Του Σωτήρη Μ. Τζούμα
Ω, της απέραντης υποκρισίας και της βαναύσου φαιδρότητος των ανθρώπων!
Τελικώς στην Εκκλησία ευδοκιμεί το σαθρό αυτό φρούτο και μάλιστα όλες τις εποχές του χρόνου!
Ο αδόκητος θάνατος του Γέροντα Μητροπολίτη Ιωαννίνων Θεοκλήτου, έδωσε τη δυνατότητα στην Αρχιερατική καμαρίλα να κάνει εξάσκηση των επιδόσεών της και να δείξει μέχρι κεραίας ότι η υποκρισία, είναι η πρώτη στον κατάλογο προσόντων των εκκλησιαστικών μας ανδρών!
Ελάχιστοι όσοι δεν έχουν στα προσόντα τους το “ειδικό” αυτό βάρος και για τούτο έσονται μακάριοι!
Ο μακαριστός Ιωαννίνων Θεόκλητος, υπήρξε ένας εκ των ελαχίστων που δεν ήταν υποκριτής !
Αντιθέτως ήταν ντόμπρος, ευθύς, ειλικρινής και άμεσος! Ακόμη κι αν ήταν σε ορισμένα θέματα πιο κοσμικός απ´ότι επέτρεπε το σχήμα του Επισκόπου που έφερε!
Είχε όμως παρρησία και αντρικό λόγο που τον σεβότανε και τον τηρούσε!
Εστω δε ο λόγος αυτού το ναί, ναί και το ού, ού!Μπορεί ενίοτε να εμφανιζόταν ακόμη και ως αγροίκος, αλλ´όμως ήταν πραγματικός ανήρ.
Πόσοι άλλοι αλήθεια σήμερα, εκ των συνεπισκόπων του, έχουν το ίδιο μεγαλείο ψυχής και αρχιερατικής συνείδησης; Και το ερώτημα αυτό δεν είναι ρητορικό!
Όταν χώρισαν οι δρόμοι του Θεόκλητου, με τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, και αποστασιοποιήθηκε από τα οικονομικά της Εκκλησίας, για ανοήτους λόγους και αδιακρισίες των φιλοδόξων στελεχών που πλαισίωναν τότε τον Χριστόδουλο στη Σύνοδο και βιάζονταν να φύγουν ως Δεσποτάδες από εκεί και γιαυτό πατούσαν επί πτωμάτων, είχα ρωτήσει τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο να μου πει για τον Ιωαννίνων Θεόκλητο και μου απάντησε ως εξής:
— Είναι δύσκολος άνθρωπος, αλλά θα μου λείψει η ντομπροσύνη του!
Πολλές φορές με δίδασκε με το παράδειγμά του! Μπορεί να έχει κάποιες συνήθειες κοσμικές, άγνωστες σε μένα, αλλά δεν είναι υποκριτής και ψεύτης. Έχει αυτό που λέει ο λαός μας μπέσα!”
Και ξέρει από οικονομικά !
— Και τότε γιατί τον αφήνετε να φύγει από κοντά σας; Του αντέτεινα..
— Γιατί αυτό, αργά ή γρήγορα, θα γινότανε! Ετσι είναι ο Θεόκλητος! Κι ύστερα είμαι αποφασισμένος να πορευθώ χωρίς εκπτώσεις προς κανέναν!
Ο Ιωαννίνων είναι ένας φτασμένος Ιεράρχης! Η Εκκλησία πρέπει να αναδείξει και νέα στελέχη! Και αν αυτό δεν συμβεί, υπεύθυνος και υπόλογος θα είμαι εγώ!
Έκτοτε οι δρόμοι τους χώρισαν δια παντός!
Ο Θεόκλητος επέλεξε, κατά την προσφιλή μέθοδό του, να αποσυρθεί στην επαρχία του!!
Μόνο για τα Συνοδικά του καθήκοντα ερχότανε Αθήνα και για την Ιεραρχία! Κι αυτό όχι πάντα!
Όταν ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος είχε συγκρουστεί με το Φανάρι, ένεκα των εγωιστικών αξιώσεων που προέβαλλε προς την Εκκλησία της Ελλάδος, ο Θεόκλητος μολονότι είχε αλλάξει στρατόπεδο και είχε εξελιχθεί σε ακραιφνή Πατριαρχικό, είχε διαφωνήσει με την απόφαση του Φαναρίου να τιμωρήσει τον Προκαθήμενο της Ελλάδας διακόπτοντας την Κοινωνία- Εποκοινωνία μαζί του!
Τον είχα δει στη Σύνοδο τις ημέρες εκείνες και του είπα:
— Είστε ευχαριστημένος τώρα με αυτή την εξέλιξη; Ωραία τα καταφέρατε! Μπράβο!
