Μακαριώτατε,

Στιγμὲς σημαντικές, ὅπως αὐτὴ ποὺβρίσκομαι τώρα, θεωροῦνταισυγκλονιστικὲς κυρίως γιὰσυναισθηματικοὺς καὶ συγκινησιακοὺςλόγους. Εἶναι τότε ποὺ οἱ ἄνθρωποιμεταξύ μας λέμε εὔκολα  μεγάλα λόγια,ποὺ κάποιες φορὲς δὲν ἔχουν ἀντίκρυσμακαὶ συχνὰ μεταβάλλονται καὶ φυλλορροῦνἄρδην. Κάτω ἀπὸ τὴν ἐπήρεια τῶνσυναισθημάτων, ξεχνᾶμε τὴ λαϊκὴ ρήση ὅτι «τὰ λίγα λόγια ζάχαρη καὶ τὰ καθόλου μέλι»!

Τὰ συναισθήματα δὲν ἀγγίζουν παρὰἐπιμέρους μόνον ἐκδηλώσεις τῆςἀνθρώπινης ὕπαρξης κι ὄχι τὴν ὀντολογίατης. Χωρὶς ὀντολογικὴ ἀναφορά, τὰσυναισθήματα συνήθως εἶναι ἁπλῶςἐπικοινωνιακὴ ἐνίσχυση τῆςαὐτοαναφορικότητάς μας.

Γιὰ τὸν λόγο αὐτόν, ὅλη ἡ θεία Λειτουργία, ἐντὸς τῆς ὁποίας λαμβάνει χώρα ὄχι τυχαῖα κάθε χειροτονία, γέμειλόγων καὶ εὐχῶν ποὺ μᾶς προτρέπουν μὲκάθε τρόπο νὰ ἀπεκδυθοῦμε καὶ νὰἀπομακρύνουμε, ὅπως τώρα, «πᾶσαν …βιοτικήν … μέριμναν» καὶ νὰἐναποθέσουμε «ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους καὶπᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ».

Ἐδῶ λοιπὸν εὑρίσκεται ἡ οὐσία τοῦμυστηρίου τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ μὲ τὴβάπτισή μας ἐντασσόμαστε. Καὶ ἡ οὐσίααὐτὴ σχετίζεται μὲ Ἐκεῖνον τὸν Ἄλλον,ποὺ γιὰ τὸν καθένα εἶναι σημαντικός, γιατὶτοῦ δίνει νόημα ζωῆς, ταυτότητα καὶμοναδικότητα

Ὄντας ἐξ ἀρχῆς σαφὲς ὅτι ὁ ἄνθρωποςδὲν μπορεῖ νὰ ἐπιβιώσει μόνος του, στράφηκε στὶς βιολογικὲς καὶ κοινωνικές του σχέσεις, γιὰ νὰ ἀντλήσει ταυτότητα,ἀσφάλεια καὶ βεβαιότητα.

Στὸν ἀντίποδα αὐτῆς τῆς θεώρησης,κινεῖται ἡ πρόταση ζωῆς ποὺ διατυπώνεται στὴν κλήση τοῦ Ἀβράμ:. «Τότε εἶπεν ὁ Κύριος στὸν Ἀβραάμ: “Ἔξελθε ἀπὸ τὴνπατρίδα σου, ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς σου καὶτὸν πατρικόν σου οἶκον, καὶ ξεκίνα καὶπήγαινε εἰς τὴν χώραν, τὴν ὁποίαν ἐγὼ θὰσοῦ δείξω”» (Γεν. 12, 1). Μιὰ χώρα ποὺδὲν τὴν ὀνοματίζει ὁ Θεός.

Στὴν ἴδια βάση κινοῦνται τὰ λόγια τοῦΘεανθρώπου, ὅταν λέγει ὅτι ἀπαραίτητηπροϋπόθεση γιὰ νὰ Τὸν ἀκολουθήσουμεεἶναι ὄχι ἁπλῶς νὰ ἐγκαταλείψουμε τοὺςοἰκείους μας, ἀλλὰ νὰ τοὺς μισήσουμε.

