Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος με τον σοφό Κατηχητήριο λόγο Του που ακούσαμε στην εκκλησία την Κυριακή της Τυρινής μας καλεί αγαπητικά και πατρικά να εισέλθουμε στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή θέτοντας εξ αρχής το κεφαλαιώδης πνευματικό θέμα της Μετανοίας. Συγκεκριμένα τονίζει: «Η Ορθόδοξος Εκκλησία μας, μάς συνιστά αυτήν την περίοδο να στρέψωμεν το ενδιαφέρον μας προς την αληθινήν μετάνοιαν, «το χωνευτήριον της αμαρτίας», κατά τον Ιερόν Χρυσόστομον. Η μετάνοια είναι το πρώτον θέμα του κηρύγματος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και η πεμπτουσία της χριστιανικής διδασκαλίας. Είναι το καθημερινόν προσκλητήριον της Εκκλησίας προς όλους μας.
Παρά ταύτα, πολλοί των χριστιανών δεν έχομεν βιώσει πραγματικώς την μετάνοιαν. Ενίοτε δε θεωρούμεν αυτήν ως μη αφορώσαν εις έκαστον εξ ημών, διότι δεν ερχόμεθα εις εαυτούς, δε συνερχόμεθα και δεν συναισθανόμεθα ότι έχομεν υποπέσει εις ποιάν τινα αμαρτίαν».
ΜΕΤΑΝΟΙΑ! Λέξη αποκρουστική για το σύγχρονο μοντέρνο άνθρωπο. Αυτός δεν θέλει δάκρυα, σιχαίνεται την συντριβή, δεν επιθυμεί τον φόβο, θέλει και επιδιώκει ζωή χωρίς απαγορεύσεις. Ζωή ελεύθερη, ασύδοτη, γιατί έτσι φαντάζεται ότι θα χαρεί τη ζωή του, θα ικανοποιήσει την καρδιά του, θα σβήσει τη δίψα του για ευτυχία. Η Εκκλησία μας δεν ξιπάζεται από το έξαλλο και υλιστικό πνεύμα της εποχής μας, δεν επηρεάζεται από την κοσμική σκέψη δεν εκμοντερνίζει την φωνή της. Και τούτο γιατί αγαπά τον Άνθρωπο αφού για την σωτηρία του και μόνο υπάρχει. Κάθε τέτοια εποχή με στοργή αλλά και ξεκάθαρα μας μιλά λέγοντας! «Μετανοίας εφέστηκε καιρός».
ΑΛΛΑ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑ;
Είναι ένα βίωμα ψυχικό που γεννιέται από την περισυλλογή και εδώ πρέπει να κάνουμε πένησα αναφορά στον εξέχοντα Ιεράρχη του Οικουμενικού Θρόνου Γέροντα Μητροπολίτη Χαλκηδόνος κυρό Μελίτωνα τον κατʼ εξοχήν βαθυστόχαστο ακροατή της ιεράς σιωπής. Αυτή η ιερά σιωπή που μας βοηθά τούτη την περίοδο της νηστείας της προσευχής και της ασκήσεως να περιμαζέψουμε το πνεύμα μας να επιστρέψουμε στον εαυτό μας να αυτοσυγκεντρωθούμε. Ποιος από εμάς διαθέτει σήμερα δέκα λεπτά της ώρας να συνομιλήσει με τον εαυτό του, ενώ με άλλους ανθρώπους κάνουμε ατελείωτες και συχνά άσκοπες συζητήσεις. Δεν συζητούμε σήμερα με τον εαυτό μας δεν συνομιλούμε μαζί του πράγμα που θα άναβε την εσωτερική φλόγα για το σωτήριο ψυχικό βίωμα της μετάνοιας.
ΜΕΤΑΝΟΙΑ είναι ακόμη το αποτέλεσμα συγκρίσεως: ποιοί είμαστε και ποιοι θα έπρεπε να είμαστε; Δεν θέλουμε να δούμε το ύψος στο οποίο έπρεπε να βρίσκεται η ζωή μας. Μας αφήνει αδιάφορους η ενατένισι προς την αγιότητα, την οποία είμαστε υποχρεωμένοι να αποζητούμε. Δεν ζητούμε να είμαστε πρότυπα. Όταν δεν ενδιαφερόμαστε να μάθουμε το ύψος της αρετής στο οποίο θα έπρεπε να βρισκόμαστε πως είναι δυνατό να μετανοήσουμε για το χαμηλό επίπεδο της πνευματικότητάς μας.
ΜΕΤΑΝΟΙΑ είναι το ευωδιαστό λουλούδι που φυτρώνει πάντοτε στις ταπεινές ψυχές. Ο Φαρισαίος της παραβολής είχε όλες τις αρετές εκτός από την ταπεινοφροσύνη. Ενώ ο αμαρτωλός Τελώνης είχε συναίσθηση της αμαρτωλότητάς του και ταπεινωμένος και συντετριμμένος ζητά το έλεος του Θεού. Η μετάνοια καρπός της ταπεινής ψυχής του εξαφάνισε την προηγούμενη αμαρτωλή ζωή. Το λουλούδι της αύξησε το δάκρυ της συντριβής του. Ο άνθρωπος που πιστεύει πως όλα είναι εντάξει και η ψυχή του νιώθει το αίσθημα της αυτάρκειας, δεν μπορεί να έχει σχέση με την μετάνοια. Αδελφοί μου, για να πλησιάσουμε το Θεό χρειαζόμαστε η αναμαρτησία ή μετάνοια. Το πρώτο δεν είναι δυνατόν να το αποκτήσουμε. Είμαστε όλοι μας άνθρωποι, Αρχιερείς, κληρικοί και λαϊκοί με ελαττώματα και αδυναμίες και καθημερινά σφάλματα. Αναμάρτητοι δεν μπορούμε να είμαστε. Μπορούμε όμως να ζούμε σε μετάνοια. Ας ερευνήσουμε με ειλικρίνεια τα βάθη της ψυχής μας και ας μετανοήσουμε ειλικρινά για ότι αμαρτωλό διαπράξαμε έως τώρα. Η περίοδος του Τριωδίου στην οποία βρισκόμαστε άλλωστε είναι η καταλληλότερη αφού διαρκώς μας το τονίζει και μας το υπενθυμίζει: «Μετανοίας εφέστηκε καιρός».
