Ἀνεχώρησε γιά τήν ποθεινή πατρίδα πλήρης ἡμερῶν ἡ δόκιμη ἀγωνίστρια καί ἀφανής ἐργάτρια τοῦ
Εὐαγγελικοῦ νόμου γερόντισσα Μαρία Τσολάκη, σκεῦος ἐκλογῆς κατάφορτο χαρίτων καί
εὐλογιῶν τοῦ Παρακλήτου. Ὁ οὐρανός προσεμαρτύρησε τήν αὐθεντικότητα τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς
της.
Τά στοιχεῖα πού συνθέτουν ἀμαράντινο δόξης στέφανο εἶναι ἡ συμπαράστασή της στόν πόνο καί
τίς δοκιμασίες τῶν ἄλλων, ἰδιαιτέρως τῶν ἀγνώστων της, σέ σημεῖο νά ταυτίζεται μέ αὐτούς καί νά
ἀναδέχεται ἐπάνω της τόν πόνο καί τήν δοκιμασία τους· ἡ ἀμέτρητη τιμή στούς προσφιλεστάτους
της Νεοφανεῖς Ἁγίους πού συνομιλοῦσε μαζί τους, ἀλλά καί ἡ ὑπέρμετρη εὐλαβική ἀγάπη στήν
Ὑπεραγία Θεοτόκο καί ἡ ἀπόλυτη λατρευτική ἀναφορά της στόν Θεό καί Σωτήρα μας, κοινό
δεδομένο τῆς ἁγιότητος.
Ἀποστρεφόταν τίς τιμές καί τήν δόξα καί βίωνε τήν ὑψοποιό ταπείνωση, ὄχι ἐπιτηδευμένα, ἀλλά
φυσικά καί ἀβίαστα. Ζοῦσε τό βάθος αὐτοῦ πού πολλοί σήμερα εἰρωνεύονται ὡς «ἀγροτική
θρησκευτικότητα», μολονότι ἀπασφαλίζει καί ἀνοίγει τήν θύρα τοῦ παραδείσου, πού σφραγίζεται
τουναντίον ἑρμητικά γιά τήν ἄκριτη νοησιαρχία, ἀφοῦ «τά μωρά τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεός, ἵνα
καταισχύνῃ τούς σοφούς».
Μέ θεόδεκτη ἁπλότητα, ἔχοντας τό χριστοείκελο ἦθος, ζοῦσε τό δόγμα, καί τό δόγμα μπόλιαζε τό
μακάριο καί ἀξιόζηλο ἦθος της.
Παρά τήν ἡπιότητα, τήν πραότητα καί καλοσύνη της, δέν δείλιαζε νά μαρτυρήσει μέ σεβασμό τήν
ἀλήθεια, ὅταν τῆς τό ζητοῦσαν, χωρίς νά ὑπολογίζει τό κόστος. Ὑπηρετώντας τήν ἀλήθεια,
προσπερνοῦσε κάθε λογῆς ἀνθρωπαρέσκειες.
Ἀπό ἱερό καθῆκον εὐγνωμοσύνης καί ὑπακοή στήν Ἐκκλησία ―ὅπως θά ἔπραττε κι ἐκείνη― θά
εὐχηθοῦμε δεητικά καί θά εὐχόμαστε λειτουργικά γιά τήν ἀνάπαυση τῆς ψυχῆς της «Χριστός σε
ἀναπαύσοι ἐν χώρᾳ ζώντων».
Μέ μιά βεβαιότητα καί ἐλπίδα, μέ μιά δική μας ἀπ᾽ αὐτῆς ἀπαίτηση ἐλπίδος: νά ἔχουμε τήν εὐχή
της!

Εἶναι ἡ αἴσθηση πού ὅλοι μας λάβαμε, στό προσκύνημα τοῦ σώματός της ἀπό τόσα νήπια καί
παιδιά καί νέους, μιά αἴσθηση ὅτι πορεύθηκε πρός τόν Κύριο καί προγεύεται μεταθανάτια αὐτό πού
γευόταν ἐπί γῆς, τελειότερα πλέον: τήν κοινωνία τοῦ Ἀναστάντος καί Ἀναληφθέντος Σωτῆρός μας
Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.