Ἀλλὰ ποιό εἶναι τὸ βαθύτερο περιεχόμενο αὐτῆς τῆς στάσεως ἀπέναντιστοὺς οἰκείους;

Ἡ ἀποστροφὴ πρὸς τοὺς οἰκείους μας ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν ἀπόρριψη κάθε προσπάθειας ἀντλήσεως ταυτότητας μέσα ἀπὸ καταστάσεις, σχέσεις καὶ σχήματα τῆςἱστορίας.

Ὁ Κύριος δὲν μᾶς προτείνει νὰμισήσουμε τοὺς οἰκείους μας, μὲ τὴσυνηθισμένη ἔννοια τοῦ ὅρου, ἀφοῦ σὲἄλλη περίπτωση ζητάει νὰ ἀγαπᾶμε καὶτοὺς ἐχθρούς μας ἀκόμη. Ἀπαιτεῖ ὅμως νὰμὴ δώσουμε ὀντολογικὸ προβάδισμα σὲκανέναν θνητὸν ἄνθρωπο ἢ σχῆμα, ἀλλὰμόνο στὸν προσωπικὸ ἀθάνατο Θεό.Ἀπαιτεῖ νὰ μὴ δώσουμε προβάδισμα σὲκαμμιὰ γήινη προσκόλληση, ἀλλὰ μόνο στὴν ἀναζήτηση τῆς μέλλουσας πόλης,καθότι «οὐ γὰρ ἔχομεν ὧδε μένουσανπόλιν» (Ἑβρ. 13, 14).

Ἡ ἔννοια τοῦ προβαδίσματος εἶναικάτι πάρα πολὺ σημαντικό. Οἱ διπλωμάτες ποὺ βρίσκονται ἐδῶ τὸ γνωρίζουν πολὺκαλά. Τὸ προβάδισμα ἔχει νὰ κάνει μὲ τὸποιός ἔχει προτεραιότητα, κι ἀκόμη μὲ τὸποιόν θεωροῦμε ὡς τὸν πιὸ σημαντικὸ στὴζωή μας.

Ἑπομένως, ἡ συμμετοχὴ στὴ θεία Λειτουργία εἶναι ἕνα ἅλμα στὸ μέλλον, σὲμία ἄλλη πολιτεία, τὴν ἘρχομένηΒασιλεία, τῆς ὁποίας κεφαλὴ εἶναι ὁ ἀναστὰς Κύριος.

Μ δεδομένο αὐτό, ἀλλάζει ὅλη ἡ ἱεράρχηση τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων.Ὅλοι ἔχουμε σχέσεις, βιολογικὲς καὶκοινωνικές, καὶ τὶς ὁποῖες πρέπει νὰτιμοῦμε, ἀλλὰ γιὰ τὴν Ἐκκλησία μία σχέση εἶναι αὐτὴ ποὺ μᾶς κάνει νὰὑπάρχουμε καὶ νὰ εἴμαστε: γιατὶ ὁ Κύριος «ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι ἡμᾶςπαρήγαγε».

Σὲ αὐτὴν τὴ σχέση καλοῦνται νὰἐνταχθοῦν ὅλες οἱ ἐπιμέρους σχέσεις μας. Ὅπως ὁ Χριστὸς ἀντλεῖ ταυτότητα μόνον ἀπὸ τὸν Θεὸ Πατέρα, ἔτσι καὶ οἱχριστιανοί, πόσῳ μᾶλλον οἱ Ἐπίσκοποι, καλοῦνται νὰ ἀντλοῦν ταυτότητα καὶὑπόσταση μόνον ἀπὸ τὸ πρόσωπο τοῦΧριστοῦ.

Βεβαίως αὐτὴ ἡ ἄντληση ταυτότητας ἐκφράζεται μὲ τὴν ἀπόλυτη ὑπακοὴ κάθε χριστιανοῦ, κληρικοῦ ἢ λαϊκοῦ, στὸνἑκασταχοῦ Ἐπίσκοπό του. Περνᾶ μέσα ἀπὸ τὸ πλαίσιο τῶν σχέσεων Χριστοῦ-Ἐκκλησίας. Ὁ Θεάνθρωπος εἶναιτὸ ἐπίκεντρο τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ζωῆς. Σὲ Αὐτὸν προσκομίζουμε τὰἐπιμέρους, ἀλλὰ ὁ Ἴδιος δὲν εἶναι δυνατὸννὰ πάψει νὰ εἶναι τὸ οὐσιῶδες.