Με κοίταξε με εκείνο το γνωστό αυστηρό και βλοσυρό του ύφος και μου απάντησε:
— Κανείς δεν ήθελε αυτή την εξέλιξη! Δεν τιμωρείς ποτέ με αυτό τον τρόπο τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών! Και με αυτή την ενέργειά του το Φανάρι, φοβούμαι ότι έχασε το δίκαιό του ,αν είχε,και αν κρατήσει λίγο ακόμη η κρίση αυτή, θα το πληρώσει και ιστορικά και από το λαό μας! Μόνο πες στον δικό σου να χαμηλώσει λίγο τους τόνους, γιατί αυτοί εκει στο Φανάρι είναι ανεξέλεγκτοι και αποφασισμένοι για όλα! Και ο Χριστόδουλος είναι χρήσιμος για την Εκκλησία της Ελλάδος!
Έμεινα άφωνος!
–Πώς είναι δυνατόν, του είπα, να σκέφτεστε έτσι και να είσαστε σε διαφορετικά στρατόπεδα από τον Χριστόδουλο;
— Δεν υπάρχουν διαφορετικά στρατόπεδα στην Εκκλησία, μου είπε. Απλά βλέπουμε από διαφορετική οπτική γωνία τα πράγματα! Μου πήρε χρόνο για να δώ με τα ματιά που βλέπω σήμερα το Φανάρι! Δεν συμφωνώ σε όλα. Απλά αν δεν το στηρίξουμε εμείς, θα παύσει να υπάρχει και αυτό θα ισοδυναμεί με εθνική προδοσία που θα την κρίνει η ιστορία!
— Μα κι ο Αρχιεπίσκοπος το ίδιο βλέπει τα πράγματα! Δεν διαφωνεί με αυτά που λέτε..
— Το ξέρω, μου είπε με νηφάλιο ύφος και χαμογελώντας! Και αυτό είναι το τραγικό, γιατί ο Χριστόδουλος σκέφτοντσν έτσι και πριν γίνει Αρχιεπίσκοπος!
Απλά τώρα δίνει μάχη για την αυτοδυναμία και αυτοκεφαλία της Εκκλησίας που προίσταται και το κάνει με λάθος τρόπο, που χάνει το δίκαιό του!
Μικρέ, μου λέγει με έντονο τρόπο, αυτά που λέγει ο Χριστόδουλος σήμερα τα έλεγα εγώ εν Συνόδω από το 1977 και οι άλλοι , του Χριστοδούλου συμπεριλαμβανομένου,μου επιτίθονταν! Μήν τα λές σε μένα λοιπόν, αλλά σε εκείνον ! Εγώ άλλαξα και δεν μου κοστίζει τίποτα γιατί δεν είμαι Αρχιεπίσκοπος! Ας αλλάξει κι αυτός, γιατί σε εκείνον θα κοστίσει!
Αυτός ήταν ο Θεόκλητος!
Αργότερα, στην μετά Χριστόδουλο εποχή, επανήλθε στην ΕΚΥΟ, ως Πρόεδρος! Συνεργάσθηκε αρμονικότατα με τον Γεν. Διευθυντή που διόρισε ο Αρχιεπίσκοπος και η ΔΙΣ, τον Αντώνη Ζαμπέλη και δημιούργησαν μία εξαιρετική ομάδα!
Ο Θεόκλητος με τον Αντώνη Ζαμπέλη, ταίριαξαν ως άνθρωποι και συνεργάσθηκαν άψογα!
Χάρασσαν την στρατηγική τους και έβλεπαν μακριά! Όμως ο Θεόκλητος, ήταν πιο ανθρώπινος απ´όσο έδειχνε, αλλά και πιο.. άνδρας στο λόγο και στα έργα του και αυτό εκλαμβανόταν ως ελάττωμα από τους συνεπισκόπους του!
Όταν αποφάσισε ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος να διεμβολίσει το δίδυμο αυτό, με την τεχνιέντως εξασφαλισθείσα απομάκρυνση του Αντώνη Ζαμπέλη– διότι έπρεπε να ξαναγυρίσει στην Τράπεζα– ο Ιωαννίνων Θεόκλητος δεν το σκέφτηκε πολύ! Τα βρόντηξε κι έφυγε!
Ναί, προτίμησε να δείξει ότι σέβεται τα παντελόνια του, παρά ότι μπερδεύει τα ράσα που φορά, με.. φουστάνια!
Ο Αρχιεπίσκοπος θορυβήθηκε τότε αλλά ήταν αργά!
Ο Θεόκλητος έφυγε πάλι στα Ιωάννινα!
Του μίλησα πολλές φορές το διάστημα αυτό! Ηλθαμε κοντά, έστω και τηλεφωνικά! Μου εξέφρασε τις ανησυχίες του για το μέλλον της Εκκλησίας, όχι τόσο λόγω των οικονομικών.