***

«Μακαρία ἡ ὁδός ᾗ πορεύει σήμερον»
(ὁ ἐπικήδειος λόγος μας)

«Πέθανε ἡ νουνά μας» εἶπε στ᾽ ἀδέλφια της χθές ἡ ὡριμότερη κόρη τοῦ Διακόνου μας π.
Μιχαήλ, ἡ Μάρθα, μαθήτρια πρώτης γυμνασίου, μέ θλίψη καί πόνο.
Καί τήν διόρθωσε ἑτοιμόλογα καί ἀποφασιστικά ὁ μικρότερος ἀδελφός της, ὁ ἑξάχρονος
Ἰωάννης: «Δέν πέθανε! Κοιμήθηκε καί πῆγε γιά τόν οὐρανό»!
Καί ὁ ξάδελφός τους ὁ Ραφαήλ τοῦ πατρός Δανιήλ βρῆκε τήν εὐκαιρία νά δώσει τήν δική
του παιδική ὁμολογία: «Τήν νουνά μας δέν θά τήν ξαναδοῦμε ὅπως εἶναι, ἀλλά θά πάει στόν
παράδεισο».

***

Στά μεθέορτα τῆς ἁγίας Ἀναλήψεως τοῦ Σωτῆρος, τώρα πού ψάλλονται τά προοίμια τῆς
Πεντηκοστῆς, προπέμπουμε γιά τήν ποθεινή πατρίδα μία δούλη καί θυγατέρα τῆς Ἁγίας Τριάδος,
μίαν γερόντισσα πού βημάτισε θεοφρόνως ὅλην τήν ζωήν της.
Κυριολεκτικά ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ. Διδακτή Θεοῦ.
Τό σῶμά της ἐφθείρετο, καί ὅμως εὐωδίαζε. Τό σῶμά της κατεβάλλετο, ὅμως ἡ ψυχή της
“ἀκτινογραφοῦσε” τά πάντα μέ τό βλέμμα τοῦ Πνευματικοῦ ἀνθρώπου.
Χαιρόταν πρό ἡμερῶν, ἔβλεπε ἀπέναντί της ἐκ δεξιῶν, μιλοῦσε ψιθυριστά. Στόν διακονητή
π. Σεραφείμ, τοῦ ἔκανε νόημα νά σιωπᾶ καί ἔδειχνε πρός τά δεξιά της με συστολή!
Στήν φιλότιμη διακονήτρια Παναγιώτα, προχθές, ἔλεγε μέ μιά ἤρεμη φωνή: «Σ᾽ εὐχαριστῶ
γιά ὅσα μοῦ πρόσφερες, σ᾽ εὐχαριστῶ»!
Καί σέ ἄλλον πάλιν διακονητή τόν π.Ραφαήλ, μέ τόν ὁποῖον προσώραν ἐθλίβει, ἔλεγε ὅτι
εἶδε τόν προφήτη Ἠλία καί τῆς ἔδωκε ἐντολή νά ἀλληλοσυγχωρεθοῦν!
Ζοῦσε μέ τούς ἐνθάδε, ζοῦσε μέ τούς ἐπέκεινα.