Σὲ αὐτὸ τὸ λειτουργικὸ καὶ δογματικὸπλαίσιο, πῶς νὰ τολμήσω νὰ μεταφέρω τὸν λόγο ἀπὸ τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι τὸ Ὅλον, πρὸς ἕνα ἕκαστον, παρόντα ἢ ἀπόντα, ποὺ συναπάντησα στὴζωή μου καὶ μὲ συνέδραμε χωρὶς νὰ τὸδέσει στὴ μνήμη του, ποὺ μοῦ ἔδωσε ἀπὸτὸ πλεόνασμα τῆς ζωτικότητάς του, ποὺμὲ ἀνέλαβε ἀνιδιοτελῶς, εἴτε ἀκόμα πῶςνὰ παραπονεθῶ γιὰ τὶς περιπτώσεις ἐκεῖνες ποὺ νομίζω ὅτι μὲ πλησίασαν ἰδιοτελῶς, ἀφοῦ ὅλα αὐτὰ ἀνήκουν στὰἐπιμέρους;

Βεβαίως ἡ ἀνθρώπινη φύση ἔχει τὴντάση νὰ γοητεύεται καὶ νὰ συγκινεῖται μὲὅ,τι εἶναι ἐμφανὲς καὶ ἁπτό. Ὄντας κι ἐγὼμέρος τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, θὰ ἤθελανὰ ἀναφερθῶ ἀναλυτικὰ σὲ πολλὰπρόσωπα, ὅπως στοὺς ἐν ἀναμονῇ τῆςκοινῆς Ἀναστάσεως ὄντας ἀγαπημένουςπατέρα καὶ μητέρα μου, γιαγιά μου, Αἰκατερίνη Κουκουρίδη, ἢ στὴ μονάκριβη ἀδελφή μου, στοὺς πολυαγαπημένους μου Φρίξο καὶ Βασίλη Παπαχρηστίδη, στοὺςἐκλεκτούς μου Θεόδωρο καὶ Γιάννα Ἀγγελοπούλου, καὶ σὲ πολλοὺς ἄλλουςσπουδαίους φίλους καὶ ἀδελφούς, ποὺ οἱδρόμοι μας διασταυρώθηκαν καὶ πολλοὶσήμερα εἶναι παρόντες.

Θὰ ἤθελα ἀκόμη νὰ ἀναφερθῶ μὲεὐγνωμοσύνη στοὺς ἀειμνήστουςΜητροπολῖτες ἘλευθερουπόλεωςἈμβρόσιο καὶ Εὐδόκιμο, ἀλλὰ καὶ στὸννῦν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ἀλεξανδρουπόλεως Ἄνθιμο , τον Σπάρτης Ευστάθιο

καὶ σὲπολλοὺς ἄλλους σεβαστοὺς σὲ μένα ἀρχιερεῖς…

Ἀλλὰ καὶ στὸν ΠαναγιώτατοΟἰκουμενικὸ Πατριάρχη κ. Βαρθολομαῖο, στὴ δικαιοδοσία τοῦ ὁποίου ἑδρεύει ἡ Ἀντιπροσωπεία τῆς Ἐκκλησίας τῆςἙλλάδος στὶς Βρυξέλλες.

Ἀκόμη, θὰ ἤθελα νὰ ἀναφερθῶδιεξοδικὰ σὲ ἀνθρώπους μὲ τοὺς ὁποίουςσυνεργάστηκα ἀπὸ κάθε κοινωνικὸ χῶρο,καὶ ἰδιαιτέρως θὰ ἤθελα νὰ ἀνφερθῶστὰπαιδιὰ μὲ εἰδικὲς ἀνἀκγες .