–Δεν χάνει η Εκκλησία, όταν επικρατεί δυσπραγία στα οικονομικά της, μου είπε. Δεν είναι μία ανώνυμη εταιρία για να βλέπει τα κέρδη και τις ζημίες, αλλά ένας Θεοίδρυτος οργανισμός! Άλλο είναι το πρόβλημα! Οι κακές επιλογές που κάνουμε στα πρόσωπα που ευρίσκονται στην διοίκηση και σε άλλα θέματα.
Και αυτό, αργά ή γρήγορα, θα φανεί.
Τον ρώτησα αν επικοινωνούν μαζί του οι Αρχιερείς τώρα που έφυγε ..
Άρχισε να γελά κατά τρόπο θορυβώδη και σαρκαστικό.
— Μιλάς λές και δεν τους ξέρεις! Όχι πλην ελαχίστων, οι άλλοι δεν επικοινωνούν!Τώρα δεν με χρειάζονται ..
— Με τον Αρχιεπίσκοπο;
— Με εκείνον δεν θέλω εγώ να επικοινωνώ πια..
Ο Θεόκλητος όταν εδήλωσε στην Εθνική Τράπεζα ότι δεν θα παραστεί πια σε ΔΣ, στο οποίο ο εκάστοτε Ιωαννίνων είναι ισόβιο μέλος, καταλάβαμε όλοι ότι είχε αποφασίσει να αποσυρθεί στην Μητρόπολή του, μακριά από όλους!
Είχε κατέλθει πολύ ψυχολογικά.
Επικοινωνούσε ελάχιστα με τον έξω κόσμο!
Ακόμη και με τους άμεσους συνεργάτες του, και μάλιστα με τους κληρικούς του, είχε σταματήσει να επικοινωνεί! Κι αυτοί παρασυρμένοι, προφανώς, από.. περίσσευμα αγάπης κι ευγνωμοσύνης προς το πρόσωπό του, είχαν αποστασιοποιηθεί από κοντά του!
Άλλος λόγος, άλλης γραφής μας τα όσα μας είπε σε μία από τις επικοινωνίες μας για τον Χριστόδουλο, καθώς και για την επίσκεψή του στον τάφο του, στο Α νεκροταφείο, επί του οποίου ετέλεσε τρισάγιο στη μνήμη του, καθώς και στη μνήμη του Γέροντά του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ.
Ο θάνατός του ήταν αναμενόμενος!
Συγκίνησε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο. Από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία της Ελλάδος, μέχρι τα πρεσβυγενή Πατριαρχεία και τις λοιπές Εκκλησίες.
Ο Αρχιεπίσκοπος έδειξε από την πρώτη στιγμή, πολύ ευαίσθητα ανακλαστικά. Ανέλαβε ο ίδιος την τοποτηρητεία– κόντρα στην ισχύουσα νομοθεσία και εκκλησιαστική τάξη– και έσπευσε από τη Μεγάλη Τρίτη στα Ιωάννινα.
Από κοντα και πολλοί Αρχιερείς οι οποίοι από την ημέρα που έφυγε από την κεντρική σκηνή, δεν είχαν ανταλλάξει ούτε καλημέρα μαζί του!
Η εξόδιος ακολουθία του σεμνή όσο και η αρχιερατεία του!
Η παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια μετά της συζύγου του, του Υφυπ. Εθνικής Αμυνας κ. Δαβάκη, των τοπικών αρχόντων και του κλήρου και του λαού ήταν το πιο τιμητικό και συγκινητικό ξεπροβόδισμα για τον μεγάλο Ιεράρχη!
Ο Ιωαννίνων Θεόκλητος μπορεί να έφυγε αλλά η ανάμνηση των όσων έπραξε παραμένει ζωηρά.
Το ήρεμο, γαλήνιο και χριστιανικό τέλος του αποτελεί το ωραιότερο ασφαλώς επιστέγασμα της επίγειας βιοτής του. Τα κροκοδείλια δάκρυα που κύλησαν στις παγωμένες παρείες των συνεπισκόπων του, ας γίνουν η ουρανόσκσλα της μετάβασής του εκεί, ένθα οι δίκαιοι αναπαύονται !
Το κενό που αφήνει πίσω του τεράστιο! Ας ελπίσουμε ότι η ανάληψη της Τοποτηρητείας της Μητρόπολης Ιωαννίνων, από τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο να μήν μείνει απλώς και μόνο στο επίπεδο των εντυπώσεων και των αποριών που προκάλεσε, αλλά θα δώσει και τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Τέλος, να ευχηθούμε η Εκκλησία να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να επιλέξει τον πλέον κατάλληλο ως διάδοχό του!