***

Κατά τό βάπτισμα τήν ὀνομάτισαν Μαρία, είς τιμήν τῆς Παναγίας μας. Ἑώρα πολλάκις τήν
Παναγία μας παιδιόθεν ―διά ζώσης― ὡς Μοναχή. Ἡ Παναγία μας προπολεμικά τήν βεβαίωσε
πώς δέν θά κινδύνευε τό χωριό τους στή Λέσβο, κατά τήν Κατοχή. Καί αὐτό πράγματι συνέβη.
Παιδιόθεν ἑώρα πολλἀκις διά ζώσης ἕναν ὑψηλό Ἱερωμένο, μέ λευκά ἄμφια καί μπλέ
σταυρούς, μέ σταυρό στό ἕνα χέρι καί θυμίαζε τό σπίτι. Πολύ ἀργότερα, ὁ ἅγιος Ἱερομάρτυς
Ραφαήλ θά τῆς ἔλεγε: «Ἀπό μικρό παιδί σέ παρακολουθοῦσα».
Σύζυγος τοῦ Δοὐκα Τσολάκη, μέ τέσσερα τότε παιδιά, τήν Μελπομένη, τόν Δημήτρη, τόν
Παναγιώτη καί τό Μανωλάκη [ἀργότερα ἀπέκτησαν καί τήν Βασιλική]. Ἀρχές δεκαετίας τοῦ ᾽70,
τριαντατριῶν χρόνων, ἀξιώθηκε νά εἶναι “ἡ σπονδυλική στήλη” ἑνός ἁγιοπνευματικοῦ καί
συγκλονιστικοῦ ἱστορικοῦ: τῆς ἱστορικῆς ἀποκαλύψεως τῶν νεοφανῶν Ἁγίων Ραφαήλ, Νικολάου
καί Εἰρήνης καί τῶν συμμαρτύρων τους, τῆς ὁσιομάρτυρος Ὀλυμπίας καί τῆς μάρτυρος
Εὐφροσύνης.
Πολλοί εἶδαν ὑπερφυῶς τούς Ἁγίους στήν Λέσβο ἐκεῖνα τά χρόνια τῆς εὐλογίας τοῦ Θεοῦ.
Ἀναρίθμητοι ἄνθρωποι εὐεργετήθηκαν καί θεραπεύονται ἀπό τούς Ἁγίους μέχρι σήμερα. Τόμοι
καί τόμοι θαυμάτων κατεγράφησαν. Ὅμως, τό μεγαλύτερο θαῦμα τῶν Νεοφανῶν Μαρτύρων
ἦταν ἡ ἀποκάλυψή τους.

***

Ὁ μακαρίτης ἀπό πολλῶν ἐτῶν Δούκας Τσολάκης καί προπαντός ἡ κηδευόμενη γυναίκα του
Μαρία (καί τά παιδιά τους), κι ἀπό κοντά, πάρα πολλοί ἔζησαν τήν αἰσθητή παρουσία τῶν Ἁγίων
καί τῶν συμμαρτύρων, τά θαυμαστά μεγαλεῖά τους στήν Θερμή τῆς Λέσβου. Καί αὐτά
συνέβησαν, πρίν ἐγκατασταθεῖ ἡ μακαρίτισσα Εὐγενία μέ τήν μοναχή Παρθενία, πού τίς
προσκάλεσαν τό 1963, μετά τίς τόσες εὑρέσεις, και ἐγκατεστάθησαν ὁριστικά στίς ἀνεγερθεῖσες
μοναστικές ἐγκαταστάσεις ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1980.
Ἄν ζοῦσε σήμερα ἐπί γῆς ὁ μακαριστός Ἱερισσοῦ Νικόδημος Ἀναγνώστου ἤ ὁ Ἐπίσκοπος
Ἄσσου Ἰάκωβος Κλήμης ἤ ὁ ἀοίδιμος Μυτιλήνης Ἰάκωβος Κλεόμβροτος… ἄν ζοῦσαν ὁ
ἀρχιμανδρίτης Παχώμιος Σούγιουλτζης τῶν Πύργων ἤ ὁ ἐφημέριος Θερμῆς Εὐθύμιος Τσῶλος ἤ ὁ
παπα-Κωνσταντίνος ὁ Σκαλιστής καί τόσοι ἄλλοι πατέρες… ἄν εἶχαν λαλιά (λαλιά ἀπ᾽ οὐρανοῦ) ὁ
Ἄγγελος Ράλλης καί ἡ μακαρίτισσα Βασιλική καί τόσοι ἀναρίθμητοι ἄλλοι… ἄν λάβαιναν τό
δικαίωμα νά μᾶς μιλήσουν σήμερα ἀπ᾽ οὐρανοῦ …