Πῶς ὅμως ὁ λόγος καὶ ἡ προσοχή μου νὰ μετατοπισθοῦν ἀπὸ τόν «τοῖς πᾶσιπρωτεύοντα», ἤδη παρόντα ἂν καὶ ὄχιἀκόμη Κύριον τῆς Δόξης, σὲ κάτι κτιστό;

Καὶ μάλιστα στὴν λειτουργικὴ πράξη,κατὰ τὴν ὁποία κάθε ἐπιστροφὴ στὶςβιολογικές, κοινωνικὲς ἢ καὶ πνευματικές μας σχέσεις ἀπαγορεύεται ρητῶς: «Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστινμου ἄξιος» (Ματθ. 10, 37);

Ἤ, πῶς νὰ ἀναφερθῶ σὲ αὐτὰ ποὺ μοῦἔχουν δωρηθεῖ στὴ ζωή μου, ἀπορώνταςκαὶ ὁ ἴδιος;

Ἤ, καὶ σὲ ὅσα ἀνθρωπίνως ἀδύνατακατορθώνονται διὰ τῆς συμβολῆς πολλῶνφίλων, ἐνδεχομένως τὴν καχυποψίανἐγείροντα, ὅταν ὁ Κύριος λέγει: «Ὅ,τι κι ἂν πράξατε, ἐκεῖνο ποὺ ὀφείλετε νὰ λέτε “ὅτι δοῦλοι ἀχρεῖοί ἐσμεν”» (Λουκ. 17, 10);

Πῶς νὰ ἀναφερθεῖ κανεὶς διεξοδικὰεἰδικότερα τὰ τελευταῖα ἔτη σὲ αὐτὰ ποὺ ἡ δική σας ἀγάπη, Μακαριώτατε, ἀπεργάζεται γιὰ χάρη μου, καὶ;

Ὅλα τὰ λόγια τοῦ Κυρίου μᾶςκατευθύνουν, μᾶς προτρέπουν νὰἀνάγουμε τὰ πάντα στὸ πρόσωπό Του. Ὄχι μόνο νὰ ἀνάγουμε τὴν ἴδια μας τὴζωή, τὴν ἀναπνοή, τὴν ὕπαρξή μας μὲ τὶςἐπιμέρους σχέσεις της, ἀλλὰ νὰ τὴσυνδέουμε μαζί Του σὲ τέτοιον βαθμό, ποὺ νὰ μὴν μποροῦμε νὰ λέμε ὅτι ζοῦμεἐμεῖς, ἀλλὰ ὅτι: «ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. 2, 20). Καθὼς «πᾶσα δόσις ἀγαθὴκαὶ πᾶν δώρημα τέλειον» δὲν εἶναιἐπιτεύγματα ἀνθρώπων, ἀλλὰ δι’ἀνθρώπων προέρχονται ἀπὸ τὸν Πατέρα τῶν Φώτων (Ἰακ. 1, 17).

Πῶς νὰ ὑπερβεῖ κάποιος τοὺς λόγους τοῦ Κυρίου καὶ νὰ εὐχαριστήσει ἀπευθείαςὅλους αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους, ποὺλειτούργησαν καὶ λειτουργοῦν ὡς σκεύη δωρεῶν, παρόντος τοῦ Χριστοῦ, ἐνΧριστῷ καὶ διὰ τοῦ Χριστοῦ;

Ἢ πῶς νὰ ὑπερβεῖ κάποιος καὶ τὰ δικά σας λόγια, Μακαριώτατε, στὴν μνημειώδη ὁμιλία σας κατὰ τὴν τελετὴ παρουσίασης τοῦ Τιμητικοῦ Τόμου τῆς ΘεολογικῆςΣχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, στὶς14 Ἰουνίου 2023, μὲ ἀφορμὴ τὴσυμπλήρωση τῆς 15ετοῦς διακονίας σας;

Στὴν ὁμιλία σας αὐτὴν τονίσατε: «Ἕνας ἐκκλησιαστικὸς ἄνθρωπος, πόσῳμᾶλλον ἕνας ἱερωμένος, δὲν ἐπιτρέπεται νὰταυτίζει τὴν ἀποστολή του μὲ τὶς ὅποιεςδικές του δράσεις ἢ ἐνέργειες. Καλεῖται νὰτὴν ταυτίζει μὲ τὴν προβολὴ ὅσων ὁ Χριστὸς ἔπραξε ὑπὲρ τῆς σωτηρίας μας.

