους, τον Χρύσανθο, τον Γρηγόριο και τον Χουρμούζιο και μία πλειάδα πρωτοψαλτών του Πατριαρχικού Ναού μεταξύ των οποίων κορυφαία θέση κατέχει και ο δικός μου διδάσκαλος, ο Κωνσταντίνος Πρίγγος.
Βεβαίως, μόνον ένας Ιεράρχης του αναστήματός σας γνωρίζει και εκτιμά την σημαντική αυτή προσπάθεια και γι αυτό απο-φασίζει να περιβάλλει με την αγάπη και την εκτίμησή του έναν πρωτοψάλτη όπως ο κ. Ιωακείμ.
Προσωπική μου γνώμη είναι, και προσπάθειά μου, να αποφεύ-γουμε τα αργά στιχηραρικά μαθήματα από τα οποία είναι πο-λύ δύσκολο να συγκρατήσουμε το περιεχόμενο του κειμένου.
Σε πρώτη ευκαιρία θα σας αποστείλω μία σειρά από τις εκδό-σεις των μουσικών μου βιβλίων και πολλά από τα εκδοθέντα cd τα οποία επιβεβαιώνουν την όλη προσπάθειά μου για την εξυ-πηρέτηση της σωστής ερμηνείας στα μέλη και στα λατρευτικά κείμενα.
Σεβασμιώτατε,
σας ευχαριστώ και πάλι για την ενημέρωση και χαίρομαι για την όλη προσπάθειά σας ως προς την αξιοποίηση και διάδοση της εκκλησιαστικής βυζαντινής μουσικής. Εύχομαι ο θεός να σας χαρίζει υγεία και μακρότητα ημερών. Σημειώνω δε ότι η εκκλησιαστική μουσική μαζί με τις περισπούδαστες ομιλίες σας συμπληρώνουν τη σπουδαία σας παρουσία και προσφορά στην Εκκλησία.
Με ιδιαίτερη τιμή, διατελώ
Χαρίλαος Ταλιαδώρος
Άρχων Πρωτοψάλτης»