…τότε, ὅλοι αὐτοί μέ ἕνα στόμα θά ἔδειχναν τό κυριότερο ἐργαλεῖο τῆς πρόνοιας τοῦ Θεοῦ,
γιά τήν φανέρωση τοῦ ἁγίου Ραφαήλ: τήν κηδευόμενη δούλη τοῦ Θεοῦ Μαρία!
Αὐτή ἦταν ὁ καιριότερος δέκτης τῶν ἱερῶν ἀποκαλύψεων, κι ὁ μακαρίτης ὁ Δούκας ἐν
πολλοῖς ἄμισθος ἐργάτης ὅλων τῶν ἱερῶν ἀνευρέσεων.
***

Πολλοί συνείργησαν, ναί. Πολλοί ἀναμείχθηκαν, ναί. Πολλοί ἔζησαν πολλά θεῖα καί
οὐράνια, ναί. Πολλοί ἐργάσθηκαν, μέ τόν τρόπο τους, ναί. Διότι ἡ ἀποκάλυψη τῶν Νεοφανῶν
Ἁγίων ἦταν ἕνα ἐκκλησιαστικό γεγονός.
Ὁ ἀοίδιμος Μητροπολίτης Ἰάκωβος ἦταν ὁ κεντρικός ἐκκλησιαστικός παράγοντας γιά τήν
ἐπίσημη διακήρυξη τῶν Ἁγίων, ναί.
Στήν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μιλοῦμε γιά τά κομβικά πρόσωπα, ἀλλά ὁλόγυρα στέκεται ὅλη ἡ
Ἐκκλησία. Ὅμως, πάντοτε ὑπῆρχαν τά κυριότερα ἐργαλεῖα τῆς πρόνοιας τοῦ Θεοῦ.
Ἡ μακαριστή δούλη τοῦ Θεοῦ Μαρία ― ποτέ, μά ποτέ― δέν ἐξύψωσε τόν ἑαυτό της. Εἶχε
μιάν ἅγια ἁπλότητα παιδιοῦ, μιάν καθαρότητα παιδιοῦ, μιάν ἀγνότητα λογισμῶν παιδιοῦ, μιάν
ἁγιότητα ψυχῆς παιδιοῦ. Ποτέ δέν ἤθελε νά μιλάει: γιά τόν βασικό ἱερό της ρόλο στήν
ἀποκάλυψη τῶν Ἁγίων.
Ποτέ δέν μιλοῦσε γιά τόν ἑαυτό της. Ἔπρεπε νά τήν πιέσει κανείς. Καί, τότε μόνον, πολύ
ἁπλά, πολύ φυσικά, πολύ ἀθῶα, πολύ ἀνεπιτήδευτα, ἄρχιζε νά λέει ὅλα ὅσα ἔζησε μαζί μέ
ἄλλους. Γιά χρόνια ὁλόκληρα, περιέγραφε μέ ἁπλότητα ἐπακριβῶς ὅπως ἔζησε, ὅσα ἔζησε ἐκεῖ
στίς Καρυές.
Γιά τόσα χρόνια, ―ποτέ! ποτέ! φοβερό νά τό συλλογιστεῖ κανείς!― ποτέ δέν ξεχώρισε τήν
κεντρική σημασία τῆς μοναδικῆς μαρτυρίας της στόν ἀοίδιμο Μυτιλήνης Ἰάκωβο Κλεόμβροτο, γιά
τήν εὕρεση τοῦ ἁγίου Νικολάου τοῦ Διακόνου καί Μάρτυρος (13 Ἰουνίου 1960). Οὔτε γιά τήν
Πλατυτέρα τοῦ παλαιοῦ Ναοῦ, οὔτε γιά τό ἐγκόλπιο τοῦ Παντοκράτορος… Γιά τίποτε δέν ἤθελε
νά μιλάει, νά “φαίνεται”! Δέν μιλοῦσε. Καί, ὅταν μιλοῦσε, σέ ὅλα εἶχε μιά ἁπλότητα.
Ὥσπου ὁ Θεός προνόησε καί ὅλα ἀποκαταστάθηκαν. Ὄχι γιά ἐκείνην, ἀλλά γιά τό
πραγματικό ἱστορικό τῶν Ἁγίων.

