100 προφορικές μαρτυρίες πολεμιστών στο έπος του 1940

Του π. Ηλία Μάκου

Πραγματικά, αίσθηση προκάλεσε η παρουσίαση (ενταγμένης στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για το 1940), το Σάββατο 29 Οκτωβρίου, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών, του βιβλίου της Μαρούλας Παπαευσταθίου-Τσάγκα “Ελληνοϊταλικός Πόλεμος, Κατοχή, Εθνική Αντίσταση(1940-1944)-100 Ιστορικές Προφορικές Μαρτυρίες» (2 τόμοι), που εκδόθηκε από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με την συμβολή της Περιφέρεια Ηπείρου.

Οι μαρτυρίες, που περιέχονται στο βιβλίο αυτό, (διαβάστηκαν από το Δαμιανό Τσάγκα και προβλήθηκε βίντεο-ντοκιμαντέρ με κάποιες από τις προφορικές μαρτυρίες), αλλά και οι επιστολές από το Μέτωπο, που περιλαμβάνονται σ’ αυτό, είναι συγκλονιστικές.

Και περιγράφουν καθάρια, μέσα από τα βιώματα πρωταγωνιστών, που έζησαν στο πετσί τους τα γεγονότα, τον σκληρό αγώνα των μαχητών του ‘ 40 για μια ελεύθερη Πατρίδα, καθώς και για ένα καλύτερο μέλλον, αλλά και αποκαλύπτουν το μεγαλείο της ψυχής τους.

Έτσι η εργασία αυτή, με άρτια και ολοκληρωμένη μορφή, της διακεκριμένης φιλολόγου έχει ιδιαίτερη ιστορική αξία, γιατί διασώζει στις μέλλουσες γενεές, όχι ως “παραμύθι”, αλλά ως συντελεσμένο κατόρθωμα, λαμπρές σελίδες του Έθνους, που πάντοτε μπορούν να εμπνέουν και να καθοδηγούν.

Στην σημασία και στη χρησιμότητα της καταγραφής των γεγονότων εκείνης της περιόδου από ανθρώπους που τα βίωσαν, αναφέρθηκε στο χαιρετισμό του ο παριστάμενος Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Κωνσταντίνος Τασούλας, τονίζοντας για μια ακόμη φορά τη σημασία για το παρόν και το μέλλον της θυσίας των Ελλήνων, που με το αίμα τους έγραψαν το έπος του ’40.

Το βιβλίο παρουσίασαν ο Νικόλαος Αναστασόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ο Σπύρος Εργολάβος, Φιλόλογος-Συγγραφέας, ο Γεώργιος Νίκας, Συνταγματάρχης του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ), στη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού (ΔΙΣ) – Τμήμα Προφορικής Ιστορίας και η συγγραφέας Μαρούλα Παπαευσταθίου-Τσάγκα, Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου Φιλολόγων του Περιφερειακού Κέντρου Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕ.Κ.Ε.Σ.) Ηπείρου, Διδάκτωρ Ιστορίας.

Η διακεκριμένη σολίστ πιάνου Δήμητρα Ηγουμενίδη συνόδευσε μουσικά την ανάγνωση αφηγήσεων και επιστολών, ενώ συμμετείχαν ο καταξιωμένος ερμηνευτής ηπειρωτικών δημοτικών τραγουδιών Σάββας Σιάτρας, η παραδοσιακή ορχήστρα του Μουσικού Σχολείου Ιωαννίνων και το χορευτικό τμήμα του Λυκείου Ελληνίδων Ιωαννίνων.

Η Μαρούλα Παπαευσταθίου-Τσάκα κατόρθωσε με τη μοναδική αυτή εργασία της να συνειδητοποιήσουμε ότι, η Ελλάδα, εκείνη την περίοδο, έκανε βήματα προς τα εμπρός, αυτά, που δημιουργούν την καινούρια ζωή.

Και αυτό με μεγάλο τίμημα. Οι νέοι ήρωές μας άφησαν τα κόκκαλά τους ή μέλη του σώματός τους στα πεδία των μαχών, σαν αθάνατα σύμβολα της παρουσίας και της μάχης, εκεί που καλεί η τιμή και το δίκιο.

Το επίτευγμα, το αξεπέραστο επίτευγμα της συγγραφέως, είναι ότι μας διοχετεύει μέσα από το λειτουργικό και ευαίσθητο κέντρο της καρδιάς της και το αποτίμημα του συναισθήματός της, ότι οι νεκροί του ’40 όχι μόνο παραμένουν ζωντανοί φρουροί της ιδέας της Πατρίδας, αλλά και υψωμένα σύμβολα φωτός στο χώρο της αθανασίας, που δείχνουν στους σύγχρονους Έλληνες το χρέος τους.