Γι᾽ αὐτό, λοιπόν, δὲν τίθεται θέμα δικοῦμου ὁράματος. Τίθεται θέμα κατὰ πόσο ἐξέφρασα καὶ ἀνήγγειλα στοὺς ἀνθρώπους, ὅλα αὐτὰ τὰ χρόνια, τὸ ὅραμα τοῦ Χριστοῦ, ὡς χριστιανός, ὡς ἱερέας καὶ ὡςἐπίσκοπος».

Μκαριώτατε,

μέσα σὲ ἐλάχιστες ἀράδεςπρωτοτυπήσατε, ἀναδιατυπώνοντας τὴνπιὸ καίρια ἐκκλησιολογικὴ ἀλήθεια, ποὺἀξίζει ὅλοι νὰ παραπέμπουμε!

Ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ λοιπόν, οἱὅποιες ἐπιμέρους δικές μας δράσεις, σχέσεις καὶ ἀνθρώπινες συναναστροφὲςσχετικοποιοῦνται, ἰδιαίτερως ὅπως τώρα,ποὺ βρισκόμαστε προκαταβολικὰ στὰἜσχατα.

Συνεπῶς, τὸ λειτούργημα τοῦἘπισκόπου, ποὺ σήμερα μοῦ προσφέρεταιἀπὸ Ἐσᾶς, Μακαριώτατε, χάρη στὴν τιμίαψῆφο τῶν Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτῶντῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆςἘκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, καὶ ὅσωνσήμερα συλλειτουργοῦν καὶσυμπροσεύχονται, μὲ τοποθετεῖ μπροστὰστὴν πραγματικότητα ποὺ περιγράψατε.

Μιὰ πραγματικότητα ποὺ ἀποκαλύπτειτὸν τρόπο ποὺ ὀφείλω νὰ λειτουργῶ, δηλαδὴ κατὰ τὸ πρότυπο τοῦ ἈρχιερέωςΧριστοῦ, ποὺ διῆλθε τὸν βίο Του ἐνἀναφορᾷ πρὸς τὸν Πατέρα: (Ἰω. 17, 6).

Μακαριώτατε,

αὐτὸς θὰ εἶναι ὁ ἀγώνας μου: Νὰὑποχωρῶ ὥστε ὅσο τὸ δυνατὸναὐθεντικότερα νὰ προβάλλεται τὸπρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καθαρὸ καὶἀληθινὸ στοὺς πιστούς.

Νὰ δανείζω τὸν ἑαυτό μου, σὲ αὐτὰποὺ ἔρχονται καὶ ποὺ δὲν εἶναι ὁρατά, ἀφοῦ ἡ πίστις ἡμῶν εἶναι «ἐλπιζομένωνὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐβλεπομένων» Ἑβρ. ια΄ 1).

Νὰ ταπεινώνομαι ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτιεὐτυχῶς ἡ ἁγιότητα τῆς Ἐκκλησίας δὲνἐξαρτᾶται ἐπ’ οὐδενὶ οὔτε ἀπὸ τὴνἐλαχιστότητά μου, οὔτε ἀπὸ τὸ ἐὰνεὐχαριστῶ χιλιάδες ἀνθρώπων κατὰ τὴδιάρκεια τῆς ζωῆς μου, οὔτε ἀπὸ τὶςἀνθρώπινες δυνατότητές μου

Τέλος, εὐχηθεῖτε νὰ ἀσκοῦμαι στὸνἀθόρυβο τρόπο, ποὺ διακρίνεστε Ἐσεῖς, Μακαριώτατε, καὶ διαρκῶς μοῦὑποδεικνύετε. Γιὰ μένα, λόγῳ τῶνἀδυναμιῶν μου καὶ τῆς διαδρομῆς  μου, δυστυχῶς εἶναι ἀκόμα ἕνα ζητούμενο, και έχω δρόμο ακόμη !