***

Ὁ Μητροπολίτης Ἰάκωβος Κλεόμβροτος ἦταν ἀναστατωμένος μέ τίς φῆμες γιά τό ἐκκλησάκι
στήν Θερμή, ἕνα ἐκκλησάκι ἐκεῖ πού σήμερα βρίσκεται ὁ διώροφος Ναός. Δέν ἐπείσθη οὔτε ἀπό

τόν γραμματέα του Εὐστράτιο Κλήμη οὔτε ἀπό μιά ὁμάδα Θερμιωτῶν. Ὥσπου πιέσθηκε καί τόν
ἐπισκέφθηκε ἡ ἁπλή Μαρία μέ συνοδό τήν ἡλικιωμένη Ἀγγελική Μαραγκοῦ, καί ἡ Μαρία τοῦ
μίλησε γιά τόν δεύτερο Ἅγιο, περιγράφοντας ἀποκαλυπτικά τήν θέση τοῦ μνημείου καί τήν
κατάσταση τοῦ μαρτυρικοῦ λειψάνου. Ὅταν βρέθηκε ὁ Διάκονος Νικόλαος, τότε ἐπείσθη ὁ
Μητροπολίτης: «Ἐδῶ εἶναι σημεῖον μέγα… Ποῦ εἶναι ἡ Μαρία Τσολάκη; Ἔλα ἐδῶ! Νά εἶσαι, κόρη
μου, πάντοτε εὐλογημένη ἀπό τόν Θεό». Ἀπό τήν εὕρεση αὐτή, ἀνέβηκε ὅλο τό νησί νά
προσκυνήσει τό μνημεῖο μέ τό ἱερό λείψανο τοῦ Διακόνου Νικολάου, “καί εἶδον καί ἐπίστευσαν”.
Αὐτό καί μόνο δείχνει πώς ἡ δούλη τοῦ Θεοῦ Μαρία ἦταν σάν τήν “σπονδυλική στήλη” στό
“Σημεῖον Μέγα”. Πολλοί ἀξιώθηκαν νά δοῦν καί νά συνεργήσουν, ὅμως ἐκείνη ἦταν τό κυριότερο
“ἐργαλεῖο τῆς πρόνοιας τοῦ Θεοῦ”.
Ἐξηγῶ ἁπλά καί ξεκάθαρα τά γεγονότα καί τόν ρόλο ὅλων, στό δίτομο ἔργο μου (900
σελίδες μεγάλου σχήματος) μέ τίτλο «Ἡ ἀποκάλυψη καί οἱ ἐμφανίσεις τῶν ἁγίων Νεοφανῶν
Μαρτύρων Ραφαήλ, Νικολάου και Εἰρήνης”.
***

Καί ὅμως! Ὅσο θαυμαστός ἦταν ὁ ρόλος γιά τόν ὁποῖο τήν σφράγισε ὁ Θεός γιά τά
γεγονότα τοῦ 1959-1962 στή Θερμή, ἄλλο τόσο θαυμαστός ἦταν ὁ ρόλος τῆς δούλης τοῦ Θεοῦ
Μαρίας γιά τήν ἀνέγερση τῆς δεύτερης Μονῆς τῶν Ἁγίων στά ἡρωϊκά χώματα τῆς Μακεδονίας,
ἐδῶ, στήν Γρίβα τῆς Γουμένισσας.
Ποτέ μά ποτέ, δέν σκέφθηκε νά ζητήσει κάτι ἀπό τήν διακίνηση τῶν βιβλίων τῶν Ἁγίων.
Ὅλη της ἡ σκέψη ἦταν γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ καί τῶν Ἁγίων.
Διερευνούσαμε νά ἀνεύρουμε τόπο, ἀλλά ὁ Ἅγιος εἶχε τήν πρωτοβουλία. Ἔδειξε στήν
Μαρία (ἐνῶ βρισκόταν στήν Ἀθήνα) τόν ἄγνωστο τόπο, ἐκεῖ πού σχηματιζόταν σταυρός ἀπό τούς
λόφους κι ἀπό τό μέρος θά περνοῦσε τό νερό! Ἄγνωστη ἡ περιοχή, πιστοποιήθηκε ἀπό τήν
πρόνοια τοῦ Θεοῦ.
Ξεκινούσαμε ἀπό τό μηδέν, καί ὁ Θεός τό κατέστησε μοναστήρι καί ἱερό καταφύγιο.
Ποτέ δέν προέβαλε τόν ἑαυτό της, ὅσα χρόνια τήν γνωρίζουμε, κι ἐγώ καί ἡ συνοδεία μου
καί πλῆθος ἀνθρώπων, πού βάπτισε τά παιδιά τους ἤ προσευχήθηκε γιά τήν θεραπεία τους.
Ἀνθρώπινη καί ἁπλούστατη, τόσο πολύ, ὥστε νά μήν δίνει σέ κανέναν τήν αἴσθηση ὅτι εἶναι
κάτι.

Εἶχε δέος, τρόμο καί ἔκσταση γιά τό μυστήριο τό Πνευματικό τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ, τῆς
Παναγίας, τῶν Ἁγίων.
Τά ἀνθρώπινα δέν τήν ἔνοιαζαν, εἰμή μόνον σάν εὐκαιρία ἐλεημοσύνης γιά τούς πάσχοντες
καί τούς πεινῶντες.
Πονοῦσε μ᾽ αὐτούς πού πονοῦσαν, ἔκλαιγε μ᾽ αὐτούς πού ἔκλαιγαν, χαιρόταν μ᾽ αὐτούς
πού χαίρονταν, γελοῦσε ἀθῶα μέ τά ἀθῶα παιδιά.
Θλιβόταν γι᾽ αὐτούς πού ἁμάρταναν ἀμετανόητα. Διότι ἔβλεπε ἄμεσα…, διότι ἔβλεπε καί
μακριά… τήν λειτουργία τοῦ “πνευματικοῦ νόμου”.
Εἶχε ὡς “καθαρή ὀθόνη” τόν ἁπλό καί θεαυγέστατο νοῦ της.
Προειδοποιοῦσε τούς διακονητές της, λαϊκούς εἴτε κληρικούς, γιά τήν ἀποβίωση τῶν
συγγενῶν τους: «Ἡ τηλεόραση τοῦ οὐρανοῦ δείχνει ὅτι φεύγει ὁ πατέρας σου, τρέξε στό
Νοσοκομεῖο»…!
«Πήγαινε νά πάρεις τήν εὐχή τῆς μάνας σου. Πήγαινε. Μήν καθυστερεῖς»…!
Ὅμως, ζοῦσε τό “μυστήριο τῆς ἀφάνειας”. Ἀκόμη καί ἀπέναντι στούς οἰκείους.

***

Ἕνας σύγχρονος Ἅγιος, ὁ ἅγιος Σωφρόνιος τοῦ Ἔσσεξ, παρουσιάζοντας τόν Γέροντά του ἅγιο
Σιλουανό τόν Ἀθωνίτη, ἀνέφερε ξεκάθαρα: «Οἱ τέλειοι τίποτε δεν λέγουν ἀφ᾽ ἑαυτῶν· λέγουν
μόνον ὅσα τούς ἀποκαλύπτει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο».
Μιάν τέτοια πληρότητα καί ἀθωότητα καί καθαρότητα νοός καί καρδίας καί ζωῆς καί λόγων
καί ρημάτων Θεοῦ εἶχε ἡ δούλη τοῦ Θεοῦ Μαρία.
Εἶχε “ρῆμα Θεοῦ”. Τῆς μιλοῦσε τό Πνεῦμα τό Ἅγιο νοερά στήν καρδιά της. Ζοῦσε σέ πλήρη
ἀφάνεια, ὡσάν ἀσκήτρια ἀπό τοῦ ἄλλου κόσμου, τοῦ ἀληθινοῦ.
Εἶχε ἄμεση “πληροφορία” γιά ἀνθρώπους καί ἀνθρώπους. Ὅλα ζωντάνευαν στήν
θεοφώτιστη καρδιακή της αἴσθηση!
Τίποτε δέν μποροῦσε νά τῆς μείνει κρυφό.
Δέν θά ξεχάσω μιάν τραγική φανέρωση γιά κάποιον γνωστό μου ἀνώτερο κληρικό, πρίν ἀπό
πολλά-πολλά χρόνια. Παραμονή τῆς κοίμησής του ―χωρίς νά τόν ἔχει γνωρίσει ἡ ἴδια― τόν εἶδε
νά ἀποδύεται ὅλα τά ἀρχιερατικά του ἄμφια, λέγοντας: «Ὥς ἐδῶ ἦταν»! Καί τό πρωί μάθαμε ὅτι
ἀπεβίωσε! Εἶδε ἀκριβῶς τήν ὁριακή στιγμή, μέ πολλαπλά συμπεράσματα.

Τῆς φανερώνονταν ζῶντες, κεκοιμημένοι καί τῆς μιλοῦσαν γιά τά ἐπέκεινα τοῦ βίου, για
ἐλεημοσύνες, γιά θεῖες λειτουργίες.
Ἦταν τόσο ἁπλή, ἀπροσποίητη, ἀνθρώπινη! Καί ὅμως τόσο χαριτωμένη!
Ἐνθυμοῦμαι ἕνα προσκύνημα στόν Ἀρχάγγελο τῆς Θάσου. Μόλις περάσαμε στό
Ἀρχονταρίκι, εἶδε τό Ἅγιο Φῶς νά ἐκπηγάζει ἀπό τά μάτια καί τό στόμα τοῦ ἁγίου Ἰωσήφ τοῦ
Ἡσυχαστοῦ, σέ μιά φωτογραφία στον τοῖχο! Πολύ πιό πρίν τήν ἁγιοκατάταξή του.

***

Ἐκείνη ἦταν βασικά πού μοῦ διεσάφησε πάρα πολλά γιά τίς Καρυές.
Ἡ μακαρίτισσα Βασιλική (πολύτιμη στόν ρόλο της τότε) ἐπέμενε στόν Δούκα καί στήν
Μαρία νά μιλοῦν γιά τίς θεῖες ὁράσεις ὡσάν νά ἔβλεπαν “σκιές”, γιά νά μήν προκαλοῦν!
Ὅμως ἐγώ, ἐρωτώντας καί πάλι ἐρωτώντας, τούς ἄκουγα νά λένε ―αὐθόρμητα― ὅτι
ἔβλεπαν τούς Ἁγίους μέσα στό Φῶς, χωρίς νά ἔχουν σκιά. Αὐτό κι ἄν δέν εἶναι ἐμπειρική
θεολογία, πού θά ἔλεγε ὁ μακαριστός π. Ἰωάννης Ρωμανίδης! Οἱ Ἅγιοι ΔΕΝ εἶναι “σκιάσματα”,
φαντάσματα. Ἐμφανίζονται μέσα στό φῶς τοῦ Χριστοῦ. Ὁλόφωτοι.
Αὐτή ἡ μακαρία γυναίκα πού σήμερα κηδεύουμε ἔβλεπε τότε ―καί πάντοτε― τό ἄκτιστο
θεῖο φῶς στίς τόσες ἁγιοφάνειες καί Παναγιοφάνειες καί Θεοφάνειες πού ἔζησε.

***

Τό ἁπλό τυπικό τῆς δούλης τοῦ Θεοῦ Μαρίας ἦταν ἡ ἀνεπιτήδευτη ἄσκηση, ἡ μεγάλη
λιτότητα, τό ἀκοίμητο καντήλι, τό κεράκι, ἡ προσευχή μέ πόνο καρδιᾶς γιά κάθε πάσχοντα πού
μάθαινε. Εἰσακουγόταν πάντοτε. Παιδάκια μέ ἀνίατες ἀρρώστιες θεραπεύονταν. Ἐπίτοκες
μητέρες μέ κίνδυνο γιά τίς ἴδιες καί τό ἔμβρυο, διασώζονταν. Ἄνθρωποι βαριά τραυματισμένοι,
ζοῦν μέχρι σήμερα, ἀπό τήν προσευχή καί τά τρία κεράκια στούς Ἁγίους. Πεσόντες μετανόησαν,
ἀπό τόν ἔλεγχο αὐτῆς τῆς μακαρίας γυναικός.
Πολλοί ἔχουν νά μαρτυρήσουν τήν θεραπεία τους ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τίς πρεσβεῖες
τῆς Παναγίας καί τῶν Ἁγίων, χάρη στήν ἁπλή παράκληση αὐτῆς τῆς μακαρίας ὑπάρξεως πού
σήμερα κηδεύουμε.
Κι ἐγώ προσωπικά, ὁ ἅγιος Δράμας καί τά μέλη τῶν δύο Ἀδελφοτήτων, πού γιά τόσες
δεκαετίες ἀναδέχθηκα, καί πάμπολλοι ἄνθρωποι εὐεργετήθηκαν.
Γιά κάθε προσκύνημα, ἔπρεπε νά ἔχει ἑτοιμασμένα τά “Δῶρα”, τό πρόσφορο, τό νάμα, τό
λάδι, τίς καθαρές λαμπάδες. Ὅλα πεντακάθαρα…

Σέ ὅλον τόν βίο της, δέν σταμάτησε τήν ἀνθρωπιά, τίς ἐλεημοσύνες, τίς καλοσύνες σέ
πλῆθος ἀνθρώπων. Ἔπρεπε πρῶτα νά φάγουν οἱ φτωχοί, καί ὕστερα ἐκείνη.
Αὐτό ἔπραττε ἡ Μαρία καί τότε, πού ὁ μακαρίτης ὁ Δούκας ἔσκαβε πολλές φορές χωρίς
μεροκάματο. Καί ἡ ἑξαμελής τότε οἰκογένειά τους (ἀνδρόγυνο μέ τέσσερα παιδιά) ζοῦσαν πάνω
στίς Καρυές μέ ὅ,τι ἔβρισκαν.

***

Αὐτό τό παράδειγμα ἄλλου ἑνός ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ, θεαρέστου καί θεοβραβεύτου,
πρόκειται σήμερα ἐνώπιόν μας.
Πολλά ἐξαίσια εἶναι γραμμένα στό δίτομο μέχρι σήμερα ἔργο μας γιά τήν ἀποκάλυψη καί
τίς ἐμφανίσεις τῶν Νεοφανῶν Μαρτύρων Ραφαήλ, Νικολάου καί Εἰρήνης.
Τά περισσότερα, ὅμως, ἀφήνουμε νά τά ἀποκαλύψει ὁ Κύριος, ἐάν θέλει, ἀπό τοῦδε.
Μέ εὐγνωμοσύνη, μέ σεβασμό, μέ ἀγἀπη ἱερή, μέ ἐλπίδα ἀγαθή καί προσευχή λειτουργική,
στεκόμαστε ἐμπρός στό σκήνωμα καί συνοδεύουμε δεητικά τήν ἐπέκεινα πορεία τῆς ψυχῆς, τῆς
ὕπαρξης τῆς εὐλογημένης δούλης τοῦ Θεοῦ Μαρίας.
Καί τήν παρακαλοῦμε νά δέεται διαρκῶς γιά μᾶς τούς περιλειπόμενους.
Καλή συνάντηση στήν Ἄνω Ἰερουσαλήμ, στήν Βασιλεία τῶν οὐρανῶν!

† Ὁ Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καί Πολυκάστρου Δημήτριος